Καλή χρονιά σε όλους
(Φωτό: αποδώ)
27.12.07
Άμλετ & μεταφράσεις του: 1 - "Frailty, thy name is woman"
Γράφει ο Π
Στα ποστ αυτής της σειράς θα συγκρίνουμε αποσπάσματα από τις ακόλουθες ελληνικές μεταφράσεις του Άμλετ:
Ιάκωβος Πολυλάς (1889 - νέα έκδ. Ιδεόγραμμα 2000),
Βασίλης Ρώτας (1938 - νέα έκδ. Επικαιρότητα 1988),
Μιχάλης Κακογιάννης (Καστανιώτης 1985),
Γιώργος Χειμωνάς (Κέδρος 1988),
Ερρίκος Μπελιές (Κέδρος 2007).
Ερέθισμα -πέρα από την αγάπη μου για τον Σαίξπηρ, φυσικά,- αποτέλεσε η ωραία νύξη του Filboid Studge στο "the hours rise up" της 19.12.07. Το ποστ, επομένως, αφιερώνεται σ' αυτόν.
Άμλετ (από πράξη 1 σκηνή 2)
O, that this too too solid flesh would melt
Thaw and resolve itself into a dew!
Or that the Everlasting had not fix'd
His canon 'gainst self-slaughter! O God! God!
5 How weary, stale, flat and unprofitable,
Seem to me all the uses of this world!
Fie on't! ah fie! 'tis an unweeded garden,
That grows to seed; things rank and gross in nature
Possess it merely. That it should come to this!
10 But two months dead: nay, not so much, not two:
So excellent a king; that was, to this,
Hyperion to a satyr; so loving to my mother
That he might not beteem the winds of heaven
Visit her face too roughly. Heaven and earth!
15 Must I remember? why, she would hang on him,
As if increase of appetite had grown
By what it fed on: and yet, within a month--
Let me not think on't--Frailty, thy name is woman!--
A little month, or ere those shoes were old
20 With which she follow'd my poor father's body,
Like Niobe, all tears:--why she, even she--
O, God! a beast, that wants discourse of reason,
Would have mourn'd longer--married with my uncle,
My father's brother, but no more like my father
25 Than I to Hercules: within a month:
Ere yet the salt of most unrighteous tears
Had left the flushing in her galled eyes,
She married. O, most wicked speed, to post
With such dexterity to incestuous sheets!
30 It is not nor it cannot come to good:
But break, my heart; for I must hold my tongue.
Στο youtube, που έψαξα, βρήκα τον Μπράνα (που δεν μου πολυαρέσει στον συγκεκριμένο μονόλογο) και τον Γκίμπσον (που δεν μου αρέσει πουθενά στον Άμλετ). Έτσι προτίμησα, ως πιο ενδιαφέρον, ένα απόσπασμα από κάποιο γερμανικό project του 2003 που αναμιγνύει και τους δύο με το φάντασμα του Ολίβιε (ευτυχώς άνευ Χωκ και δυστυχώς άνευ Τζάκομπι):
Πολυλάς:
Αχ! να ημπορούσε τούτ' η τόσο στέρεη σάρκα
να ξεπαγώση και ως αχνός δροσιά να γίνη!
ή τον νόμον του ο Πλάστης να μην είχε στήση
να τιμωρή τον αυτοφόνον! Θε μου, ω Θε μου,
πόσο άνοστα, κοινά και ανώφελα και αχρεία
φαίνοντ' όλα 'ς εμέ τα έργ' αυτού του κόσμου!
Φάσκελα να'χουν! Κήπος είναι χορταριασμένος
μες το ξεσπόριασμά του, και όλον τον γεμίσαν
χοντροειδή φυτά και ξεβλασταρωμένα.
Αυτού να καταντήση! Απεθαμένος μόλις
από δυό μήναις· ουδέ τόσο, ουδέ καν δύο.
Τι εξαίσιος βασιλέας! Υπερίων ήταν
και τούτος έμπροσθέν του Σάτυρος· ω πόσο
τρυφερήν είχε αγάπην της μητρός μου! μήτε
άνεμοι τ' ουρανού θα υπόφερνε να πνέουν
σκληρά 'ς το πρόσωπό της! Α! θα το ενθυμούμαι;
Γη και Ουρανοί! την είδα εγώ 'ς τον τράχηλόν του
να κρέμετ' ώστε ήθελε ειπής πως η τροφή της
αύξαινε, αντί να παύη, την επιθυμίαν.
Και όμως 'ς ένα μήνα,--ας μη το συλλογιούμαι,--
Αδυναμία! τ' όνομά σου είναι γυναίκα!--
'ς ένα μήνα μικρόν! ή πριν τριφθούν εκείνα
τα υποδήματα 'πού 'χε 'ς του δυστυχισμένου
πατρός μου την θανήν, κλαμένη ως η Νιόβη,
αυτή εκείνη--Ω Θε! και κτήνος, στερημένο
του λογικού, το πένθος θα κρατούσε πλέον,--
εκείνη αμέσως με τον θείον μου ενυμφεύθη,
αδελφόν του πατρός μου και όμοιον του πατρός μου
όσ' ομοιάζω εγώ τον Ηρακλέα. 'Σ ένα
μήνα; ενώ τα πρισμένα μάτια της ακόμη
κοκκίνιζε η πικράδα δολερών δακρύων,
ενυμφεύθη. Ω! κακή σπουδή να πέση αμέσως
'ς επικατάρατα φιλιά! Καλό δεν είναι
ούτε καλό τέλος θα λάβη· αλλά, καρδιά μου,
πνίγου, επειδή την γλώσσαν πρέπει να κρατήσω.
Ρώτας:
Ω, πώς ετούτη η τόσο, τόσο στέρεη σάρκα
να'λιωνε, ν' άχνιζε, δροσιά να σκορπιζόταν!
Ή να μην είχε βάλει κάνονα ο Αιώνιος
να τιμωράει τον αυτοχτόνο! Ω, Θεέ μου! Ω, Θεέ μου!
Τι ταπεινά και πλαδαρά, σαχλά κι ανούσια
μου φαίνονται όλα αυτού του κόσμου τα καμώματα!
Φτου σας! Ω, φτου σας! Ένας κήπος αβοτάνιστος
ξεσποριασμένος· άγρια πράγματα, χοντρόφυλλα,
θρασιά τον πνίγουν όλο. Εκεί να καταντήσει!
Μόλις δυο μήνες πεθαμένος! Κι ούτε, ούτε καν δυο!
Τι βασιλιάς! Μπροστά σε τούτον ήταν ο Υπερίων
μπροστά σε σάτυρο. Τόσο αγαπούσε τη μητέρα μου
που δεν υπόφερνε ούτε οι αύρες τ' ουρανού
να επισκεφτούν πολύ τραχιά το πρόσωπό της.
Γη κι ουρανέ! Να θυμηθώ; Μα τι, κρεμόταν πάνω του,
σαν η όρεξή της τρώγοντας όλο να μεγάλωνε·
και τώρα, μέσα σ' ένα μήνα, - ας μην το σκέφτομαι:
αδυναμία, τ' όνομά σου είναι γυναίκα! -
Ούτ' ένα μήνα τόσον δα! Ούτε πριν τριφτούν
Οι σόλες που φορούσε ακολουθώντας
Το λείψανο του δύστυχου πατέρα μου, όλη δάκρυα
σαν Νιόβη, - ποιος, αυτή, αυτή, ίσα-ίσα,
- ω, Θεέ μου! κι ένα χτήνος, δίχως νου και κρίση
θα κράταε πένθος πιο πολύ - να παντρευτεί
τον θείο μου, του πατέρα μου τον αδερφό·
που μοιάζει του πατέρα μου, όσο μοιάζω εγώ
του Ηρακλή· μέσ' σ' ένα μήνα· πριν να πάψει
να κοκκινίζει η άρμη απ' τ' άνομά της δάκρυα
τα φουσκωμένα μάτια της, παντρεύτηκε·
ω, πάρα πονηρή βιασύνη, τόσο εύκολα
να πέσει σε σεντόνια αιμόμιχτα! Δεν είναι
κι ούτε μπορεί να βγει σε καλό.
Όμως, καρδιά μου, σώπα - πρέπει να κρατήσω
τη γλώσσα μου.
Κακογιάννης:
Ω, να μπορούσε τούτη η τόσο, τόσο στέρεη σάρκα
να λιώσει, να γενεί νερό κι από νερό δροσιά.
Ή να μην είχε ο Παντοδύναμος σφραγίσει
του αυτόχειρα την καταδίκη! Θεέ μου, Θεέ μου!
Τι πληκτικά, πεζά, στείρα κι ανώφελα
μου φαίνονται τα όσα έχει να δώσει αυτός ο κόσμος.
Κατάρα να τον φάει, ναι! Ένας χορταριασμένος κήπος είναι,
που σποριάζει απανωτά. Της φύσης οι βρομιές και τ' αποβράσματα
τον διαφεντεύουν μόνο. Εκεί να καταντήσει!
Δυό μήνες πεθαμένος, όχι, ούτε καν τόσο, ούτε δυό!
Ένας στους χίλιους βασιλιάς, που'ταν σ' αυτόν μπροστά
ο Υπερίωνας σ' ένα σάτυρο. Τόσο αγαπούσε τη μητέρα μου
ώστε ν' απαγορεύει στους ανέμους τ' ουρανού
τραχιά στο πρόσωπό της ν' ακουμπούν. Γη κι ουρανέ!
Ανάγκη να θυμάμαι; Ω, ναι, κι αυτή κρεμόταν πάνω του,
λες τρώγοντας η όρεξή της άνοιγε ολοένα
και πήγαινε θεριεύοντας. Και να, που σ' ένα μήνα μέσα -
πάψε μυαλό μου! Αστάθεια, έπρεπε να σε λεν γυναίκα.
Στο μήνα μόλις, πριν παλιώσουν τα παπούτσια εκείνα
που φορούσε ακολουθώντας το φτωχό πατέρα μου στο μνήμα,
σαν τη Νιόβη, όλο δάκρυα - αυτή η ίδια, ναι,
(ω Θεέ μου, ακόμα κι ένα ζώο δίχως στάλα νοημοσύνης
θα πενθούσε παραπάνω) παντρεύτηκε το θειό μου.
Του πατέρα μου τον αδελφό που τόσο λίγο του'μοιαζε,
όσο εγώ στον Ηρακλή. Στο μήνα απάνω
προτού καλά καλά τ' αλάτι από της υποκρισίας τα δάκρυα
πάψει να κοκκινίζει τα πρησμένα της τα μάτια,
παντρεύτηκε. Ω βιασύνη δολερή, με τέτοια ευκινησία
να ορμήσει σ' αιμομιχτικά σεντόνια.
Δεν είναι ούτε μπορεί να βγει σε τίποτα καλό.
Μα σπάσε συ, καρδιά μου. Πρέπει τη γλώσσα μου να δέσω.
Χειμωνάς:
Μακάρι να γινόταν κι αυτό το σώμα μου αυτή η ύλη η στερεή
να έρρεε. Να γινόταν ατμός αέρας τίποτα
Γιατί ο Ουρανός να αποστρέφεται ...να τιμωρεί κι από πάνω
αυτόν που αυτοκτονεί; Θεέ μου. Έρημος τι έρημος
είναι αυτός ο κόσμος. Σπόροι πρησμένοι
που σπαν και πετάγονται συνέχεια νέες φύτρες
συνέχεια γεννώντας και σαπίζοντας οργιάζει
αυτή η τυφλή βλάστηση. Καμμιά χρήση του κόσμου
δεν είναι καλή. Να βουλιάξει!
Πώς πήγε. Δεν έκλεισαν ακόμα οι δυό μήνες
που πέθανε. Τόσο την αγαπούσε, που αυτός ο μέγας ο αγέρωχος
Ικέτευε τον άνεμο να μη φερθεί σκληρά στο πρόσωπό της
Γιατί πρέπει να θυμάμαι; Πώς είχε αρπαχθεί
εκείνη από πάνω του και η γενναιοδωρία του λες κι έτρεφε
Ερέθιζε την απληστία της και σ' ένα μήνα. Ούτε καν
Προδοσία, είσαι γυναίκα. Δεν είχε κλείσει μήνας
Δεν είχαν φύγει ακόμα τα χώματα από το πέλμα της
όταν στάθηκε επάνω από τον τάφο του και θρηνούσε
με την αιώνια υπόσχεση της Νιόβης προς τον πόνο
Αυτή. Θεέ μου. Που και μιά σκύλα θα ήταν ακόμα απαρηγόρητη
Έγινε γυναίκα του αδελφού του, που του έμοιαζε
όσο ένας σάτυρος με τον Υπερίωνα. Σε ένα μήνα
τον είχε κιόλας παντρευτεί. Με τα βλέφαρα
ακόμα κόκκινα κι αλμυρά από τα δάκρυά της
με τι αθώα βία! Τι παρθενικά γλύστρησε
Χώθηκε κάτω από τα σκεπάσματα της αιμομιξίας
Φθάνει. Όχι άλλο. Σώπα.
Μπελιές:
Ω, μακάρι να μπορούσε αυτή η τόσο στέρεη σάρκα
να λιώσει, να εξατμιστεί, δροσιά να γίνει. Ή να μην είχε βγάλει
το νόμο Του ο Παντοδύναμος για την αυτοκτονία. Θεέ! Θεέ!
Πόσο πληκτικά, στείρα, ταπεινά κι ανώφελα μου φαίνονται
τα πράγματα του κόσμου ετούτου! Σίχαμα είν' ο κόσμος!
Κήπος αβοτάνιστος, γεμάτος άγρια χόρτα· κήπος που χοντρόφυλλα
και πράγματα ευτελή διαφεντεύουν. Εκεί να καταντήσει!
Μόνο δυό μήνες πεθαμένος -- ούτε καν δύο! Μοναδικός βασιλιάς:
μπροστά του, αυτός, ο τωρινός, μοιάζει με σάτυρο μπροστά
στον ίδιο τον Υπερίωνα! Τόσο αγαπούσε τη μητέρα μου που,
αν μπορούσε, θ' απαγόρευε και στους ανέμους τ' ουρανού
ν' αγγίξουνε σκληρά το πρόσωπό της. Γη κι ουρανέ! Γιατί πρέπει
να τα θυμάμαι αυτά! Αχ, ναι, απάνω του κρεμότανε,
λες κι όσο έτρωγε, η όρεξή της άνοιγε παραπάνω απ' αυτά
που απομυζούσε. Κι όμως, μέσα σ' έναν μήνα -- ω, καλύτερα
να μην το σκέφτομαι! Αδυναμία, το κανονικό σου όνομα
είναι Γυναίκα! Μήνας δεν είχε κλείσει καλά καλά,
δεν είχανε γδαρθεί ακόμα τα παπούτσια που φορούσε ακολουθώντας
το λείψανο του δύστυχου πατέρα μου γεμάτη δάκρυα, σαν Νιόβη
-- Θεέ μου, και κτήνος που του λείπει η νοημοσύνη θα πενθούσε
παραπάνω! -- και παντρεύεται τον θείο μου, τον αδελφό
του πατέρα μου, που μοιάζει στον πατέρα μου όσο εγώ στον Ηρακλή!
Μέσα σε έναν κιόλας μήνα, προτού καλά καλά η αρμύρα
-- της υποκρισίας της τα δάκρυα -- τα φλογισμένα μάτια της
πάψει να κοκκινίζει, παντρεύεται! Ω κολασμένη ανυπομονησία!
Να τρέξει με τόση προθυμία στα αιμομιχτικά σεντόνια!
Καλό δεν είναι, ούτε σε καλό θα καταλήξει. Όμως, καρδιά μου,
σπάραζε, αλλά, γλώσσα μου, σταμάτα!
_______________
Παρατηρήσεις
(Ελπίζω πως είναι προφανές ότι όλες οι 'ετυμηγορίες' που ακολουθούν συνοδεύονται από ένα αυτονόητο 'κατά τη γνώμη μου', και πως είναι κατανοητό το γιατί τους, όπου φαίνονται αναιτιολόγητες.)
1-2: Ο Ρώτας έχει ένα "πώς" που κάνει τη φράση να αναρωτιέται αντί να εύχεται. Κακό το "να ξεπαγώση" του Πολυλά (απελπιστικά στέρεο είναι στο πρωτότυπο, όχι παγωμένο): σωστό το"να'λιωνε"/"να λιώσει" των Ρώτα, Κακογιάννη και Μπελιέ. Το "δροσιά" που έχουν όλοι εκτός του Χειμωνά είναι κατά λέξη αλλά παραπέμπει στο δροσίζω, ενώ το νόημα νομίζω πως είναι το "να εξατμιστεί" του Μπελιέ (ή και το "να σκορπιζόταν" του Ρώτα) - ωραίο, επομένως, το "αχνός" του Πολυλά (αλλά όχι το "άχνιζε" του Ρώτα) και το "ατμός αέρας τίποτα" του Χειμωνά (του οποίου όμως δεν δουλεύει το "να έρρεε").
3-4: Τα επίθετα που έχουν διαλέξει οι Πολυλάς, Κακογιάννης και Μπελιές ως αναφορά στο θεό είναι για μας πιο φυσιολογικά από το κατά λέξη "Αιώνιος" του Ρώτα. Μου φαίνονται πιο όμορφες οι εκδοχές των Πολυλά και Κακογιάννη, υπερβολικά πεζή του Μπελιέ. Ο Χειμωνάς στον κόσμο του...
5-6: Για το "uses" of this world, όχι ό,τι καλύτερο τα "έργα", τα "καμώματα" και τα "πράγματα" (των Πολυλά, Ρώτα και Μπελιέ, αντίστοιχα): προτιμότερη νομίζω η εκδοχή του Κακογιάννη. Ο Χειμωνάς πάλι στον κόσμο του...
7-9: Το fie είναι ηχοποιητική έκφραση αποστροφής ή απέχθειας, επομένως φάσκελα, κατάρες, σιχάματα και βουλιάγματα είναι όλα ίσως εντάξει ή ίσως συζητήσιμα. Πιο συναφές το "φτου" του Ρώτα, καταστρέφεται με το "σας". Για τον κήπο, νομίζω πως πιο κοντά στο πρωτότυπο είναι του Πολυλά και πιο ωραίο του Ρώτα, ενώ ο Χειμωνάς, βέβαια, στον κόσμο του... Για το "that it should come to this", που οικτίρει την ασέβεια προς το νεκρό βασιλιά, η υποτακτική του "εκεί/αυτού να καταντήσει" (όλων εκτός του Χειμωνά) είναι λίαν παρεξηγήσιμη ως μία ακόμα κατάρα (εγώ θα έβαζα "κοίτα τι του'μελλε" ή κάτι τέτοιο).
11-12 ("so excellent a king; that was, to this, Hyperion to a satyr"): Κακή η σύνταξη του Κακογιάννη, ενώ από τον Χειμωνά η φράση λείπει (προς το παρόν!). Ο Μπελιές ξεχειλώνει άδικα τη φράση, αλλά μόνο αυτός δεν έχει χάσει τη μαστορική τομή που υπογραμμίζει το εξαίσια βραχύ περιφρονητικό "to this". (Η δική μου εκδοχή θα ήταν κάπως έτσι: "τέτοιος άρχοντας που, με δαύτον, ήταν ίδιος ο Υπερίωνας δίπλα σε σάτυρο".)
13-14: Το "απαγορεύει" του Κακογιάννη μου φαίνεται υπερβολικό, καθώς προσδίδει στον βασιλιά θεϊκές δυνάμεις, στο αντίθετο άκρο ο Χειμωνάς, που εφευρίσκει το "ικέτευε", ρεαλιστικότερος ο Μπελιές. Άστοχο (για ανέμους και πρόσωπο) το "ν' ακουμπούν" του Κακογιάννη, πιο άστοχο το κατά λέξη "να επισκεφτούν" και το "πολύ" του Ρώτα, πετυχημένο το "να μη φερθεί σκληρά" του Χειμωνά.
16-17: Ο Χειμωνάς αυτοσχεδιάζει...
18: Frailty, oh frailty... Το (κάπως άνευρο) "αστάθεια" του Κακογιάννη και το (ουσιαστικά όχι αυθαίρετο) "προδοσία" του Χειμωνά μου φαίνονται καλύτερα από το "αδυναμία" των άλλων τριών. Το νόημα του frailty εδώ νομίζω πως είναι κατά βάση το όπου φυσάει ο άνεμος. Ανεξάρτητα από αυτό, η φυσιολογική για μας απόδοση του "thy name is woman" δεν είναι οι εκδοχές που μιμούνται τη φράση του πρωτοτύπου αλλά πολύ απλά: "είσαι γένους θηλυκού".
19-20: Μέτριο (προκειμένου περί υποδημάτων βασίλισσας) το "πριν παλιώσουν" του Κακογιάννη, καλύτερο το "πριν τριφτούν" των Πολυλά και Ρώτα, πιο έξυπνο το "δεν είχανε γδαρθεί ακόμα" του Μπελιέ. Ο Χειμωνάς ξανααυτοσχεδιάζει, αλλά αυτή τη φορά σχεδόν επιτυχώς (το ίδιο και στη συνέχεια).
24-25: Εδώ ο Χειμωνάς δεν αυτοσχεδιάζει - αλλά ίσως καλύτερα να αυτοσχεδίαζε... Για ποιό λόγο δεν ξέρω, έχει απαλείψει την αντιδιαστολή με τον Ηρακλή και έχει μεταθέσει εδώ την αντιδιαστολή με τον Υπερίωνα του 12!
26-27: Ψηφίζω Κακογιάννη και Μπελιέ. (Ρώτας: "άρμη"; για δάκρυα;)
28-29: (Ρώτας: "πάρα"; τι πάρα;) Πολύ καλή η μικροαπομάκρυνση του Πολυλά ("επικατάρατα φιλιά") - πάλι όμως η υποτακτική του "να πέση" είναι παρεξηγήσιμη ως κατάρα. Ο Χειμωνάς κράτησε τη "βιασύνη" σπίτι του και μας έφερε αντ' αυτής ένα "παρθενικά".
31: Ωραίο το "πνίγου" του Πολυλά, περίεργο το "σπάσε" του Κακογιάννη. Κάπως περίεργη και η ανασύνταξη του Μπελιέ: ο Willy είναι σαφής (το ίδιο και ο Πολυλάς).
Ο Χειμωνάς στον κόσμο του...
Αν αφήσουμε στην άκρη το φράση προς φράση ψείρισμα, μένει και μιά άλλη σχέση με το πρωτότυπο: η ανάγκη να είναι ένα κείμενο εξίσου έντονο και αποτελεσματικό για τον ηθοποιό που θα το μιλήσει. Προσπαθώντας λοιπόν να διαβάσω σαν ηθοποιός ολόκληρο το μονόλογο, προσωπικά αισθάνομαι πιο εντάξει με την εκδοχή του Μπελιέ, και κατόπιν με του Κακογιάννη, με κάποια στραβοπατήματα στον δεύτερο (σημ.: η παρατήρηση αφορά το συγκεκριμένο απόσπασμα, όχι τη μετάφρασή τους συνολικά). Η εκδοχή του Χειμωνά, αντίθετα, με οδηγεί συνέχεια προς άλλο τόνο από αυτόν του πρωτοτύπου (και αυτό δεν συμβαίνει μόνο στο συγκεκριμένο απόσπασμα). Του Πολυλά φαντάζομαι πως θα ήταν ικανοποιητική για τότε, αμφιβάλλω όμως αν μπορεί πια να λειτουργήσει σήμερα. Στον Ρώτα, τέλος, με ενοχλεί γενικά αυτός ο γλαφυρός υπερδημοτικισμός που, παρά την πρόθεσή του, έχει γεύση πολύ διαφορετική από αυτήν των αγγλικών του Σαίξπηρ (τουλάχιστον όπως τα έχουμε μάθει από τους σαιξπηρικούς άγγλους ηθοποιούς). Θα τολμούσα να πω ότι ο Πολυλάς είναι μιάς άλλης εποχής, αλλά έχει λεπτότερη ποιότητα: ο Ρώτας είναι απλώς ξεπερασμένος.
(Αλλά για όλα αυτά μπορεί να κάνω λάθος. Ας μας πει κάποιος ειδικότερος.)
Εν τω μεταξύ δείτε και ένα ντοκυμανταίρ του 1989, όπου παρελαύνουν πολλοί ονομαστοί - αναγκαστικά σπασμένο σε τμήματα:
πρώτο,
δεύτερο,
τρίτο,
τέταρτο,
πέμπτο,
έκτο.
Στα ποστ αυτής της σειράς θα συγκρίνουμε αποσπάσματα από τις ακόλουθες ελληνικές μεταφράσεις του Άμλετ:
Ιάκωβος Πολυλάς (1889 - νέα έκδ. Ιδεόγραμμα 2000),
Βασίλης Ρώτας (1938 - νέα έκδ. Επικαιρότητα 1988),
Μιχάλης Κακογιάννης (Καστανιώτης 1985),
Γιώργος Χειμωνάς (Κέδρος 1988),
Ερρίκος Μπελιές (Κέδρος 2007).
Ερέθισμα -πέρα από την αγάπη μου για τον Σαίξπηρ, φυσικά,- αποτέλεσε η ωραία νύξη του Filboid Studge στο "the hours rise up" της 19.12.07. Το ποστ, επομένως, αφιερώνεται σ' αυτόν.
Άμλετ (από πράξη 1 σκηνή 2)
O, that this too too solid flesh would melt
Thaw and resolve itself into a dew!
Or that the Everlasting had not fix'd
His canon 'gainst self-slaughter! O God! God!
5 How weary, stale, flat and unprofitable,
Seem to me all the uses of this world!
Fie on't! ah fie! 'tis an unweeded garden,
That grows to seed; things rank and gross in nature
Possess it merely. That it should come to this!
10 But two months dead: nay, not so much, not two:
So excellent a king; that was, to this,
Hyperion to a satyr; so loving to my mother
That he might not beteem the winds of heaven
Visit her face too roughly. Heaven and earth!
15 Must I remember? why, she would hang on him,
As if increase of appetite had grown
By what it fed on: and yet, within a month--
Let me not think on't--Frailty, thy name is woman!--
A little month, or ere those shoes were old
20 With which she follow'd my poor father's body,
Like Niobe, all tears:--why she, even she--
O, God! a beast, that wants discourse of reason,
Would have mourn'd longer--married with my uncle,
My father's brother, but no more like my father
25 Than I to Hercules: within a month:
Ere yet the salt of most unrighteous tears
Had left the flushing in her galled eyes,
She married. O, most wicked speed, to post
With such dexterity to incestuous sheets!
30 It is not nor it cannot come to good:
But break, my heart; for I must hold my tongue.
Στο youtube, που έψαξα, βρήκα τον Μπράνα (που δεν μου πολυαρέσει στον συγκεκριμένο μονόλογο) και τον Γκίμπσον (που δεν μου αρέσει πουθενά στον Άμλετ). Έτσι προτίμησα, ως πιο ενδιαφέρον, ένα απόσπασμα από κάποιο γερμανικό project του 2003 που αναμιγνύει και τους δύο με το φάντασμα του Ολίβιε (ευτυχώς άνευ Χωκ και δυστυχώς άνευ Τζάκομπι):
Πολυλάς:
Αχ! να ημπορούσε τούτ' η τόσο στέρεη σάρκα
να ξεπαγώση και ως αχνός δροσιά να γίνη!
ή τον νόμον του ο Πλάστης να μην είχε στήση
να τιμωρή τον αυτοφόνον! Θε μου, ω Θε μου,
πόσο άνοστα, κοινά και ανώφελα και αχρεία
φαίνοντ' όλα 'ς εμέ τα έργ' αυτού του κόσμου!
Φάσκελα να'χουν! Κήπος είναι χορταριασμένος
μες το ξεσπόριασμά του, και όλον τον γεμίσαν
χοντροειδή φυτά και ξεβλασταρωμένα.
Αυτού να καταντήση! Απεθαμένος μόλις
από δυό μήναις· ουδέ τόσο, ουδέ καν δύο.
Τι εξαίσιος βασιλέας! Υπερίων ήταν
και τούτος έμπροσθέν του Σάτυρος· ω πόσο
τρυφερήν είχε αγάπην της μητρός μου! μήτε
άνεμοι τ' ουρανού θα υπόφερνε να πνέουν
σκληρά 'ς το πρόσωπό της! Α! θα το ενθυμούμαι;
Γη και Ουρανοί! την είδα εγώ 'ς τον τράχηλόν του
να κρέμετ' ώστε ήθελε ειπής πως η τροφή της
αύξαινε, αντί να παύη, την επιθυμίαν.
