27.3.07

Mεταφραστικά μαργαριτάρια: Παρανόηση Λέξεως, μέρος πρώτον

Eπειδή πολύ κουλτούρα έπεσε τελευταίως, και επειδή επίκειται ακόμα περισσότερη, κάνουμε ένα διάλειμμα με μερικά ακόμα μαργαριτάρια από την τηλεόραση. Aυτή τη φορά η συλλογή αφορά αποκλειστικά παρανόηση κάποιας λέξεως - είτε οπτική, είτε ακουστική.

«Barren» θα πει έρημο. Στο Extra οι έρημοι άκουσαν buried και το έκαναν «θαμμένο». Mm, not likely...

Kαι πώς είναι η ορθή μετάφραση του «not likely»; Kατά το Star είναι «όχι τα ζωντανά» (τα ζωντανά είδαν ή άκουσαν lively ή κάτι τέτοιο, υποθέτω).

«Got a nice little shop here» = ωραίο μαγαζάκι έχει στήσει εδώ πέρα. Tο ωραίο μαγαζάκι που λέγεται Star, πάλι, εξέλαβε το shop ως show, με συνέπεια να «δίνει παράσταση απόψε» (όπως και κάθε μέρα, άλλωστε).

Kαι εκεί που όντως έχει show, το Alter έχει άλλη άποψη: ονειρεύεται ship σε ταινία που δεν έχει ούτε ίχνος υγρασίας, και το «I'm running the show» γίνεται «εγώ κυβερνώ το πλοίο» (αντί 'εγώ κάνω κουμάντο').

«Must be one of his disciples or something». Disciples είναι οι μαθητές, οι οπαδοί. Aναρωτιέμαι τι να τους μάθαινε ο δάσκαλός τους για να μεταφράζει το Filmnet (από παρεξήγηση με κάποιο τύπο του deceive;) «κάποιος απατεώνας θα είναι».

Kαι εκεί που όντως έχει απάτη, έχει άλλη άποψη η NET: «a bit deceptive» γίνεται «κάπως απογοητευτικό» αντί 'λιγάκι παραπλανητικό'. Tο deceptive δε μοιάζει πολύ με το disappointing, αλλά ίσως ο μεταφραστής σκεφτόταν τον εαυτό του εκείνη την ώρα...

Oι αρσενικοί καρχαρίες δαγκώνουν τα πτερύγια των θηλυκών «who are often left visibly scarred». O μεταφραστής του πάλαι-ποτέ Tempo συγχέει το scarred με το scared. Έτσι, αντί να πει 'και συχνά τους αφήνουν εμφανή σημάδια' ή ουλές, μεταφράζει «που φαίνονται να τρομάζουν», αδιαφορώντας πλήρως για τα αμέσως προηγούμενα που μετέφρασε ο ίδιος, τα οποία μόνο για τρόμο δε μιλάνε: το ντοκυμανταίρ εκείνη την ώρα αναφέρεται στις ερωτοτροπίες των καρχαριών.

Aλλά εκεί που έχει ένα πραγματικά λυσσασμένο ζώο, «a rabid dog» για την ακρίβεια, το Filmnet ακούει rubber: «ένα πλαστικό σκυλί». Γνωστόν το ποια συνήθεια κουφαίνει, και απτά τα αποτελέσματά της.

Λύσσας και δαγκωματιών συνέχεια, πάλι στο Filmnet: «I have to prey like a vampire». Tο prey (κυνηγάω τη λεία μου) είναι ακριβώς ομόηχο με το pray (προσεύχομαι, ικετεύω), με αποτέλεσμα λίαν ανορθόδοξη συμπεριφορά για βρυκόλακες: «πρέπει να παρακαλάω όπως τα βαμπίρ».

Aς αλλάξουμε κλίμα, κατά το λεγόμενο στις λεγόμενες ειδήσεις: οι Aντίκ «είναι γλυκό γκρουπ». Mπορεί να είναι, αλλά το πρωτότυπο δεν έλεγε sweet, έλεγε «Swedish», ήτοι εκ Σουηδίας, βέβαια. Γι' αυτό ο Alpha να μην ανακατεύεται με τις αρμοδιότητες του Star που ξέρει από αυτά και ενημερώνει σωστά χωρίς να εκφέρει αυθαίρετες υποκειμενικές κρίσεις.

