…και τεράστια επαγγελματική επιτυχία — γκραν σουξέ (όπως έλεγε κάποτε και ο Σαββόπουλος).
Για να έρθει, όμως, αυτό το «γκραν σουξέ» (λέμε, τώρα…), θα πρέπει να δουλεύω νυχθημερόν για μήνες — γιατί η δουλειά είναι πολλή, κι εγώ έχω μείνει πολύ πίσω.
Γι’ αυτόν το λόγο, από σήμερα, το Gravity & the Wind σταματά να ανανεώνεται. Τα ποστ θα παραμείνουν ως έχουν, αλλά τα σχόλια ήδη έκλεισαν, κι αυτό γιατί δεν μου αρέσουν οι αποχαιρετισμοί.
Σκοπεύω να επανέλθω τον Νοέμβριο, για να κάνουμε μαζί την Δ΄ Ιστοσυνάντηση Ποιητικής Μετάφρασης. Ελπίζω να τα καταφέρω. Το «μετά» δεν το γνωρίζω.
Πολλά φιλιά — και από τον Π, και από μένα.
Να είστε καλά, και να προσέχετε τον εαυτό σας…
15.6.07
13.6.07
Als das Kind Kind war...
Γράφει ο Π
Ένα υπέροχο ποίημα για τη ζωή μας, από μιά υπέροχη ταινία για τη ζωή μας. Eίναι το ποίημα που ακούγεται στην ταινία του Bέντερς Der Himmel über Berlin / Les ailes du désir. Στα player μπορείτε να ακούσετε ένα απόσπασμα από το soundtrack, και, λίγο πιο κάτω, ολόκληρο το ποίημα. (Στην ταινία ακούγεται λίγο-λίγο, κι ο Mπρούνο Γκαντς διαβάζει κάθε κομμάτι με διαφορετική διάθεση/ηλικία. Για εδώ αναγκαστικά συνένωσα τα κομμάτια αυτά.)
Eπειδή μόνο στα αγγλικά έχω σιγουριά, πριν ολοκληρώσω τη μετάφραση συμβουλεύτηκα έναν εκπληκτικό γερμανομαθή φίλο (μη blogger). Tον ευχαριστώ και από εδώ με όλη μου την καρδιά για την πολύτιμη βοήθειά του (καθώς και γιατί αποδέχτηκε την απειλή μου ότι κάποτε μπορεί να τον ξαναταλαιπωρήσω με τα Tραγούδια για τα Nεκρά Παιδιά, του Rückert). Σημειώνω και πως, περιέργως, η αγγλική μετάφραση που υπάρχει στο επίσημο site του Bέντερς έχει κάποιες ατέλειες και καναδυό παρανοήσεις.
Για όσους ενδιαφέρονται για την ταινία, παραπέμπω στην κριτική του Anthony Leong και στο μεγάλο αφιέρωμα του POV (με συνεντεύξεις και δοκίμια), που μπορείτε να το κατεβάσετε ως PDF. Aπό το δεύτερο πήρα τα καρέ που παραθέτω ως ελάχιστο ίχνος της ταινίας (κλικ για να τα δείτε μεγαλύτερα). Eίναι λίγα, αλλά προλαβαίνουν να δείξουν μιά πινελιά απ' τις τόσες ομορφιές της και το δίκτυο των νοημάτων της: προσέξτε πού έχει τοποθετηθεί το ερώτημα «γιατί είμαι εγώ εγώ και όχι εσύ;» - από απορία του παιδικού μυαλού που δεν έχει ακόμα ξεκαθαρίσει τα του κόσμου, προσέξτε σε τι μετουσιώνεται...
Peter Handke: Lied Vom Kindsein
Als das Kind Kind war,
ging es mit hängenden Armen,
wollte der Bach sei ein Fluß,
der Fluß sei ein Strom,
und diese Pfütze das Meer.
Als das Kind Kind war,
wußte es nicht, daß es Kind war,
alles war ihm beseelt,
und alle Seelen waren eins.
Als das Kind Kind war,
hatte es von nichts eine Meinung,
hatte keine Gewohnheit,
saß oft im Schneidersitz,
lief aus dem Stand,
hatte einen Wirbel im Haar
und machte kein Gesicht beim fotografieren.
Als das Kind Kind war,
war es die Zeit der folgenden Fragen:
Warum bin ich ich und warum nicht du?
Warum bin ich hier und warum nicht dort?
Wann begann die Zeit und wo endet der Raum?
Ist das Leben unter der Sonne nicht bloß ein Traum?
Ist was ich sehe und höre und rieche
nicht bloß der Schein einer Welt vor der Welt?
Gibt es tatsächlich das Böse und Leute,
die wirklich die Bösen sind?
Wie kann es sein, daß ich, der ich bin,
bevor ich wurde, nicht war,
und daß einmal ich, der ich bin,
nicht mehr der ich bin, sein werde?
Als das Kind Kind war,
würgte es am Spinat, an den Erbsen, am Milchreis,
und am gedünsteten Blumenkohl.
und ißt jetzt das alles und nicht nur zur Not.
Als das Kind Kind war,
erwachte es einmal in einem fremden Bett
und jetzt immer wieder,
erschienen ihm viele Menschen schön
und jetzt nur noch im Glücksfall,
stellte es sich klar ein Paradies vor
und kann es jetzt höchstens ahnen,
konnte es sich Nichts nicht denken
und schaudert heute davor.
Als das Kind Kind war,
spielte es mit Begeisterung
und jetzt, so ganz bei der Sache wie damals, nur noch,
wenn diese Sache seine Arbeit ist.
Als das Kind Kind war,
genügten ihm als Nahrung Apfel, Brot,
und so ist es immer noch.
Als das Kind Kind war,
fielen ihm die Beeren wie nur Beeren in die Hand
und jetzt immer noch,
machten ihm die frischen Walnüsse eine rauhe Zunge
und jetzt immer noch,
hatte es auf jedem Berg
die Sehnsucht nach dem immer höheren Berg,
und in jeden Stadt
die Sehnsucht nach der noch größeren Stadt,
und das ist immer noch so,
griff im Wipfel eines Baums nach dem Kirschen in einemHochgefühl
wie auch heute noch,
eine Scheu vor jedem Fremden
und hat sie immer noch,
wartete es auf den ersten Schnee,
und wartet so immer noch.
Als das Kind Kind war,
warf es einen Stock als Lanze gegen den Baum,
und sie zittert da heute noch.
_________________
Σαν ήταν το παιδί παιδί,
περπάταγε και κούναγε τα χέρια,
ήθελε να'ταν το ρυάκι ποταμός,
ο ποταμός να'τανε χείμαρρος,
και τα λασπόνερα αυτά να'ταν η θάλασσα.
Σαν ήταν το παιδί παιδί,
δεν ήξερε πως είν' παιδί,
όλα γι'αυτόν είχαν ψυχή,
και οι ψυχές ήτανε όλες ένα.