Και όμως 'ς ένα μήνα,--ας μη το συλλογιούμαι,--
Αδυναμία! τ' όνομά σου είναι γυναίκα!--
'ς ένα μήνα μικρόν! ή πριν τριφθούν εκείνα
τα υποδήματα 'πού 'χε 'ς του δυστυχισμένου
πατρός μου την θανήν, κλαμένη ως η Νιόβη,
αυτή εκείνη--Ω Θε! και κτήνος, στερημένο
του λογικού, το πένθος θα κρατούσε πλέον,--
εκείνη αμέσως με τον θείον μου ενυμφεύθη,
αδελφόν του πατρός μου και όμοιον του πατρός μου
όσ' ομοιάζω εγώ τον Ηρακλέα. 'Σ ένα
μήνα; ενώ τα πρισμένα μάτια της ακόμη
κοκκίνιζε η πικράδα δολερών δακρύων,
ενυμφεύθη. Ω! κακή σπουδή να πέση αμέσως
'ς επικατάρατα φιλιά! Καλό δεν είναι
ούτε καλό τέλος θα λάβη· αλλά, καρδιά μου,
πνίγου, επειδή την γλώσσαν πρέπει να κρατήσω.
Ρώτας:
Ω, πώς ετούτη η τόσο, τόσο στέρεη σάρκα
να'λιωνε, ν' άχνιζε, δροσιά να σκορπιζόταν!
Ή να μην είχε βάλει κάνονα ο Αιώνιος
να τιμωράει τον αυτοχτόνο! Ω, Θεέ μου! Ω, Θεέ μου!
Τι ταπεινά και πλαδαρά, σαχλά κι ανούσια
μου φαίνονται όλα αυτού του κόσμου τα καμώματα!
Φτου σας! Ω, φτου σας! Ένας κήπος αβοτάνιστος
ξεσποριασμένος· άγρια πράγματα, χοντρόφυλλα,
θρασιά τον πνίγουν όλο. Εκεί να καταντήσει!
Μόλις δυο μήνες πεθαμένος! Κι ούτε, ούτε καν δυο!
Τι βασιλιάς! Μπροστά σε τούτον ήταν ο Υπερίων
μπροστά σε σάτυρο. Τόσο αγαπούσε τη μητέρα μου
που δεν υπόφερνε ούτε οι αύρες τ' ουρανού
να επισκεφτούν πολύ τραχιά το πρόσωπό της.
Γη κι ουρανέ! Να θυμηθώ; Μα τι, κρεμόταν πάνω του,
σαν η όρεξή της τρώγοντας όλο να μεγάλωνε·
και τώρα, μέσα σ' ένα μήνα, - ας μην το σκέφτομαι:
αδυναμία, τ' όνομά σου είναι γυναίκα! -
Ούτ' ένα μήνα τόσον δα! Ούτε πριν τριφτούν
Οι σόλες που φορούσε ακολουθώντας
Το λείψανο του δύστυχου πατέρα μου, όλη δάκρυα
σαν Νιόβη, - ποιος, αυτή, αυτή, ίσα-ίσα,
- ω, Θεέ μου! κι ένα χτήνος, δίχως νου και κρίση
θα κράταε πένθος πιο πολύ - να παντρευτεί
τον θείο μου, του πατέρα μου τον αδερφό·
που μοιάζει του πατέρα μου, όσο μοιάζω εγώ
του Ηρακλή· μέσ' σ' ένα μήνα· πριν να πάψει
να κοκκινίζει η άρμη απ' τ' άνομά της δάκρυα
τα φουσκωμένα μάτια της, παντρεύτηκε·
ω, πάρα πονηρή βιασύνη, τόσο εύκολα
να πέσει σε σεντόνια αιμόμιχτα! Δεν είναι
κι ούτε μπορεί να βγει σε καλό.
Όμως, καρδιά μου, σώπα - πρέπει να κρατήσω
τη γλώσσα μου.
Κακογιάννης:
Ω, να μπορούσε τούτη η τόσο, τόσο στέρεη σάρκα
να λιώσει, να γενεί νερό κι από νερό δροσιά.
Ή να μην είχε ο Παντοδύναμος σφραγίσει
του αυτόχειρα την καταδίκη! Θεέ μου, Θεέ μου!
Τι πληκτικά, πεζά, στείρα κι ανώφελα
μου φαίνονται τα όσα έχει να δώσει αυτός ο κόσμος.
Κατάρα να τον φάει, ναι! Ένας χορταριασμένος κήπος είναι,
που σποριάζει απανωτά. Της φύσης οι βρομιές και τ' αποβράσματα
τον διαφεντεύουν μόνο. Εκεί να καταντήσει!
Δυό μήνες πεθαμένος, όχι, ούτε καν τόσο, ούτε δυό!
Ένας στους χίλιους βασιλιάς, που'ταν σ' αυτόν μπροστά
ο Υπερίωνας σ' ένα σάτυρο. Τόσο αγαπούσε τη μητέρα μου
ώστε ν' απαγορεύει στους ανέμους τ' ουρανού
τραχιά στο πρόσωπό της ν' ακουμπούν. Γη κι ουρανέ!
Ανάγκη να θυμάμαι; Ω, ναι, κι αυτή κρεμόταν πάνω του,
λες τρώγοντας η όρεξή της άνοιγε ολοένα
και πήγαινε θεριεύοντας. Και να, που σ' ένα μήνα μέσα -
πάψε μυαλό μου! Αστάθεια, έπρεπε να σε λεν γυναίκα.
Στο μήνα μόλις, πριν παλιώσουν τα παπούτσια εκείνα
που φορούσε ακολουθώντας το φτωχό πατέρα μου στο μνήμα,
σαν τη Νιόβη, όλο δάκρυα - αυτή η ίδια, ναι,
(ω Θεέ μου, ακόμα κι ένα ζώο δίχως στάλα νοημοσύνης
θα πενθούσε παραπάνω) παντρεύτηκε το θειό μου.
Του πατέρα μου τον αδελφό που τόσο λίγο του'μοιαζε,
όσο εγώ στον Ηρακλή. Στο μήνα απάνω
προτού καλά καλά τ' αλάτι από της υποκρισίας τα δάκρυα
πάψει να κοκκινίζει τα πρησμένα της τα μάτια,
παντρεύτηκε. Ω βιασύνη δολερή, με τέτοια ευκινησία
να ορμήσει σ' αιμομιχτικά σεντόνια.
Δεν είναι ούτε μπορεί να βγει σε τίποτα καλό.
Μα σπάσε συ, καρδιά μου. Πρέπει τη γλώσσα μου να δέσω.
Χειμωνάς:
Μακάρι να γινόταν κι αυτό το σώμα μου αυτή η ύλη η στερεή
να έρρεε. Να γινόταν ατμός αέρας τίποτα
Γιατί ο Ουρανός να αποστρέφεται ...να τιμωρεί κι από πάνω
αυτόν που αυτοκτονεί; Θεέ μου. Έρημος τι έρημος
είναι αυτός ο κόσμος. Σπόροι πρησμένοι
που σπαν και πετάγονται συνέχεια νέες φύτρες
συνέχεια γεννώντας και σαπίζοντας οργιάζει
αυτή η τυφλή βλάστηση. Καμμιά χρήση του κόσμου
δεν είναι καλή. Να βουλιάξει!
Πώς πήγε. Δεν έκλεισαν ακόμα οι δυό μήνες
που πέθανε. Τόσο την αγαπούσε, που αυτός ο μέγας ο αγέρωχος
Ικέτευε τον άνεμο να μη φερθεί σκληρά στο πρόσωπό της
Γιατί πρέπει να θυμάμαι; Πώς είχε αρπαχθεί
εκείνη από πάνω του και η γενναιοδωρία του λες κι έτρεφε
Ερέθιζε την απληστία της και σ' ένα μήνα. Ούτε καν
Προδοσία, είσαι γυναίκα. Δεν είχε κλείσει μήνας
Δεν είχαν φύγει ακόμα τα χώματα από το πέλμα της
όταν στάθηκε επάνω από τον τάφο του και θρηνούσε
με την αιώνια υπόσχεση της Νιόβης προς τον πόνο
Αυτή. Θεέ μου. Που και μιά σκύλα θα ήταν ακόμα απαρηγόρητη
Έγινε γυναίκα του αδελφού του, που του έμοιαζε
όσο ένας σάτυρος με τον Υπερίωνα. Σε ένα μήνα
τον είχε κιόλας παντρευτεί. Με τα βλέφαρα
ακόμα κόκκινα κι αλμυρά από τα δάκρυά της
με τι αθώα βία! Τι παρθενικά γλύστρησε
Χώθηκε κάτω από τα σκεπάσματα της αιμομιξίας
Φθάνει. Όχι άλλο. Σώπα.
Μπελιές:
Ω, μακάρι να μπορούσε αυτή η τόσο στέρεη σάρκα
να λιώσει, να εξατμιστεί, δροσιά να γίνει. Ή να μην είχε βγάλει
το νόμο Του ο Παντοδύναμος για την αυτοκτονία. Θεέ! Θεέ!
Πόσο πληκτικά, στείρα, ταπεινά κι ανώφελα μου φαίνονται
τα πράγματα του κόσμου ετούτου! Σίχαμα είν' ο κόσμος!
Κήπος αβοτάνιστος, γεμάτος άγρια χόρτα· κήπος που χοντρόφυλλα
και πράγματα ευτελή διαφεντεύουν. Εκεί να καταντήσει!
Μόνο δυό μήνες πεθαμένος -- ούτε καν δύο! Μοναδικός βασιλιάς:
μπροστά του, αυτός, ο τωρινός, μοιάζει με σάτυρο μπροστά
στον ίδιο τον Υπερίωνα! Τόσο αγαπούσε τη μητέρα μου που,
αν μπορούσε, θ' απαγόρευε και στους ανέμους τ' ουρανού
ν' αγγίξουνε σκληρά το πρόσωπό της. Γη κι ουρανέ! Γιατί πρέπει
να τα θυμάμαι αυτά! Αχ, ναι, απάνω του κρεμότανε,
λες κι όσο έτρωγε, η όρεξή της άνοιγε παραπάνω απ' αυτά
που απομυζούσε. Κι όμως, μέσα σ' έναν μήνα -- ω, καλύτερα
να μην το σκέφτομαι! Αδυναμία, το κανονικό σου όνομα
είναι Γυναίκα! Μήνας δεν είχε κλείσει καλά καλά,
δεν είχανε γδαρθεί ακόμα τα παπούτσια που φορούσε ακολουθώντας
το λείψανο του δύστυχου πατέρα μου γεμάτη δάκρυα, σαν Νιόβη
-- Θεέ μου, και κτήνος που του λείπει η νοημοσύνη θα πενθούσε
παραπάνω! -- και παντρεύεται τον θείο μου, τον αδελφό
του πατέρα μου, που μοιάζει στον πατέρα μου όσο εγώ στον Ηρακλή!
Μέσα σε έναν κιόλας μήνα, προτού καλά καλά η αρμύρα
-- της υποκρισίας της τα δάκρυα -- τα φλογισμένα μάτια της
πάψει να κοκκινίζει, παντρεύεται! Ω κολασμένη ανυπομονησία!
Να τρέξει με τόση προθυμία στα αιμομιχτικά σεντόνια!
Καλό δεν είναι, ούτε σε καλό θα καταλήξει. Όμως, καρδιά μου,
σπάραζε, αλλά, γλώσσα μου, σταμάτα!
_______________
Παρατηρήσεις
(Ελπίζω πως είναι προφανές ότι όλες οι 'ετυμηγορίες' που ακολουθούν συνοδεύονται από ένα αυτονόητο 'κατά τη γνώμη μου', και πως είναι κατανοητό το γιατί τους, όπου φαίνονται αναιτιολόγητες.)
1-2: Ο Ρώτας έχει ένα "πώς" που κάνει τη φράση να αναρωτιέται αντί να εύχεται. Κακό το "να ξεπαγώση" του Πολυλά (απελπιστικά στέρεο είναι στο πρωτότυπο, όχι παγωμένο): σωστό το"να'λιωνε"/"να λιώσει" των Ρώτα, Κακογιάννη και Μπελιέ. Το "δροσιά" που έχουν όλοι εκτός του Χειμωνά είναι κατά λέξη αλλά παραπέμπει στο δροσίζω, ενώ το νόημα νομίζω πως είναι το "να εξατμιστεί" του Μπελιέ (ή και το "να σκορπιζόταν" του Ρώτα) - ωραίο, επομένως, το "αχνός" του Πολυλά (αλλά όχι το "άχνιζε" του Ρώτα) και το "ατμός αέρας τίποτα" του Χειμωνά (του οποίου όμως δεν δουλεύει το "να έρρεε").
3-4: Τα επίθετα που έχουν διαλέξει οι Πολυλάς, Κακογιάννης και Μπελιές ως αναφορά στο θεό είναι για μας πιο φυσιολογικά από το κατά λέξη "Αιώνιος" του Ρώτα. Μου φαίνονται πιο όμορφες οι εκδοχές των Πολυλά και Κακογιάννη, υπερβολικά πεζή του Μπελιέ. Ο Χειμωνάς στον κόσμο του...
5-6: Για το "uses" of this world, όχι ό,τι καλύτερο τα "έργα", τα "καμώματα" και τα "πράγματα" (των Πολυλά, Ρώτα και Μπελιέ, αντίστοιχα): προτιμότερη νομίζω η εκδοχή του Κακογιάννη. Ο Χειμωνάς πάλι στον κόσμο του...
7-9: Το fie είναι ηχοποιητική έκφραση αποστροφής ή απέχθειας, επομένως φάσκελα, κατάρες, σιχάματα και βουλιάγματα είναι όλα ίσως εντάξει ή ίσως συζητήσιμα. Πιο συναφές το "φτου" του Ρώτα, καταστρέφεται με το "σας". Για τον κήπο, νομίζω πως πιο κοντά στο πρωτότυπο είναι του Πολυλά και πιο ωραίο του Ρώτα, ενώ ο Χειμωνάς, βέβαια, στον κόσμο του... Για το "that it should come to this", που οικτίρει την ασέβεια προς το νεκρό βασιλιά, η υποτακτική του "εκεί/αυτού να καταντήσει" (όλων εκτός του Χειμωνά) είναι λίαν παρεξηγήσιμη ως μία ακόμα κατάρα (εγώ θα έβαζα "κοίτα τι του'μελλε" ή κάτι τέτοιο).
11-12 ("so excellent a king; that was, to this, Hyperion to a satyr"): Κακή η σύνταξη του Κακογιάννη, ενώ από τον Χειμωνά η φράση λείπει (προς το παρόν!). Ο Μπελιές ξεχειλώνει άδικα τη φράση, αλλά μόνο αυτός δεν έχει χάσει τη μαστορική τομή που υπογραμμίζει το εξαίσια βραχύ περιφρονητικό "to this". (Η δική μου εκδοχή θα ήταν κάπως έτσι: "τέτοιος άρχοντας που, με δαύτον, ήταν ίδιος ο Υπερίωνας δίπλα σε σάτυρο".)
13-14: Το "απαγορεύει" του Κακογιάννη μου φαίνεται υπερβολικό, καθώς προσδίδει στον βασιλιά θεϊκές δυνάμεις, στο αντίθετο άκρο ο Χειμωνάς, που εφευρίσκει το "ικέτευε", ρεαλιστικότερος ο Μπελιές. Άστοχο (για ανέμους και πρόσωπο) το "ν' ακουμπούν" του Κακογιάννη, πιο άστοχο το κατά λέξη "να επισκεφτούν" και το "πολύ" του Ρώτα, πετυχημένο το "να μη φερθεί σκληρά" του Χειμωνά.
16-17: Ο Χειμωνάς αυτοσχεδιάζει...
18: Frailty, oh frailty... Το (κάπως άνευρο) "αστάθεια" του Κακογιάννη και το (ουσιαστικά όχι αυθαίρετο) "προδοσία" του Χειμωνά μου φαίνονται καλύτερα από το "αδυναμία" των άλλων τριών. Το νόημα του frailty εδώ νομίζω πως είναι κατά βάση το όπου φυσάει ο άνεμος. Ανεξάρτητα από αυτό, η φυσιολογική για μας απόδοση του "thy name is woman" δεν είναι οι εκδοχές που μιμούνται τη φράση του πρωτοτύπου αλλά πολύ απλά: "είσαι γένους θηλυκού".
19-20: Μέτριο (προκειμένου περί υποδημάτων βασίλισσας) το "πριν παλιώσουν" του Κακογιάννη, καλύτερο το "πριν τριφτούν" των Πολυλά και Ρώτα, πιο έξυπνο το "δεν είχανε γδαρθεί ακόμα" του Μπελιέ. Ο Χειμωνάς ξανααυτοσχεδιάζει, αλλά αυτή τη φορά σχεδόν επιτυχώς (το ίδιο και στη συνέχεια).
24-25: Εδώ ο Χειμωνάς δεν αυτοσχεδιάζει - αλλά ίσως καλύτερα να αυτοσχεδίαζε... Για ποιό λόγο δεν ξέρω, έχει απαλείψει την αντιδιαστολή με τον Ηρακλή και έχει μεταθέσει εδώ την αντιδιαστολή με τον Υπερίωνα του 12!
26-27: Ψηφίζω Κακογιάννη και Μπελιέ. (Ρώτας: "άρμη"; για δάκρυα;)
28-29: (Ρώτας: "πάρα"; τι πάρα;) Πολύ καλή η μικροαπομάκρυνση του Πολυλά ("επικατάρατα φιλιά") - πάλι όμως η υποτακτική του "να πέση" είναι παρεξηγήσιμη ως κατάρα. Ο Χειμωνάς κράτησε τη "βιασύνη" σπίτι του και μας έφερε αντ' αυτής ένα "παρθενικά".
31: Ωραίο το "πνίγου" του Πολυλά, περίεργο το "σπάσε" του Κακογιάννη. Κάπως περίεργη και η ανασύνταξη του Μπελιέ: ο Willy είναι σαφής (το ίδιο και ο Πολυλάς).
Ο Χειμωνάς στον κόσμο του...
Αν αφήσουμε στην άκρη το φράση προς φράση ψείρισμα, μένει και μιά άλλη σχέση με το πρωτότυπο: η ανάγκη να είναι ένα κείμενο εξίσου έντονο και αποτελεσματικό για τον ηθοποιό που θα το μιλήσει. Προσπαθώντας λοιπόν να διαβάσω σαν ηθοποιός ολόκληρο το μονόλογο, προσωπικά αισθάνομαι πιο εντάξει με την εκδοχή του Μπελιέ, και κατόπιν με του Κακογιάννη, με κάποια στραβοπατήματα στον δεύτερο (σημ.: η παρατήρηση αφορά το συγκεκριμένο απόσπασμα, όχι τη μετάφρασή τους συνολικά). Η εκδοχή του Χειμωνά, αντίθετα, με οδηγεί συνέχεια προς άλλο τόνο από αυτόν του πρωτοτύπου (και αυτό δεν συμβαίνει μόνο στο συγκεκριμένο απόσπασμα). Του Πολυλά φαντάζομαι πως θα ήταν ικανοποιητική για τότε, αμφιβάλλω όμως αν μπορεί πια να λειτουργήσει σήμερα. Στον Ρώτα, τέλος, με ενοχλεί γενικά αυτός ο γλαφυρός υπερδημοτικισμός που, παρά την πρόθεσή του, έχει γεύση πολύ διαφορετική από αυτήν των αγγλικών του Σαίξπηρ (τουλάχιστον όπως τα έχουμε μάθει από τους σαιξπηρικούς άγγλους ηθοποιούς). Θα τολμούσα να πω ότι ο Πολυλάς είναι μιάς άλλης εποχής, αλλά έχει λεπτότερη ποιότητα: ο Ρώτας είναι απλώς ξεπερασμένος.
(Αλλά για όλα αυτά μπορεί να κάνω λάθος. Ας μας πει κάποιος ειδικότερος.)
Εν τω μεταξύ δείτε και ένα ντοκυμανταίρ του 1989, όπου παρελαύνουν πολλοί ονομαστοί - αναγκαστικά σπασμένο σε τμήματα:
πρώτο,
δεύτερο,
τρίτο,
τέταρτο,
πέμπτο,
έκτο.
24.12.07
Καλά Μπαχικά Χριστούγεννα
...και να περάσετε όλοι πολύ όμορφα.
Ακολουθεί το χορωδιακό από την πρώτη καντάτα του Ορατορίου των Χριστουγέννων του Μπαχ:
Η ποιότητα ήχου και εικόνας δεν είναι ό,τι καλύτερο — υποψιάζομαι ότι ο χρήστης κατέβασε το πρωτότυπο, έκανε επανακωδικοποίηση, πρόσθεσε ισπανικούς υπότιτλους και το ξανανέβασε — αλλά δεν πειράζει: ο Harnoncourt είναι από τους καλύτερους μαέστρους, ειδικά στην παλιά μουσική, και, επιπλέον, τραγουδάνε και παιδάκια. Εγώ, βέβαια, για το ανάλογο του Gardiner πήγαινα, αλλά δεν επιτρεπόταν η ενσωμάτωση του βίντεο. Μπορείτε, πάντως, να το δείτε εδώ.
Τέλος, πάρτε κι ένα audio: Το χορωδιακό της πέμπτης καντάτας — από το ίδιο έργο, φυσικά, και με μαέστρο τον Gardiner.
Χρόνια πολλά από την Artanis, τον Π κι εμένα.
Ακολουθεί το χορωδιακό από την πρώτη καντάτα του Ορατορίου των Χριστουγέννων του Μπαχ:
Η ποιότητα ήχου και εικόνας δεν είναι ό,τι καλύτερο — υποψιάζομαι ότι ο χρήστης κατέβασε το πρωτότυπο, έκανε επανακωδικοποίηση, πρόσθεσε ισπανικούς υπότιτλους και το ξανανέβασε — αλλά δεν πειράζει: ο Harnoncourt είναι από τους καλύτερους μαέστρους, ειδικά στην παλιά μουσική, και, επιπλέον, τραγουδάνε και παιδάκια. Εγώ, βέβαια, για το ανάλογο του Gardiner πήγαινα, αλλά δεν επιτρεπόταν η ενσωμάτωση του βίντεο. Μπορείτε, πάντως, να το δείτε εδώ.
Τέλος, πάρτε κι ένα audio: Το χορωδιακό της πέμπτης καντάτας — από το ίδιο έργο, φυσικά, και με μαέστρο τον Gardiner.
Χρόνια πολλά από την Artanis, τον Π κι εμένα.
23.12.07
Και τα κόκαλα του Μάνου ακόμα τρίζουν...
Μάλλον πρέπει να κόψω το πρωινό ζάπινγκ με τον καφέ.
Σήμερα το πρωί, στην εκπομπή του, ο Ανδρέας Μικρούτσικος είχε κάτι σαν παιδικό/εφηβικό διαγωνισμό τραγουδιού, όπου κορίτσια (αυτά τουλάχιστον είδα εγώ) 12-13 χρονών τραγουδούσαν περιπαθώς ερωτικά τραγούδια, μιμούμενα τη φωνή και το ύφος των πρωτότυπων εκτελέσεων. Ο παρουσιαστής, φυσικά, μόνο κολακείες είχε να πει, παρά τα φάλτσα που ακούστηκαν από κάποιες διαγωνιζόμενες. Ο καλεσμένος του, όμως, ο βουλευτής (πλέον) Βαΐτσης Αποστολάτος, ανέβασε τον πήχυ της κολακείας σε δυσθεώρητα ύψη, λέγοντας στον οικοδεσπότη του πως αυτό που κάνει εκεί στην εκπομπή του είναι ένα νέο ...Τρίτο Πρόγραμμα, και μάλιστα στο πνεύμα του Μάνου Χατζιδάκι!
Και τα κόκαλα του Μάνου ακόμα τρίζουν...
(Υ.Γ.: Πάω να δω Μπομπ Σφουγγαράκη, να ξελαμπικάρω...)
Σήμερα το πρωί, στην εκπομπή του, ο Ανδρέας Μικρούτσικος είχε κάτι σαν παιδικό/εφηβικό διαγωνισμό τραγουδιού, όπου κορίτσια (αυτά τουλάχιστον είδα εγώ) 12-13 χρονών τραγουδούσαν περιπαθώς ερωτικά τραγούδια, μιμούμενα τη φωνή και το ύφος των πρωτότυπων εκτελέσεων. Ο παρουσιαστής, φυσικά, μόνο κολακείες είχε να πει, παρά τα φάλτσα που ακούστηκαν από κάποιες διαγωνιζόμενες. Ο καλεσμένος του, όμως, ο βουλευτής (πλέον) Βαΐτσης Αποστολάτος, ανέβασε τον πήχυ της κολακείας σε δυσθεώρητα ύψη, λέγοντας στον οικοδεσπότη του πως αυτό που κάνει εκεί στην εκπομπή του είναι ένα νέο ...Τρίτο Πρόγραμμα, και μάλιστα στο πνεύμα του Μάνου Χατζιδάκι!
Και τα κόκαλα του Μάνου ακόμα τρίζουν...
(Υ.Γ.: Πάω να δω Μπομπ Σφουγγαράκη, να ξελαμπικάρω...)
22.12.07
Ο νικήσαντας το σταρ σύστεμ
Δεν θα ασχοληθώ, φυσικά, με τη διαμάχη ανάμεσα στον Μ.Μ. (Μεγάλο Μουσικοσυνθέτη) και τον Μ.Κ. (Μεγάλο Κωμικό), καθώς το θέμα αυτό ουδόλως με ενδιαφέρει.
Θέλω, όμως, να σταθώ σε κάτι που είπε ο Μ.Μ. (Μεγάλος Μουσικοσυνθέτης) σε μια συνέντευξή του: ότι με τα «τραγούδια» που έφτιαξε για τα «ταλέντα» της Μ.Τ. (Μεγάλης Τηλεπαρουσιάστριας) κατέλυσε (κατάργησε, νίκησε, δεν θυμάμαι πώς το είπε) το σταρ σύστεμ.
Τι είναι, όμως, αυτό το «σταρ σύστεμ», και πώς το κατέλυσε ο Μ.Μ. (Μεγάλος Μουσικοσυνθέτης);
Η έννοια «σταρ σύστεμ» ξεκίνησε από την κινηματογραφική βιομηχανία του Χόλιγουντ, και σιγά-σιγά επεκτάθηκε σε όλο το διεθνές φάσμα της βιομηχανίας του θεάματος-ακροάματος. Πρόκειται για μια μέθοδο παραγωγής «αστεριών» (καμιά σχέση με την αστρονομία…), κατά την οποία ένα τμήμα της βιομηχανίας παίρνει έναν (συνήθως) νέο, (συνήθως) ανερχόμενο και (συνήθως) ελπιδοφόρο ηθοποιό, τραγουδιστή κ.τ.λ. και τον προωθεί ασύστολα ώσπου αυτός να κάνει «επιτυχία», βγάζοντας έτσι κάμποσα χρήματα για τη βιομηχανία — και για τον εαυτό του, αν δεν κάνει τη (συνήθη) βλακεία να τα ξοδέψει όλα σε βίλες, ακριβά αυτοκίνητα και κόκα (όχι κόλα — την άλλη). Προκειμένου να το πετύχει αυτό, η βιομηχανία συχνά του αλλάζει την εμφάνιση ή το όνομα, και δημιουργεί μια «περσόνα» την οποία ο ανερχόμενος κ.τ.λ. πλασάρει σε όλα τα μέσα και, κυρίως, στις μέρες μας, στην τηλεόραση — χωρίς την οποία δεν γίνεσαι σταρ, που να χτυπιέσαι χάμω (το πολύ να φτάσεις μέχρι κριθάρ).