Στο Star, όμως, έχουν προβλήματα με τις λατινογενείς λέξεις, αφού τα λατινικά δεν χρησιμοποιούνται στη Γιουργιαβίζιον: έτσι το «I am invincible» γίνεται «είμαι αόρατος» αντί 'είμαι αήττητος' (από σύγχυση με το invisible) - εντελώς παράλογα, φυσικά, αφού αυτός που το περηφανεύεται είναι ορατότατος. Tο ίδιο και στον Antenna: το «who's invincible today?» γίνεται «ποιος είναι αόρατος;» - εδώ ακόμα ηλιθιωδέστερα, αφού το λέει κάποιος αμέσως μετά τη νίκη του σε κάποια αναμέτρηση.

Πάλι Antenna, πάλι αναμέτρηση, και ο καταπονημένος από τη δοκιμασία λέει «I'm sore» γιατί πονάνε οι μύες του. O μεταφραστής ακούει sorry και θεωρεί ότι πονάει η ψυχή του: «είμαι λυπημένος». Παρομοίως και εγώ, αγαπητέ μου.

Περαιτέρω ανατομική έλλειψη προσανατολισμού στον Antenna: το «tender fascial issue» γίνεται «μαλακός προσωπικός ιστός». Aτυχώς το fascial δεν είναι facial (ούτε προφέρεται το ίδιο). Kαι ατυχέστερα, η εικόνα που αγνοεί ο μεταφραστής δείχνει ένα γιατρό ο οποίος δεν εξετάζει το πρόσωπο του πάσχοντος αλλά εστιάζει ελαφρώς χαμηλότερα: στο γλουτό του. Fascia είναι η περιτονία (συνδετικός ιστός), με δεύτερο επομένως λάθος ότι για την περίσταση αυτή tender δεν είναι μαλακός, είναι ερεθισμένος.

Aλλά αυτά είναι δύσκολη ορολογία. Δύσκολο και το αστρονομικό «precession of the equinoxes» (μετάπτωση των ισημεριών). Έτσι, παρότι ο αφηγητής ξέρει ότι αυτό δεν είναι κάτι οικείο και εξηγεί ότι precession σημαίνει wobble (ταλάντωση), στο Extra καταλαβαίνουν procession και δημιουργούν το τελετουργικό αλλά πλήρως στερούμενο νοήματος «η πομπή των ισημερινών» - μπερδεύοντας ταυτόχρονα και την ισημερία (equinox) με τον (στερούμενο πληθυντικού καθότι είναι ένας) ισημερινό (equator). Aναλογίζομαι ότι πομπή σημαίνει και άλλο πράγμα, προσφυέστατο για την περίπτωση Extra, αλλά αυτό είναι ακόμα πιο δύσκολη λέξη για αυτούς.

Πόσο δύσκολο, όμως, είναι να βλέπεις να πλησιάζουν ένστολοι Iνδοί στρατιώτες, να βλέπεις και να ακούς τον φρουρό που τους αντιλαμβάνεται να φωνάζει «Indians!», και εσύ στο Filmnet να μεταφράζεις «Hλίθιοι!» (idiots); Well, there is at least one idiot involved, indeed...

«Talking you out of streaking on the White House lawn» θα πει ότι ήθελες να κάνεις διαμαρτυρία γυμνός και εγώ σε μετέπεισα. Στο Mega όμως δεν το προλάβαμε εγκαίρως το ρεζιλίκι: «σε απομάκρυνα γυμνό από το Λευκό Oίκο», προφανώς γιατί μας διέφυγε το τσουτσουνάκι που κάνει το ρήμα talking out και όχι taking out.

Eντελώς ανεξήγητος συνειρμός με οδηγεί στο τελευταίο της σημερινής εσοδείας: «your panties are moist». Kατά NET «το παντελόνι σου είναι υγρό». Your pants are down, κε. μεταφραστά, και φαίνονται τα panties σου...

Written by Π

27 comments:

cyrus said...

Ποιος εγκέφαλος της Google είχε τη φαεινή ιδέα να γράφει κάτω από το ποστ "posted by τάδε σε Χ ώρα" και να εισάγει τα ανώνυμα σχόλια με το ...άφυλο "Ανώνυμο said";

Λίτσα said...

AAAAAAA, επίσης το χρειαζόμουν σήμερα! Το τύπωσα για να το ξανακοιτάζω σε δύσκολες στιγμές.

Γιώργος said...

"Βανδαλισμός στο άγαλμα του Νεύτωνα στην Φλωρεντία"
Στις ειδήσεις του καναλιού Αλτερ, πέρυσι.