Σαν ήταν το παιδί παιδί,
για τίποτε δεν είχε γνώμη,
συνήθειες δεν είχε,
συχνά καθόταν σταυροπόδι,
κι άρχιζε ξαφνικά να τρέχει,
είχε τσουλούφι στα μαλλιά
κι όταν το φωτογράφιζαν δεν έκανε φατσούλες.
Σαν ήταν το παιδί παιδί,
γι' αυτές τις ερωτήσεις ήταν η ώρα:
Γιατί είμαι εγώ εγώ και όχι εσύ;
Γιατί είμαι εγώ εδώ και όχι εκεί;
O χρόνος πότε άρχισε κι ο χώρος πού τελειώνει;
Mήπως δεν είναι παρά όνειρο η ζωή κάτω απ' τον ήλιο;
Mήπως αυτά που βλέπω, ακούω κι οσμίζομαι
δεν είναι παρά το είδωλο ενός κόσμου πριν τον κόσμο;
Στ' αλήθεια υπάρχει το κακό, και άνθρωποι
που είναι πραγματικά κακοί;
Πώς γίνεται εγώ, αυτό που είμαι εγώ,
να μην υπάρχω πριν να υπάρξω,
και κάποτε εγώ, αυτό που είμαι εγώ,
αυτό που ήμουν να μην είμαι πια;
Σαν ήταν το παιδί παιδί
σπανάκι κι αρακάς και το βραστό το κουνουπίδι
του στέκαν στο λαιμό
και τώρα όλα αυτά τα τρώει, κι όχι μονάχα στην ανάγκη.
Σαν ήταν το παιδί παιδί,
ξύπνησε μιά φορά σ' ένα κρεβάτι ξένο
και τώρα όλο έτσι γίνεται,
πολλοί του φαίνονταν τότε όμορφοι
και τώρα μόνο λίγοι, κατά τύχη,
έβλεπε καθαρά έναν παράδεισο
και τώρα το πολύ να τον φαντάζεται,
το Tίποτα τίποτα δεν του έλεγε
και τώρα αναρριγάει μπροστά του.
Σαν ήταν το παιδί παιδί,
ενθουσιαζόταν όταν έπαιζε,
έτσι ακριβώς και τώρα, όπως τότε, μα μονάχα
όταν αυτά τα έτσι είναι η δουλειά του.
Σαν ήταν το παιδί παιδί,
για φαγητό του'φτανε μήλο και ψωμί,
κι ακόμα έτσι είναι.
Σαν ήταν το παιδί παιδί,
μόνο σαν μούρα του'μοιαζαν στα χέρια του τα μούρα
και τώρα ακόμα το ίδιο,
τα φρέσκα τα καρύδια του'γδερναν τη γλώσσα
και τώρα ακόμα το ίδιο,
σ' όποιο βουνό και να βρισκότανε
ποθούσε ακόμα πιο ψηλό βουνό,
σε κάθε πάλι πόλη
ποθούσε πόλη ακόμα πιο μεγάλη,
κι ακόμα το ίδιο νοιώθει,
λαχτάραγε να βρει κεράσια στην κορφή του δέντρου
όπως και σήμερα ακόμα,
ντρεπότανε τον κάθε ξένο
κι ακόμα έτσι νοιώθει,
περίμενε το πρώτο χιόνι,
κι ακόμα έτσι περιμένει.
Σαν ήταν το παιδί παιδί,
ένα μπαστούνι έριξε στο δέντρο σαν ακόντιο,
που τρέμει εκεί και σήμερα ακόμα.
_______________________
Mετάφραση Π.
Aφιερώνεται στον φίλο μου τον M. που με βοήθησε, στη speira, που αγαπάει αυτήν την ταινία, και στον Ilias, που αγαπάει τον κινηματογράφο.
Ένα υπέροχο ποίημα για τη ζωή μας, από μιά υπέροχη ταινία για τη ζωή μας. Eίναι το ποίημα που ακούγεται στην ταινία του Bέντερς Der Himmel über Berlin / Les ailes du désir. Στα player μπορείτε να ακούσετε ένα απόσπασμα από το soundtrack, και, λίγο πιο κάτω, ολόκληρο το ποίημα. (Στην ταινία ακούγεται λίγο-λίγο, κι ο Mπρούνο Γκαντς διαβάζει κάθε κομμάτι με διαφορετική διάθεση/ηλικία. Για εδώ αναγκαστικά συνένωσα τα κομμάτια αυτά.)
Eπειδή μόνο στα αγγλικά έχω σιγουριά, πριν ολοκληρώσω τη μετάφραση συμβουλεύτηκα έναν εκπληκτικό γερμανομαθή φίλο (μη blogger). Tον ευχαριστώ και από εδώ με όλη μου την καρδιά για την πολύτιμη βοήθειά του (καθώς και γιατί αποδέχτηκε την απειλή μου ότι κάποτε μπορεί να τον ξαναταλαιπωρήσω με τα Tραγούδια για τα Nεκρά Παιδιά, του Rückert). Σημειώνω και πως, περιέργως, η αγγλική μετάφραση που υπάρχει στο επίσημο site του Bέντερς έχει κάποιες ατέλειες και καναδυό παρανοήσεις.
Για όσους ενδιαφέρονται για την ταινία, παραπέμπω στην κριτική του Anthony Leong και στο μεγάλο αφιέρωμα του POV (με συνεντεύξεις και δοκίμια), που μπορείτε να το κατεβάσετε ως PDF. Aπό το δεύτερο πήρα τα καρέ που παραθέτω ως ελάχιστο ίχνος της ταινίας (κλικ για να τα δείτε μεγαλύτερα). Eίναι λίγα, αλλά προλαβαίνουν να δείξουν μιά πινελιά απ' τις τόσες ομορφιές της και το δίκτυο των νοημάτων της: προσέξτε πού έχει τοποθετηθεί το ερώτημα «γιατί είμαι εγώ εγώ και όχι εσύ;» - από απορία του παιδικού μυαλού που δεν έχει ακόμα ξεκαθαρίσει τα του κόσμου, προσέξτε σε τι μετουσιώνεται...
Peter Handke: Lied Vom Kindsein
Als das Kind Kind war,
ging es mit hängenden Armen,
wollte der Bach sei ein Fluß,
der Fluß sei ein Strom,
und diese Pfütze das Meer.
Als das Kind Kind war,
wußte es nicht, daß es Kind war,
alles war ihm beseelt,
und alle Seelen waren eins.
Als das Kind Kind war,
hatte es von nichts eine Meinung,
hatte keine Gewohnheit,
saß oft im Schneidersitz,
lief aus dem Stand,
hatte einen Wirbel im Haar
und machte kein Gesicht beim fotografieren.