Τι το διαφορετικό, λοιπόν, έκανε ο Μ.Μ. (Μεγάλος Μουσικοσυνθέτης), που του δίνει το δικαίωμα να κομπάζει ότι κατέλυσε το σταρ σύστεμ; Πήρε κι αυτός (μαζί με την παμπόνηρη Μ.Τ., προφανώς) κάποιους άγνωστους στο ευρύ κοινό ανθρώπους, με την εμπειρία του (ως σαρξ εκ της σαρκός του σταρ σύστεμ) τούς έφτιαξε τραγουδάκια με στιχάκια της πλάκας και μουσικούλα που όλο και κάτι θυμίζει εκ της αλλοδαπής (παλιά μου τέχνη κόσκινο), τους έφτιαξε περσόνες (Γυναίκα-Μαραντόνα, Σχιζοφρενής Δολοφόνος με το Πριόνι, Βας-Βας κ.τ.λ.), και τους ξαμόλησε με όχημα την τηλεόραση, όπου παίζονταν ασταμάτητα κάθε βράδυ, και όχι μόνο στην εκπομπή της Μ.Τ. (Μεγάλης Τηλεπαρουσιάστριας), και με πρόθυμο συνεργάτη τη δισκογραφική εταιρία που ανήκει στο ίδιο κανάλι που τα προωθούσε. Το αποτέλεσμα, φυσικά, ήταν η «επιτυχία».
Με άλλα λόγια, ο Μ.Μ. (Μεγάλος Μουσικοσυνθέτης) ακολούθησε την ίδια ακριβώς συνταγή που υποτίθεται πως κατέλυσε. Η μόνη διαφορά είναι ότι τα «ταλέντα» του δεν είναι τα συνήθη στερεότυπα, δηλ. νέοι, ωραίοι, σέξι κ.τ.λ. — και γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο τα πλαισίωνε στις εκπομπές με καλλίπυγες, πληθωρικές και χαριτόβρυτες ημίγυμνες υπάρξεις που λικνίζονταν λάγνα (καίτοι μονότονα) στους οργιώδεις ρυθμούς, προκαλώντας τα ιλιγγιώδη ζουμαρίσματα των καμεραμανάδων και τις έντονες (καίτοι ακούσιες) σωματικές αντιδράσεις των τηλεθεατών.
(Προσοχή! Ακολουθεί εικασία:)
Εικάζω πως ο Μ.Μ., επειδή θεωρεί εαυτόν Μεγάλο Μουσικοσυνθέτη, νομίζει πως αυτά τα τραγουδάκια της πλάκας είναι πολύ κατώτερα του μεγάλου ταλέντου του, και γι’ αυτό δηλώνει πως τα έκανε για πλάκα, προκειμένου να καταλύσει το σταρ σύστεμ (το ξανάπαμε…). Η πραγματικότητα, όμως, έχει την τάση να εκδικείται (κι αυτό το ξανάπαμε, αλλά παλιότερα): η αλήθεια είναι πως αυτά τα τραγουδάκια δεν διαφέρουν σε τίποτε, σχεδόν, από τα πάμπολλα «χιτάκια» (και μη) αναλόγου πχιότητος με τα οποία μας έχει φλομώσει κατά καιρούς ο Μ.Μ....
Αν σας τα πάρει κανείς δώρο για τις γιορτές. εκδικηθείτε τον: κάντε του δώρο τα χριστουγεννιάτικα της Έφης Θώδη...
Θέλω, όμως, να σταθώ σε κάτι που είπε ο Μ.Μ. (Μεγάλος Μουσικοσυνθέτης) σε μια συνέντευξή του: ότι με τα «τραγούδια» που έφτιαξε για τα «ταλέντα» της Μ.Τ. (Μεγάλης Τηλεπαρουσιάστριας) κατέλυσε (κατάργησε, νίκησε, δεν θυμάμαι πώς το είπε) το σταρ σύστεμ.
Τι είναι, όμως, αυτό το «σταρ σύστεμ», και πώς το κατέλυσε ο Μ.Μ. (Μεγάλος Μουσικοσυνθέτης);
Η έννοια «σταρ σύστεμ» ξεκίνησε από την κινηματογραφική βιομηχανία του Χόλιγουντ, και σιγά-σιγά επεκτάθηκε σε όλο το διεθνές φάσμα της βιομηχανίας του θεάματος-ακροάματος. Πρόκειται για μια μέθοδο παραγωγής «αστεριών» (καμιά σχέση με την αστρονομία…), κατά την οποία ένα τμήμα της βιομηχανίας παίρνει έναν (συνήθως) νέο, (συνήθως) ανερχόμενο και (συνήθως) ελπιδοφόρο ηθοποιό, τραγουδιστή κ.τ.λ. και τον προωθεί ασύστολα ώσπου αυτός να κάνει «επιτυχία», βγάζοντας έτσι κάμποσα χρήματα για τη βιομηχανία — και για τον εαυτό του, αν δεν κάνει τη (συνήθη) βλακεία να τα ξοδέψει όλα σε βίλες, ακριβά αυτοκίνητα και κόκα (όχι κόλα — την άλλη). Προκειμένου να το πετύχει αυτό, η βιομηχανία συχνά του αλλάζει την εμφάνιση ή το όνομα, και δημιουργεί μια «περσόνα» την οποία ο ανερχόμενος κ.τ.λ. πλασάρει σε όλα τα μέσα και, κυρίως, στις μέρες μας, στην τηλεόραση — χωρίς την οποία δεν γίνεσαι σταρ, που να χτυπιέσαι χάμω (το πολύ να φτάσεις μέχρι κριθάρ).
Τι το διαφορετικό, λοιπόν, έκανε ο Μ.Μ. (Μεγάλος Μουσικοσυνθέτης), που του δίνει το δικαίωμα να κομπάζει ότι κατέλυσε το σταρ σύστεμ; Πήρε κι αυτός (μαζί με την παμπόνηρη Μ.Τ., προφανώς) κάποιους άγνωστους στο ευρύ κοινό ανθρώπους, με την εμπειρία του (ως σαρξ εκ της σαρκός του σταρ σύστεμ) τούς έφτιαξε τραγουδάκια με στιχάκια της πλάκας και μουσικούλα που όλο και κάτι θυμίζει εκ της αλλοδαπής (παλιά μου τέχνη κόσκινο), τους έφτιαξε περσόνες (Γυναίκα-Μαραντόνα, Σχιζοφρενής Δολοφόνος με το Πριόνι, Βας-Βας κ.τ.λ.), και τους ξαμόλησε με όχημα την τηλεόραση, όπου παίζονταν ασταμάτητα κάθε βράδυ, και όχι μόνο στην εκπομπή της Μ.Τ. (Μεγάλης Τηλεπαρουσιάστριας), και με πρόθυμο συνεργάτη τη δισκογραφική εταιρία που ανήκει στο ίδιο κανάλι που τα προωθούσε. Το αποτέλεσμα, φυσικά, ήταν η «επιτυχία».
Με άλλα λόγια, ο Μ.Μ. (Μεγάλος Μουσικοσυνθέτης) ακολούθησε την ίδια ακριβώς συνταγή που υποτίθεται πως κατέλυσε. Η μόνη διαφορά είναι ότι τα «ταλέντα» του δεν είναι τα συνήθη στερεότυπα, δηλ. νέοι, ωραίοι, σέξι κ.τ.λ. — και γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο τα πλαισίωνε στις εκπομπές με καλλίπυγες, πληθωρικές και χαριτόβρυτες ημίγυμνες υπάρξεις που λικνίζονταν λάγνα (καίτοι μονότονα) στους οργιώδεις ρυθμούς, προκαλώντας τα ιλιγγιώδη ζουμαρίσματα των καμεραμανάδων και τις έντονες (καίτοι ακούσιες) σωματικές αντιδράσεις των τηλεθεατών.
(Προσοχή! Ακολουθεί εικασία:)
Εικάζω πως ο Μ.Μ., επειδή θεωρεί εαυτόν Μεγάλο Μουσικοσυνθέτη, νομίζει πως αυτά τα τραγουδάκια της πλάκας είναι πολύ κατώτερα του μεγάλου ταλέντου του, και γι’ αυτό δηλώνει πως τα έκανε για πλάκα, προκειμένου να καταλύσει το σταρ σύστεμ (το ξανάπαμε…). Η πραγματικότητα, όμως, έχει την τάση να εκδικείται (κι αυτό το ξανάπαμε, αλλά παλιότερα): η αλήθεια είναι πως αυτά τα τραγουδάκια δεν διαφέρουν σε τίποτε, σχεδόν, από τα πάμπολλα «χιτάκια» (και μη) αναλόγου πχιότητος με τα οποία μας έχει φλομώσει κατά καιρούς ο Μ.Μ....
Αν σας τα πάρει κανείς δώρο για τις γιορτές. εκδικηθείτε τον: κάντε του δώρο τα χριστουγεννιάτικα της Έφης Θώδη...
19.12.07
(Δ΄ Ι. Π. Μ.) 1. the hours rise up putting off stars and it is
Ξεκινάμε την Δ΄ Ιστοσυνάντηση Ποιητικής Μετάφρασης με το πρώτο ποίημα του E.E. Cummings, από τη συλλογή Tulips & Chimneys, του 1923.
Καλή ανάγνωση.
the hours rise up putting off stars and it is
dawn
into the street of the sky light walks scattering poems
on earth a candle is
extinguished the city
wakes
with a song upon her
mouth having death in her eyes
and it is dawn
the world
goes forth to murder dreams....
i see in the street where strong
men are digging bread
and i see the brutal faces of
people contented hideous hopeless cruel happy
and it is day,
in the mirror
i see a frail
man
dreaming
dreams
dreams in the mirror
and it
is dusk on earth
a candle is lighted
and it is dark.
the people are in their houses
the frail man is in his bed
the city
sleeps with death upon her mouth having a song in her eye
the hours descend,
putting on stars....
in the street of the sky night walks scattering poems
_________________________
οι ώρες ανατέλλουν σβήνοντας τ’ άστρα και είναι
χάραμα
στην ατραπό του ουρανού το φως προχωρά σκορπώντας ποιήματα
στη γη ένα κερί
σβήνει η πόλη
ξυπνά
μ’ ένα τραγούδι στο
στόμα και θάνατο στα μάτια
και είναι χάραμα
ο κόσμος
ξεκινά να σκοτώνει τα όνειρα…
βλέπω στο δρόμο άντρες
δυνατούς να βγάζουν το ψωμί
και βλέπω πρόσωπα σκαιά
ανθρώπων ικανοποιημένων ειδεχθών απέλπιδων βάναυσων ολβίων
και είναι μέρα,
στον καθρέφτη
βλέπω έναν εύθραυστο
άντρα
να ονειρεύεται
όνειρα
όνειρα στον καθρέφτη
και είναι
σούρουπο στη γη
ένα κερί ανάβει
κι είναι σκοτάδι.
ο κόσμος είναι στα σπίτια του
ο εύθραυστος άντρας στο κρεβάτι
η πόλη
κοιμάται με το θάνατο στο στόμα κι ένα τραγούδι στα μάτια
οι ώρες δύουν,
ανάβοντας τ’ άστρα…
στην ατραπό του ουρανού η νύχτα προχωρά σκορπώντας ποιήματα
Μετάφραση: synas
_________________________
οι ώρες ανατέλλουν σβήνοντας τ’ άστρα και είναι
πρωί
στο δρόμο του ουρανού το φως προχωρά σκεδάζοντας ποιήματα
στη γη σβήνει
ενα κερί η πόλη
ξυπνά
μ’ ένα τραγούδι
στο στόμα και με το θάνατο στα μάτια
και είναι πρωί
ο κόσμος προχωρά
σκοτώνοντας τα όνειρα
βλέπω στον δρόμο δυνατούς
άντρες να σκάβουν για ψωμί
και τα βάρβαρα πρόσωπα των
ανθρώπων ευχαριστημένα απαίσια απελπισμένα σκληρά ευτυχισμένα
και είναι μέρα,
στον καθρέφτη
βλέπω έναν αδύναμο
άντρα
να ονειρεύεται
όνειρα
όνειρα του καθρέφτη
και είναι
σούρουπο στην γη
ένα κερί ανάβει
και είναι σκοτεινά.
οι άνθρωποι είναι στα σπίτια τους
ο αδύναμος άντρας στο κρεβάτι του
η πόλη
κοιμάται με έναν θάνατο στο στόμα και ένα τραγούδι στα μάτια
οι ώρες δύουν
ανάβοντας τ΄άστρα....
στο δρόμο του ουρανού η νύχτα προχωρά σκεδάζοντας ποιήματα
Μετάφραση: basileios
_________________________
οι ώρες προχωρούν και σβήνουν τ' άστρα και
ξημερώνει
στο δρόμο τ' ουρανού το φως σκορπίζει ποιήματα
στη γη σβήνει ένα
κερί ξυπνά
η πόλη
έχοντας ένα τραγούδι στα χείλη
και το θάνατο στα μάτια
και ξημερώνει
ο κόσμος προχωρά
σε δολοφονίες ονείρων
κοιτώ το δρόμο όπου άντρες
δυνατοί σκάβουν ψωμί
βλέπω στυγνά τα πρόσωπα
των ανθρώπων ευχαριστημένα αποκρουστικά απεγνωσμένα σκληρά ευτυχισμένα
και ήρθε η μέρα,
στον καθρέφτη
βλέπω έναν άντρα
ασθενικό
ονειρεύεται
όνειρα
όνειρα στον καθρέφτη
και ήρθε το
σούρουπο στη γη
ανάβει ένα κερί
κι είναι σκοτάδι.
οι άνθρωποι στα σπίτια τους
ο ασθενικός άντρας στο κρεβάτι
η πόλη
κοιμάται με το θάνατο στα χείλη κι ένα τραγούδι στα μάτια
οι ώρες προχωρούν,
ανάβοντας τ' αστέρια
στο δρόμο τ' ουρανού η νύχτα σκορπίζει ποιήματα
Μετάφραση: Mauve All
_________________________
οι ώρες ξυπνούν παραμερίζοντας τα αστέρια και είναι
χάραμα
στο δρόμο του ουρανού το φως περπατεί σκορπίζοντας ποιήματα
στη γη ένα κερί
σβήνει η πόλη
ξυπνάει
με ένα τραγούδι στα
χείλη της έχοντας το θάνατο στα μάτια της
και είναι χάραμα
ο κόσμος
ξεκινά να σκοτώνει τα όνειρα…
βλέπω στο δρόμο όπου δυνατοί
άντρες σκάβουν (για το) ψωμί
και βλέπω τα άγρια πρόσωπα των
ανθρώπων ικανοποιημένα φοβερά ανέλπιδα βάναυσα χαρούμενα
και είναι μέρα,
στον καθρέφτη
βλέπω ένα εύθραυστο
άνδρα
να ονειρεύεται
όνειρα
όνειρα στον καθρέφτη
και είναι
σούρουπο στη γη
ένα κερί ανάβει
και είναι σκοτάδι.
οι άνθρωποι είναι στα σπίτια τους
ο εύθραυστος άνδρας στο κρεββάτι του
η πόλη
κοιμάται με το θάνατο στα χείλη της έχοντας ένα τραγούδι στο μάτι της
οι ώρες κατηφορίζουν,
βάζοντας αστέρια…
στο δρόμο του ουρανού η νύχτα περπατεί σκορπίζοντας ποιήματα
Μετάφραση: An-Lu
_________________________
βγαίνουν οι ώρες σβήνοντας αστέρια και είναι
αυγή
στο δρόμο του ουρανού βαδίζει το φως σκορπίζοντας ποιήματα
στη γη σβήνει ένα
κερί ξυπνάει
η πόλη
μ' ένα τραγούδι στα
χείλια στα μάτια της ο θάνατος
και είναι αυγή
ο κόσμος
βάζει μπρος να σφάξει όνειρα....
βλέπω στο δρόμο που άντρες
γεροί σκάβουν βγάζουν ψωμί
και βλέπω τα βάναυσα τα πρόσωπα ανθρώπων
ικανοποιημένων απαίσιων απελπισμένων άσπλαχνων ευτυχισμένων
και είναι μέρα,
στον καθρέφτη
βλέπω έναν
άντρα λεπτό
να ονειρεύεται
όνειρα
όνειρα στον καθρέφτη
και
είναι σούρουπο στη γη
ανάβει ένα κερί
και είναι βράδυ.
στα σπίτια τους οι άνθρωποι
στο κρεβάτι του ο λεπτός ο άντρας
κοιμάται η πόλη
με το θάνατο στα χείλια στα μάτια της ένα τραγούδι
πέφτουν οι ώρες,
ανάβοντας αστέρια....
στο δρόμο του ουρανού βαδίζει η νύχτα σκορπίζοντας ποιήματα
Μετάφραση: Π
_________________________
UPDATE 21/12/07:
ξυπνησαν οι ωρες σβηνουν τα αστερια και ειναι
αυγη
στο δρομο του ουρανου κατηφοριζει το φως σκορπιζοντας ποιηματα
στη γη ενα κερι
σβηνει η πολη
σηκωνεται μ ενα τραγουδι
στα χειλια εχοντας το θανατο στα ματια
και ειναι αυγη
ο κοσμος
τρεχει να σφαξει ονειρα
βλεπω στο δρομο ρωμαλεους αντρες που σκαβουν βγαζουν ψωμι
και βλεπω τα σκληρα τα προσωπα ανθρωπων
ικανοποιημενων ασχημων απελπισμενων ασπλαχνων
ευτυχισμενων
και ειναι μερα
βλεπω στον καθρεφτη
εναν αντρα ευαλωτο
να ονειρευεται
ονειρα στον καθρεφτη
ονειρα...
και ειναι σουρουπο στη γη
αναβει ενα κερι
και ειναι βραδυ
Οι ανθρωποι στα σπιτια τους
ο ευαλωτος αντρας στο κρεβατι του
η πολη κοιμαται με το θανατο στα χειλια
και στα ματια της ενα τραγουδι
φεύγουν οι ωρες σβηνουν τα αστερια
στο δρομο του ουρανου ανηφοριζει η νυχτα σκορπιζοντας ποιηματα
Μετάφραση: χριστινα
Καλή ανάγνωση.
the hours rise up putting off stars and it is
dawn
into the street of the sky light walks scattering poems
on earth a candle is
extinguished the city
wakes
with a song upon her
mouth having death in her eyes
and it is dawn
the world
goes forth to murder dreams....
i see in the street where strong
men are digging bread
and i see the brutal faces of
people contented hideous hopeless cruel happy
and it is day,
in the mirror
i see a frail
man
dreaming
dreams
dreams in the mirror
and it
is dusk on earth
a candle is lighted
and it is dark.
the people are in their houses
the frail man is in his bed
the city
sleeps with death upon her mouth having a song in her eye
the hours descend,
putting on stars....
in the street of the sky night walks scattering poems
_________________________
οι ώρες ανατέλλουν σβήνοντας τ’ άστρα και είναι
χάραμα
στην ατραπό του ουρανού το φως προχωρά σκορπώντας ποιήματα
στη γη ένα κερί
σβήνει η πόλη
ξυπνά
μ’ ένα τραγούδι στο
στόμα και θάνατο στα μάτια
και είναι χάραμα
ο κόσμος
ξεκινά να σκοτώνει τα όνειρα…
βλέπω στο δρόμο άντρες
δυνατούς να βγάζουν το ψωμί
και βλέπω πρόσωπα σκαιά
ανθρώπων ικανοποιημένων ειδεχθών απέλπιδων βάναυσων ολβίων
και είναι μέρα,
στον καθρέφτη
βλέπω έναν εύθραυστο
άντρα
να ονειρεύεται
όνειρα
όνειρα στον καθρέφτη
και είναι
σούρουπο στη γη
ένα κερί ανάβει
κι είναι σκοτάδι.
ο κόσμος είναι στα σπίτια του
ο εύθραυστος άντρας στο κρεβάτι
η πόλη
κοιμάται με το θάνατο στο στόμα κι ένα τραγούδι στα μάτια
οι ώρες δύουν,
ανάβοντας τ’ άστρα…
στην ατραπό του ουρανού η νύχτα προχωρά σκορπώντας ποιήματα
Μετάφραση: synas
_________________________
οι ώρες ανατέλλουν σβήνοντας τ’ άστρα και είναι
πρωί
στο δρόμο του ουρανού το φως προχωρά σκεδάζοντας ποιήματα
στη γη σβήνει
ενα κερί η πόλη
ξυπνά
μ’ ένα τραγούδι
στο στόμα και με το θάνατο στα μάτια
και είναι πρωί
ο κόσμος προχωρά
σκοτώνοντας τα όνειρα
βλέπω στον δρόμο δυνατούς
άντρες να σκάβουν για ψωμί
και τα βάρβαρα πρόσωπα των
ανθρώπων ευχαριστημένα απαίσια απελπισμένα σκληρά ευτυχισμένα
και είναι μέρα,
στον καθρέφτη
βλέπω έναν αδύναμο
άντρα
να ονειρεύεται
όνειρα
όνειρα του καθρέφτη
και είναι
σούρουπο στην γη
ένα κερί ανάβει
και είναι σκοτεινά.
οι άνθρωποι είναι στα σπίτια τους
ο αδύναμος άντρας στο κρεβάτι του
η πόλη
κοιμάται με έναν θάνατο στο στόμα και ένα τραγούδι στα μάτια
οι ώρες δύουν
ανάβοντας τ΄άστρα....
στο δρόμο του ουρανού η νύχτα προχωρά σκεδάζοντας ποιήματα
Μετάφραση: basileios
_________________________
οι ώρες προχωρούν και σβήνουν τ' άστρα και
ξημερώνει
στο δρόμο τ' ουρανού το φως σκορπίζει ποιήματα
στη γη σβήνει ένα
κερί ξυπνά
η πόλη
έχοντας ένα τραγούδι στα χείλη
και το θάνατο στα μάτια
και ξημερώνει
ο κόσμος προχωρά
σε δολοφονίες ονείρων
κοιτώ το δρόμο όπου άντρες
δυνατοί σκάβουν ψωμί
βλέπω στυγνά τα πρόσωπα
των ανθρώπων ευχαριστημένα αποκρουστικά απεγνωσμένα σκληρά ευτυχισμένα
και ήρθε η μέρα,
στον καθρέφτη
βλέπω έναν άντρα
ασθενικό
ονειρεύεται
όνειρα
όνειρα στον καθρέφτη
και ήρθε το
σούρουπο στη γη
ανάβει ένα κερί
κι είναι σκοτάδι.
οι άνθρωποι στα σπίτια τους
ο ασθενικός άντρας στο κρεβάτι
η πόλη
κοιμάται με το θάνατο στα χείλη κι ένα τραγούδι στα μάτια
οι ώρες προχωρούν,
ανάβοντας τ' αστέρια
στο δρόμο τ' ουρανού η νύχτα σκορπίζει ποιήματα
Μετάφραση: Mauve All
_________________________
οι ώρες ξυπνούν παραμερίζοντας τα αστέρια και είναι
χάραμα
στο δρόμο του ουρανού το φως περπατεί σκορπίζοντας ποιήματα
στη γη ένα κερί
σβήνει η πόλη
ξυπνάει
με ένα τραγούδι στα
χείλη της έχοντας το θάνατο στα μάτια της
και είναι χάραμα
ο κόσμος
ξεκινά να σκοτώνει τα όνειρα…
βλέπω στο δρόμο όπου δυνατοί
άντρες σκάβουν (για το) ψωμί
και βλέπω τα άγρια πρόσωπα των
ανθρώπων ικανοποιημένα φοβερά ανέλπιδα βάναυσα χαρούμενα
και είναι μέρα,
στον καθρέφτη
βλέπω ένα εύθραυστο
άνδρα
να ονειρεύεται
όνειρα
όνειρα στον καθρέφτη
και είναι
σούρουπο στη γη
ένα κερί ανάβει
και είναι σκοτάδι.
οι άνθρωποι είναι στα σπίτια τους
ο εύθραυστος άνδρας στο κρεββάτι του
η πόλη
κοιμάται με το θάνατο στα χείλη της έχοντας ένα τραγούδι στο μάτι της
οι ώρες κατηφορίζουν,
βάζοντας αστέρια…
στο δρόμο του ουρανού η νύχτα περπατεί σκορπίζοντας ποιήματα
Μετάφραση: An-Lu
_________________________
βγαίνουν οι ώρες σβήνοντας αστέρια και είναι
αυγή
στο δρόμο του ουρανού βαδίζει το φως σκορπίζοντας ποιήματα
στη γη σβήνει ένα
κερί ξυπνάει
η πόλη
μ' ένα τραγούδι στα
χείλια στα μάτια της ο θάνατος
και είναι αυγή
ο κόσμος
βάζει μπρος να σφάξει όνειρα....
βλέπω στο δρόμο που άντρες
γεροί σκάβουν βγάζουν ψωμί
και βλέπω τα βάναυσα τα πρόσωπα ανθρώπων
ικανοποιημένων απαίσιων απελπισμένων άσπλαχνων ευτυχισμένων
και είναι μέρα,
στον καθρέφτη
βλέπω έναν
άντρα λεπτό
να ονειρεύεται
όνειρα
όνειρα στον καθρέφτη
και
είναι σούρουπο στη γη
ανάβει ένα κερί
και είναι βράδυ.
στα σπίτια τους οι άνθρωποι
στο κρεβάτι του ο λεπτός ο άντρας
κοιμάται η πόλη
με το θάνατο στα χείλια στα μάτια της ένα τραγούδι
πέφτουν οι ώρες,
ανάβοντας αστέρια....
στο δρόμο του ουρανού βαδίζει η νύχτα σκορπίζοντας ποιήματα
Μετάφραση: Π
_________________________
UPDATE 21/12/07:
ξυπνησαν οι ωρες σβηνουν τα αστερια και ειναι
αυγη
στο δρομο του ουρανου κατηφοριζει το φως σκορπιζοντας ποιηματα
στη γη ενα κερι
σβηνει η πολη
σηκωνεται μ ενα τραγουδι
στα χειλια εχοντας το θανατο στα ματια
και ειναι αυγη
ο κοσμος
τρεχει να σφαξει ονειρα
βλεπω στο δρομο ρωμαλεους αντρες που σκαβουν βγαζουν ψωμι
και βλεπω τα σκληρα τα προσωπα ανθρωπων
ικανοποιημενων ασχημων απελπισμενων ασπλαχνων
ευτυχισμενων
και ειναι μερα
βλεπω στον καθρεφτη
εναν αντρα ευαλωτο
να ονειρευεται
ονειρα στον καθρεφτη
ονειρα...
και ειναι σουρουπο στη γη
αναβει ενα κερι
και ειναι βραδυ
Οι ανθρωποι στα σπιτια τους
ο ευαλωτος αντρας στο κρεβατι του
η πολη κοιμαται με το θανατο στα χειλια
και στα ματια της ενα τραγουδι
φεύγουν οι ωρες σβηνουν τα αστερια
στο δρομο του ουρανου ανηφοριζει η νυχτα σκορπιζοντας ποιηματα
Μετάφραση: χριστινα
17.12.07
Κάποιες μέρες, είναι καλύτερα να μη σηκώνεσαι απ' το κρεβάτι...
...γιατί όλα πάνε στραβά.
Σήμερα ξεκίνησα με τη μοτοσικλέτα για να σηκώσω χρήματα από την Εμπορική και να πληρώσω διάφορα χρέη και λογαριασμούς. Η Εμπορική, όμως, είχε άλλη γνώμη, καθώς κανένα από τα πέντε (5) ΑΤΜ που επισκέφτηκα (βρίζοντας ασταμάτητα) δεν ήθελε να δώσει χρήματα. Όχι ειδικά σ' εμένα — σε κανέναν. Το αποτέλεσμα ήταν να φάω όλο το πρωί (και κάμποσο ψιλόβροχο) άδικα, και μάλιστα διακινδυνεύοντας τη σωματική μου ακεραιότητα καθώς προσπαθούσα να ελιχθώ ανάμεσα σε εντελώς άσχετους και εξαιρετικά επικίνδυνους οδηγούς (άντρες και γυναίκες, αν θέλετε να ξέρετε) που όχι μόνο δεν ήταν σε θέση να κουμαντάρουν τα (συχνά τεράστια) οχήματά τους, αλλά (κυρίως) συμπεριφέρονταν με επιδεικτική αδιαφορία προς όλους τους υπόλοιπους χρήστες του δρόμου — και οδηγούς και πεζούς.
Αλλά τέρμα η γκρίνια.
Σας υπενθυμίζω πως μέσα στην εβδομάδα θα αναρτηθούν οι μεταφράσεις του πρώτου ποιήματος του Cummings για την Δ΄ Ιστοσυνάντηση Ποιητικής Μετάφρασης. Το δεύτερο θα το βάλουμε στις αρχές Ιανουαρίου.