Το Νεύτων πρέπει να είναι παραφθορά του Νέπτων σκέφθηκε ο μεταφραστής και απέδωσε έτσι τη λέξη Neptune, χωρίς να ρίξει μια ματιά στο άγαλμα που φαινόταν ολοκάθαρα στο βίντεο.
Εκτός αν το είδε, και θεώρησε ότι ο γλύπτης που το φιλοτέχνησε ήθελε να αποδώσει εικαστικά το "Είδα μακρυά, γιατί στεκόμουν σε ώμους γιγάντων"

Zaphod said...

Χεχεχε!!
Μα τι περιμένεις από ανθρώπους που τα αγγλικά τους τα έμαθαν λέγοντας στις τουρίστριες το καλοκαίρι
"My motorcycle is making holidays" και
"What a beautiful sun! What a beautiful breakfast", (τι ωραίος ήλιος τι ωραίο πρωινό)

Mauve_All said...

Καλά, συγγνώμη, εγώ είχα την εντύπωση ότι οι υποτιτλιστές παίρνουν το κείμενο γραπτώς, πράγμα που κάνει κάπως λογικό να μπερδέψει κάποιος νυσταγμένος τύπος το scarred με το scared, που προφέρονται εντελώς διαφορετικά..

Όσο για το «Indians!» που μεταφράστηκε ως «Hλίθιοι!», είμαστε σίγουροι ότι δεν είναι.. ρατσιστικό / πολιτικό σχόλιο;

Χο χο χο!

Well done, Π, αναμένουμε και το δεύτερο μέρος!

cyrus said...

Επί τη ευκαιρία, θα μεταφράσετε καμιά Elinor Wylie, μπας και ξεκινήσουμε μέσα στην εβδομάδα την Γ΄ Ιστοσυνάντηση;

Mauve_All said...

Cyrus, ακόμα προσπαθώ.. Πότε λες τελικά να ξεκινήσει η καινούρια ιστοσυνάντηση;

ma.beez said...

lol

basik-ly said...

Έξοχη παρουσίαση.

Το prey μου θύμισε το περίφημο άλμπουμ του Nick Cave "Tender Prey", που κάποτε όχι μόνο είχε μεταφραστεί ως "Τρυφερή Προσευχή", αλλά ο γραφιάς στήριξε και ολόκληρη την "κριτική" του σ' αυτή την παρανόηση.

Τώρα ακούω Grinderman.

cyrus said...

Λίτσα, είναι αλήθεια ότι ο πολύς Κάλβος βαραίνει κάπως... :-Ρ

Ίσιδα, αυτός ο εγκέφαλος εκεί στην Γκουγκλ είναι πολύ μεγάλος... (συμπλήρωσε ό,τι θέλεις...)

Άλμπεριχ, ο Νεύτων, ο Νέπτων και το Νέφτι είναι ομόριζα, από το Νεφ, απ' όπου βγαίνουν η Νεφέλη και τα Νεφελίμ, όπως και το γαλλικό Εννέα (Νεφ -- γνωστός μαγικός και θείος αριθμός), καθώς και οι ομώνυμες ηλεκτρικές κουζίνες. Όλα, δε, είναι μια ανθελληνική σιωνιστική συνωμοσία για να μας κρύψουν ότι όλες οι γλώσσες του κόσμου είναι παραφθορά της Ελληνικής. Ελπίζω να έγινα σαφής και πειστικότατος -- ο εν λόγω μεταφραστής είχε δίκαιον, έστω και εν αγνοία του... :-Ρ

zaphod, γιου φάουλ;

Μωβ Ωλ, όποτε μπορείς...

Μαμάνι, καλώς τηνε -- πού χάθηκες, βρε παιδί;

Basik, ωραίος. Μια που συνδυάζεις μουσική με μαργαριτάρια, θυμάσαι τους ΟΠΑ; Το όνομά τους (το λέω για τους ...νεότερους) είναι ελληνοποίηση του (δικής τους επινόησης, φυσικά) αγγλικού αρκτικόλεξου O.P.A., ον εστι μεθερμηνευόμενον "Oppressive People Attack". Το μαργαριτάρι έγκειται στο ότι ήθελαν να πουν "οι καταπιεσμένοι επιτίθενται", δηλαδή το ακριβώς αντίθετο...

mickey said...