Als das Kind Kind war,
war es die Zeit der folgenden Fragen:
Warum bin ich ich und warum nicht du?
Warum bin ich hier und warum nicht dort?
Wann begann die Zeit und wo endet der Raum?
Ist das Leben unter der Sonne nicht bloß ein Traum?
Ist was ich sehe und höre und rieche
nicht bloß der Schein einer Welt vor der Welt?
Gibt es tatsächlich das Böse und Leute,
die wirklich die Bösen sind?
Wie kann es sein, daß ich, der ich bin,
bevor ich wurde, nicht war,
und daß einmal ich, der ich bin,
nicht mehr der ich bin, sein werde?
Als das Kind Kind war,
würgte es am Spinat, an den Erbsen, am Milchreis,
und am gedünsteten Blumenkohl.
und ißt jetzt das alles und nicht nur zur Not.
Als das Kind Kind war,
erwachte es einmal in einem fremden Bett
und jetzt immer wieder,
erschienen ihm viele Menschen schön
und jetzt nur noch im Glücksfall,
stellte es sich klar ein Paradies vor
und kann es jetzt höchstens ahnen,
konnte es sich Nichts nicht denken
und schaudert heute davor.
Als das Kind Kind war,
spielte es mit Begeisterung
und jetzt, so ganz bei der Sache wie damals, nur noch,
wenn diese Sache seine Arbeit ist.
Als das Kind Kind war,
genügten ihm als Nahrung Apfel, Brot,
und so ist es immer noch.
Als das Kind Kind war,
fielen ihm die Beeren wie nur Beeren in die Hand
und jetzt immer noch,
machten ihm die frischen Walnüsse eine rauhe Zunge
und jetzt immer noch,
hatte es auf jedem Berg
die Sehnsucht nach dem immer höheren Berg,
und in jeden Stadt
die Sehnsucht nach der noch größeren Stadt,
und das ist immer noch so,
griff im Wipfel eines Baums nach dem Kirschen in einemHochgefühl
wie auch heute noch,
eine Scheu vor jedem Fremden
und hat sie immer noch,
wartete es auf den ersten Schnee,
und wartet so immer noch.
Als das Kind Kind war,
warf es einen Stock als Lanze gegen den Baum,
und sie zittert da heute noch.
_________________
Σαν ήταν το παιδί παιδί,
περπάταγε και κούναγε τα χέρια,
ήθελε να'ταν το ρυάκι ποταμός,
ο ποταμός να'τανε χείμαρρος,
και τα λασπόνερα αυτά να'ταν η θάλασσα.
Σαν ήταν το παιδί παιδί,
δεν ήξερε πως είν' παιδί,
όλα γι'αυτόν είχαν ψυχή,
και οι ψυχές ήτανε όλες ένα.
Σαν ήταν το παιδί παιδί,
για τίποτε δεν είχε γνώμη,
συνήθειες δεν είχε,
συχνά καθόταν σταυροπόδι,
κι άρχιζε ξαφνικά να τρέχει,
είχε τσουλούφι στα μαλλιά
κι όταν το φωτογράφιζαν δεν έκανε φατσούλες.
Σαν ήταν το παιδί παιδί,
γι' αυτές τις ερωτήσεις ήταν η ώρα:
Γιατί είμαι εγώ εγώ και όχι εσύ;
Γιατί είμαι εγώ εδώ και όχι εκεί;
O χρόνος πότε άρχισε κι ο χώρος πού τελειώνει;
Mήπως δεν είναι παρά όνειρο η ζωή κάτω απ' τον ήλιο;
Mήπως αυτά που βλέπω, ακούω κι οσμίζομαι
δεν είναι παρά το είδωλο ενός κόσμου πριν τον κόσμο;
Στ' αλήθεια υπάρχει το κακό, και άνθρωποι
που είναι πραγματικά κακοί;
Πώς γίνεται εγώ, αυτό που είμαι εγώ,
να μην υπάρχω πριν να υπάρξω,
και κάποτε εγώ, αυτό που είμαι εγώ,
αυτό που ήμουν να μην είμαι πια;
Σαν ήταν το παιδί παιδί
σπανάκι κι αρακάς και το βραστό το κουνουπίδι
του στέκαν στο λαιμό
και τώρα όλα αυτά τα τρώει, κι όχι μονάχα στην ανάγκη.
Σαν ήταν το παιδί παιδί,
ξύπνησε μιά φορά σ' ένα κρεβάτι ξένο
και τώρα όλο έτσι γίνεται,
πολλοί του φαίνονταν τότε όμορφοι
και τώρα μόνο λίγοι, κατά τύχη,
έβλεπε καθαρά έναν παράδεισο
και τώρα το πολύ να τον φαντάζεται,
το Tίποτα τίποτα δεν του έλεγε
και τώρα αναρριγάει μπροστά του.
Σαν ήταν το παιδί παιδί,
ενθουσιαζόταν όταν έπαιζε,
έτσι ακριβώς και τώρα, όπως τότε, μα μονάχα
όταν αυτά τα έτσι είναι η δουλειά του.
Σαν ήταν το παιδί παιδί,
για φαγητό του'φτανε μήλο και ψωμί,
κι ακόμα έτσι είναι.
Σαν ήταν το παιδί παιδί,
μόνο σαν μούρα του'μοιαζαν στα χέρια του τα μούρα
και τώρα ακόμα το ίδιο,
τα φρέσκα τα καρύδια του'γδερναν τη γλώσσα
και τώρα ακόμα το ίδιο,
σ' όποιο βουνό και να βρισκότανε
ποθούσε ακόμα πιο ψηλό βουνό,
σε κάθε πάλι πόλη
ποθούσε πόλη ακόμα πιο μεγάλη,
κι ακόμα το ίδιο νοιώθει,
λαχτάραγε να βρει κεράσια στην κορφή του δέντρου
όπως και σήμερα ακόμα,
ντρεπότανε τον κάθε ξένο
κι ακόμα έτσι νοιώθει,
περίμενε το πρώτο χιόνι,
κι ακόμα έτσι περιμένει.
Σαν ήταν το παιδί παιδί,
ένα μπαστούνι έριξε στο δέντρο σαν ακόντιο,
που τρέμει εκεί και σήμερα ακόμα.
_______________________
Mετάφραση Π.
Aφιερώνεται στον φίλο μου τον M. που με βοήθησε, στη speira, που αγαπάει αυτήν την ταινία, και στον Ilias, που αγαπάει τον κινηματογράφο.
12.6.07
Ο Μπάμπης πάει παραλία
Ξαφνικά τον λούζει ο πρωινός ήλιος, κι ο Μπάμπης αναγκάζεται να ανοίξει τα μάτια.
Βαριά τα βλέφαρα, βαρύτερο το κεφάλι, το κορμί ασήκωτο. Ο αλκοολούχος ύπνος δεν βοήθησε και πολύ.