Σήμερα ξεκίνησα με τη μοτοσικλέτα για να σηκώσω χρήματα από την Εμπορική και να πληρώσω διάφορα χρέη και λογαριασμούς. Η Εμπορική, όμως, είχε άλλη γνώμη, καθώς κανένα από τα πέντε (5) ΑΤΜ που επισκέφτηκα (βρίζοντας ασταμάτητα) δεν ήθελε να δώσει χρήματα. Όχι ειδικά σ' εμένα — σε κανέναν. Το αποτέλεσμα ήταν να φάω όλο το πρωί (και κάμποσο ψιλόβροχο) άδικα, και μάλιστα διακινδυνεύοντας τη σωματική μου ακεραιότητα καθώς προσπαθούσα να ελιχθώ ανάμεσα σε εντελώς άσχετους και εξαιρετικά επικίνδυνους οδηγούς (άντρες και γυναίκες, αν θέλετε να ξέρετε) που όχι μόνο δεν ήταν σε θέση να κουμαντάρουν τα (συχνά τεράστια) οχήματά τους, αλλά (κυρίως) συμπεριφέρονταν με επιδεικτική αδιαφορία προς όλους τους υπόλοιπους χρήστες του δρόμου — και οδηγούς και πεζούς.
Αλλά τέρμα η γκρίνια.
Σας υπενθυμίζω πως μέσα στην εβδομάδα θα αναρτηθούν οι μεταφράσεις του πρώτου ποιήματος του Cummings για την Δ΄ Ιστοσυνάντηση Ποιητικής Μετάφρασης. Το δεύτερο θα το βάλουμε στις αρχές Ιανουαρίου.
14.12.07
432 και σήμερα...
Ούτε στρατιωτική θητεία να ήταν.
Ο τηλεπροφήτης πήρε κι άλλη αναβολή στη δίκη εναντίον του (101% αθώου, τα είπαμε...) Τσιπρόπουλου. Η νέα ημερομηνία είναι η 18η Φεβρουαρίου του σωτηρίου έτους 2009. (!!!)
Σιγά-σιγά, όπως το πάει με τις αναβολές, πρώτα θα έρθει η 6η Ελληνική Κοσμοκρατορία (Πάσχα του 2024, για όσους έχουν αυτόν τον άτιμο τον Αϊζενχάουερ), και μετά θα γίνει η δίκη.
Και στο μεταξύ όλα θα συνεχίζουν, ίδια κι απαράλλαχτα: ο τηλεπροφήτης θα σολάρει στις τηλεοπτικές του φαντασιοκοπίες, η κυβέρνηση θα προσπαθεί να μας πάρει τα σώβρακα κι εμείς θα τα βαστάμε με τα δόντια, η μπλογκόσφαιρα θα γεμίζει φρούτα και λουλούδια, κι η δουλειά θα μας έχει μονίμως πιασμένους σφιχτά απ' το λαιμό.
Άντε, καλό κουράγιο...
Υ.Γ.: Πολλοί τα έγραψαν -- εγώ ενημερώθηκα από τον Jim Hellas, που κάνει και μερικές σκέψεις για τους λόγους της αναβολής.
Ο τηλεπροφήτης πήρε κι άλλη αναβολή στη δίκη εναντίον του (101% αθώου, τα είπαμε...) Τσιπρόπουλου. Η νέα ημερομηνία είναι η 18η Φεβρουαρίου του σωτηρίου έτους 2009. (!!!)
Σιγά-σιγά, όπως το πάει με τις αναβολές, πρώτα θα έρθει η 6η Ελληνική Κοσμοκρατορία (Πάσχα του 2024, για όσους έχουν αυτόν τον άτιμο τον Αϊζενχάουερ), και μετά θα γίνει η δίκη.
Και στο μεταξύ όλα θα συνεχίζουν, ίδια κι απαράλλαχτα: ο τηλεπροφήτης θα σολάρει στις τηλεοπτικές του φαντασιοκοπίες, η κυβέρνηση θα προσπαθεί να μας πάρει τα σώβρακα κι εμείς θα τα βαστάμε με τα δόντια, η μπλογκόσφαιρα θα γεμίζει φρούτα και λουλούδια, κι η δουλειά θα μας έχει μονίμως πιασμένους σφιχτά απ' το λαιμό.
Άντε, καλό κουράγιο...
Υ.Γ.: Πολλοί τα έγραψαν -- εγώ ενημερώθηκα από τον Jim Hellas, που κάνει και μερικές σκέψεις για τους λόγους της αναβολής.
13.12.07
11.12.07
They like being Greek...
...(ή, "Some features of Greek mentality")
[Γράφει ο Π]
Προωθήσεων συνέχεια... Χτες έλαβα αυτό:
_____________________
WE LIKE BEING GREEK:
Because we have a small, poor country full of people with big hearts.
Because we never visit others empty handed.
Because there is no way to explain to foreigners what is "kapsoura" (burning desire for someone).
Because in Greece family is still something valuable.
Because we always make it, albeit in the last moment.
Because we were slaves for 400 years yet never bring that up as an excuse for our current state.
Because we are everywhere around the planet.
Because "filotimo" (friend of honour, helping someone because it is a shame not to) does not exist in any other language.
Because whenever foreigners cannot find a word, they use one of ours.
Because we spend our bad and low times with our friends and family, not with shrinks.
Because Socrates, Plato and Aristotle were Greek.
Because we invented theatre.
Because we gave birth to Democracy.
Because we discovered logic.
Because we jumpstarted science.
Because we are proud of our culture, not of our wars.
Because when we were building the Parthenon, the others were still sleeping on trees
Because we gave the light to all these leaders who are "striving" for peace by making wars.
Because we have a distinction between Eros (falling in love) and Agapi (innocent love), while we feel both of them passionately.
Because Eros was a Greek God.
Because we gave the oath "freedom or death".
Because when others used to be clothed with wolf skin we were weaving see-through linen.
Because "Greeks do not fight as heroes, heroes fight like Greeks" (Winston Churchill,1941).
Because we gave our ancient alphabet to the Romans & our medieval alphabet to the Slavs.
Because we are not ashamed to cry.
Because we dance when we are sad.
Because we work to live and do not live to work.
Because 97% of the stars' names are Greek.
Because when you shout "brother or cousin " in the streets everyone turns around.
Because the inside of all our churches are not dark but full of light.
Because our parents do not forget that we exist when we reach 18.
Because we confront every difficulty with humor.
Because the Olympic games were born in Greece.
Because, with our (Olympic) light, we unite the world and pass the message of peace.
Because our sky is blue, not grey.
Because 40% of Oxford dictionary is made up with Greek words.
Because we know what "Kefi" (propensity to fun) means.
Some other features of Greek mentality:
FRIENDS: Never ask for food
GREEK FRIENDS: Are the reason you have no food.
FRIENDS: Will say "hello"
GREEK FRIENDS: Will give you a big hug and a kiss.
FRIENDS: Call your parents Mr. and Mrs.
GREEK FRIENDS: Call your parents Theo and Thea
FRIENDS: Have never seen you cry.
GREEK FRIENDS: Cry with you.
FRIENDS: Will eat at your dinner table and leave
GREEK FRIENDS: Will spend hours there, talking, laughing and just being together
FRIENDS: Borrow your stuff for a few days then give it back.
GREEK FRIENDS: Keep your stuff so long they forget it's yours
FRIENDS: know a few things about you.
GREEK FRIENDS: Could write a book with direct quotes from you.
FRIENDS: Will leave you behind if that's what the crowd is doing.
GREEK FRIENDS: Will kick the whole crowds' ass that left you.
FRIENDS: Would knock on your door.
GREEK FRIENDS: Walk right in and say, "I'm home!"
FRIENDS: Are for a while.
GREEK FRIENDS: Are for life.
FRIENDS: Will ignore this.
GREEK FRIENDS: Will forward this.
_____________________
[...And non-friends will tell you to take your petty complacency and shove it up where it belongs...]
Μερικαί αυθόρμηται σκέψεις:
Because we always make it, albeit in the last moment.
Μα αυτό ακριβώς είναι το κακό: ότι όλα τα αφήνουμε για την τελευταία στιγμή.
Because we confront every difficulty with humor.
Ή με το δε βαριέσαι, ή με το άι σιχτίρ, ή με το στα αυτά μου, ή με το σιγά που θα σώσω εγώ τον κόσμο...
Because the inside of all our churches are not dark but full of light.
Κυριολεκτικά, ίσως. Μεταφορικά όμως;
Because we are everywhere around the planet.
"Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει" (Σεφέρης)
Because we have a distinction between Eros (falling in love) and Agapi (innocent love), while we feel both of them passionately.
Ε και; Όσοι ασχολούμαστε έστω και λίγο με τη μετάφραση έχουμε πολύ σαφή, ενίοτε και οδυνηρή, την επίγνωση ότι και οι άλλες γλώσσες έχουν διακρίσεις που η δική μας δεν έχει.
Because there is no way to explain to foreigners what is "kapsoura" (burning desire for someone).
Μπα; Το "burning desire for someone" δεν είναι εξήγηση; "Having the hots" είναι το -καθόλου συμπτωματικά- ακριβές αγγλικό αντίστοιχο. ("The hots, Slang: intense sexual desire or attraction", λέει το λεξικό.)
Because 40% of Oxford dictionary is made up with Greek words.
Όπως και το 40% του ελληνικού λεξικού είναι λέξεις ιταλικές, τουρκικές και σλαβικές.
Because we are proud of our culture, not of our wars.
Σοβαρά; Τα σχολικά μαθήματα Ιστορίας άλλα έλεγαν...
Because Eros was a Greek God.
Το ίδιο και ο Άρης - όθεν ξαναβλέπε προηγούμενο.
Because when you shout "brother or cousin " in the streets everyone turns around.
Το ίδιο και αν φωνάξεις "ρε μαλάκα" ή "πρόεδρε".
Because our parents do not forget that we exist when we reach 18.
Για την ακρίβεια συνεχίζουν να μας θεωρούν παιδιά ακόμα και μετά τα 38, με αποτέλεσμα την τυπική ποικιλία ελληνικού 'ενήλικα'.
Because we have a small, poor country full of people with big hearts.
Όπως του βαριεστημένου δημόσιου υπάλληλου, του εκβιαστή εφοριακού, του ασυνείδητου γιατρού, του σαδιστή αστυνομικού, του έμπορου που θα σου πουλήσει σκάρτο πράγμα, του τεχνίτη που θα σου κάνει σκάρτη δουλειά, του οδηγού που θα σε βρίσει αν κάνεις ένα λάθος στο τιμόνι ή θα σε αφήσει αβοήθητο στο δρόμο, του συναδέλφου που θα σε μαχαιρώσει πισώπλατα, του γνωστού που δεν σε χωνεύει αν ψηφίζεις άλλο κόμμα - και όλων των άλλων μεγαλόκαρδων νεοελλήνων...
Because, with our (Olympic) light, we unite the world and pass the message of peace.
Μήνυμα σαν κι αυτό: "365 μέρες το χρόνο το αληθινό πνεύμα των αγώνων προβάλλεται από τις εταιρείες-σπόνσορες σε όλον τον κόσμο. Γιατί οι αθλητές μας δεν θα είχαν να τρέξουν, να πηδήξουν, να κολυμπήσουν, αν δεν είχαν να τραφούν, να φιλοξενηθούν και να προπονηθούν. Γι'αυτό εμείς -και όποιος αγαπά τους Aγώνες- οφείλουμε προς αυτές την πιο βαθειά μας ευγνωμοσύνη." (Z. Pογκ, πρόεδρος ΔOE, Ολ. Αγώνες Αθήνας)
Because "Greeks do not fight as heroes, heroes fight like Greeks" (Winston Churchill,1941).
"Aπό σχολικά βιβλία διάβαζα μετά μανίας ελληνική ιστορία και είχα σοβαρές αντιρρήσεις για την άποψη του πατέρα μου. Mα, του λέω, εδώ πέρα λέει πως όλα στην Eλλάδα τα έκαναν ήρωες. Άνθρωποι τα έκαναν, διευκρινίζει ο πατέρας μου. Όταν σε στριμώξουν, μπορεί να γίνεις και ήρωας, συμπληρώνει. Ώστε, λοιπόν, απ' τα πολλά στριμώγματα είναι που γέμισε η Eλλάδα αγάλματα ηρώων κι όχι απ' την «έμφυτη» ροπή των Eλλήνων προς τον ηρωισμό!" (Β. Ραφαηλίδης)
Because we were slaves for 400 years yet never bring that up as an excuse for our current state.
Never? Ατυχώς τυγχάνει να είναι μία από τις αγαπημένες μας δικαιολογίες, μαζί με την άλλη, αυτήν ότι όλοι μας επιβουλεύονται και συνωμοτούν εναντίον μας. (Και γιατί ακριβώς μείναμε 400 χρόνια 'σκλάβοι' αν είμαστε τόσο μοναδικοί ήρωαι και αν 'του Έλληνος ο τράχηλος ζυγόν δεν υπομένει' και λοιπαί παπαριαί;)
Because Socrates, Plato and Aristotle were Greek.
Because we invented theatre.
Because we gave birth to Democracy.
Because we discovered logic.
Because we jumpstarted science.
Because when we were building the Parthenon, the others were still sleeping on trees
Because when others used to be clothed with wolf skin we were weaving see-through linen.
Σωστά... Μόνο που αυτά τα έκαναν αυτοί, όχι εμείς. Το φούσκωμα για το μεγαλείο των προγόνων είναι το τυπικό σύνδρομο όσων πασχίζουν να αποκρύψουν την ασημαντότητα του δικού τους "current state".
"Oι Γερμανοί ελληνιστές, άλλωστε, είναι αυτοί που ανακάλυψαν κάτι περίεργα όντα πλακωμένα κάτω απ' τα αρχαιοελληνικά ερείπια και είπαν: Kοίτα να δεις, υπάρχουν ακόμα Έλληνες. Πρέπει να τους το πούμε, γιατί οι ίδιοι δεν έχουν ιδέα πως είναι Έλληνες και δεν υπάρχει περίπτωση να το μάθουν από μόνοι τους, έτσι που απολιθώθηκε το μυαλό τους. Kαι ούτω πως, κυρίως χάρη στους Γερμανούς ελληνιστές, προέκυψε η εθνική συνείδηση των νεοελλήνων τον 18ο αιώνα. Aν δεν μας έλεγαν πρώτοι οι Γερμανοί πως είμαστε Έλληνες, θα δυσκολευόμασταν πολύ να το μάθουμε από μόνοι μας. Θα μου πεις, και που μας το είπαν, τι έγινε; ... Aν μη τι άλλο σοβαρότερο, τουλάχιστον απ' τον 18ο αιώνα και μετά αρχίσαμε να νοιώθουμε υπερήφανοι για τους προγόνους μας. Kαι χάρη στους προαιώνιους εχθρούς μας, των Περσών μη εξαιρουμένων σε περιπτώσεις βαριάς μορφής σοβινιστικής ηλιθιότητας, συνεχίζουμε να διατηρούμε στην κατάψυξη την εθνική μας υπερηφάνεια. Tη βγάζουμε από κει δυο φορές το χρόνο, κατά τις δύο εθνικές γιορτές. Kαι τη δίνουμε στους ρήτορες των πανηγυρικών να τη φαν να καρδαμώσουν, ώστε να μην τους βγει ισχνός ο περί προγονικής δόξης λόγος." (Β. Ραφαηλίδης)
Because we know what "Kefi" (propensity to fun) means.
Τι βολικό να σκεφτόμαστε μόνο το "κέφι" και το "φιλότιμο" και να ξεχνάμε άλλες ωραίες λέξεις όπως ρουσφέτι, γλύψιμο, λάδωμα, φακελλάκι, κομπίνα, αρπαχτή, λαμόγιο, αεριτζής, αρπακόλλα, βόλεμα, ωχαδερφισμός, γραψαρχιδισμός, κουτοπονηριά, γυφτιά, μαγκιά, τσαμπουκάς, χαφιές, τραμπούκος, κομματόσκυλο, παρακράτος και τελειωμό δεν έχει... (Παρεμπιπτόντως, "κέφι' δεν σημαίνει "propensity to fun": σημαίνει "high mood". Και... η λέξη είναι τουρκική.)
"Οι Έλληνες, κάλλιστος και λίαν αξιαγάπητος λαός, ουδέν άλλον έχουν ελάττωμα πλην της δολιότητος, της αισχροκερδείας, του ψεύδους, της κλοπής και της παντελούς ελλείψως παντός ηθικού αισθήματος." (Ροΐδης)
Σταματάω εδώ και δεν σχολιάζω μία προς μία τις εκπληκτικές αντιδιαστολές μεταξύ friends και greek friends, που ανεβάζουν τη μοναδικότητα της φυλής σε απίθανα ύψη (θεωρώντας π.χ. ότι δεν υπάρχουν άλλοι άνθρωποι που αγκαλιάζονται ή που κλαίνε ο ένας στην αγκαλιά του άλλου), ή που βλέπουν ακόμα και το 'δανεικά κι αγύριστα' ως προτέρημα...
Για περισσότερα και σοβαρότερα, παραπέμπω σε ολόκληρο το blog του γιατρού μας (που είναι απείρως ειδικότερος από μένα επί του θέματος) και του παραδίδω με αγάπη τη σκυτάλη.
[Γράφει ο Π]
Προωθήσεων συνέχεια... Χτες έλαβα αυτό:
_____________________
WE LIKE BEING GREEK:
Because we have a small, poor country full of people with big hearts.
Because we never visit others empty handed.
Because there is no way to explain to foreigners what is "kapsoura" (burning desire for someone).
Because in Greece family is still something valuable.
Because we always make it, albeit in the last moment.
Because we were slaves for 400 years yet never bring that up as an excuse for our current state.
Because we are everywhere around the planet.
Because "filotimo" (friend of honour, helping someone because it is a shame not to) does not exist in any other language.
Because whenever foreigners cannot find a word, they use one of ours.
Because we spend our bad and low times with our friends and family, not with shrinks.
Because Socrates, Plato and Aristotle were Greek.
Because we invented theatre.
Because we gave birth to Democracy.
Because we discovered logic.
Because we jumpstarted science.
Because we are proud of our culture, not of our wars.
Because when we were building the Parthenon, the others were still sleeping on trees
Because we gave the light to all these leaders who are "striving" for peace by making wars.
Because we have a distinction between Eros (falling in love) and Agapi (innocent love), while we feel both of them passionately.
Because Eros was a Greek God.
Because we gave the oath "freedom or death".
Because when others used to be clothed with wolf skin we were weaving see-through linen.
Because "Greeks do not fight as heroes, heroes fight like Greeks" (Winston Churchill,1941).
Because we gave our ancient alphabet to the Romans & our medieval alphabet to the Slavs.
Because we are not ashamed to cry.
Because we dance when we are sad.
Because we work to live and do not live to work.
Because 97% of the stars' names are Greek.
Because when you shout "brother or cousin " in the streets everyone turns around.
Because the inside of all our churches are not dark but full of light.
Because our parents do not forget that we exist when we reach 18.
Because we confront every difficulty with humor.
Because the Olympic games were born in Greece.
Because, with our (Olympic) light, we unite the world and pass the message of peace.
Because our sky is blue, not grey.
Because 40% of Oxford dictionary is made up with Greek words.
Because we know what "Kefi" (propensity to fun) means.
Some other features of Greek mentality:
FRIENDS: Never ask for food
GREEK FRIENDS: Are the reason you have no food.
FRIENDS: Will say "hello"
GREEK FRIENDS: Will give you a big hug and a kiss.
FRIENDS: Call your parents Mr. and Mrs.
GREEK FRIENDS: Call your parents Theo and Thea
FRIENDS: Have never seen you cry.
GREEK FRIENDS: Cry with you.
FRIENDS: Will eat at your dinner table and leave
GREEK FRIENDS: Will spend hours there, talking, laughing and just being together
FRIENDS: Borrow your stuff for a few days then give it back.
GREEK FRIENDS: Keep your stuff so long they forget it's yours
FRIENDS: know a few things about you.
GREEK FRIENDS: Could write a book with direct quotes from you.
FRIENDS: Will leave you behind if that's what the crowd is doing.
GREEK FRIENDS: Will kick the whole crowds' ass that left you.
FRIENDS: Would knock on your door.
GREEK FRIENDS: Walk right in and say, "I'm home!"
FRIENDS: Are for a while.
GREEK FRIENDS: Are for life.
FRIENDS: Will ignore this.
GREEK FRIENDS: Will forward this.
_____________________
[...And non-friends will tell you to take your petty complacency and shove it up where it belongs...]
Μερικαί αυθόρμηται σκέψεις:
Because we always make it, albeit in the last moment.
Μα αυτό ακριβώς είναι το κακό: ότι όλα τα αφήνουμε για την τελευταία στιγμή.
Because we confront every difficulty with humor.
Ή με το δε βαριέσαι, ή με το άι σιχτίρ, ή με το στα αυτά μου, ή με το σιγά που θα σώσω εγώ τον κόσμο...
Because the inside of all our churches are not dark but full of light.
Κυριολεκτικά, ίσως. Μεταφορικά όμως;
Because we are everywhere around the planet.
"Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει" (Σεφέρης)
Because we have a distinction between Eros (falling in love) and Agapi (innocent love), while we feel both of them passionately.
Ε και; Όσοι ασχολούμαστε έστω και λίγο με τη μετάφραση έχουμε πολύ σαφή, ενίοτε και οδυνηρή, την επίγνωση ότι και οι άλλες γλώσσες έχουν διακρίσεις που η δική μας δεν έχει.
Because there is no way to explain to foreigners what is "kapsoura" (burning desire for someone).
Μπα; Το "burning desire for someone" δεν είναι εξήγηση; "Having the hots" είναι το -καθόλου συμπτωματικά- ακριβές αγγλικό αντίστοιχο. ("The hots, Slang: intense sexual desire or attraction", λέει το λεξικό.)
Because 40% of Oxford dictionary is made up with Greek words.
Όπως και το 40% του ελληνικού λεξικού είναι λέξεις ιταλικές, τουρκικές και σλαβικές.
Because we are proud of our culture, not of our wars.
Σοβαρά; Τα σχολικά μαθήματα Ιστορίας άλλα έλεγαν...
Because Eros was a Greek God.
Το ίδιο και ο Άρης - όθεν ξαναβλέπε προηγούμενο.
Because when you shout "brother or cousin " in the streets everyone turns around.
Το ίδιο και αν φωνάξεις "ρε μαλάκα" ή "πρόεδρε".
Because our parents do not forget that we exist when we reach 18.
Για την ακρίβεια συνεχίζουν να μας θεωρούν παιδιά ακόμα και μετά τα 38, με αποτέλεσμα την τυπική ποικιλία ελληνικού 'ενήλικα'.
Because we have a small, poor country full of people with big hearts.
Όπως του βαριεστημένου δημόσιου υπάλληλου, του εκβιαστή εφοριακού, του ασυνείδητου γιατρού, του σαδιστή αστυνομικού, του έμπορου που θα σου πουλήσει σκάρτο πράγμα, του τεχνίτη που θα σου κάνει σκάρτη δουλειά, του οδηγού που θα σε βρίσει αν κάνεις ένα λάθος στο τιμόνι ή θα σε αφήσει αβοήθητο στο δρόμο, του συναδέλφου που θα σε μαχαιρώσει πισώπλατα, του γνωστού που δεν σε χωνεύει αν ψηφίζεις άλλο κόμμα - και όλων των άλλων μεγαλόκαρδων νεοελλήνων...
Because, with our (Olympic) light, we unite the world and pass the message of peace.
Μήνυμα σαν κι αυτό: "365 μέρες το χρόνο το αληθινό πνεύμα των αγώνων προβάλλεται από τις εταιρείες-σπόνσορες σε όλον τον κόσμο. Γιατί οι αθλητές μας δεν θα είχαν να τρέξουν, να πηδήξουν, να κολυμπήσουν, αν δεν είχαν να τραφούν, να φιλοξενηθούν και να προπονηθούν. Γι'αυτό εμείς -και όποιος αγαπά τους Aγώνες- οφείλουμε προς αυτές την πιο βαθειά μας ευγνωμοσύνη." (Z. Pογκ, πρόεδρος ΔOE, Ολ. Αγώνες Αθήνας)
Because "Greeks do not fight as heroes, heroes fight like Greeks" (Winston Churchill,1941).
"Aπό σχολικά βιβλία διάβαζα μετά μανίας ελληνική ιστορία και είχα σοβαρές αντιρρήσεις για την άποψη του πατέρα μου. Mα, του λέω, εδώ πέρα λέει πως όλα στην Eλλάδα τα έκαναν ήρωες. Άνθρωποι τα έκαναν, διευκρινίζει ο πατέρας μου. Όταν σε στριμώξουν, μπορεί να γίνεις και ήρωας, συμπληρώνει. Ώστε, λοιπόν, απ' τα πολλά στριμώγματα είναι που γέμισε η Eλλάδα αγάλματα ηρώων κι όχι απ' την «έμφυτη» ροπή των Eλλήνων προς τον ηρωισμό!" (Β. Ραφαηλίδης)
Because we were slaves for 400 years yet never bring that up as an excuse for our current state.
Never? Ατυχώς τυγχάνει να είναι μία από τις αγαπημένες μας δικαιολογίες, μαζί με την άλλη, αυτήν ότι όλοι μας επιβουλεύονται και συνωμοτούν εναντίον μας. (Και γιατί ακριβώς μείναμε 400 χρόνια 'σκλάβοι' αν είμαστε τόσο μοναδικοί ήρωαι και αν 'του Έλληνος ο τράχηλος ζυγόν δεν υπομένει' και λοιπαί παπαριαί;)
Because Socrates, Plato and Aristotle were Greek.
Because we invented theatre.
Because we gave birth to Democracy.
Because we discovered logic.
Because we jumpstarted science.
Because when we were building the Parthenon, the others were still sleeping on trees
Because when others used to be clothed with wolf skin we were weaving see-through linen.
Σωστά... Μόνο που αυτά τα έκαναν αυτοί, όχι εμείς. Το φούσκωμα για το μεγαλείο των προγόνων είναι το τυπικό σύνδρομο όσων πασχίζουν να αποκρύψουν την ασημαντότητα του δικού τους "current state".
"Oι Γερμανοί ελληνιστές, άλλωστε, είναι αυτοί που ανακάλυψαν κάτι περίεργα όντα πλακωμένα κάτω απ' τα αρχαιοελληνικά ερείπια και είπαν: Kοίτα να δεις, υπάρχουν ακόμα Έλληνες. Πρέπει να τους το πούμε, γιατί οι ίδιοι δεν έχουν ιδέα πως είναι Έλληνες και δεν υπάρχει περίπτωση να το μάθουν από μόνοι τους, έτσι που απολιθώθηκε το μυαλό τους. Kαι ούτω πως, κυρίως χάρη στους Γερμανούς ελληνιστές, προέκυψε η εθνική συνείδηση των νεοελλήνων τον 18ο αιώνα. Aν δεν μας έλεγαν πρώτοι οι Γερμανοί πως είμαστε Έλληνες, θα δυσκολευόμασταν πολύ να το μάθουμε από μόνοι μας. Θα μου πεις, και που μας το είπαν, τι έγινε; ... Aν μη τι άλλο σοβαρότερο, τουλάχιστον απ' τον 18ο αιώνα και μετά αρχίσαμε να νοιώθουμε υπερήφανοι για τους προγόνους μας. Kαι χάρη στους προαιώνιους εχθρούς μας, των Περσών μη εξαιρουμένων σε περιπτώσεις βαριάς μορφής σοβινιστικής ηλιθιότητας, συνεχίζουμε να διατηρούμε στην κατάψυξη την εθνική μας υπερηφάνεια. Tη βγάζουμε από κει δυο φορές το χρόνο, κατά τις δύο εθνικές γιορτές. Kαι τη δίνουμε στους ρήτορες των πανηγυρικών να τη φαν να καρδαμώσουν, ώστε να μην τους βγει ισχνός ο περί προγονικής δόξης λόγος." (Β. Ραφαηλίδης)
Because we know what "Kefi" (propensity to fun) means.