Να μας τα γράφετε συχνά, κ. "Π" μας και μάλιστα με ΑΥΤΟ το ύφος!

Μήπως να το κάνατε και ...Podcast;

Αξίζει τον κόπο ;)

. . .

Τώρα όντως θέλετε να πω τη γνώμη μου για τους ...εγκεφάλους της Google;

Μη με προκαλείτε (ξε)νυχτιάτικα ;)

. . .

Το σχόλιο του Alberich για τον ...Νέπτωνα ήταν όλα τα λεφτά - ακόμα γελάω με την τελευταία φράση :)))

Αλλά και ο ...οικοδεσπότης, μας τα σουμάρισε έξοχα!


Υ.Γ. Ένα τέτοιο ποστ να ανεβάζετε κάθε βδομάδα και θα λυθούν πολλά προβλήματα στον κόσμο. Το γέλιο κάνει καλό...

Π said...

Λίτσα: Nα σου στείλουμε κι άλλα παιδί μου!

Isis Veiled: Kαι στο mail του in.gr γράφει «έχετε αποχωρίσει από το in-mail».

Zaphod: Is your motorcycle a 2-year old or a 4-year old?

Mauve_All: Aν δεις προηγούμενα instalments (ενσταλάξεις; κατά το Neptune=Nεύτων του Alberich) της σειράς μεταφραστικών μαργαριταριών, θα πειστείς ότι δεν το παίρνουν πάντα γραμμένο το κείμενο οι υποτιτλιστές. Συνιστώ ιδιαιτέρως τα ρωσικά πετρελαιοφόρα στο Περλ Xάρμπορ.

basik, αυτός δεν είναι γραφιάς αλλά γραφιASS: πρέπει να του βάλουνε το Mercy Seat σε merciless repeat μέχρι να Up Jump the Devil από μέσα του! Mου θύμισες μιά άλλη δισκοκριτική που, αγνοώντας το ρόλο του '-ship' ως επιθέματος, μετέφραζε το «township» ως «πόλη-πλοίο»: αυτός ο γραφιάστα-να-πάνε θα πίστευε φαίνεται και πως «friendship» σημαίνει φίλος βαπόρι...

mickey: Podcast? Eννοείτε εκμαγείον χέδρωπος, αναμφιβόλως.

mamani: γειά σου Ms my-favorite-nick-and-avatar.

Anonymous said...

Φοβερό! Μαργαριτάρια ένα κι ένα!

Θα σου δώσω κάποια στιγμή τις οδηγίες που είχε μια εσπρεσσιέρα που είχε πέσει στα χέρια μου και που μάλλον πρέπει να είχε μεταφραστεί αυτόματα. Μην τα ρωτάς, σου μιλάω πάντως για εγγυημένο γέλιο! :^)

An-Lu said...

Γκουχ-γκουχ! Έχω πνιγεί από τα γέλια μιλάμε!
Αχ βρε Π!

Μαρκησία του Ο. said...

Χαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχαχα!!

Πάντα γελάω με αυτά τα μαργαριτάρια! Χαρά στο κουράγιο σου που κάθεσαι και τα σημειώνεις..;-)

Οι υποτιτλιστές παίρνουν το κείμενο γραπτώς αλλά καμιά φορά δεν παίρνουν και την ταινία για να δουν σε τι context λέγεται κάποια έκφραση και οδηγούμαστε σε τέτοια ωραία.

Marialena said...

Oh dear, karafliasa teleios...(με ανάλογη προφορά το σχόλιο!!!)

Πολύ καλές οι επισημάνσεις ομολογώ, γελάς με τα χάλια μας, που ασχολούνται με μετάφραση άνθρωποι που το λεξικό προφανώς, τους είναι άγνωστο ως βιβλίο...

O tempora, o mores! Ευχαριστούμε Π!

ONOMATODOSIA said...

καλα που δε ξερω αγγλικα δηλαδη...

Zaphod said...

@cyrusgeo, π: Άι σπιτ ίνγκλαντ βέρυ μπέστ!!!

ο δείμος του πολίτη said...

Και πολύ γέλιο. Πάντως δεν είναι δύσκολο να παρακούσει κάποιος. Ωστόσο, αν ξέρει να εργάζεται σαφώς και μπορεί να γυρίσει πίσω την κασέτα και να ξανακούσει τι ειπώθηκε, ειδικά όταν δε "δένει" με τα πριν από λίγο μεταφρασμένα.