Σέρνει τα πόδια ως το μπάνιο. Ρίχνει λίγο νερό στο πρόσωπο και κοιτάζεται καλά στον καθρέφτη.
Μαύροι κύκλοι, σκληρά γένια, φαλάκρα, ρυτίδες — χάλι μαύρο…
(συνεχίζεται...)
Μια καλοκαιρινή "εικών" με αφορμή τον "Αρκεσίλα" του Εγγονόπουλου — στο Hotel Memory.
Βαριά τα βλέφαρα, βαρύτερο το κεφάλι, το κορμί ασήκωτο. Ο αλκοολούχος ύπνος δεν βοήθησε και πολύ.
Σέρνει τα πόδια ως το μπάνιο. Ρίχνει λίγο νερό στο πρόσωπο και κοιτάζεται καλά στον καθρέφτη.
Μαύροι κύκλοι, σκληρά γένια, φαλάκρα, ρυτίδες — χάλι μαύρο…
(συνεχίζεται...)
Μια καλοκαιρινή "εικών" με αφορμή τον "Αρκεσίλα" του Εγγονόπουλου — στο Hotel Memory.
10.6.07
«Το Μυστικό», ή «Ο Νόμος της Έλξης»
Αντί εισαγωγής, θα ξεκινήσω με μια προτροπή:
Να είστε πάντοτε πολύ επιφυλακτικοί (έως και ξεκάθαρα εχθρικοί) απέναντι σε οποιονδήποτε σας προτείνει τρόπους να αποκτήσετε εύκολα και γρήγορα πολύ χρήμα, καλή υγεία και επιτυχία στον έρωτα. Γιατί αυτός ο άνθρωπος σας λέει ψέματα, εκμεταλλεύεται τις καλές προθέσεις σας και θέλει τα λεφτά σας.
Ας πάμε, τώρα, στο θέμα μας.
Είδα πριν λίγο καιρό το Skeptico να αναφέρεται στο «The Secret», μια ταινία βασισμένη στην ίδια ιδέα που γέννησε πέρυσι την ταινία «Τι Στο Μπιπ Ξέρουμε». Επειδή είχα γράψει για εκείνη την ταινία, δεν μπορούσα να αντισταθώ στον πειρασμό να τη δω και να γράψω και γι’ αυτήν.
Τι είναι αυτή η ταινία; Είναι ένα προπαγανδιστικό φιλμ για τη New Age ιδέα «mind over matter», δηλαδή για την αντίληψη ότι η σκέψη μπορεί να επηρεάσει την ύλη. Η κεντρική ιδέα της ταινίας είναι ότι μπορείς να πετύχεις οτιδήποτε, αρκεί να το θελήσεις και να το πιστέψεις πραγματικά — και το σύμπαν θα σε ακούσει και θα σε ανταμείψει. Σας θυμίζει Κοέλιο; Δεν έχετε άδικο.
Το ξεκίνημα είναι πολύ «κινηματογραφικό», και υποβάλλει την ιδέα ότι πραγματεύεται μια αρχαία γνώση που κρατήθηκε μυστική γιατί κάποιοι προσπαθούν να την εκμεταλλευτούν ώστε να κυριαρχήσουν πάνω στους υπόλοιπους. (Κλασικό κόλπο: όταν θέλεις να πουλήσεις κάτι, το ανακηρύσσεις είτε «κρυφό» είτε «απαγορευμένο».)
Αμέσως μετά, αρχίζει η προπαγάνδα: «Μπορείς να γίνεις ό,τι θελήσεις, μπορείς να αποκτήσεις ό,τι θελήσεις. Θες να γίνεις εκατομμυριούχος; Θες να γίνεις επιτυχημένος; Εμείς εδώ θα σου πούμε πώς. Κοίτα γύρω σου — καθημερινά συμβαίνουν ένα σωρό θαύματα. Όλα αυτά τα θαύματα συμβαίνουν όταν ξέρεις πώς να εφαρμόζεις το ‘μυστικό’». Όταν βομβαρδίζεσαι με τέτοια μηνύματα, και είσαι και λίγο επιρρεπής, δεν θέλει και πολύ να τους πιστέψεις…
Το μεγαλύτερο σφάλμα της ταινίας είναι ότι προσπαθεί να περάσει αυτή την ηλίθια ιδέα σαν επιστημονικό νόμο, τον οποίο αποκαλεί «Νόμο της Έλξης». Το νόημα είναι ότι ο καθένας τραβάει πάνω του, σαν μαγνήτης, την πραγματικότητα. Ό,τι συμβαίνει στη ζωή σου, καλό ή κακό, το προκαλείς εσύ ο ίδιος, μέσω των εικόνων που έχεις μέσα στο μυαλό σου. Δεν υπάρχει τυχαιότητα, δεν υπάρχει η καλή ή κακή προαίρεση των άλλων — υπάρχει μόνο ό,τι έχεις προκαλέσει εσύ ο ίδιος στον εαυτό σου, μέσω της σκέψης σου. Αυτός είναι και ο λόγος που το 1% του πληθυσμού κερδίζει το 96% του πλούτου! (Κι εγώ που νόμιζα ότι αυτό το έκανε ο — κακώς εννοούμενος — καπιταλισμός…) Οι άνθρωποι, λέει, σκέφτονται συνήθως αυτό που δεν θέλουν, κι αυτό προκύπτει συνεχώς μπροστά τους. Αυτός που μιλά συνεχώς για αρρώστιες, τις αποκτά. Αυτός που μιλά συνεχώς για πλούτη, τα αποκτά. (Αναρωτιέμαι: σκέφτηκαν ποτέ οι δημιουργοί της ταινίας ότι μπορεί κάποιος να μιλά για αρρώστιες ΕΠΕΙΔΗ τις έχει, ή να μιλά συνεχώς για πλούτη ΕΠΕΙΔΗ τα έχει;) Επίσης, τα αισθήματα είναι μια τέλεια αντανάκλαση αυτού που πρόκειται να γίνει (!!!). Επομένως, αυτό που σου συμβαίνει δεν είναι ακριβώς αυτό που σκέφτεσαι, αλλά αυτό που αισθάνεσαι. Οπότε, αν ξυπνήσεις με κακή διάθεση, όλη η μέρα σου πάει χάλια. Ενώ, αν ξυπνήσεις με καλή διάθεση, όλη η μέρα θα πάει καλά. Είσαι γυναίκα και κάποιος άγνωστος σου πρόσφερε ξαφνικά λουλούδια; Είναι γιατί είχες από το πρωί καλή διάθεση, κι όχι, ας πούμε, γιατί είσαι μια κουκλάρα με δυο μέτρα πόδια και καλοσχηματισμένες καμπύλες. Είσαι παιδί και θέλεις πολύ ένα ποδήλατο, και το αποκτάς; Είναι γιατί το σύμπαν άκουσε τη σκέψη σου και την πραγματοποίησε, κι όχι, ας πούμε, γιατί ο μπαμπάς σου ή ο παππούς σου σε αγαπάνε και σου πήραν ένα ποδήλατο που ήξεραν πως λαχταρούσες…