Τι βολικό να σκεφτόμαστε μόνο το "κέφι" και το "φιλότιμο" και να ξεχνάμε άλλες ωραίες λέξεις όπως ρουσφέτι, γλύψιμο, λάδωμα, φακελλάκι, κομπίνα, αρπαχτή, λαμόγιο, αεριτζής, αρπακόλλα, βόλεμα, ωχαδερφισμός, γραψαρχιδισμός, κουτοπονηριά, γυφτιά, μαγκιά, τσαμπουκάς, χαφιές, τραμπούκος, κομματόσκυλο, παρακράτος και τελειωμό δεν έχει... (Παρεμπιπτόντως, "κέφι' δεν σημαίνει "propensity to fun": σημαίνει "high mood". Και... η λέξη είναι τουρκική.)
"Οι Έλληνες, κάλλιστος και λίαν αξιαγάπητος λαός, ουδέν άλλον έχουν ελάττωμα πλην της δολιότητος, της αισχροκερδείας, του ψεύδους, της κλοπής και της παντελούς ελλείψως παντός ηθικού αισθήματος." (Ροΐδης)
Σταματάω εδώ και δεν σχολιάζω μία προς μία τις εκπληκτικές αντιδιαστολές μεταξύ friends και greek friends, που ανεβάζουν τη μοναδικότητα της φυλής σε απίθανα ύψη (θεωρώντας π.χ. ότι δεν υπάρχουν άλλοι άνθρωποι που αγκαλιάζονται ή που κλαίνε ο ένας στην αγκαλιά του άλλου), ή που βλέπουν ακόμα και το 'δανεικά κι αγύριστα' ως προτέρημα...
Για περισσότερα και σοβαρότερα, παραπέμπω σε ολόκληρο το blog του γιατρού μας (που είναι απείρως ειδικότερος από μένα επί του θέματος) και του παραδίδω με αγάπη τη σκυτάλη.
3.12.07
Δ΄ Ιστοσυνάντηση Ποιητικής Μετάφρασης
Ήρθε, επιτέλους, η ώρα για την Δ΄ Ιστοσυνάντηση Ποιητικής Μετάφρασης. Αυτή τη φορά θα ασχοληθούμε αποκλειστικά με έναν, μόνο, από τους αγαπημένους μας ποιητές — τον αμερικανό E. E. Cummings. Η επιλογή των πέντε ποιημάτων έγινε από την Mauve All, τον Π κι εμένα. Αλλά ας πούμε, πρώτα, δυο λόγια για τον Κάμινγκς:
Ο E. E. Cummings γεννήθηκε το 1894 στο Καίμπριτζ της Μασαχουσέτης, και πέθανε το 1962 στο Νιου Χαμπσάιρ. Σπούδασε αγγλική και κλασική φιλολογία στο Χάρβαρντ, και γνώριζε καλά την Αρχαία Ελληνική και τη Λατινική γλώσσα. Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υπηρέτησε στη Γαλλία, στα ασθενοφόρα. Επειδή οι ειρηνιστικές του απόψεις δεν ήταν και πολύ δημοφιλείς εν καιρώ πολέμου, συνελήφθη ως ύποπτος για κατασκοπεία, και πέρασε πάνω από τρεις μήνες σε στρατιωτική φυλακή στη Νορμανδία. Όταν αφέθηκε ελεύθερος, επέστρεψε στην Αμερική, όπου στρατολογήθηκε στο πεζικό. Μετά τον πόλεμο, έμεινε στη Νέα Υόρκη, αλλά επισκεπτόταν συχνά το Παρίσι, που είχε αγαπήσει, και έκανε και πολλά άλλα ταξίδια στην Ευρώπη, τη Σοβιετική Ένωση, τη Βόρεια Αφρική και το Μεξικό.
Ο Κάμινγκς έγραψε πάνω από 900 ποιήματα, σε διάφορα στυλ. Του άρεσε πολύ η αβάν-γκαρντ, αλλά πολλά από τα ποιήματά του ήταν μάλλον παραδοσιακού ύφους. Τα θέματά του συνήθως έχουν να κάνουν με τον έρωτα, τη φύση, τη σχέση του ατόμου με τη μάζα και τον κόσμο. Συχνά είναι σατιρικός και σαρκαστικός, και άλλες φορές απίστευτα λυρικός. Επίσης πειραματίζεται πολύ με τη σύνταξη, τα σημεία στίξης, τα λογοπαίγνια και την τυπογραφική εικόνα των ποιημάτων του. Οι επιρροές του είναι κυρίως οι μοντερνιστές, όπως ο Πάουντ και η Στάιν, αλλά επίσης ο εικονισμός και ο σουρεαλισμός.
Για τους σκοπούς αυτής της Ιστοσυνάντησης, θεωρήσαμε σκόπιμο να παραβλέψουμε ποιήματα που έπαιζαν υπερβολικά με τη γλώσσα — πράγμα που τα καθιστούσε μη μεταφράσιμα ή, εν πάση περιπτώσει, πάρα πολύ δύσκολα. Η τελική μας επιλογή, επομένως, δεν μπορεί να θεωρηθεί αντιπροσωπευτική του πολυποίκιλου ύφους του Κάμινγκς· απλώς εστιάσαμε σε πέντε από τα (πολλά…) αγαπημένα μας ποιήματά του, και τα παρουσιάζουμε με χρονολογική σειρά.
Όπως πάντα, δεν μου αρέσουν οι προθεσμίες. Απλώς ανακοινώνω ότι η ανάρτηση του πρώτου ποιήματος μαζί με τις μεταφράσεις του θα γίνει λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα — οπότε καλό θα ήταν να μου έχετε στείλει τις μεταφράσεις σας ως τις 18 Δεκεμβρίου (στη διεύθυνση που υπάρχει στο προφίλ του μπλογκ). Τα επόμενα θα ανέβουν μέσα στον Ιανουάριο.
Καλή ανάγνωση, και καλή μετάφραση!
(Πληροφορίες και φωτό: Wikipedia)
1. the hours rise up putting off stars and it is (1923)
the hours rise up putting off stars and it is
dawn
into the street of the sky light walks scattering poems
on earth a candle is
extinguished____the city
wakes
with a song upon her
mouth having death in her eyes
and it is dawn
the world
goes forth to murder dreams....
i see in the street where strong
men are digging bread
and i see the brutal faces of
people contented hideous hopeless cruel happy
and it is day,
in the mirror
i see a frail
man
dreaming
dreams
dreams in the mirror
and it
is dusk____on earth
a candle is lighted
and it is dark.
the people are in their houses
the frail man is in his bed
the city
sleeps with death upon her mouth having a song in her eye
the hours descend,
putting on stars....
in the street of the sky night walks scattering poems
2. i will wade out till my thighs are steeped in burning flowers (1923)
i will wade out
_________till my thighs are steeped in burning flowers
I will take the sun in my mouth
and leap into the ripe air
______________Alive
_________________with closed eyes
to dash against darkness
______________in the sleeping curves of my body
Shall enter fingers of smooth mastery
with chasteness of sea-girls
________________Will i complete the mystery
________________of my flesh
I will rise
______After a thousand years
lipping
flowers
____And set my teeth in the silver of the moon
3. my sweet old etcetera (1926)
my sweet old etcetera
aunt lucy during the recent
war could and what
is more did tell you just
what everybody was fighting
for,
my sister
isabel created hundreds
(and
hundreds)of socks not to
mention shirts fleaproof earwarmers
etcetera wristers etcetera,my
mother hoped that
i would die etcetera
bravely of course my father used
to become hoarse talking about how it was
a privilege and if only he
could meanwhile my
self etcetera lay quietly
in the deep mud et
cetera
(dreaming,
et
_cetera,of
Your smile
eyes knees and of your Etcetera)
4. if i have made,my lady,intricate (1926)
if i have made,my lady,intricate
imperfect various things chiefly which wrong
your eyes(frailer than most deep dreams are frail)
songs less firm than your body's whitest song
upon my mind---if i have failed to snare
the glance too shy---if through my singing slips
the very skilful strangeness of your smile
the keen primeval silence of your hair
---let the world say "his most wise music stole
nothing from death"---
_____________you only will create
(who are so perfectly alive)my shame:
lady through whose profound and fragile lips
the sweet small clumsy feet of April came
into the ragged meadow of my soul.
5. in time of daffodils(who know (1958)
in time of daffodils(who know
the goal of living is to grow)
forgetting why,remember how
in time of lilacs who proclaim
the aim of waking is to dream,
remember so(forgetting seem)
in time of roses(who amaze
our now and here with paradise)
forgetting if,remember yes
in time of all sweet things beyond
whatever mind may comprehend,
remember seek(forgetting find)
and in a mystery to be
(when time from time shall set us free)
forgetting me,remember me
1.12.07
Οι άνθρωποι κάνουν διακρίσεις — το AIDS, όμως, όχι
Μια φορά το χρόνο είναι λίγο. Ίσως θα έπρεπε να έχουμε κάθε μήνα μια μέρα αφιερωμένη στο AIDS, για να το θυμούνται συχνότερα οι νέοι, κυρίως, που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στη ζούγκλα της σεξουαλικά ενεργού ζωής. Γιατί εμείς μπορεί να ξεχνάμε, αλλά το AIDS δεν είναι σαν τα μάγια (ή σαν το "μάτι"), που σε "πιάνουν" μόνο αν πιστεύεις σ' αυτά. Εμείς μπορεί να κάνουμε διακρίσεις ανάμεσα στους ανθρώπους, αν είμαστε αρκετά ρατσιστές, και να φερόμαστε διαφορετικά σε μαύρους και λευκούς, σε στρέιτ και γκέι, σε άντρες και γυναίκες, αλλά το AIDS δεν ξέρει από τέτοια — μας χτυπά όλους, αν του δώσουμε την ευκαιρία.
Γι' αυτό, καλό θα είναι να μην του δώσουμε την ευκαιρία.
Εσείς οι νεότεροι — μην περιμένετε από τους γονείς σας να σας ενημερώσουν για το σεξ, τις απολαύσεις και τους κινδύνους του. Πολύ λίγοι γονείς το κάνουν αυτό, γιατί για να το κάνουν θα πρέπει να έρθουν πρώτα αντιμέτωποι με τις δικές τους ιδεοληψίες και τα δικά τους συμπλέγματα, κι αυτό να ξέρετε ότι είναι πολύ δύσκολο. Και μην περιμένετε, βέβαια, από αυτό το μπουρδέλο που λέγεται "σχολείο" να σας μάθει τίποτε περί αυτού — εκτός αν είστε από τους ελάχιστους που είχαν την τύχη να γνωρίσουν κάποιον δάσκαλο αρκετά ακομπλεξάριστο που είχε διάθεση να ρισκάρει τη δουλειά του για να σας πει πέντε πράγματα που θα έπρεπε να ξέρετε όλοι και όλες. Φροντίστε να ενημερωθείτε μόνοι σας.
Και απαλλαγείτε από μύθους.
Το προφυλακτικό ΔΕΝ μειώνει την απόλαυση. Δεν ξέρω αν το έχετε πάρει χαμπάρι, αλλά στην ερωτική πράξη μπορεί να συμμετέχει ΟΛΟ το σώμα. Εκμεταλλευτείτε το. Ένα κομματάκι λάστιχο δεν θα σας στερήσει τίποτε, και μπορεί να σας σώσει τη ζωή — όχι μόνο τη δική σας, αλλά και των μελλοντικών συντρόφων σας.
Και, αν ποτέ συναντήσετε κανένα συνωμοσιολόγο και σας αρχίσει τα διάφορα ότι το AIDS δεν προκαλείται από τον HIV, ή ότι ένας ετεροφυλόφιλος άντρας δεν μπορεί να κολλήσει AIDS από μια γυναίκα, ή άλλες τέτοιες παπαριές, φύγετε όσο πιο μακριά μπορείτε — κινδυνεύετε...
22.11.07
Oι αμαρτίες του χριστιανισμού (μέρος Β΄)
του George H. Smith
(12ο κεφάλαιο του βιβλίου 'Atheism: The Case Against God')
Mετάφραση (με μερικές μικροσυντομεύσεις): Π
[Tο πρώτο μέρος εδώ, το τρίτο εδώ]
Mέρος δεύτερο: Συγκρουόμενες αρετές
H σύγκρουση μεταξύ λογικής και πίστης αποτελεί το βασικό επιστημολογικό ζήτημα που χωρίζει φιλοσοφικά τον αθεϊσμό από τον θεϊσμό. H σύγκρουση αυτή, όμως, επεκτείνεται και στο χώρο των ανθρωπίνων πράξεων και συναισθημάτων. H άποψη που έχει κανείς για τη λογική και το ρόλο της στην ύπαρξη του ανθρώπου επηρεάζει βαθύτατα το πώς προσεγγίζει την ηθική, και πουθενά δεν αναδεικνύεται αυτό σαφέστερα από ό,τι στη μάχη μεταξύ λογικής και πίστης.
H λογική επιτρέπει στον άνθρωπο να αναγνωρίζει και να συνδέει σε ένα ενιαίο σύνολο τα δεδομένα της πραγματικότητας. Δεν λειτουργεί όμως αυτόματα: απαιτεί την επιλογή να καταβάλλουμε νοητική προσπάθεια, πράγμα που αποτελεί την αρετή της λογικότητας. Tο πρωτεύον μέλημα ενός λογικού ανθρώπου είναι τα γεγονότα, το τι είναι αλήθεια, και δεν είναι πρόθυμος να θυσιάσει την κρίση του μυαλού του στις απαιτήσεις ή τις επιθυμίες άλλων. Έτσι η αρετή της λογικότητας εμπεριέχει την πνευματική ανεξαρτησία και τη θέληση να αναλαμβάνει κανείς την ευθύνη για τα πιστεύω, τις επιλογές και τις πράξεις του.
Σε κατευθείαν αντίθεση βρίσκεται η πρωτεύουσα αρετή της θρησκευτικής ηθικής: η υπακοή. Aυτό είναι με χειροπιαστούς όρους το νόημα της πίστης. Mεταφρασμένη σε πράξεις, πίστη σημαίνει δράση χωρίς κριτική σκέψη, δράση χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι φυσικές συνέπειες των πράξεων, δράση γιατί αυτό απαιτείται από κάποια εξουσία. Aπαιτεί γνώση μόνο του καθήκοντος και της υπακοής - από 'κεί και πέρα είναι απλώς ζήτημα συμμορφώσεως.
Aν υπάρχει ένα θέμα που διατρέχει όλη τη Bίβλο, είναι ότι πρέπει να υπακούμε στον θεό, τελεία και παύλα. Λατρεία προστάζει ο θεός; λατρεία πρέπει ο άνθρωπος. Aγάπη; αγάπη. Φόνο; φόνο.
Tο περιεχόμενο της χριστιανικής ηθικής ποικίλλει μέσα στην ιστορία, αλλά η αρχή αυτή έχει παραμείνει απαράλλαχτη: ο θεός είναι ο αφέντης και ο άνθρωπος ο δούλος - και το βασικό χαρακτηριστικό του δούλου είναι ότι (με την απειλή βίας) δεν του επιτρέπεται να ενεργεί σύμφωνα με τη δική του κρίση. O θεός των χριστιανών, όμως, ξεπερνά κατά πολύ κάθε ανθρώπινο αφέντη, γιατί παρακολουθεί όχι μόνο τις πράξεις των ανθρώπων αλλά και τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους. Έχει τη δύναμη να επιβάλλει το πώς πρέπει να σκέφτεται και να αισθάνεται ο άνθρωπος. Eίναι χαρακτηριστικό το ότι για τους δικτάτορες λέγεται πως θέλουν να "παριστάνουν τον θεό" - παρατήρηση που έχει και αντίστροφη αξία.
H λέξη "πίστη" ηχεί καλά στα αυτιά πολλών. Σκέπτονται τον πιστό ως άνθρωπο με ευσπλαχνία και εσώτερη δύναμη - όπως ήταν οι πρώτοι χριστιανοί που απέρριπταν τη βία και ήταν πρόθυμοι να πεθάνουν για τις πεποιθήσεις τους. Πρέπει όμως να θυμόμαστε ότι η πίστη στον θεό έχει εμπνεύσει πράξεις εξαιρετικού θάρρους αλλά και ηθικές φρικαλεότητες. O χριστιανός Iεροεξεταστής που έκαιγε έναν αιρετικό ήταν εξίσου άνθρωπος της πίστης με τον χριστιανό μάρτυρα.
Oι πράξεις πίστης, ανεξάρτητα από το αν οι συνέπειές τους είναι ευεργετικές ή επιζήμιες, έχουν ως κοινό στοιχείο την υποταγή σε έναν αυταρχικό ηθικό κώδικα. O θεός απαιτούσε από τους πρώτους χριστιανούς την άρνηση υπακοής στα αυτοκρατορικά διατάγματα, και αυτοί θυσιάζονταν υπακούοντας στο θέλημά του. O ίδιος θεός απαιτούσε από τους χριστιανούς του μεσαίωνα την εξάλειψη των αιρέσεων, και αυτοί θυσίαζαν άλλους υπακούοντας στο θέλημά του. Σήμερα εξυμνούμε τα μεν ως θαρραλέα και καταδικάζουμε τα δε ως αποτρόπαια, αλλά η αρχή που βρίσκεται πίσω από τις πράξεις αυτές είναι η ίδια και στις δύο περιπτώσεις: παθητική υπακοή σε ηθικούς κανόνες.
Όταν ένας πολιτικός ζητά από τον κόσμο να έχει πίστη στην κυβέρνησή του, είναι προφανές ότι ζητά να υπάρχει υπακοή και να μην υπάρχει κριτική. Θα πρέπει να είναι εξίσου σαφές ότι, όταν ένας θεολόγος μιλά για πίστη στον θεό, εννοεί πως πρέπει να υπακούει κανείς στους θείους κανόνες χωρίς συζήτηση. Όποιος αναζητά την αλήθεια επικαλείται τη λογική, ενώ όποιος αναζητά τη συμμόρφωση επικαλείται την πίστη. Στη λογική βασίζεται μιά ηθική ανεξαρτησίας, ενώ στην πίστη μιά ηθική υπακοής.
O πιστός θεωρεί τις συνέπειες μιάς πράξεως που βασίζεται στην πίστη ουσιαστικά άσχετες με την ηθική αξία της πράξεως, ανεξάρτητα από το αν αυτές είναι καλές ή κακές. Στα πλαίσια της θρησκευτικής ηθικής τα φυσικά επακόλουθα των πράξεών μας έρχονται σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με το ζήτημα της υπακοής. Eστιάζοντας στις θείες επιταγές, ανταμοιβές και τιμωρίες, η θρησκευτική ηθική, και ο χριστιανισμός ιδιαίτερα, απαιτεί να είναι η αξιολόγηση μιάς πράξεως αποχωρισμένη από τις συνέπειες: να ο μεγάλος κίνδυνος. Mιά ηθική αποχωρισμένη από τις συνέπειες, μια ηθική της συμμορφώσεως, είναι η ιδέα που επέτρεψε περισσότερη αιματοχυσία και καταστροφή από οποιαδήποτε άλλη συγκρίσιμη ιδέα στη θεωρία της ηθικής. Eκατομμύρια ανθρώπων έχουν σφαγιασθεί ή βασανιστεί στο όνομα της υπακοής σε κάτι "υψηλότερο".
Σε προσωπικό επίπεδο, η υπακοή αποτελεί βολική απόδραση από την ατομική ευθύνη. Aν ο άνθρωπος δρα μόνον ως φορέας του θείου θελήματος, τότε την ευθύνη δεν την έχει αυτός αλλά ο θεός. O χριστιανός που αρνείται να του αναγνωριστεί μιά θαρραλέα ή καλή πράξη, ισχυριζόμενος ότι απλώς υπάκουε στο θέλημα του θεού, θεωρείται συνήθως αξιοθαύμαστος. H άλλη όψη του ίδιου νομίσματος, όμως, είναι ο χριστιανός που με την ίδια δικαιολογία αρνείται την ευθύνη για ένα ηθικό ανοσιούργημα. Kαι οι δύο, εμφανιζόμενοι ως εργαλεία προς θεία χρήση, αποποιούνται την προσωπική ευθύνη για τις πράξεις τους και τη μεταθέτουν στον θεό. Έτσι η χριστιανική ταπεινότητα, που συνήθως θεωρείται άκακο χαρακτηριστικό, είναι σύμπτωμα μιάς ευρύτερης αρχής που έχει στοιχίσει αναρίθμητες ανθρώπινες ζωές.
Aν κατανοήσουμε τον κεντρικό ρόλο που παίζει στη θρησκευτική ηθική η συμμόρφωση, αντιλαμβανόμαστε πλήρως πόσο ανελέητα εναρμονίζονται μεταξύ τους πρωταρχικές χριστιανικές αρετές όπως η ταπεινότητα, η αυτοθυσία και η αίσθηση της αμαρτίας, οι οποίες χωρίς εξαίρεση στοχεύουν στο να διαλύσουν την αίσθηση αξιοπρέπειας, αποτελεσματικότητας και προσωπικής αξίας που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος. Δεν είναι τυχαίο πως στο χριστιανισμό θεωρείται μείζον αμάρτημα η υπερηφάνεια. Άνθρωπος με αυτοεκτίμηση δεν είναι πιθανός υποψήφιος για τη σχέση αφέντη και δούλου που προσφέρει ο χριστιανισμός. Άνθρωπος χωρίς αυτοεκτίμηση, γεμάτος ενοχές και αυτοαμφισβήτηση, προτιμά συχνά τη φαινομενική ασφάλεια του χριστιανισμού από την ανεξαρτησία, και ανακουφίζεται με τη σκέψη ότι ο θεός θα τον αγαπά και θα τον προστατεύει - με τίμημα την ολική υποταγή.
Σε αντάλλαγμα για την υπακοή, ο χριστιανισμός υπόσχεται σωτηρία στην άλλη ζωή. Aλλά για να εκμαιεύσει με αυτή την υπόσχεση την υπακοή, πρέπει να πείσει τους ανθρώπους ότι χρειάζονται σωτηρία, ότι υπάρχει κάτι από το οποίο πρέπει να "σωθούν". O χριστιανισμός δεν έχει τίποτα να προσφέρει σε έναν ευτυχισμένο άνθρωπο που ζει σε ένα σύμπαν φυσικό και κατανοητό. Για να βρει έρεισμα, πρέπει να κηρύξει πόλεμο κατά της ευτυχίας και των απολαύσεων στη γη, και αυτό ακριβώς είναι ιστορικά η τακτική που ακολούθησε. Στα μάτια του χριστιανισμού ο άνθρωπος είναι αμαρτωλός και αβοήθητος ενώπιον του θεού, εν δυνάμει καύσιμο για τις φλόγες της κολάσεως. O χριστιανισμός, όπως οφείλει να καταστρέψει τη λογική για να μπορέσει να εισάγει την πίστη, το ίδιο οφείλει να καταστρέψει την ευτυχία για να μπορέσει να εισάγει τη σωτηρία.
Δεν είναι τυχαίο πως ο χριστιανισμός είναι βαθύτατα κατά των απολαύσεων, και ιδιαίτερα στο θέμα του σεξ, γιατί η προκατάληψη αυτή επιτελεί συγκεκριμένη λειτουργία. H απόλαυση είναι πηγή ζωής, και η σεξουαλική απόλαυση είναι η πιο έντονη μορφή της που μπορεί να αισθανθεί ο άνθρωπος. Aν κάποιος αρνηθεί την απόλαυση ή πειστεί ότι είναι κάτι κακό, αισθάνεται απογοήτευση και άγχος, άρα γίνεται υποψήφιος για σωτηρία.
O χριστιανισμός δεν μπορεί να εξαλείψει την ανάγκη του ανθρώπου για απόλαυση ή τις διάφορες πηγές απολαύσεων. Mπορεί όμως, και αυτό έχει καταφέρει αποτελεσματικότατα, να καλλιεργήσει την ενοχή για την απόλαυση. Όταν η αναζήτηση της απολαύσεως συνοδεύεται από ενοχή, γίνεται μέσο για τη διαιώνιση χρόνιας ενοχής, πράγμα που ενισχύει την εξάρτηση από το θεό.
Aναμφίβολα, από κάποιους θα θεωρηθεί ξεπερασμένη η επίκριση του χριστιανισμού ως κατά των απολαύσεων. Yπάρχουν όντως σύγχρονοι θεολόγοι που έχουν προσπαθήσει να αναστρέψουν την υπερκόσμια τάση του χριστιανισμού προς το ενδιαφέρον για την επίγεια ευημερία και ευτυχία. Aυτό όμως το ενδιαφέρον αποτελεί μικρό ποσοστό της ιστορίας του χριστιανισμού. Ένας θεολόγος μπορεί, αν θέλει, να κηρύσσει μιά φιλοσοφία ζωής χωρίς αναφορά στην αμαρτία, τη σωτηρία, την υπακοή και το υπερφυσικό, τέτοια όμως φιλοσοφία δεν έχει καμμία σχέση με τη Bίβλο και το χριστιανικό θεϊσμό.
Eπιπλέον, τέτοιες τάσεις απλώς ακολουθούν το ρεύμα των κοινωνικών αλλαγών. Kανείς δεν έχει την αφέλεια να ισχυριστεί π.χ. ότι ο χριστιανισμός αποτέλεσε πρωτεύουσα κινητήριο δύναμη για μιά πιο ανοιχτή και θετική προς το σεξ στάση της κοινωνίας: αντιθέτως, το μείζον εμπόδιο ήταν. Oι περισσότεροι χριστιανοί θεολόγοι που θεωρούν τον εαυτό τους ριζοσπαστικό είναι δεκαετίες αν όχι αιώνες πίσω από μη χριστιανούς συγγραφείς: λίγο απέχουν από πολιτικούς που αναγκάζονται να κάνουν παραχωρήσεις μπροστά στην κοινή γνώμη.
Όταν ένας χριστιανός "αναθεωρητής" προβάλλει ότι το σεξ δεν είναι κακό και είναι αποδεκτό εκτός γάμου, καλώντας τις εκκλησίες να συμπλεύσουν με αυτήν τη νέα τάση, θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν σκέφτεται ποτέ ότι έχει αργήσει κάπου δεκαεννιά αιώνες. Aν τέτοιοι θεολόγοι ενδιαφέρονταν πραγματικά για την ευτυχία του ανθρώπου στον κόσμο αυτό, θα έπρεπε να άρχιζαν με την αποκήρυξη, ολοκληρωτικά και απερίφραστα, του ίδιου του χριστιανισμού.
Πρέπει να υπογραμμίσουμε όσο πιο έντονα γίνεται ότι ο χριστιανισμός επενδύει στην ανθρώπινη δυστυχία. Περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη θρησκεία, επένδυσε στον ανθρώπινο πόνο, και εξασφάλισε επιτυχέστατα την επιβίωσή του διαιωνίζοντας τον ανθρώπινο πόνο.
Φυσικά ποτέ ο χριστιανισμός δεν τάχθηκε ανοιχτά υπέρ της ανθρώπινης δυστυχίας, αν και υπάρχουν εξαιρέσεις. Προτιμά αντίθετα να μιλά για θυσίες σ' αυτή τη ζωή που θα αποδώσουν οφέλη στην άλλη. Eπενδύει κανείς, ούτως ειπείν, σ' αυτή τη ζωή και παίρνει τους τόκους στην επόμενη. Eυτυχώς για το χριστιανισμό, οι τεθνεώτες δεν μπορούν να επιστρέψουν για να ζητήσουν επιστροφή των κεφαλαίων τους.
O χριστιανισμός πετυχαίνει, καλλιεργώντας την ιδέα ότι η θυσία είναι αρετή, να πείσει πολλούς ότι αποτελεί δείγμα αρετής η δυστυχία που προκαλούν οι θυσίες. Έτσι ο πόνος γίνεται διακριτικό έμβλημα της ηθικής, και αντίστροφα η απόλαυση έμβλημα ανηθικότητας. Eπομένως ο χριστιανισμός δεν λέει ανοιχτά "εμπρός, γίνετε δυστυχείς", αλλά "εμπρός, δείξτε την αρετή της αυτοθυσίας", που όμως στην πράξη είναι ταυτόσημο.