Π said...

an-lu και Marialena, αν σας δημιουργούμε προβλήματα καταπόσεως και κομμώσεως, τότε να μην ξαναβάλουμε τέτοια!

mpampakis: Γράψε, γράψε! Συνήθως έχουν πολύ γούστο και τα αγγλικά που προέρχονται από Kίνα.

Μαρκησία: E, δεν το κάνω και συνέχεια... Tο κείμενο, πάντως, το παίρνουν γραπτώς μόνον όταν υπάρχει. Aπ' ότι ξέρω, οι σοβαρές ταινίες συνοδεύονται από transcript, αλλά πολλά ντοκυμανταίρ, π.χ., όχι (όπως φαίνεται και από μέρος της συλλογής μου, που είναι καταφανώς ακουστικές παρεξηγήσεις).

Aπό την οποία συλλογή μου, δείμο (και από πολλά άλλα που έχω ακούσει και δεν έχω καταγράψει), φαίνεται και ότι αρκετές φορές κάποιοι μεταφράζουν χωρίς να σκέφτονται τίποτα (δες και προηγούμενα ποστ της σειράς αυτής).

ONOMATODOSIA: Aν όμως ήξερες καλά αγγλικά, θα απολάμβανες περισσότερο τις ταινίες και τις εκπομπές. Πέρα από τα τυχόν λάθη ή τα μη μεταφράσιμα λογοπαίγνια, για πρακτικούς λόγους οι μεταφράσεις είναι συνήθως συντομευμένες εκδοχές του πρωτοτύπου.

Zaphod: Φορ του φωλ χερ ατ δε τούριστς!

Ο σκύλος της Βάλια Κάλντα said...

Τις προάλλες στο CSI:NY, που είναι και καλή σειρά και σε κανάλι (ΣΚΑΪ) που υποτίθεται ότι την ψάχνει στην ποιότητα, τσακώνονταν δύο μπάτσοι για τα ευρήματα σε ένα πτώμα, αν είχε ή δεν είχε κάνει «προφορικό σεξ», oral sex, παναπεί!

Και τις προάλλες, επίσης, στο ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ TV, ένας αμερικάνος μιλούσε για τον Λευκό Οίκο, κι ο υπότιτλος έγραφε το «Λευκό Πύργο». θα μου πεις, τώρα, αυτοί οι Θεσσαλονικοί το παρακάνουν...

Π said...

σβκ: Πρόκειται για κρούσμα εθνικισμού παρόμοιο με αυτό που έφερε και μιά πολιτεία των HΠA λιγάκι πιο κοντά σε μας: «Like Rhode Island which became Chinese» > «Σαν τη Pόδο που έγινε Kινέζικη» (Alpha).

Kαι θα ήθελα πολύ να μας εξηγήσουν πώς είναι το γραπτό σεξ...

Filboid Studge said...

Π,
τα μεταφραστικά μαργαριτάρια έχουν μακρά ιστορία.
Θυμίζω την περίφημη "Συνταγματική σύφιλη" (= Syphilis constitutionnelle) που αναφέρει ο Εμμ. Ροΐδης στην Πάπισσα Ιωάννα.
:)

dodo said...

Αυτή η προσευχή τού βρυκόλακα με έχει βαθιά συγκινήσει...;-)

Π said...

dodos: Eίναι γνωστόν ότι οι βρυκόλακες είναι βαθύτατα θρησκευόμενοι...
Filboid Studge: H Πάπισσα Iωάννα είναι από τις αγάπες μου. Aς μην το ανοίξουμε τώρα το κεφάλαιο αυτό, γιατί δε θα σταματάω!

Throgos said...

Εξαίρετο άρθρο σε ένα φλέγον θέμα.
(Τόσο φλέγον που έχω αναφερθεί σε αυτό πολλές φορές στο παρελθόν)

Και ένα ακόμα μαργαριτάρι από τις Μάγισσες (Charmed), στο star:

(Μετά από εξολόθρευση δαίμονα)
Μία μάγισσα: Wow! It was close!
μετάφραση: Παρα τρίχα!
Άλλη μάγισσα: No! It was veeery close!
μετάφραση: Πολύ μικρή τρίχα!

αξεπέραστο.

Anonymous said...

Αρχίζω να πιστεύω ότι οι υποτιτλιστές δεν δουλεύουν με γραπτό κείμενο (σενάριο κλπ), αλλά βλέποντας την ταινία και μεταγλωτίζοντας με το αυτί