Τα προηγούμενα παραδείγματα είναι από την ίδια την ταινία, όπως και το επόμενο: Ένας άνθρωπος είχε κάποιο πρόβλημα — όλοι τον παρενοχλούσαν και του φέρονταν επιθετικά, και στη δουλειά του και έξω στο δρόμο, γιατί ήταν γκέι. Κάποια στιγμή, άρχισε να «σκέφτεται θετικά» και τότε όσοι τον παρενοχλούσαν στο γραφείο ή πήραν μετάθεση ή έφυγαν από τη δουλειά, και όσοι τον παρενοχλούσαν στο δρόμο απλώς εξαφανίστηκαν (!!!). Και στο μαγαζί όπου εμφανιζόταν ως κωμικός σε stand-up show και όλοι τον γιουχάρανε, τώρα πια τον χειροκροτούσαν όρθιοι. Να ξεκαθαρίσω ότι δεν έχω κανένα πρόβλημα με τη θετική σκέψη, αλλά η θετική σκέψη αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο βλέπεις ΕΣΥ τα πράγματα, κι όχι τα ίδια τα πράγματα, όπως ισχυρίζεται η ταινία. Και, αντίστοιχα, η αρνητική σκέψη μπορεί να σου χαλάσει τη διάθεση, αλλά δεν προκαλεί σώνει και καλά αρνητικές καταστάσεις (στον πραγματικό κόσμο, τουλάχιστον…) Αν κλειδώνεις το ποδήλατό σου γιατί φοβάσαι μήπως σου το κλέψουν, δεν εξυπακούεται ότι θα σου το κλέψουν, όπως λέει ξεκάθαρα η ταινία. (Αν ήταν έτσι, τότε ΟΛΑ τα ποδήλατα που κλειδώνονταν θα τα έπαιρναν οι κλέφτες, ενώ ΟΛΑ όσα αφήνονταν ξεκλείδωτα θα έμεναν στη θέση τους. Το ίδιο με τα αυτοκίνητα, τα σπίτια, κ.τ.λ..) Αν φεύγεις το πρωί για τη δουλειά σου με το αυτοκίνητο, και φοβάσαι ότι θα πέσεις σε κίνηση και ότι δεν θα βρεις να παρκάρεις, είναι πολύ πιθανό να γίνουν έτσι τα πράγματα (έτσι γίνεται συνήθως στις μεγαλουπόλεις). Αλλά δεν τα προκαλείς εσύ αυτά, ούτε μπορείς να τα αντιστρέψεις λέγοντας στον εαυτό σου «σήμερα δεν θα πέσω σε κίνηση, και θα βρω να παρκάρω αμέσως»…
Αρκεί, λοιπόν, να νιώσετε υγιείς, για να είστε. Αρκεί να νιώσετε πλούσιοι, για να γίνετε. Αρκεί να νιώσετε ότι όλοι σας αγαπούν, ακόμη κι αν αυτό δεν είναι αλήθεια. Και τότε, το σύμπαν θα ανταποκριθεί στις σκέψεις και τα συναισθήματά σας.
Το σύμπαν είναι σαν ένα τζίνι, έτοιμο να σου εκπληρώσει τις ευχές σου. Και ο φύλακας άγγελος, λέει, το ίδιο είναι. Κάθε παράδοση (να και ο συγκρητισμός — τυπικό χαρακτηριστικό της New Age σκέψης) εμπεριέχει κάτι ανώτερο από εμάς. Κι εμείς το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να απευθυνθούμε σ’ αυτό. Και θα το κάνουμε πανεύκολα, λέει: σαν να ήταν ονλάιν κατάλογος αγοράς αγαθών (!!!). Το σύμπαν θα αρχίσει να μεταβάλλεται (!!!) για να ικανοποιήσει την επιθυμία μας (!!!), αρκεί να είμαστε «συντονισμένοι» μ’ αυτό που ζητάμε.
Μέσα στη γενικότερη παραδοξολογία της ταινίας, υπάρχει και ο ισχυρισμός ότι οι αρνητικές σκέψεις για κάτι ανεπιθύμητο (δηλαδή το να λες ΟΧΙ σε ό,τι σε ενοχλεί) ΔΕΝ το διώχνουν. Το αντιπολεμικό κίνημα στην πραγματικότητα προκαλεί περισσότερους πολέμους. Το κίνημα κατά της ασιτίας δημιουργεί περισσότερη ασιτία. Οι καμπάνιες κατά των ναρκωτικών δημιουργούν μεγαλύτερο πρόβλημα ναρκωτικών, γιατί εστιάζουν σε αυτό που δεν θέλουν: τα ναρκωτικά. (Προφανώς υπονοούν ότι, αν τα βαφτίσουμε «ειρηνικό κίνημα», ή «κίνημα υπέρ της τροφής», θα έχουν αποτέλεσμα.)
Φυσικά, υπάρχει και η (αναμενόμενη) επίθεση στον ορθολογισμό: «Οι περισσότεροι άνθρωποι αφιερώνουν τη σκέψη τους στην πραγματικότητα. Όταν παρατηρείς μόνο την πραγματικότητα, σκέφτεσαι μόνο την πραγματικότητα. Και τότε, το σύμπαν σού δίνει μόνο την πραγματικότητα. Και αυτό είναι ένας φαύλος κύκλος». Ενώ οι μεταφυσικιστές του New Age πρεσβεύουν, ως γνωστόν, την «υπέρβαση» της πραγματικότητας, την οποία θεωρούν «πεζή».
Και για να μας πείσουν ότι ο δικός τους «δρόμος» είναι ο σωστός, χτυπάνε στα ίδια σημεία συνεχώς: χρήμα, έρωτας, υγεία – με άλλα λόγια, ευτυχία κι επιτυχία. Εκεί στηρίζονται όλοι οι απατεώνες. Και, επειδή ξέρουν πως όλοι τα ποθούν αυτά τα πράγματα, πάντοτε θα βρίσκουν ανθρώπους έτοιμους να τους ακολουθήσουν.
Υπόσχονται, λοιπόν, ότι, εφαρμόζοντας το «μυστικό», θα αποκτήσετε πολύ χρήμα, θα βρείτε «το άλλο σας μισό», και θα αποκτήσετε καλή υγεία.