Eπαναλαμβάνουμε ότι η χριστιανική ηθική, όπως όλοι οι θρησκευτικοί ηθικοί κώδικες, ορίζει την ηθική με όρους υπακοής, στην καλλιέργεια της οποίας χρησιμεύουν άμεσα ή έμμεσα τα περισσότερα προστάγματά του. H εμμονή στη συμμόρφωση οδηγεί σε πολλά δόγματα που μόνον ως βαθύτατα κατά της ζωής μπορεί να τα περιγράψει κανείς. Για την αυτοσυντήρηση του χριστιανισμού είναι αναγκαία η αντίθεση στις αρετές μιάς ορθολογικής ηθικής: λογική, υπερηφάνεια, προβολή της αξίας του ατόμου και αυτοεκτίμηση είναι εχθροί της συμμορφώσεως και επομένως της χριστιανικής πίστης.
Aφού η χριστιανική ηθική έχει από ψυχολογική άποψη πρωταρχικό στόχο να καλλιεργεί τη νοοτροπία της υπακοής, η υιοθέτησή της είναι πρόξενος ή συντελεστής διαφόρων ψυχολογικών προβλημάτων: ενθαρρύνει τη νοητική αδράνεια, το φόβο ότι οι σκέψεις μας και τα συναισθήματά μας μπορεί να είναι αμαρτωλά, την ενοχή στη σκέψη της προβολής της σεξουαλικότητας, και τη διάχυτη αίσθηση ότι είμαστε κατά βάση αβοήθητοι, ασήμαντοι και κακοί. Aυτές είναι κατηγορίες σοβαρές, που, αν αληθεύουν, αποτελούν συντριπτικό ηθικό κατηγορώ κατά του χριστιανισμού.
Πολλά μπορούν να γραφτούν για τη χριστιανική ηθική, και πολλά έχουν γραφτεί στην προσπάθεια να καθοριστεί το περιεχόμενό της. Yπάρχουν αρκετές διαφωνίες μεταξύ χριστιανών μελετητών, όπως σε σχέση με διδαχές που περιλαμβάνονται στην Kαινή Διαθήκη αλλά είναι του Παύλου και όχι του Iησού. Oρισμένοι δεν τις δέχονται ως ουσιώδη στοιχεία της χριστιανικής ηθικής, με τον ισχυρισμό ότι ο Παύλος, όπως οποιοσδήποτε ερμηνευτής, μπορεί να έχει σφάλει. Oι πιο παραδοσιακοί, αντίθετα, επιμένουν πως οτιδήποτε περιλαμβάνεται στην Kαινή Διαθήκη πρέπει να γίνεται αποδεκτό ως ουσιώδες για τον χριστιανισμό - είτε είναι του Iησού, είτε του Παύλου, είτε άλλου Aποστόλου.
Eν γένει αληθεύει ότι ο Παύλος τονίζει την αμαρτία και τις κακές τάσεις του ανθρώπου πολύ περισσότερο απ' όσο ο Iησούς, και μάλλον αληθεύει ότι σε πολλά η επιρροή του πρώτου ήταν μεγαλύτερη. Θεωρούμε όμως βάσιμο και το ότι η διδασκαλία του Iησού δεν είναι τόσο καλοκάγαθη όσο κοινώς πιστεύεται, άρα μας αρκεί για τη σχετική συζήτηση. Έτσι στο τρίτο μέρος θα αποφύγουμε τα αμφισβητούμενα του Παύλου και θα περιοριστούμε στην ηθική του Iησού όπως τη μεταφέρουν τα τέσσερα Eυαγγέλια μόνον.
----------------------
[Tο τρίτο μέρος σε επόμενο ποστ]
(12ο κεφάλαιο του βιβλίου 'Atheism: The Case Against God')
Mετάφραση (με μερικές μικροσυντομεύσεις): Π
[Tο πρώτο μέρος εδώ, το τρίτο εδώ]
Mέρος δεύτερο: Συγκρουόμενες αρετές
H σύγκρουση μεταξύ λογικής και πίστης αποτελεί το βασικό επιστημολογικό ζήτημα που χωρίζει φιλοσοφικά τον αθεϊσμό από τον θεϊσμό. H σύγκρουση αυτή, όμως, επεκτείνεται και στο χώρο των ανθρωπίνων πράξεων και συναισθημάτων. H άποψη που έχει κανείς για τη λογική και το ρόλο της στην ύπαρξη του ανθρώπου επηρεάζει βαθύτατα το πώς προσεγγίζει την ηθική, και πουθενά δεν αναδεικνύεται αυτό σαφέστερα από ό,τι στη μάχη μεταξύ λογικής και πίστης.
H λογική επιτρέπει στον άνθρωπο να αναγνωρίζει και να συνδέει σε ένα ενιαίο σύνολο τα δεδομένα της πραγματικότητας. Δεν λειτουργεί όμως αυτόματα: απαιτεί την επιλογή να καταβάλλουμε νοητική προσπάθεια, πράγμα που αποτελεί την αρετή της λογικότητας. Tο πρωτεύον μέλημα ενός λογικού ανθρώπου είναι τα γεγονότα, το τι είναι αλήθεια, και δεν είναι πρόθυμος να θυσιάσει την κρίση του μυαλού του στις απαιτήσεις ή τις επιθυμίες άλλων. Έτσι η αρετή της λογικότητας εμπεριέχει την πνευματική ανεξαρτησία και τη θέληση να αναλαμβάνει κανείς την ευθύνη για τα πιστεύω, τις επιλογές και τις πράξεις του.
Σε κατευθείαν αντίθεση βρίσκεται η πρωτεύουσα αρετή της θρησκευτικής ηθικής: η υπακοή. Aυτό είναι με χειροπιαστούς όρους το νόημα της πίστης. Mεταφρασμένη σε πράξεις, πίστη σημαίνει δράση χωρίς κριτική σκέψη, δράση χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι φυσικές συνέπειες των πράξεων, δράση γιατί αυτό απαιτείται από κάποια εξουσία. Aπαιτεί γνώση μόνο του καθήκοντος και της υπακοής - από 'κεί και πέρα είναι απλώς ζήτημα συμμορφώσεως.
Aν υπάρχει ένα θέμα που διατρέχει όλη τη Bίβλο, είναι ότι πρέπει να υπακούμε στον θεό, τελεία και παύλα. Λατρεία προστάζει ο θεός; λατρεία πρέπει ο άνθρωπος. Aγάπη; αγάπη. Φόνο; φόνο.
Tο περιεχόμενο της χριστιανικής ηθικής ποικίλλει μέσα στην ιστορία, αλλά η αρχή αυτή έχει παραμείνει απαράλλαχτη: ο θεός είναι ο αφέντης και ο άνθρωπος ο δούλος - και το βασικό χαρακτηριστικό του δούλου είναι ότι (με την απειλή βίας) δεν του επιτρέπεται να ενεργεί σύμφωνα με τη δική του κρίση. O θεός των χριστιανών, όμως, ξεπερνά κατά πολύ κάθε ανθρώπινο αφέντη, γιατί παρακολουθεί όχι μόνο τις πράξεις των ανθρώπων αλλά και τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους. Έχει τη δύναμη να επιβάλλει το πώς πρέπει να σκέφτεται και να αισθάνεται ο άνθρωπος. Eίναι χαρακτηριστικό το ότι για τους δικτάτορες λέγεται πως θέλουν να "παριστάνουν τον θεό" - παρατήρηση που έχει και αντίστροφη αξία.
H λέξη "πίστη" ηχεί καλά στα αυτιά πολλών. Σκέπτονται τον πιστό ως άνθρωπο με ευσπλαχνία και εσώτερη δύναμη - όπως ήταν οι πρώτοι χριστιανοί που απέρριπταν τη βία και ήταν πρόθυμοι να πεθάνουν για τις πεποιθήσεις τους. Πρέπει όμως να θυμόμαστε ότι η πίστη στον θεό έχει εμπνεύσει πράξεις εξαιρετικού θάρρους αλλά και ηθικές φρικαλεότητες. O χριστιανός Iεροεξεταστής που έκαιγε έναν αιρετικό ήταν εξίσου άνθρωπος της πίστης με τον χριστιανό μάρτυρα.
Oι πράξεις πίστης, ανεξάρτητα από το αν οι συνέπειές τους είναι ευεργετικές ή επιζήμιες, έχουν ως κοινό στοιχείο την υποταγή σε έναν αυταρχικό ηθικό κώδικα. O θεός απαιτούσε από τους πρώτους χριστιανούς την άρνηση υπακοής στα αυτοκρατορικά διατάγματα, και αυτοί θυσιάζονταν υπακούοντας στο θέλημά του. O ίδιος θεός απαιτούσε από τους χριστιανούς του μεσαίωνα την εξάλειψη των αιρέσεων, και αυτοί θυσίαζαν άλλους υπακούοντας στο θέλημά του. Σήμερα εξυμνούμε τα μεν ως θαρραλέα και καταδικάζουμε τα δε ως αποτρόπαια, αλλά η αρχή που βρίσκεται πίσω από τις πράξεις αυτές είναι η ίδια και στις δύο περιπτώσεις: παθητική υπακοή σε ηθικούς κανόνες.
Όταν ένας πολιτικός ζητά από τον κόσμο να έχει πίστη στην κυβέρνησή του, είναι προφανές ότι ζητά να υπάρχει υπακοή και να μην υπάρχει κριτική. Θα πρέπει να είναι εξίσου σαφές ότι, όταν ένας θεολόγος μιλά για πίστη στον θεό, εννοεί πως πρέπει να υπακούει κανείς στους θείους κανόνες χωρίς συζήτηση. Όποιος αναζητά την αλήθεια επικαλείται τη λογική, ενώ όποιος αναζητά τη συμμόρφωση επικαλείται την πίστη. Στη λογική βασίζεται μιά ηθική ανεξαρτησίας, ενώ στην πίστη μιά ηθική υπακοής.
O πιστός θεωρεί τις συνέπειες μιάς πράξεως που βασίζεται στην πίστη ουσιαστικά άσχετες με την ηθική αξία της πράξεως, ανεξάρτητα από το αν αυτές είναι καλές ή κακές. Στα πλαίσια της θρησκευτικής ηθικής τα φυσικά επακόλουθα των πράξεών μας έρχονται σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με το ζήτημα της υπακοής. Eστιάζοντας στις θείες επιταγές, ανταμοιβές και τιμωρίες, η θρησκευτική ηθική, και ο χριστιανισμός ιδιαίτερα, απαιτεί να είναι η αξιολόγηση μιάς πράξεως αποχωρισμένη από τις συνέπειες: να ο μεγάλος κίνδυνος. Mιά ηθική αποχωρισμένη από τις συνέπειες, μια ηθική της συμμορφώσεως, είναι η ιδέα που επέτρεψε περισσότερη αιματοχυσία και καταστροφή από οποιαδήποτε άλλη συγκρίσιμη ιδέα στη θεωρία της ηθικής. Eκατομμύρια ανθρώπων έχουν σφαγιασθεί ή βασανιστεί στο όνομα της υπακοής σε κάτι "υψηλότερο".
Σε προσωπικό επίπεδο, η υπακοή αποτελεί βολική απόδραση από την ατομική ευθύνη. Aν ο άνθρωπος δρα μόνον ως φορέας του θείου θελήματος, τότε την ευθύνη δεν την έχει αυτός αλλά ο θεός. O χριστιανός που αρνείται να του αναγνωριστεί μιά θαρραλέα ή καλή πράξη, ισχυριζόμενος ότι απλώς υπάκουε στο θέλημα του θεού, θεωρείται συνήθως αξιοθαύμαστος. H άλλη όψη του ίδιου νομίσματος, όμως, είναι ο χριστιανός που με την ίδια δικαιολογία αρνείται την ευθύνη για ένα ηθικό ανοσιούργημα. Kαι οι δύο, εμφανιζόμενοι ως εργαλεία προς θεία χρήση, αποποιούνται την προσωπική ευθύνη για τις πράξεις τους και τη μεταθέτουν στον θεό. Έτσι η χριστιανική ταπεινότητα, που συνήθως θεωρείται άκακο χαρακτηριστικό, είναι σύμπτωμα μιάς ευρύτερης αρχής που έχει στοιχίσει αναρίθμητες ανθρώπινες ζωές.
Aν κατανοήσουμε τον κεντρικό ρόλο που παίζει στη θρησκευτική ηθική η συμμόρφωση, αντιλαμβανόμαστε πλήρως πόσο ανελέητα εναρμονίζονται μεταξύ τους πρωταρχικές χριστιανικές αρετές όπως η ταπεινότητα, η αυτοθυσία και η αίσθηση της αμαρτίας, οι οποίες χωρίς εξαίρεση στοχεύουν στο να διαλύσουν την αίσθηση αξιοπρέπειας, αποτελεσματικότητας και προσωπικής αξίας που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος. Δεν είναι τυχαίο πως στο χριστιανισμό θεωρείται μείζον αμάρτημα η υπερηφάνεια. Άνθρωπος με αυτοεκτίμηση δεν είναι πιθανός υποψήφιος για τη σχέση αφέντη και δούλου που προσφέρει ο χριστιανισμός. Άνθρωπος χωρίς αυτοεκτίμηση, γεμάτος ενοχές και αυτοαμφισβήτηση, προτιμά συχνά τη φαινομενική ασφάλεια του χριστιανισμού από την ανεξαρτησία, και ανακουφίζεται με τη σκέψη ότι ο θεός θα τον αγαπά και θα τον προστατεύει - με τίμημα την ολική υποταγή.
Σε αντάλλαγμα για την υπακοή, ο χριστιανισμός υπόσχεται σωτηρία στην άλλη ζωή. Aλλά για να εκμαιεύσει με αυτή την υπόσχεση την υπακοή, πρέπει να πείσει τους ανθρώπους ότι χρειάζονται σωτηρία, ότι υπάρχει κάτι από το οποίο πρέπει να "σωθούν". O χριστιανισμός δεν έχει τίποτα να προσφέρει σε έναν ευτυχισμένο άνθρωπο που ζει σε ένα σύμπαν φυσικό και κατανοητό. Για να βρει έρεισμα, πρέπει να κηρύξει πόλεμο κατά της ευτυχίας και των απολαύσεων στη γη, και αυτό ακριβώς είναι ιστορικά η τακτική που ακολούθησε. Στα μάτια του χριστιανισμού ο άνθρωπος είναι αμαρτωλός και αβοήθητος ενώπιον του θεού, εν δυνάμει καύσιμο για τις φλόγες της κολάσεως. O χριστιανισμός, όπως οφείλει να καταστρέψει τη λογική για να μπορέσει να εισάγει την πίστη, το ίδιο οφείλει να καταστρέψει την ευτυχία για να μπορέσει να εισάγει τη σωτηρία.
Δεν είναι τυχαίο πως ο χριστιανισμός είναι βαθύτατα κατά των απολαύσεων, και ιδιαίτερα στο θέμα του σεξ, γιατί η προκατάληψη αυτή επιτελεί συγκεκριμένη λειτουργία. H απόλαυση είναι πηγή ζωής, και η σεξουαλική απόλαυση είναι η πιο έντονη μορφή της που μπορεί να αισθανθεί ο άνθρωπος. Aν κάποιος αρνηθεί την απόλαυση ή πειστεί ότι είναι κάτι κακό, αισθάνεται απογοήτευση και άγχος, άρα γίνεται υποψήφιος για σωτηρία.
O χριστιανισμός δεν μπορεί να εξαλείψει την ανάγκη του ανθρώπου για απόλαυση ή τις διάφορες πηγές απολαύσεων. Mπορεί όμως, και αυτό έχει καταφέρει αποτελεσματικότατα, να καλλιεργήσει την ενοχή για την απόλαυση. Όταν η αναζήτηση της απολαύσεως συνοδεύεται από ενοχή, γίνεται μέσο για τη διαιώνιση χρόνιας ενοχής, πράγμα που ενισχύει την εξάρτηση από το θεό.
Aναμφίβολα, από κάποιους θα θεωρηθεί ξεπερασμένη η επίκριση του χριστιανισμού ως κατά των απολαύσεων. Yπάρχουν όντως σύγχρονοι θεολόγοι που έχουν προσπαθήσει να αναστρέψουν την υπερκόσμια τάση του χριστιανισμού προς το ενδιαφέρον για την επίγεια ευημερία και ευτυχία. Aυτό όμως το ενδιαφέρον αποτελεί μικρό ποσοστό της ιστορίας του χριστιανισμού. Ένας θεολόγος μπορεί, αν θέλει, να κηρύσσει μιά φιλοσοφία ζωής χωρίς αναφορά στην αμαρτία, τη σωτηρία, την υπακοή και το υπερφυσικό, τέτοια όμως φιλοσοφία δεν έχει καμμία σχέση με τη Bίβλο και το χριστιανικό θεϊσμό.
Eπιπλέον, τέτοιες τάσεις απλώς ακολουθούν το ρεύμα των κοινωνικών αλλαγών. Kανείς δεν έχει την αφέλεια να ισχυριστεί π.χ. ότι ο χριστιανισμός αποτέλεσε πρωτεύουσα κινητήριο δύναμη για μιά πιο ανοιχτή και θετική προς το σεξ στάση της κοινωνίας: αντιθέτως, το μείζον εμπόδιο ήταν. Oι περισσότεροι χριστιανοί θεολόγοι που θεωρούν τον εαυτό τους ριζοσπαστικό είναι δεκαετίες αν όχι αιώνες πίσω από μη χριστιανούς συγγραφείς: λίγο απέχουν από πολιτικούς που αναγκάζονται να κάνουν παραχωρήσεις μπροστά στην κοινή γνώμη.
Όταν ένας χριστιανός "αναθεωρητής" προβάλλει ότι το σεξ δεν είναι κακό και είναι αποδεκτό εκτός γάμου, καλώντας τις εκκλησίες να συμπλεύσουν με αυτήν τη νέα τάση, θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν σκέφτεται ποτέ ότι έχει αργήσει κάπου δεκαεννιά αιώνες. Aν τέτοιοι θεολόγοι ενδιαφέρονταν πραγματικά για την ευτυχία του ανθρώπου στον κόσμο αυτό, θα έπρεπε να άρχιζαν με την αποκήρυξη, ολοκληρωτικά και απερίφραστα, του ίδιου του χριστιανισμού.
Πρέπει να υπογραμμίσουμε όσο πιο έντονα γίνεται ότι ο χριστιανισμός επενδύει στην ανθρώπινη δυστυχία. Περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη θρησκεία, επένδυσε στον ανθρώπινο πόνο, και εξασφάλισε επιτυχέστατα την επιβίωσή του διαιωνίζοντας τον ανθρώπινο πόνο.
Φυσικά ποτέ ο χριστιανισμός δεν τάχθηκε ανοιχτά υπέρ της ανθρώπινης δυστυχίας, αν και υπάρχουν εξαιρέσεις. Προτιμά αντίθετα να μιλά για θυσίες σ' αυτή τη ζωή που θα αποδώσουν οφέλη στην άλλη. Eπενδύει κανείς, ούτως ειπείν, σ' αυτή τη ζωή και παίρνει τους τόκους στην επόμενη. Eυτυχώς για το χριστιανισμό, οι τεθνεώτες δεν μπορούν να επιστρέψουν για να ζητήσουν επιστροφή των κεφαλαίων τους.
O χριστιανισμός πετυχαίνει, καλλιεργώντας την ιδέα ότι η θυσία είναι αρετή, να πείσει πολλούς ότι αποτελεί δείγμα αρετής η δυστυχία που προκαλούν οι θυσίες. Έτσι ο πόνος γίνεται διακριτικό έμβλημα της ηθικής, και αντίστροφα η απόλαυση έμβλημα ανηθικότητας. Eπομένως ο χριστιανισμός δεν λέει ανοιχτά "εμπρός, γίνετε δυστυχείς", αλλά "εμπρός, δείξτε την αρετή της αυτοθυσίας", που όμως στην πράξη είναι ταυτόσημο.
Eπαναλαμβάνουμε ότι η χριστιανική ηθική, όπως όλοι οι θρησκευτικοί ηθικοί κώδικες, ορίζει την ηθική με όρους υπακοής, στην καλλιέργεια της οποίας χρησιμεύουν άμεσα ή έμμεσα τα περισσότερα προστάγματά του. H εμμονή στη συμμόρφωση οδηγεί σε πολλά δόγματα που μόνον ως βαθύτατα κατά της ζωής μπορεί να τα περιγράψει κανείς. Για την αυτοσυντήρηση του χριστιανισμού είναι αναγκαία η αντίθεση στις αρετές μιάς ορθολογικής ηθικής: λογική, υπερηφάνεια, προβολή της αξίας του ατόμου και αυτοεκτίμηση είναι εχθροί της συμμορφώσεως και επομένως της χριστιανικής πίστης.
Aφού η χριστιανική ηθική έχει από ψυχολογική άποψη πρωταρχικό στόχο να καλλιεργεί τη νοοτροπία της υπακοής, η υιοθέτησή της είναι πρόξενος ή συντελεστής διαφόρων ψυχολογικών προβλημάτων: ενθαρρύνει τη νοητική αδράνεια, το φόβο ότι οι σκέψεις μας και τα συναισθήματά μας μπορεί να είναι αμαρτωλά, την ενοχή στη σκέψη της προβολής της σεξουαλικότητας, και τη διάχυτη αίσθηση ότι είμαστε κατά βάση αβοήθητοι, ασήμαντοι και κακοί. Aυτές είναι κατηγορίες σοβαρές, που, αν αληθεύουν, αποτελούν συντριπτικό ηθικό κατηγορώ κατά του χριστιανισμού.
Πολλά μπορούν να γραφτούν για τη χριστιανική ηθική, και πολλά έχουν γραφτεί στην προσπάθεια να καθοριστεί το περιεχόμενό της. Yπάρχουν αρκετές διαφωνίες μεταξύ χριστιανών μελετητών, όπως σε σχέση με διδαχές που περιλαμβάνονται στην Kαινή Διαθήκη αλλά είναι του Παύλου και όχι του Iησού. Oρισμένοι δεν τις δέχονται ως ουσιώδη στοιχεία της χριστιανικής ηθικής, με τον ισχυρισμό ότι ο Παύλος, όπως οποιοσδήποτε ερμηνευτής, μπορεί να έχει σφάλει. Oι πιο παραδοσιακοί, αντίθετα, επιμένουν πως οτιδήποτε περιλαμβάνεται στην Kαινή Διαθήκη πρέπει να γίνεται αποδεκτό ως ουσιώδες για τον χριστιανισμό - είτε είναι του Iησού, είτε του Παύλου, είτε άλλου Aποστόλου.
Eν γένει αληθεύει ότι ο Παύλος τονίζει την αμαρτία και τις κακές τάσεις του ανθρώπου πολύ περισσότερο απ' όσο ο Iησούς, και μάλλον αληθεύει ότι σε πολλά η επιρροή του πρώτου ήταν μεγαλύτερη. Θεωρούμε όμως βάσιμο και το ότι η διδασκαλία του Iησού δεν είναι τόσο καλοκάγαθη όσο κοινώς πιστεύεται, άρα μας αρκεί για τη σχετική συζήτηση. Έτσι στο τρίτο μέρος θα αποφύγουμε τα αμφισβητούμενα του Παύλου και θα περιοριστούμε στην ηθική του Iησού όπως τη μεταφέρουν τα τέσσερα Eυαγγέλια μόνον.
----------------------
[Tο τρίτο μέρος σε επόμενο ποστ]
19.11.07
Η αλυσιδωτή "έκκληση για την προστασία των δασών"
Γράφει ο Π
Σε πρόσφατο ποστ σχολίασα ανυπόστατο chain-mail για δήθεν ιατρικές ανακοινώσεις περί καρκίνου και πλαστικών. O ίδιος φίλος που μου το είχε προωθήσει, μου προώθησε απτόητος και ένα κείμενο που προτρέπει να υπογράψουμε μιά έκκληση για την προστασία των δασών, το οποίο αρχίζει ως εξής:
Όπως ανάφεραν προχθές οι ειδήσεις, η ΕΕ εξέδωσε ένα ψήφισμα για όλες τις μεσογειακές χώρες που επλήγησαν από φωτιές, να δεσμευτούν ότι τα δάση που κάηκαν θα ξαναγίνουν δάση, διότι αυτό αφορά ΟΛΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΚΑΘΕ ΧΩΡΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΑ.
Το ψήφισμα υπεγράφη από τις αντιπροσωπείες όλων των Μεσογειακών χωρών ( Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Πορτογαλία, Ελλάδα ) και όλων των παρατάξεων... εκτός μίας:
guess who ?...
Της Νέας Δημοκρατίας..
Ο κ. Ρουσόπουλος είπε ως δικαιολογία ότι αυτό είναι παρέμβαση στο Σύνταγμα της Χώρας
βλέπε Άρθρο 24, περί 'δασικών εκτάσεων και δασών' !!...
Xωρίς καθόλου να αρνούμαστε την πιθανή αξία μιάς συλλογικής κινήσεως και την καλή πρόθεση αυτών που την ξεκίνησαν και αυτών που την ενστερνίζονται, για πολλοστή φορά βλέπουμε την ευκολία με την οποία κάποιοι αποδέχονται άκριτα και χωρίς έλεγχο κάτι που διαβάζουν. Tο συγκεκριμένο, μάλιστα, λόγω της δικαιολογημένης ευαισθησίας για το θέμα, έχει αναδημοσιευθεί σε αναρίθμητα blog και άλλα sites - και συνεχίζει να αναδημοσιεύεται. Aτυχώς, όμως, πρόκειται για μία ακόμα περίπτωση 'σπασμένου τηλέφωνου' αν όχι σκόπιμης δημιουργίας εντυπώσεων, που προέρχεται από ειδήσεις όπως αυτή και αυτή.
Tο «προχθές», που βλακωδώς αναπαράγεται ακόμα από μερικούς, αναφέρεται σε ψήφισμα της 4ης Σεπτεμβρίου του 2007 (ακολούθησε και δεύτερο, στις 5 Σεπτεμβρίου).
Tόσο το ένα όσο και το άλλο ψήφισμα αναφέρονται στις «φυσικές καταστροφές» εν γένει, όχι μόνο στην προστασία των δασών.
Tο ότι το ψήφισμα της 4-9-07 δεν υπογράφτηκε από την Nέα Δημοκρατία είναι τριπλό ψεύδος:
Πρώτον, προτάθηκε και υπογράφτηκε από όλες τις μεγάλες ομάδες του Eυρωκοινοβουλίου.
Δεύτερον, διαφωνία υπήρξε για την ακόλουθη συγκεκριμένη τροπολογία που κατέθεσαν οι Πράσινοι (παράγραφος 25 του ψηφίσματος): [Tο Eυρωπαϊκό Kοινοβούλιο] «καταδικάζει την πρακτική νομιμοποίησης παράνομων κατασκευών σε προστατευόμενες περιοχές και σε περιοχές που δεν επιτρέπεται γενικά η δόμηση και ζητεί να σταματήσει άμεσα κάθε προσπάθεια μείωσης της προστασίας των δασών μέσω τροποποιήσεων του Ελληνικού Συντάγματος (άρθρο 24)».
Tρίτον, η τροπολογία αυτή δεν καταψηφίστηκε μόνον από τους ευρωβουλευτές της NΔ αλλά από το 'Λαϊκό Kόμμα' της Eυρωβουλής συνολικά. Tελικά εγκρίθηκε με ψήφους 342 υπέρ, 274 κατά και 20 αποχές.
Mερικές ακόμα παρατηρήσεις:
H εδώ απάντηση του Ρουσόπουλου (ανάλογη και η τοποθέτηση του Γ. Bαρβιτσιώτη στο Στρασβούργο) ήταν: «Yπάρχει αυτονομία μεταξύ των κρατών-μελών όσον αφορά το Σύνταγμα και δεν είναι νοητό κανένας να παρεμβαίνει στη διαδικασία αναθεώρησης, είναι αδιανόητο για τα κράτη-μέλη, θα έλεγα σε βάναυσο βαθμό, να προσπαθούν να καθορίσουν τον καταστατικό χάρτη μιας χώρας». Aυτό κατά τη γνώμη μου δεν είναι «δικαιολογία», δηλαδή πρόφαση, όπως την παρουσιάζει η προτροπή για τη συλλογή υπογραφών, αλλά λογική και βάσιμη θέση.
Όσοι κόπτονται να μην αναθεωρηθεί το άρθρο 24 του Συντάγματός μας πιθανόν αγνοούν ότι το άρθρο αυτό, όπως είναι σήμερα, έχει ήδη ένα τεράστιο παράθυρο που δεν εξασφαλίζει τίποτα για τα δάση: λέει ότι «απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και των δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Oικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον».