Α. Χρήμα
Είναι λάθος, λέει, η άποψη ότι η ζωή είναι ένας συνεχής αγώνας. Τα χρήματα ΔΕΝ έρχονται από τη σκληρή δουλειά, αλλά από τη νοητική σου διάθεση. Για παράδειγμα, ένας έβγαζε 8.000 δολάρια το χρόνο, κι έβαλε στο νου του τον εξωπραγματικό στόχο να βγάλει μέσα σε ένα χρόνο 100.000 δολάρια. Και, μέσα από μία σύμπτωση (όπως φαίνεται από το πώς εκτυλίχθηκαν τα γεγονότα), τα κατάφερε, χωρίς να προσπαθήσει καθόλου. Γιατί προσέλκυσε στη ζωή του όλα αυτά τα (τυχαία) γεγονότα μόνο και μόνο, λέει, επειδή έβαλε σαν στόχο του και πίστεψε με όλη του την ψυχή πως θα αποκτήσει 100.000 δολάρια. Και μετά, έβαλε στόχο τα 1.000.000 δολάρια. Και τα απέκτησε κι αυτά. Κάντε το ίδιο κι εσείς, λοιπόν. Μη δουλέψετε σκληρά, μην προσέξετε τα έξοδά σας. Αρκεί να θέλετε πολύ να κερδίσετε το Λόττο, ή να κλείσετε μια δουλειά εκεί που δεν το περιμένατε. Να το πιστεύετε ειλικρινά, όμως, ε; Το σύμπαν καταλαβαίνει πότε πάτε να το κοροϊδέψετε. (Αλήθεια, γιατί δεν κάνετε το ίδιο κι εσείς; Γιατί δεν καταλαβαίνετε πότε κάποιος πάει να σας κοροϊδέψει;)
Β. Έρωτας
Πρέπει, λέει, να απολαμβάνεις τη συντροφιά του εαυτού σου, να αγαπήσεις και να φροντίζεις τον εαυτό σου, για να προσελκύσεις άλλους ανθρώπους. Σιγά τη σοφία, ρε παιδιά! Σας πήρε πολύ να το σκεφτείτε; Ή μήπως ρωτήσατε το σύμπαν και σας το αποκάλυψε; «Μυστικό» ήταν κι αυτό;
«Όλες θέλουν να βγουν ραντεβού μαζί μου, γιατί αυτό θέλω. Το ζωγραφίζω, λοιπόν, και μου συμβαίνει.» Αυτό είναι ατάκα από την ταινία, δεν τα βγάζω απ’ το μυαλό μου αυτά τα πράγματα. Ένας τύπος (με ζωγραφικό ταλέντο, βέβαια) ζωγράφιζε όμορφες κοπέλες, και μετά έβρισκε τέτοιες κοπέλες και έβγαινε ραντεβού μαζί τους. Κάτι τέτοιο, ξέρετε, συνέβαινε και πολλές χιλιάδες χρόνια πριν — μόνο που τότε ζωγράφιζαν βουβάλια και ανθρωπάκια με ακόντια. Κι αυτή η διαδικασία έχει όνομα: λέγεται «αναλογική μαγεία». Δεν χρειάζεται, λοιπόν, να κοπιάσετε για να προσεγγίσετε έναν άνθρωπο που σας αρέσει. Κάντε ένα μαγικό εκεί, κι αν δεν πιάσει πηγαίνετε να αγοράσετε κανένα ερωτικό φίλτρο, ή κόψτε κρυφά μια τούφα απ’ τα μαλλιά του / της και πηγαίνετε στην καφετζού της γειτονιάς…
Γ. Υγεία
Τις παρακάτω φράσεις θα τις αφήσω ασχολίαστες:
«Όλες οι ασθένειες είναι αποτέλεσμα στρες. Η φυσιολογία μας δημιουργεί την ασθένεια για να μας κάνει να καταλάβουμε ότι είμαστε σε ανισορροπία».
«Η ασθένεια δεν μπορεί να επιβιώσει μέσα σε ένα σώμα που βρίσκεται σε υγιή συναισθηματική κατάσταση».
«Όταν φοβάσαι, δεν γιατρεύεσαι. Όταν ελπίζεις, γιατρεύεσαι».
«Αθεράπευτος σημαίνει θεραπεύσιμος από μέσα».
Αυτές οι δυνητικά επικίνδυνες αντιλήψεις συνοδεύονται και από «προσωπικές μαρτυρίες» (που, ως γνωστόν, δεν έχουν καμιά απολύτως αξιοπιστία ή επιστημονική αξία). Π.χ., κάποια γυναίκα είχε καρκίνο του μαστού. Πίστεψε (έπεισε τον εαυτό της, δηλαδή) πως είχε ήδη γιατρευτεί. Και είχε διαρκώς καλή διάθεση, και γελούσε πολύ. Και όντως, λέει, γιατρεύτηκε μόνη της μέσα σε τρεις μήνες (αποδείξεις δεν παρουσιάζονται, φυσικά).
Στην ταινία αναφέρεται και μια ιστορία που βρήκα πολύ ενδιαφέρουσα — αλλά όχι για τους λόγους που την βρήκαν ενδιαφέρουσα οι δημιουργοί της ταινίας. Ήταν ένας Αμερικανός που είχε στην τσέπη του ένα βότσαλο και, όταν το άγγιζε, σκεφτόταν τα πράγματα για τα οποία αισθάνεται ευγνωμοσύνη. Και αυτό τον έκανε να νιώθει καλύτερα. Αυτός, κάποτε, γνώρισε κάποιον Αφρικανό, και του είπε για το βότσαλο. Ο Αφρικανός βρήκε καλή την ιδέα, και ονόμασε το βότσαλο «πέτρα ευγνωμοσύνης». Αργότερα, γύρισε στην πατρίδα του. Μετά από λίγο καιρό, το παιδί του έπαθε ηπατίτιδα, και έστειλε στον Αμερικανό e-mail, ζητώντας του μερικές «πέτρες ευγνωμοσύνης» για να το γιατρέψει. Ο Αμερικανός, που μιλάει ο ίδιος στην ταινία, λέει ευθαρσώς ότι αυτή ήταν μια κοινή πέτρα που είχε μαζέψει από κάτω, και ότι απλά την χρησιμοποιούσε για να «σκέφτεται πιο θετικά». Είπε το ίδιο και στον Αφρικανό; Όχι! Αντιθέτως, του έστειλε μερικές πέτρες που μάζεψε από ένα ρυάκι. Δηλαδή, διαιώνισε μια ηλίθια δεισιδαιμονία, αντί να του εξηγήσει την αλήθεια. Και ο Αφρικανός του έστειλε κι άλλο e-mail μετά από καιρό, και του είπε ότι το παιδί του γιατρεύτηκε χάρη στις πέτρες (αποδείξεις, είπατε; — θα αστειεύεστε…), και ότι τώρα ο ίδιος πουλάει (!!!) πέτρες σε άλλους. Με άλλα λόγια, έγινε απατεώνας! Κι αυτή η ιστορία υποτίθεται πως εμπεριέχει κάποιου είδους θετικό μήνυμα…
Ένα κλασικό επιχείρημα της New Age σκέψης, που αναφέρεται και στην ταινία, είναι ότι, αφού το μυαλό μπορεί να επηρεάσει διάφορες σωματικές λειτουργίες, αυτό σημαίνει ότι το πνεύμα έχει όντως επίδραση πάνω στην ύλη. Αυτό που παραβλέπει αυτή η αντίληψη είναι ότι και ο εγκέφαλος και το υπόλοιπο σώμα αποτελούν μέρη του ίδιου χημικού συστήματος, και ότι, μέσω των νεύρων, ο εγκέφαλος μπορεί να επηρεάσει πολλά μέρη του σώματος — με τρόπο φυσιολογικό, και όχι «ενεργειακό», δηλαδή μεταφυσικό.
Όπως είπαμε και πιο πριν, η ταινία μιλά για τον «Νόμο της Έλξης», και τον αποκαλεί «νόμο» γιατί υποτίθεται πως έχει καθολική ισχύ — ισχύει πάντοτε, και ισχύει για όλους. Πώς εξηγεί, λοιπόν, επιστημονικά αυτόν το «νόμο»;
Κάθε σκέψη έχει, λέει, μια συχνότητα. (Έχει μετρηθεί ποτέ; Μπα…) Μπορείς να σκεφτείς αυτό που επιθυμείς: ένα αυτοκίνητο, μια αδελφή ψυχή, μια εταιρεία που θέλεις να φτιάξεις — όταν το φαντάζεσαι, εκπέμπεις αυτή τη συχνότητα συνεχώς, σαν να εκπέμπεις μαγνητικό σήμα. Και αυτό που σκέφτηκες θα πραγματοποιηθεί, γιατί «οι σκέψεις γίνονται αντικείμενα». Κι αυτή είναι μια μέθοδος που λειτουργεί πάντοτε, κάθε φορά, με κάθε άνθρωπο, χωρίς εξαιρέσεις. Κι αυτό είναι που την κάνει νόμο. Κάθε φορά που σκέφτεσαι, στέλνεις σκέψεις στο σύμπαν. Και το σύμπαν είναι δομημένο με βάση το νόμο της έλξης, ο οποίος, στην ταινία, παραλληλίζεται με το νόμο της Βαρύτητας. Προφανώς, το ότι ο Νόμος της Βαρύτητας έχει πραγματική και καθολική ισχύ που επιβεβαιώνεται καθημερινά στη ζωή μας, ενώ ο «Νόμος της Έλξης» βρίσκεται αποκλειστικά μέσα στο μυαλό όσων τον πιστεύουν, είναι δευτερεύον ζήτημα. Οι δημιουργοί της ταινίας, βέβαια, το αντιπαρέρχονται αυτό το γεγονός με την ακόλουθη σοφιστεία: αν δεν καταλαβαίνεις κάτι, μην το απορρίπτεις. Μπορεί, ας πούμε, να μην καταλαβαίνεις το πώς λειτουργεί ο ηλεκτρισμός, αλλά απολαμβάνεις τα αποτελέσματά του και τις εφαρμογές του. Αυτό το επιχείρημα είναι από την ίδια την ταινία — αυτούσιο! Πρόκειται, φυσικά, για τη λογική πλάνη της «εσφαλμένης αναλογίας»: ο ηλεκτρισμός έχει πραγματικά και απτά αποτελέσματα, σε αντίθεση με τον ψευτονόμο που προπαγανδίζουν, και, φυσικά, υπάρχουν και άνθρωποι που καταλαβαίνουν πολύ καλά πώς λειτουργεί ο ηλεκτρισμός και μπορούν να τον δημιουργήσουν και να τον μετρήσουν, και αυτοί οι άνθρωποι λέγονται, μεταξύ άλλων, «φυσικοί»…
Προς το τέλος της, η ταινία αποκαλύπτει τη μεταφυσική βάση που τόση ώρα προσπαθούσε να ντύσει με επιστημονικό μανδύα:
«Αν βάλουμε το χέρι μας κάτω από ένα μικροσκόπιο, θα δούμε πως δεν είναι κάτι στερεό, αλλά μια ενεργειακή μάζα που πάλλεται».
«Τα πάντα είναι ενέργεια».
«Ο Θεός είναι το ίδιο με την ενέργεια – άλλοι όροι, ίδια έννοια».
«Δεν είστε σώματα, είστε ενέργεια, είστε αιώνια όντα, είστε όλοι Θεοί».
Και, βέβαια, δεν θα μπορούσε να λείπει και η κλασική ανοησία ότι, δήθεν, χρησιμοποιούμε μόνο 5% από τις ικανότητες του ανθρώπινου νου. Παλιά το ποσοστό ήταν 10% — φαίνεται πως γινόμαστε, ως είδος, πιο βλάκες όσο περνά ο καιρός.
Είμαι σίγουρος ότι αυτή η ταινία για πολλούς ανθρώπους θα αποτελέσει πηγή έμπνευσης. Για μένα ήταν τρομακτική. Πιο τρομακτική από οποιαδήποτε ταινία τρόμου έχω δει ποτέ. Και το πιο τρομακτικό είναι ότι πολλοί (καλοπροαίρετοι, συνήθως) συνάνθρωποί μας θα τη λατρέψουν, θα πιστέψουν τις ανοησίες που λέει, και θα προσπαθήσουν να τις εφαρμόσουν στη ζωή τους. Κάποιοι μπορεί όντως να αισθανθούν καλύτερα βλέποντας την ταινία. Αλλά είναι θεμιτό, άραγε, να γεμίζεις τους ανθρώπους ψέματα, γεμίζοντας παράλληλα τις τσέπες σου λεφτά; Εδώ δεν πρόκειται για ένα μικρό, αθώο, «λευκό» ψέμα για να παρηγορήσεις ή να βοηθήσεις κάποιον. Εδώ μιλάμε για επιβολή (μέσω της φυσικής και έμφυτης σε όλους επιθυμίας για ευτυχία και επιτυχία) μιας κοσμοθεωρίας καταστροφικής. Και, όταν βασίζεις τη ζωή σου σε ένα ψέμα, κάποτε θα το βρεις μπροστά σου.
Κι αυτό είναι Νόμος...
Να είστε πάντοτε πολύ επιφυλακτικοί (έως και ξεκάθαρα εχθρικοί) απέναντι σε οποιονδήποτε σας προτείνει τρόπους να αποκτήσετε εύκολα και γρήγορα πολύ χρήμα, καλή υγεία και επιτυχία στον έρωτα. Γιατί αυτός ο άνθρωπος σας λέει ψέματα, εκμεταλλεύεται τις καλές προθέσεις σας και θέλει τα λεφτά σας.
Ας πάμε, τώρα, στο θέμα μας.