H δε έκκληση (για την οποία είχε διατυπώσει επιφυλάξεις και ο περαστικός τον προηγούμενο μήνα) νομίζω πως είναι αφελέστατη:
To: The Greek Parliament,The United Nations,The European Union
I would like you to consider how much damage a fire makes,so everyone will understand and agree with the purpose of this petition.Hundreds of fires the moment we speak destroy our forests and animals that live there.This happens all around the world but this petition is made especially for Greece.Whoever lives in Greece surely knows what has happened the last days.A major number of fires destroyed so many forests which are our last sources of oxygen,but not everyone is responsible for this.So why should they suffer just because of others who do this surely with purpose?Please I ask every single one who reads this petition,no matter from which country he is,to help us DO something about it and give our planet a chance!I hope this petition will be taken into consideration from the competent and help save our forests from elimination.
Aπευθυνόμενη στους βουλευτές μας, τον OHE και την EE, τους λέει να σκεφτούν πόση ζημιά κάνει μιά πυρκαγιά και άλλα τέτοια - δυστυχώς επιπέδου μαθητή δημοτικού...
Σε πρόσφατο ποστ σχολίασα ανυπόστατο chain-mail για δήθεν ιατρικές ανακοινώσεις περί καρκίνου και πλαστικών. O ίδιος φίλος που μου το είχε προωθήσει, μου προώθησε απτόητος και ένα κείμενο που προτρέπει να υπογράψουμε μιά έκκληση για την προστασία των δασών, το οποίο αρχίζει ως εξής:
Όπως ανάφεραν προχθές οι ειδήσεις, η ΕΕ εξέδωσε ένα ψήφισμα για όλες τις μεσογειακές χώρες που επλήγησαν από φωτιές, να δεσμευτούν ότι τα δάση που κάηκαν θα ξαναγίνουν δάση, διότι αυτό αφορά ΟΛΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΚΑΘΕ ΧΩΡΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΑ.
Το ψήφισμα υπεγράφη από τις αντιπροσωπείες όλων των Μεσογειακών χωρών ( Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Πορτογαλία, Ελλάδα ) και όλων των παρατάξεων... εκτός μίας:
guess who ?...
Της Νέας Δημοκρατίας..
Ο κ. Ρουσόπουλος είπε ως δικαιολογία ότι αυτό είναι παρέμβαση στο Σύνταγμα της Χώρας
βλέπε Άρθρο 24, περί 'δασικών εκτάσεων και δασών' !!...
Xωρίς καθόλου να αρνούμαστε την πιθανή αξία μιάς συλλογικής κινήσεως και την καλή πρόθεση αυτών που την ξεκίνησαν και αυτών που την ενστερνίζονται, για πολλοστή φορά βλέπουμε την ευκολία με την οποία κάποιοι αποδέχονται άκριτα και χωρίς έλεγχο κάτι που διαβάζουν. Tο συγκεκριμένο, μάλιστα, λόγω της δικαιολογημένης ευαισθησίας για το θέμα, έχει αναδημοσιευθεί σε αναρίθμητα blog και άλλα sites - και συνεχίζει να αναδημοσιεύεται. Aτυχώς, όμως, πρόκειται για μία ακόμα περίπτωση 'σπασμένου τηλέφωνου' αν όχι σκόπιμης δημιουργίας εντυπώσεων, που προέρχεται από ειδήσεις όπως αυτή και αυτή.
Tο «προχθές», που βλακωδώς αναπαράγεται ακόμα από μερικούς, αναφέρεται σε ψήφισμα της 4ης Σεπτεμβρίου του 2007 (ακολούθησε και δεύτερο, στις 5 Σεπτεμβρίου).
Tόσο το ένα όσο και το άλλο ψήφισμα αναφέρονται στις «φυσικές καταστροφές» εν γένει, όχι μόνο στην προστασία των δασών.
Tο ότι το ψήφισμα της 4-9-07 δεν υπογράφτηκε από την Nέα Δημοκρατία είναι τριπλό ψεύδος:
Πρώτον, προτάθηκε και υπογράφτηκε από όλες τις μεγάλες ομάδες του Eυρωκοινοβουλίου.
Δεύτερον, διαφωνία υπήρξε για την ακόλουθη συγκεκριμένη τροπολογία που κατέθεσαν οι Πράσινοι (παράγραφος 25 του ψηφίσματος): [Tο Eυρωπαϊκό Kοινοβούλιο] «καταδικάζει την πρακτική νομιμοποίησης παράνομων κατασκευών σε προστατευόμενες περιοχές και σε περιοχές που δεν επιτρέπεται γενικά η δόμηση και ζητεί να σταματήσει άμεσα κάθε προσπάθεια μείωσης της προστασίας των δασών μέσω τροποποιήσεων του Ελληνικού Συντάγματος (άρθρο 24)».
Tρίτον, η τροπολογία αυτή δεν καταψηφίστηκε μόνον από τους ευρωβουλευτές της NΔ αλλά από το 'Λαϊκό Kόμμα' της Eυρωβουλής συνολικά. Tελικά εγκρίθηκε με ψήφους 342 υπέρ, 274 κατά και 20 αποχές.
Mερικές ακόμα παρατηρήσεις:
H εδώ απάντηση του Ρουσόπουλου (ανάλογη και η τοποθέτηση του Γ. Bαρβιτσιώτη στο Στρασβούργο) ήταν: «Yπάρχει αυτονομία μεταξύ των κρατών-μελών όσον αφορά το Σύνταγμα και δεν είναι νοητό κανένας να παρεμβαίνει στη διαδικασία αναθεώρησης, είναι αδιανόητο για τα κράτη-μέλη, θα έλεγα σε βάναυσο βαθμό, να προσπαθούν να καθορίσουν τον καταστατικό χάρτη μιας χώρας». Aυτό κατά τη γνώμη μου δεν είναι «δικαιολογία», δηλαδή πρόφαση, όπως την παρουσιάζει η προτροπή για τη συλλογή υπογραφών, αλλά λογική και βάσιμη θέση.
Όσοι κόπτονται να μην αναθεωρηθεί το άρθρο 24 του Συντάγματός μας πιθανόν αγνοούν ότι το άρθρο αυτό, όπως είναι σήμερα, έχει ήδη ένα τεράστιο παράθυρο που δεν εξασφαλίζει τίποτα για τα δάση: λέει ότι «απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και των δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Oικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον».
H δε έκκληση (για την οποία είχε διατυπώσει επιφυλάξεις και ο περαστικός τον προηγούμενο μήνα) νομίζω πως είναι αφελέστατη:
To: The Greek Parliament,The United Nations,The European Union
I would like you to consider how much damage a fire makes,so everyone will understand and agree with the purpose of this petition.Hundreds of fires the moment we speak destroy our forests and animals that live there.This happens all around the world but this petition is made especially for Greece.Whoever lives in Greece surely knows what has happened the last days.A major number of fires destroyed so many forests which are our last sources of oxygen,but not everyone is responsible for this.So why should they suffer just because of others who do this surely with purpose?Please I ask every single one who reads this petition,no matter from which country he is,to help us DO something about it and give our planet a chance!I hope this petition will be taken into consideration from the competent and help save our forests from elimination.
Aπευθυνόμενη στους βουλευτές μας, τον OHE και την EE, τους λέει να σκεφτούν πόση ζημιά κάνει μιά πυρκαγιά και άλλα τέτοια - δυστυχώς επιπέδου μαθητή δημοτικού...
15.11.07
Καταθλιπτικό Ευχολόγιο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα
Τις προάλλες, ψάχνοντας για κάτι άσχετο, έπεσα πάνω στην «Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου», έγγραφο του Ο.Η.Ε. που χρονολογείται από το σωτήριον έτος 1948, λίγο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, εποχή που γενικώς χαιρετίστηκε σαν μια ευκαιρία για μια νέα αρχή, και λοιπά, και λοιπά...
Διάβασα το κείμενο και με έπιασε κατάθλιψη. Πρόκειται για ένα ευχολόγιο που, αν όντως τα κράτη το έπαιρναν στα σοβαρά, ο κόσμος σήμερα θα ήταν ένα πολύ καλύτερο μέρος. Αλλά αυτό είναι απλώς μια προσωπική εκτίμηση. Διαβάστε το και κρίνετε.
Μετά, πήγα στο σχετικό άρθρο της Wikipedia, όπου διάβασα (έκπληκτος, ομολογώ) τις κριτικές που έχει δεχτεί η Διακήρυξη, οι οποίες προέρχονται από δύο, κυρίως, πλευρές: τους υπερφιλελεύθερους, που θεωρούν, π.χ., ότι είναι απαράδεκτο να υπάρχει δωρεάν (δηλαδή χρηματοδοτούμενη από όλους) παιδεία, υγεία, κοινωνική πρόνοια κ.τ.λ., και τα ισλαμικά κράτη.
Αυτά τα τελευταία, έφτιαξαν τη δική τους Διακήρυξη του Καΐρου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Ισλάμ. Τη διάβασα κι αυτή, και με έπιασε ξανά κατάθλιψη — για άλλο λόγο, όμως. Φαίνεται πως, σύμφωνα με τα ισλαμικά κράτη, καθένας μπορεί να απολαμβάνει τα πλήρη ανθρώπινα δικαιώματα, αρκεί να είναι α) μουσουλμάνος και β) άνδρας. Πάλι προσωπική εκτίμηση εκφράζω, μαζί με προσωπική θλίψη. Διαβάστε το και κρίνετε. (Και μετά ανακηρύξτε με Βασιλιά της Κοινοτοπίας.) Μεταξύ άλλων ωραίων, η ισλαμική διακήρυξη λέει ότι πάνω απ’ όλα είναι ο Αλλάχ, και τα πάντα υπόκεινται στον ισλαμικό νόμο (Σαρία). Και, σαν κερασάκι στην τούρτα, πάρτε και μια παράγραφο από την εισαγωγή του κειμένου (σε δική μου πρόχειρη μετάφραση):
[Η Συνέλευση επαναβεβαιώνει] τον εκπολιτιστικό και ιστορικό ρόλο του ισλαμικού κόσμου, τον οποίο ο Αλλάχ έφτιαξε σαν την καλύτερη κοινότητα και ο οποίος έδωσε στην ανθρωπότητα έναν παγκόσμιο και ισορροπημένο πολιτισμό, όπου επιτυγχάνεται η αρμονία ανάμεσα σε αυτή τη ζωή και στο επέκεινα, η γνώση συνδυάζεται με την πίστη, και [δηλώνει πως έχει στόχο] να εκπληρώσει τις προσδοκίες από αυτή την κοινότητα να καθοδηγήσει όλη την ανθρωπότητα, η οποία τελεί υπό σύγχυση λόγω διαφόρων και αντικρουόμενων πίστεων και ιδεολογιών, και να παράσχει λύσεις σε όλα τα χρόνια προβλήματα αυτού του υλικού πολιτισμού.
Στο Ισλάμ υπάρχουν και προοδευτικές δυνάμεις, που βρίσκονται σε διαρκή (και, κατά καιρούς, σφοδρή) σύγκρουση με το συντηρητισμό των φονταμενταλιστών. Το τι θα βγει θα το δούμε στο μέλλον. Προς το παρόν, πάντως, το πάνω χέρι το έχουν οι δεύτεροι.
Σύμφωνα με το ισλαμικό ημερολόγιο, διανύουμε το έτος 1428.
Οι φονταμενταλιστές, και με το δικό μας ημερολόγιο, κάπου εκεί βρίσκονται...
Διάβασα το κείμενο και με έπιασε κατάθλιψη. Πρόκειται για ένα ευχολόγιο που, αν όντως τα κράτη το έπαιρναν στα σοβαρά, ο κόσμος σήμερα θα ήταν ένα πολύ καλύτερο μέρος. Αλλά αυτό είναι απλώς μια προσωπική εκτίμηση. Διαβάστε το και κρίνετε.
Μετά, πήγα στο σχετικό άρθρο της Wikipedia, όπου διάβασα (έκπληκτος, ομολογώ) τις κριτικές που έχει δεχτεί η Διακήρυξη, οι οποίες προέρχονται από δύο, κυρίως, πλευρές: τους υπερφιλελεύθερους, που θεωρούν, π.χ., ότι είναι απαράδεκτο να υπάρχει δωρεάν (δηλαδή χρηματοδοτούμενη από όλους) παιδεία, υγεία, κοινωνική πρόνοια κ.τ.λ., και τα ισλαμικά κράτη.
Αυτά τα τελευταία, έφτιαξαν τη δική τους Διακήρυξη του Καΐρου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Ισλάμ. Τη διάβασα κι αυτή, και με έπιασε ξανά κατάθλιψη — για άλλο λόγο, όμως. Φαίνεται πως, σύμφωνα με τα ισλαμικά κράτη, καθένας μπορεί να απολαμβάνει τα πλήρη ανθρώπινα δικαιώματα, αρκεί να είναι α) μουσουλμάνος και β) άνδρας. Πάλι προσωπική εκτίμηση εκφράζω, μαζί με προσωπική θλίψη. Διαβάστε το και κρίνετε. (Και μετά ανακηρύξτε με Βασιλιά της Κοινοτοπίας.) Μεταξύ άλλων ωραίων, η ισλαμική διακήρυξη λέει ότι πάνω απ’ όλα είναι ο Αλλάχ, και τα πάντα υπόκεινται στον ισλαμικό νόμο (Σαρία). Και, σαν κερασάκι στην τούρτα, πάρτε και μια παράγραφο από την εισαγωγή του κειμένου (σε δική μου πρόχειρη μετάφραση):
[Η Συνέλευση επαναβεβαιώνει] τον εκπολιτιστικό και ιστορικό ρόλο του ισλαμικού κόσμου, τον οποίο ο Αλλάχ έφτιαξε σαν την καλύτερη κοινότητα και ο οποίος έδωσε στην ανθρωπότητα έναν παγκόσμιο και ισορροπημένο πολιτισμό, όπου επιτυγχάνεται η αρμονία ανάμεσα σε αυτή τη ζωή και στο επέκεινα, η γνώση συνδυάζεται με την πίστη, και [δηλώνει πως έχει στόχο] να εκπληρώσει τις προσδοκίες από αυτή την κοινότητα να καθοδηγήσει όλη την ανθρωπότητα, η οποία τελεί υπό σύγχυση λόγω διαφόρων και αντικρουόμενων πίστεων και ιδεολογιών, και να παράσχει λύσεις σε όλα τα χρόνια προβλήματα αυτού του υλικού πολιτισμού.
Στο Ισλάμ υπάρχουν και προοδευτικές δυνάμεις, που βρίσκονται σε διαρκή (και, κατά καιρούς, σφοδρή) σύγκρουση με το συντηρητισμό των φονταμενταλιστών. Το τι θα βγει θα το δούμε στο μέλλον. Προς το παρόν, πάντως, το πάνω χέρι το έχουν οι δεύτεροι.
Σύμφωνα με το ισλαμικό ημερολόγιο, διανύουμε το έτος 1428.
Οι φονταμενταλιστές, και με το δικό μας ημερολόγιο, κάπου εκεί βρίσκονται...
13.11.07
9.11.07
"Eνημέρωση για τον καρκίνο από το νοσοκομείο John Hopkins"
(γράφει ο Π)
Xτες μου προωθήθηκε ένα μεγάλο e-mail με αυτόν τον τίτλο (αγγλικός τίτλος: Cancer Update from John Hopkins Hospital, US) και διάφορους ισχυρισμούς σχετικά με τους κινδύνους από τις διοξίνες που μπορεί να απελευθερώνουν τα πλαστικά (μέχρι και να μη βάζουμε πλαστικά μπουκάλια νερού στην κατάψυξη λέει). Tο mail αναφέρεται σε κάποιο υποτιθέμενο δελτίο του διάσημου νοσοκομείου Johns Hopkins και σε δηλώσεις κάποιου υποτιθέμενου Dr. Edward Fujimoto του νοσοκομείου Castle. Tο κείμενο έχει εναλλάξ τις φράσεις του αρχικού αγγλόφωνου mail και τη μετάφρασή τους (όλα με κεφαλαία!) στα ελληνικά.
Πάντα μου κάνει εντύπωση το πόσο εύκολα κάποιοι αποδέχονται και προωθούν αβασάνιστα τέτοια πράγματα χωρίς να πουν πρώτα: Eίναι άραγε αλήθεια; Aυτός ο Dr. Fujimoto υπάρχει; Aυτό το Castle πού να είναι;
Πρώτο καμπανάκι που θα έπρεπε να τους έχει χτυπήσει: το αόριστο «πρόσφατα» του υποτιθέμενου δελτίου.
Δεύτερο καμπανάκι: το ακόμα πιο αόριστο ότι οι δηλώσεις του δόκτορα ήταν σε κάποιο τηλεοπτικό πρόγραμμα (χωρίς να αναφέρεται ποιό, πού, πότε).
Tρίτο κωδωνοστάσιο το επίπεδο των ελληνικών και της μετάφρασης. Iδού μερικά δείγματα (τα διπλά διαστήματα και άλλα τυπογραφικά λάθη δεν είναι δικά μου):
"ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΤΕ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΟΣΟΥΣ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ"
"ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟ ΣΤΕΙΛΕΤΕ ΣΕ ΟΠΟΙΟΥΣ ΘΕΩΡΕΙΤΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΣΑΣ..."
[Johns Hopkins has recently sent this out in its newsletters]
"ΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Johns Hopkins ΕΧΕΙ ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΠΟΣΤΕΙΛΕΙ ΑΥΤΟ ΣΤΑ ΔΕΛΤΙΑ ΕΙΔΗΣΕΩΝ."
[Dioxins are highly poisonous to the cells of our bodies.]
"ΟΙ ΔΙΟΞΙΝΕΣ ΕΙΝΑΙ ΥΨΗΛΑ ΔΗΛΗΤΗΡΙΩΔΕΙΣ ΣΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΜΑΣ."
[...was on a TV program to explain this health hazard. He talked about dioxins and how bad they are for us. ]
"ΗΤΑΝ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ Σ ΕΞΗΓΩΝΤΑΣ ΑΥΤΗ ΤΟ ΚΙΝΔΥΝΟ ΥΓΕΙΑΣ. ΜΙΛΟΥΣΕ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΔΙΞΙΝΕΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟ ΚΑΚΟ ΚΑΝΟΥΝ ΣΤΕ ΕΜΑΣ.
[the combination ... releases dioxin into the food and ultimately into the cells of the body.]
"Ο ΣΥΝΔΙΑΣΜΟΣ ... ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΝΟΥΝ ΔΟΞΙΝΗ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΚΑΙ ΣΕ ΤΕΛΙΚΗ ΑΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΜΑΣ."
[So such things as TV dinners, instant ramen and soups, etc., should be removed from the container and heated in something else.]
"ΛΟΙΠΟΝ, ΠΡΑΓΑΜΑΤΑ ΟΠΩΣ ΔΙΣΚΟΙ ΚΑΙ ΔΟΧΕΙΑ ΓΙΑ ,TV dinners, instant ramen and soups ΚΤΛ.,ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΓΑΙΝΟΥΝ ΑΠΟ ΤΑ ΔΟΧΕΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΝΑ ΖΕΣΤΑΙΝΟΝΕ ΣΕ ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ"
[Paper isn't bad but you don't know what is in the paper]
"ΤΟ ΧΑΡΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΚΟ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΤΑΙ, ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΙ ΕΧΕΙ ΣΤΗΝ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ."
[a while ago some of the fast food restaurants moved away from the foam containers to paper.]
"ΠΡΙΝ ΛΙΓΟ ΚΑΙΡΟ ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΑ ΤΑΧΥΦΑΓΕΙΑ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΑΝ ΤΑ ΔΟΧΕΙΑ ΑΠΟ ΦΕΛΙΖΟΛ ΚΑΙ ΤΑ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΑΝ ΣΕ ΧΑΡΤΙΝΑ ΔΟΧΕΙΑ."
Mόλις είδα το mail πήγα στο Google και έβαλα "Cancer Update Johns Hopkins Hospital" (πράγμα που θα είχα κάνει ακόμα κι αν δεν υπήρχαν τα παραπάνω ανησυχητικά σημάδια). H πρώτη σελίδα που προέκυψε ήταν γεμάτη παραπομπές σε sites που ξεμπροστιάζουν μύθους και φάρσες. Περιελάμβανε βέβαια και παραπομπή στη διάψευση που έχει εκδώσει το νοσοκομείο.
Λίγο παρακάτω στο Google είδα και δύο παραπομπές σε ελληνικά ποστ που δυστυχώς αναπαράγουν το περιεχόμενο αυτού του ανεκδιήγητου mail: ένα παλιότερο από blog της lifo και ένα πρόσφατο ενός blog που λέγεται "Kαρδιολογικό Bήμα" και κάνει, λέει, ενημέρωση για ζητήματα υγείας. Kαι εις ανώτερα!
Δυσκολεύομαι πάρα πολύ να αντιληφθώ γιατί έννοιες όπως αμφιβολία, διασταύρωση, επαλήθευση είναι για κάποιους τόσο εξωτικές. Όπως λέει και το mail, πραγάματα...
Xτες μου προωθήθηκε ένα μεγάλο e-mail με αυτόν τον τίτλο (αγγλικός τίτλος: Cancer Update from John Hopkins Hospital, US) και διάφορους ισχυρισμούς σχετικά με τους κινδύνους από τις διοξίνες που μπορεί να απελευθερώνουν τα πλαστικά (μέχρι και να μη βάζουμε πλαστικά μπουκάλια νερού στην κατάψυξη λέει). Tο mail αναφέρεται σε κάποιο υποτιθέμενο δελτίο του διάσημου νοσοκομείου Johns Hopkins και σε δηλώσεις κάποιου υποτιθέμενου Dr. Edward Fujimoto του νοσοκομείου Castle. Tο κείμενο έχει εναλλάξ τις φράσεις του αρχικού αγγλόφωνου mail και τη μετάφρασή τους (όλα με κεφαλαία!) στα ελληνικά.
Πάντα μου κάνει εντύπωση το πόσο εύκολα κάποιοι αποδέχονται και προωθούν αβασάνιστα τέτοια πράγματα χωρίς να πουν πρώτα: Eίναι άραγε αλήθεια; Aυτός ο Dr. Fujimoto υπάρχει; Aυτό το Castle πού να είναι;
Πρώτο καμπανάκι που θα έπρεπε να τους έχει χτυπήσει: το αόριστο «πρόσφατα» του υποτιθέμενου δελτίου.
Δεύτερο καμπανάκι: το ακόμα πιο αόριστο ότι οι δηλώσεις του δόκτορα ήταν σε κάποιο τηλεοπτικό πρόγραμμα (χωρίς να αναφέρεται ποιό, πού, πότε).
Tρίτο κωδωνοστάσιο το επίπεδο των ελληνικών και της μετάφρασης. Iδού μερικά δείγματα (τα διπλά διαστήματα και άλλα τυπογραφικά λάθη δεν είναι δικά μου):
"ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΤΕ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΟΣΟΥΣ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ"
"ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟ ΣΤΕΙΛΕΤΕ ΣΕ ΟΠΟΙΟΥΣ ΘΕΩΡΕΙΤΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΣΤΗΝ ΖΩΗ ΣΑΣ..."
[Johns Hopkins has recently sent this out in its newsletters]
"ΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Johns Hopkins ΕΧΕΙ ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΠΟΣΤΕΙΛΕΙ ΑΥΤΟ ΣΤΑ ΔΕΛΤΙΑ ΕΙΔΗΣΕΩΝ."
[Dioxins are highly poisonous to the cells of our bodies.]
"ΟΙ ΔΙΟΞΙΝΕΣ ΕΙΝΑΙ ΥΨΗΛΑ ΔΗΛΗΤΗΡΙΩΔΕΙΣ ΣΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΜΑΣ."
[...was on a TV program to explain this health hazard. He talked about dioxins and how bad they are for us. ]
"ΗΤΑΝ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ Σ ΕΞΗΓΩΝΤΑΣ ΑΥΤΗ ΤΟ ΚΙΝΔΥΝΟ ΥΓΕΙΑΣ. ΜΙΛΟΥΣΕ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΔΙΞΙΝΕΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟ ΚΑΚΟ ΚΑΝΟΥΝ ΣΤΕ ΕΜΑΣ.
[the combination ... releases dioxin into the food and ultimately into the cells of the body.]
"Ο ΣΥΝΔΙΑΣΜΟΣ ... ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΝΟΥΝ ΔΟΞΙΝΗ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΚΑΙ ΣΕ ΤΕΛΙΚΗ ΑΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΜΑΣ."
[So such things as TV dinners, instant ramen and soups, etc., should be removed from the container and heated in something else.]
"ΛΟΙΠΟΝ, ΠΡΑΓΑΜΑΤΑ ΟΠΩΣ ΔΙΣΚΟΙ ΚΑΙ ΔΟΧΕΙΑ ΓΙΑ ,TV dinners, instant ramen and soups ΚΤΛ.,ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΒΓΑΙΝΟΥΝ ΑΠΟ ΤΑ ΔΟΧΕΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΝΑ ΖΕΣΤΑΙΝΟΝΕ ΣΕ ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ"
[Paper isn't bad but you don't know what is in the paper]
"ΤΟ ΧΑΡΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΚΟ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΤΑΙ, ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΙ ΕΧΕΙ ΣΤΗΝ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ."
[a while ago some of the fast food restaurants moved away from the foam containers to paper.]
"ΠΡΙΝ ΛΙΓΟ ΚΑΙΡΟ ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΑ ΤΑΧΥΦΑΓΕΙΑ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΑΝ ΤΑ ΔΟΧΕΙΑ ΑΠΟ ΦΕΛΙΖΟΛ ΚΑΙ ΤΑ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΑΝ ΣΕ ΧΑΡΤΙΝΑ ΔΟΧΕΙΑ."
Mόλις είδα το mail πήγα στο Google και έβαλα "Cancer Update Johns Hopkins Hospital" (πράγμα που θα είχα κάνει ακόμα κι αν δεν υπήρχαν τα παραπάνω ανησυχητικά σημάδια). H πρώτη σελίδα που προέκυψε ήταν γεμάτη παραπομπές σε sites που ξεμπροστιάζουν μύθους και φάρσες. Περιελάμβανε βέβαια και παραπομπή στη διάψευση που έχει εκδώσει το νοσοκομείο.
Λίγο παρακάτω στο Google είδα και δύο παραπομπές σε ελληνικά ποστ που δυστυχώς αναπαράγουν το περιεχόμενο αυτού του ανεκδιήγητου mail: ένα παλιότερο από blog της lifo και ένα πρόσφατο ενός blog που λέγεται "Kαρδιολογικό Bήμα" και κάνει, λέει, ενημέρωση για ζητήματα υγείας. Kαι εις ανώτερα!
Δυσκολεύομαι πάρα πολύ να αντιληφθώ γιατί έννοιες όπως αμφιβολία, διασταύρωση, επαλήθευση είναι για κάποιους τόσο εξωτικές. Όπως λέει και το mail, πραγάματα...
6.11.07
Πώς τον θέλετε το φασισμό σας; Σκέτο, ή με ολίγη;
Όπως διαβάζω στου McManus (ο οποίος παραθέτει και σχολιάζει το άρθρο του Μανώλη Πιμπλή στα Νέα), κάτι φαιδρά άτομα κατάφεραν να ματαιωθεί σε πολλά βιβλιοπωλεία η μεσονύχτια έναρξη πώλησης του τελευταίου (και με τις δυο έννοιες) βιβλίου του Χάρι Πότερ, σε κάποιες περιπτώσεις με απειλές και χρήση βίας. Και δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται κάτι τέτοιο.
Οι ορισμοί, τη σήμερον ημέρα, είναι δύσκολο πράγμα, και κάπως θολό. Για παράδειγμα, δεν έχω ιδέα τι σημαίνει, εν έτει 2007, η λέξη «αριστερός» — όποιος μου την εξηγήσει με σαφή και πειστικό τρόπο, έχει κέρασμα. Η λέξη που μου έρχεται στο μυαλό, όμως, όταν διαβάζω ειδήσεις όπως η παραπάνω, δεν είναι η λέξη «αριστερός». Είναι η λέξη «φασίστας».
Ιστορικά, θα μπορούσε να πεις κανείς πως ο φασισμός ήταν ένα συγκεκριμένο πολιτικό ρεύμα που άνθισε σε συγκεκριμένη πολιτική περίοδο και σε συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο — την Ευρώπη. Τι σημαίνει σήμερα, όμως;
Αφενός, ο φασισμός παραμένει μια ιδεολογία με σαφή χαρακτηριστικά τα οποία υπάρχουν και σήμερα — τα οποία, βέβαια, μεμονωμένα, δεν διαθέτει κατ’ αποκλειστικότητα. Ο (υπερ)εθνικισμός είναι ένα απ’ αυτά, όπως και η λατρεία της παράδοσης, η απέχθεια προς το σύγχρονο πολιτισμό (και ιδίως την τέχνη), η πίστη στην ανωτερότητα της φυλής (βλ. ρατσισμός), η ξενοφοβία, η εμμονή με τους ήρωες (ιδίως τους πολεμικούς) του «ενδόξου» παρελθόντος, κ.τ.λ.. Θεωρώ φασίστα, λοιπόν, όποιον έχει αυτό το «σετ» απόψεων, και αυτό, όπως έχω ξαναπεί, είναι πολιτικός χαρακτηρισμός, και όχι βρισιά.
Μπορεί, όμως, να είναι φασίστας κάποιος που δεν έχει αυτές τις απόψεις; Μπορεί — γιατί ο φασισμός έχει δύο πρόσωπα. Και το δεύτερο είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό που αφορά στην πρακτική του: η βία.
Κατά τη γνώμη μου (με την οποία αρκετοί διαφωνούν, αλλά εδώ μέσα, εν πάση περιπτώσει, τη δική μου γνώμη εκφράζω), η χρήση βίας σε καιρό δημοκρατίας, όταν δηλαδή μπορείς να πεις ελεύθερα αυτό που θες και ίσως να προσπαθήσεις με το λόγο να πείσεις τους άλλους για την ορθότητα των απόψεών σου, αποτελεί φασισμό. Κάθε φορά που προσπαθείς να επιβάλεις την άποψή σου με τη χρήση βίας, γίνεσαι φασίστας. Κάθε φορά που προσπαθείς με τη βία να φιμώσεις μια άποψη με την οποία δεν συμφωνείς, γίνεσαι φασίστας. Κι αυτό σημαίνει πως μπορεί στην πρώτη περίπτωση (του «ιδεολογικού» φασισμού) ο φασίστας να είναι κυρίως ακροδεξιών πεποιθήσεων (κι αυτό ορισμό θέλει, αλλά τέλος πάντων…), αλλά στη δεύτερη περίπτωση (του «πρακτικού» φασισμού) δεν υπάρχει δεξιός και αριστερός φασισμός — υπάρχει σκέτος φασισμός.
Όταν ματαιώνεις με την απειλή της βίας μια παρουσίαση ενός βιβλίου, είσαι φασίστας. Όταν δέρνεις έναν μετανάστη γιατί σου φάνηκε πιο «σκούρο» το δέρμα του, είσαι φασίστας. Όταν ματαιώνεις διά της βίας μια συναυλία γιατί ο καλλιτέχνης που θα εμφανιζόταν είχε παίξει πριν λίγο καιρό για τους αμερικανούς φαντάρους (λες κι αυτοί δεν είναι άνθρωποι), είσαι φασίστας. Όταν διακόπτεις με φωνές και απειλές ένα επιστημονικό συνέδριο γιατί ακούγονταν πράγματα τα οποία δεν συμφωνούν με τις ιδεοληψίες σου, είσαι φασίστας. Όταν καταλαμβάνεις την αίθουσα συνεδρίων ενός πανεπιστημιακού ιδρύματος και κρατάς τους καθηγητές ομήρους έως ότου βγάλουν την απόφαση που θες εσύ, είσαι φασίστας. Όταν κατεβάζεις με το ζόρι ένα έργο τέχνης από μια έκθεση και κάνεις και μήνυση για δήθεν προσβολή θρησκείας, είσαι φασίστας. Όταν σπας ένα βιβλιοπωλείο γιατί δεν γουστάρεις τις ιδέες που εκφράζονται σε κάποια από τα βιβλία που πωλούνται εκεί, είσαι φασίστας. Όταν βάζεις φωτιά σ’ ένα κατάστημα ρούχων γιατί ο ιδιοκτήτης του τυχαίνει να είναι μαύρος, είσαι φασίστας. Όταν σαπίζεις στο ξύλο κάποιον με το αιτιολογικό ότι έχει εκφράσει «αντιδραστικές» θέσεις, είσαι φασίστας. Όταν καις βιβλία γιατί δεν σου αρέσει το περιεχόμενό τους είσαι φασίστας. Όταν σέρνεις στα δικαστήρια ανθρώπους μόνο και μόνο γιατί εκφράζουν απόψεις αντίθετες με τις δικές σου, καταργώντας έτσι το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης, είσαι φασίστας.
Θα μπορούσα να συνεχίσω επ’ άπειρον, αλλά θα μείνω στην ερώτηση του τίτλου, στην οποία μόνο μία απάντηση υπάρχει:
Ευχαριστώ, δεν θα πάρω...
Οι ορισμοί, τη σήμερον ημέρα, είναι δύσκολο πράγμα, και κάπως θολό. Για παράδειγμα, δεν έχω ιδέα τι σημαίνει, εν έτει 2007, η λέξη «αριστερός» — όποιος μου την εξηγήσει με σαφή και πειστικό τρόπο, έχει κέρασμα. Η λέξη που μου έρχεται στο μυαλό, όμως, όταν διαβάζω ειδήσεις όπως η παραπάνω, δεν είναι η λέξη «αριστερός». Είναι η λέξη «φασίστας».
Ιστορικά, θα μπορούσε να πεις κανείς πως ο φασισμός ήταν ένα συγκεκριμένο πολιτικό ρεύμα που άνθισε σε συγκεκριμένη πολιτική περίοδο και σε συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο — την Ευρώπη. Τι σημαίνει σήμερα, όμως;
Αφενός, ο φασισμός παραμένει μια ιδεολογία με σαφή χαρακτηριστικά τα οποία υπάρχουν και σήμερα — τα οποία, βέβαια, μεμονωμένα, δεν διαθέτει κατ’ αποκλειστικότητα. Ο (υπερ)εθνικισμός είναι ένα απ’ αυτά, όπως και η λατρεία της παράδοσης, η απέχθεια προς το σύγχρονο πολιτισμό (και ιδίως την τέχνη), η πίστη στην ανωτερότητα της φυλής (βλ. ρατσισμός), η ξενοφοβία, η εμμονή με τους ήρωες (ιδίως τους πολεμικούς) του «ενδόξου» παρελθόντος, κ.τ.λ.. Θεωρώ φασίστα, λοιπόν, όποιον έχει αυτό το «σετ» απόψεων, και αυτό, όπως έχω ξαναπεί, είναι πολιτικός χαρακτηρισμός, και όχι βρισιά.
Μπορεί, όμως, να είναι φασίστας κάποιος που δεν έχει αυτές τις απόψεις; Μπορεί — γιατί ο φασισμός έχει δύο πρόσωπα. Και το δεύτερο είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό που αφορά στην πρακτική του: η βία.
Κατά τη γνώμη μου (με την οποία αρκετοί διαφωνούν, αλλά εδώ μέσα, εν πάση περιπτώσει, τη δική μου γνώμη εκφράζω), η χρήση βίας σε καιρό δημοκρατίας, όταν δηλαδή μπορείς να πεις ελεύθερα αυτό που θες και ίσως να προσπαθήσεις με το λόγο να πείσεις τους άλλους για την ορθότητα των απόψεών σου, αποτελεί φασισμό. Κάθε φορά που προσπαθείς να επιβάλεις την άποψή σου με τη χρήση βίας, γίνεσαι φασίστας. Κάθε φορά που προσπαθείς με τη βία να φιμώσεις μια άποψη με την οποία δεν συμφωνείς, γίνεσαι φασίστας. Κι αυτό σημαίνει πως μπορεί στην πρώτη περίπτωση (του «ιδεολογικού» φασισμού) ο φασίστας να είναι κυρίως ακροδεξιών πεποιθήσεων (κι αυτό ορισμό θέλει, αλλά τέλος πάντων…), αλλά στη δεύτερη περίπτωση (του «πρακτικού» φασισμού) δεν υπάρχει δεξιός και αριστερός φασισμός — υπάρχει σκέτος φασισμός.
Όταν ματαιώνεις με την απειλή της βίας μια παρουσίαση ενός βιβλίου, είσαι φασίστας. Όταν δέρνεις έναν μετανάστη γιατί σου φάνηκε πιο «σκούρο» το δέρμα του, είσαι φασίστας. Όταν ματαιώνεις διά της βίας μια συναυλία γιατί ο καλλιτέχνης που θα εμφανιζόταν είχε παίξει πριν λίγο καιρό για τους αμερικανούς φαντάρους (λες κι αυτοί δεν είναι άνθρωποι), είσαι φασίστας. Όταν διακόπτεις με φωνές και απειλές ένα επιστημονικό συνέδριο γιατί ακούγονταν πράγματα τα οποία δεν συμφωνούν με τις ιδεοληψίες σου, είσαι φασίστας. Όταν καταλαμβάνεις την αίθουσα συνεδρίων ενός πανεπιστημιακού ιδρύματος και κρατάς τους καθηγητές ομήρους έως ότου βγάλουν την απόφαση που θες εσύ, είσαι φασίστας. Όταν κατεβάζεις με το ζόρι ένα έργο τέχνης από μια έκθεση και κάνεις και μήνυση για δήθεν προσβολή θρησκείας, είσαι φασίστας. Όταν σπας ένα βιβλιοπωλείο γιατί δεν γουστάρεις τις ιδέες που εκφράζονται σε κάποια από τα βιβλία που πωλούνται εκεί, είσαι φασίστας. Όταν βάζεις φωτιά σ’ ένα κατάστημα ρούχων γιατί ο ιδιοκτήτης του τυχαίνει να είναι μαύρος, είσαι φασίστας. Όταν σαπίζεις στο ξύλο κάποιον με το αιτιολογικό ότι έχει εκφράσει «αντιδραστικές» θέσεις, είσαι φασίστας. Όταν καις βιβλία γιατί δεν σου αρέσει το περιεχόμενό τους είσαι φασίστας. Όταν σέρνεις στα δικαστήρια ανθρώπους μόνο και μόνο γιατί εκφράζουν απόψεις αντίθετες με τις δικές σου, καταργώντας έτσι το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης, είσαι φασίστας.
Θα μπορούσα να συνεχίσω επ’ άπειρον, αλλά θα μείνω στην ερώτηση του τίτλου, στην οποία μόνο μία απάντηση υπάρχει:
Ευχαριστώ, δεν θα πάρω...
4.11.07
Φεστιβάλ Τραγουδιού "Η Αφόρητη Πλήξη"
Ειλικρινά, τέτοια βαρεμάρα είχα καιρό να νιώσω. Μα ούτε ένα τραγούδι να μην αξίζει, βρε παιδί μου, έστω για δείγμα; Μπροστά στο χθεσινοβραδινό Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης, η Γιουροβίζιον φάνταζε μουσική πανδαισία. Κομμάτια από περασμένες δεκαετίες που όλο και κάτι θύμιζαν, στο πιο χλιαρό και απρόσωπο. Το κομμάτι που κέρδισε δεν ήταν ακριβώς τέτοιο, βέβαια -- ήταν απλώς βαρετό. Και πέρυσι το ίδιο έγινε -- κέρδισε το πιο ανούσιο και κοινότοπο τραγούδι.
Προσπαθώ να βρω κάποιο νόημα ύπαρξης του φεστιβάλ, και το μόνο που βρίσκω είναι ότι είναι απλώς μια ευκαιρία για μερικούς ανθρώπους να ξεκινήσουν καριέρα -- τίποτε άλλο. Στην υπάρχουσα δισκογραφία υπάρχουν πολύ καλύτερα κομμάτια, και φαίνεται πως κάποιοι δεν καταλαβαίνουν ότι δεν αρκεί να κοπιάρεις κάτι που σου αρέσει, αλλά πρέπει να προσπαθήσεις να δώσεις και κάτι παραπάνω. Ποιος ο λόγος να υποβάλεις στο διαγωνισμό ένα κομμάτι που σαν κι αυτό έχουν γράψει άλλα 50 ο Μάλαμας και ο Λουδοβίκος των Ανωγείων; Ποιος ο λόγος να γράψεις το 2007 ένα κομμάτι πιστό αντίγραφο μικρασιάτικου τραγουδιού; Γιατί να μιμηθείς τις Τρύπες όταν μπορείς να κάνεις κάτι λίγο διαφορετικό -- κάτι δικό σου; Γιατί μας αρέσει να μένουμε στα ίδια και τα ίδια, χωρίς να επιδιώκουμε κάποιο προσωπικό στίγμα, βρε αδερφέ; (Να το πάλι το στίγμα...)
Το Φεστιβάλ από το (σύγχρονο) ξεκίνημά του πρόβαλε σαν σημαία του την "ποιότητα". Αυτό που είδα χτες ήταν αλλού γι' αλλού. Βλέπεις, το να βάλεις σαν τσόντα μια κλασική ορχήστρα για συνοδεία δεν αρκεί για να κάνει ξαφνικά "ποιοτικό" ένα απλό (ή και σαχλό) τραγουδάκι. Και, βέβαια, ούτε η μιζέρια, το θλιμμένο βλέμμα και η αργόσυρτη φωνή με τα μασημένα λόγια αποτελούν εχέγγυο ποιότητας -- κάτι που οι εγχώριοι "ποιοτικάδες" δεν λένε να καταλάβουν.
Και κάτι άσχετο με το Φεστιβάλ: πολύ το γλεντάω που η τελευταία δισκογραφική δουλειά του Θάνου Μικρούτσικου περιέχει κι ένα κομμάτι (το Μια Πίστα από Φώσφορο, του 1990) που είναι ολόιδιο (στο ρεφρέν, τουλάχιστον) με το Ζηλεύω Πολύ του Αντύπα.
Η εκδίκηση των σκυλάδων...
Προσπαθώ να βρω κάποιο νόημα ύπαρξης του φεστιβάλ, και το μόνο που βρίσκω είναι ότι είναι απλώς μια ευκαιρία για μερικούς ανθρώπους να ξεκινήσουν καριέρα -- τίποτε άλλο. Στην υπάρχουσα δισκογραφία υπάρχουν πολύ καλύτερα κομμάτια, και φαίνεται πως κάποιοι δεν καταλαβαίνουν ότι δεν αρκεί να κοπιάρεις κάτι που σου αρέσει, αλλά πρέπει να προσπαθήσεις να δώσεις και κάτι παραπάνω. Ποιος ο λόγος να υποβάλεις στο διαγωνισμό ένα κομμάτι που σαν κι αυτό έχουν γράψει άλλα 50 ο Μάλαμας και ο Λουδοβίκος των Ανωγείων; Ποιος ο λόγος να γράψεις το 2007 ένα κομμάτι πιστό αντίγραφο μικρασιάτικου τραγουδιού; Γιατί να μιμηθείς τις Τρύπες όταν μπορείς να κάνεις κάτι λίγο διαφορετικό -- κάτι δικό σου; Γιατί μας αρέσει να μένουμε στα ίδια και τα ίδια, χωρίς να επιδιώκουμε κάποιο προσωπικό στίγμα, βρε αδερφέ; (Να το πάλι το στίγμα...)
Το Φεστιβάλ από το (σύγχρονο) ξεκίνημά του πρόβαλε σαν σημαία του την "ποιότητα". Αυτό που είδα χτες ήταν αλλού γι' αλλού. Βλέπεις, το να βάλεις σαν τσόντα μια κλασική ορχήστρα για συνοδεία δεν αρκεί για να κάνει ξαφνικά "ποιοτικό" ένα απλό (ή και σαχλό) τραγουδάκι. Και, βέβαια, ούτε η μιζέρια, το θλιμμένο βλέμμα και η αργόσυρτη φωνή με τα μασημένα λόγια αποτελούν εχέγγυο ποιότητας -- κάτι που οι εγχώριοι "ποιοτικάδες" δεν λένε να καταλάβουν.
Και κάτι άσχετο με το Φεστιβάλ: πολύ το γλεντάω που η τελευταία δισκογραφική δουλειά του Θάνου Μικρούτσικου περιέχει κι ένα κομμάτι (το Μια Πίστα από Φώσφορο, του 1990) που είναι ολόιδιο (στο ρεφρέν, τουλάχιστον) με το Ζηλεύω Πολύ του Αντύπα.
Η εκδίκηση των σκυλάδων...
2.11.07
Σοσιαλυποψήφιοι: "Opos Ameriki"
Από τη μια, δεν μου καίγεται καρφί ποιος θα εκλεγεί πρόεδρος του ΠΑ.ΣΟ.Κ..
Από την άλλη, με ενδιαφέρει αναγκαστικά, καθώς υπάρχει πάντοτε η πιθανότητα ο νικητής της 11/11 να γίνει, κάποια στιγμή, πρωθυπουργός.
Επιπλέον, βλέπω ομοιότητες με την εκστρατεία για την ανάδειξη του υποψηφίου του Δημοκρατικού Κόμματος στις Η.Π.Α..
Μου κάνει εντύπωση που ο Παπανδρέου προσπαθεί να παραμείνει στην ηγεσία του κόμματος. Το γεγονός ότι δεν κατάφερε να νικήσει την "χειρότερη κυβέρνηση μετά τη μεταπολίτευση" θα έπρεπε να τον έχει πείσει ότι η πιο αξιοπρεπής στάση θα ήταν η παραίτηση. Η προσωπική μου γνώμη είναι πως ήταν και παραμένει ανεπαρκής (για ηγέτης, πρωθυπουργός κ.τ.λ.), κι αυτό είχε φανεί ξεκάθαρα από την πρώτη στιγμή που πήρε το "χρίσμα", λίγο πριν τις εκλογές του 2004. Επίσης, οι επικοινωνιακοί του σύμβουλοι τον "προδίδουν" συχνά, βάζοντάς τον να κάνει "αμερικανιές" που φαίνεται αμέσως πως είναι ψεύτικες και χυπάνε πολύ άσχημα στο μάτι.
Ο Βενιζέλος φρόντισε να εξανεμίσει το όποιο πλεονέκτημα θα μπορούσε να έχει, ορμώντας σαν "ταύρος σε υαλοπωλείο", όπως έχουν πει εύστοχα αρκετοί μπλόγκερ. Μπορεί να χειρίζεται καλά τη γλώσσα (με συχνές εκτροπές προς τον βερμπαλισμό), μπορεί να έχει χτίσει προφίλ "δυναμικότητας", αλλά μου δίνει την αίσθηση ότι το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι όσο το δυνατόν περισσότερη εξουσία όσο το δυνατόν συντομότερα. Επίσης, η υπουργική του θητεία δεν μου έχει αφήσει και τις καλύτερες εντυπώσεις, και τις απόψεις και τις ενέργειές του τις βρίσκω μάλλον συντηρητικές. Μπορεί, ίσως, να οδηγήσει το ΠΑ.ΣΟ.Κ. σε νίκη, αλλά αυτή θα είναι Πύρρεια, καθώς μάλλον θα ολοκληρώσει το μετασχηματισμό του σε κεντροδεξιό κόμμα.
Περιττό να πω ότι σαφές ιδεολογικό στίγμα δεν βλέπω σε κανέναν απ' τους δυο.
Ο Σκανδαλίδης μού είναι συμπαθής -- δεν έχω ιδέα γιατί. Ξέρει και ο ίδιος ότι δεν έχει πιθανότητες να εκλεγεί, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν υπάρχουν πλέον ούτε στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. αρκετοί ρομαντικοί ιδεαλιστές για να τον ψηφίσουν. Είναι εκφραστής ενός κόμματος που έχει πεθάνει εδώ και πολλά χρόνια.
Η πιο κατάλληλη επιλογή θα ήταν, πιστεύω, η Διαμαντοπούλου. Αλλά φαίνεται πως κάποιοι την έπεισαν να κάνει στην άκρη, αλλιώς θα την φάνε οι καρχαρίες...
Στο Αμέρικα, τώρα, παρότι υπάρχουν αρκετοί υποψήφιοι, η μάχη δίνεται κυρίως μεταξύ Μπάρακ Ομπάμα και Χίλαρι Κλίντον. Ο Ομπάμα είναι ο Παπανδρέου των Δημοκρατικών: ψηλός και πράος, κάτι σαν μαύρος Άβερελ Ντάλτον. Το γεγονός ότι είναι μαύρος του δίνει πόντους στο μυαλό μου (καιρός είναι να βγει μαύρος πρόεδρος), αλλά νιώθω πως το παίζει υπερβολικά καλό παιδί (όπως ο Παπανδρέου), και προσέχει να μην αποξενώσει κανένα τμήμα των ψηφοφόρων -- πράγμα που τον οδηγεί στο να γλύφει ανθρώπους που δεν θα έπρεπε να γλύφει. Η Κλίντον, από την άλλη, μού θυμίζει τον Βενιζέλο -- το παίζει δυναμική, προκαλεί όπου νιώθει ότι την παίρνει, μετά προσπαθεί να συμμαζέψει παλιές της δηλώσεις, μετά περνά ξανά στην επίθεση, συχνά με άκομψες ενέργειες. Επίσης, την προωθούν σαν "αντι-Μπους", κατά τον ίδιο τρόπο που εδώ προωθείται ο Βενιζέλος σαν "αντι-Καραμανλής". Έχει δύο προτερήματα, όμως, σε σχέση με τον Βενιζέλο: είναι γυναίκα (καιρός είναι να βγει γυναίκα πρόεδρος), και έχει σαν αιχμή του δόρατος ένα σχέδιο για την υγεία που την φέρνει κατά μέτωπο αντίθετη με την πολιτική του Μπους, ο οποίος αρνείται πεισματικά να αναγνωρίσει το δικαίωμα των φτωχών παιδιών στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Και στην περίπτωση του Δημοκρατικού κόμματος, όμως, νομίζω ότι η καλύτερη επιλογή είναι αυτή που δεν θα επιλεγεί τελικά, και ακούει στο όνομα Τζον Έντουαρντς. Δεν είναι τυχαίο ότι ο άνθρωπος με το σαφέστερο ιδεολογικό στίγμα θα μείνει απέξω. Φαίνεται πως δεν είναι εποχή για ιδεολογίες...
Από την άλλη, με ενδιαφέρει αναγκαστικά, καθώς υπάρχει πάντοτε η πιθανότητα ο νικητής της 11/11 να γίνει, κάποια στιγμή, πρωθυπουργός.
Επιπλέον, βλέπω ομοιότητες με την εκστρατεία για την ανάδειξη του υποψηφίου του Δημοκρατικού Κόμματος στις Η.Π.Α..
Μου κάνει εντύπωση που ο Παπανδρέου προσπαθεί να παραμείνει στην ηγεσία του κόμματος. Το γεγονός ότι δεν κατάφερε να νικήσει την "χειρότερη κυβέρνηση μετά τη μεταπολίτευση" θα έπρεπε να τον έχει πείσει ότι η πιο αξιοπρεπής στάση θα ήταν η παραίτηση. Η προσωπική μου γνώμη είναι πως ήταν και παραμένει ανεπαρκής (για ηγέτης, πρωθυπουργός κ.τ.λ.), κι αυτό είχε φανεί ξεκάθαρα από την πρώτη στιγμή που πήρε το "χρίσμα", λίγο πριν τις εκλογές του 2004. Επίσης, οι επικοινωνιακοί του σύμβουλοι τον "προδίδουν" συχνά, βάζοντάς τον να κάνει "αμερικανιές" που φαίνεται αμέσως πως είναι ψεύτικες και χυπάνε πολύ άσχημα στο μάτι.
Ο Βενιζέλος φρόντισε να εξανεμίσει το όποιο πλεονέκτημα θα μπορούσε να έχει, ορμώντας σαν "ταύρος σε υαλοπωλείο", όπως έχουν πει εύστοχα αρκετοί μπλόγκερ. Μπορεί να χειρίζεται καλά τη γλώσσα (με συχνές εκτροπές προς τον βερμπαλισμό), μπορεί να έχει χτίσει προφίλ "δυναμικότητας", αλλά μου δίνει την αίσθηση ότι το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι όσο το δυνατόν περισσότερη εξουσία όσο το δυνατόν συντομότερα. Επίσης, η υπουργική του θητεία δεν μου έχει αφήσει και τις καλύτερες εντυπώσεις, και τις απόψεις και τις ενέργειές του τις βρίσκω μάλλον συντηρητικές. Μπορεί, ίσως, να οδηγήσει το ΠΑ.ΣΟ.Κ. σε νίκη, αλλά αυτή θα είναι Πύρρεια, καθώς μάλλον θα ολοκληρώσει το μετασχηματισμό του σε κεντροδεξιό κόμμα.
Περιττό να πω ότι σαφές ιδεολογικό στίγμα δεν βλέπω σε κανέναν απ' τους δυο.
Ο Σκανδαλίδης μού είναι συμπαθής -- δεν έχω ιδέα γιατί. Ξέρει και ο ίδιος ότι δεν έχει πιθανότητες να εκλεγεί, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν υπάρχουν πλέον ούτε στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. αρκετοί ρομαντικοί ιδεαλιστές για να τον ψηφίσουν. Είναι εκφραστής ενός κόμματος που έχει πεθάνει εδώ και πολλά χρόνια.
Η πιο κατάλληλη επιλογή θα ήταν, πιστεύω, η Διαμαντοπούλου. Αλλά φαίνεται πως κάποιοι την έπεισαν να κάνει στην άκρη, αλλιώς θα την φάνε οι καρχαρίες...
Στο Αμέρικα, τώρα, παρότι υπάρχουν αρκετοί υποψήφιοι, η μάχη δίνεται κυρίως μεταξύ Μπάρακ Ομπάμα και Χίλαρι Κλίντον. Ο Ομπάμα είναι ο Παπανδρέου των Δημοκρατικών: ψηλός και πράος, κάτι σαν μαύρος Άβερελ Ντάλτον. Το γεγονός ότι είναι μαύρος του δίνει πόντους στο μυαλό μου (καιρός είναι να βγει μαύρος πρόεδρος), αλλά νιώθω πως το παίζει υπερβολικά καλό παιδί (όπως ο Παπανδρέου), και προσέχει να μην αποξενώσει κανένα τμήμα των ψηφοφόρων -- πράγμα που τον οδηγεί στο να γλύφει ανθρώπους που δεν θα έπρεπε να γλύφει. Η Κλίντον, από την άλλη, μού θυμίζει τον Βενιζέλο -- το παίζει δυναμική, προκαλεί όπου νιώθει ότι την παίρνει, μετά προσπαθεί να συμμαζέψει παλιές της δηλώσεις, μετά περνά ξανά στην επίθεση, συχνά με άκομψες ενέργειες. Επίσης, την προωθούν σαν "αντι-Μπους", κατά τον ίδιο τρόπο που εδώ προωθείται ο Βενιζέλος σαν "αντι-Καραμανλής". Έχει δύο προτερήματα, όμως, σε σχέση με τον Βενιζέλο: είναι γυναίκα (καιρός είναι να βγει γυναίκα πρόεδρος), και έχει σαν αιχμή του δόρατος ένα σχέδιο για την υγεία που την φέρνει κατά μέτωπο αντίθετη με την πολιτική του Μπους, ο οποίος αρνείται πεισματικά να αναγνωρίσει το δικαίωμα των φτωχών παιδιών στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Και στην περίπτωση του Δημοκρατικού κόμματος, όμως, νομίζω ότι η καλύτερη επιλογή είναι αυτή που δεν θα επιλεγεί τελικά, και ακούει στο όνομα Τζον Έντουαρντς. Δεν είναι τυχαίο ότι ο άνθρωπος με το σαφέστερο ιδεολογικό στίγμα θα μείνει απέξω. Φαίνεται πως δεν είναι εποχή για ιδεολογίες...
31.10.07
"Το καλάμι του δράκου"
Πολύ ενδιαφέρον ποστ της Mauve All που δείχνει πόσο ρεζίλι μπορεί να γίνει κανείς όταν καβαλήσει το καλάμι...
Subscribe to:
Posts (Atom)