Είδα πριν λίγο καιρό το Skeptico να αναφέρεται στο «The Secret», μια ταινία βασισμένη στην ίδια ιδέα που γέννησε πέρυσι την ταινία «Τι Στο Μπιπ Ξέρουμε». Επειδή είχα γράψει για εκείνη την ταινία, δεν μπορούσα να αντισταθώ στον πειρασμό να τη δω και να γράψω και γι’ αυτήν.
Τι είναι αυτή η ταινία; Είναι ένα προπαγανδιστικό φιλμ για τη New Age ιδέα «mind over matter», δηλαδή για την αντίληψη ότι η σκέψη μπορεί να επηρεάσει την ύλη. Η κεντρική ιδέα της ταινίας είναι ότι μπορείς να πετύχεις οτιδήποτε, αρκεί να το θελήσεις και να το πιστέψεις πραγματικά — και το σύμπαν θα σε ακούσει και θα σε ανταμείψει. Σας θυμίζει Κοέλιο; Δεν έχετε άδικο.
Το ξεκίνημα είναι πολύ «κινηματογραφικό», και υποβάλλει την ιδέα ότι πραγματεύεται μια αρχαία γνώση που κρατήθηκε μυστική γιατί κάποιοι προσπαθούν να την εκμεταλλευτούν ώστε να κυριαρχήσουν πάνω στους υπόλοιπους. (Κλασικό κόλπο: όταν θέλεις να πουλήσεις κάτι, το ανακηρύσσεις είτε «κρυφό» είτε «απαγορευμένο».)
Αμέσως μετά, αρχίζει η προπαγάνδα: «Μπορείς να γίνεις ό,τι θελήσεις, μπορείς να αποκτήσεις ό,τι θελήσεις. Θες να γίνεις εκατομμυριούχος; Θες να γίνεις επιτυχημένος; Εμείς εδώ θα σου πούμε πώς. Κοίτα γύρω σου — καθημερινά συμβαίνουν ένα σωρό θαύματα. Όλα αυτά τα θαύματα συμβαίνουν όταν ξέρεις πώς να εφαρμόζεις το ‘μυστικό’». Όταν βομβαρδίζεσαι με τέτοια μηνύματα, και είσαι και λίγο επιρρεπής, δεν θέλει και πολύ να τους πιστέψεις…
Το μεγαλύτερο σφάλμα της ταινίας είναι ότι προσπαθεί να περάσει αυτή την ηλίθια ιδέα σαν επιστημονικό νόμο, τον οποίο αποκαλεί «Νόμο της Έλξης». Το νόημα είναι ότι ο καθένας τραβάει πάνω του, σαν μαγνήτης, την πραγματικότητα. Ό,τι συμβαίνει στη ζωή σου, καλό ή κακό, το προκαλείς εσύ ο ίδιος, μέσω των εικόνων που έχεις μέσα στο μυαλό σου. Δεν υπάρχει τυχαιότητα, δεν υπάρχει η καλή ή κακή προαίρεση των άλλων — υπάρχει μόνο ό,τι έχεις προκαλέσει εσύ ο ίδιος στον εαυτό σου, μέσω της σκέψης σου. Αυτός είναι και ο λόγος που το 1% του πληθυσμού κερδίζει το 96% του πλούτου! (Κι εγώ που νόμιζα ότι αυτό το έκανε ο — κακώς εννοούμενος — καπιταλισμός…) Οι άνθρωποι, λέει, σκέφτονται συνήθως αυτό που δεν θέλουν, κι αυτό προκύπτει συνεχώς μπροστά τους. Αυτός που μιλά συνεχώς για αρρώστιες, τις αποκτά. Αυτός που μιλά συνεχώς για πλούτη, τα αποκτά. (Αναρωτιέμαι: σκέφτηκαν ποτέ οι δημιουργοί της ταινίας ότι μπορεί κάποιος να μιλά για αρρώστιες ΕΠΕΙΔΗ τις έχει, ή να μιλά συνεχώς για πλούτη ΕΠΕΙΔΗ τα έχει;) Επίσης, τα αισθήματα είναι μια τέλεια αντανάκλαση αυτού που πρόκειται να γίνει (!!!). Επομένως, αυτό που σου συμβαίνει δεν είναι ακριβώς αυτό που σκέφτεσαι, αλλά αυτό που αισθάνεσαι. Οπότε, αν ξυπνήσεις με κακή διάθεση, όλη η μέρα σου πάει χάλια. Ενώ, αν ξυπνήσεις με καλή διάθεση, όλη η μέρα θα πάει καλά. Είσαι γυναίκα και κάποιος άγνωστος σου πρόσφερε ξαφνικά λουλούδια; Είναι γιατί είχες από το πρωί καλή διάθεση, κι όχι, ας πούμε, γιατί είσαι μια κουκλάρα με δυο μέτρα πόδια και καλοσχηματισμένες καμπύλες. Είσαι παιδί και θέλεις πολύ ένα ποδήλατο, και το αποκτάς; Είναι γιατί το σύμπαν άκουσε τη σκέψη σου και την πραγματοποίησε, κι όχι, ας πούμε, γιατί ο μπαμπάς σου ή ο παππούς σου σε αγαπάνε και σου πήραν ένα ποδήλατο που ήξεραν πως λαχταρούσες…
Τα προηγούμενα παραδείγματα είναι από την ίδια την ταινία, όπως και το επόμενο: Ένας άνθρωπος είχε κάποιο πρόβλημα — όλοι τον παρενοχλούσαν και του φέρονταν επιθετικά, και στη δουλειά του και έξω στο δρόμο, γιατί ήταν γκέι. Κάποια στιγμή, άρχισε να «σκέφτεται θετικά» και τότε όσοι τον παρενοχλούσαν στο γραφείο ή πήραν μετάθεση ή έφυγαν από τη δουλειά, και όσοι τον παρενοχλούσαν στο δρόμο απλώς εξαφανίστηκαν (!!!). Και στο μαγαζί όπου εμφανιζόταν ως κωμικός σε stand-up show και όλοι τον γιουχάρανε, τώρα πια τον χειροκροτούσαν όρθιοι. Να ξεκαθαρίσω ότι δεν έχω κανένα πρόβλημα με τη θετική σκέψη, αλλά η θετική σκέψη αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο βλέπεις ΕΣΥ τα πράγματα, κι όχι τα ίδια τα πράγματα, όπως ισχυρίζεται η ταινία. Και, αντίστοιχα, η αρνητική σκέψη μπορεί να σου χαλάσει τη διάθεση, αλλά δεν προκαλεί σώνει και καλά αρνητικές καταστάσεις (στον πραγματικό κόσμο, τουλάχιστον…) Αν κλειδώνεις το ποδήλατό σου γιατί φοβάσαι μήπως σου το κλέψουν, δεν εξυπακούεται ότι θα σου το κλέψουν, όπως λέει ξεκάθαρα η ταινία. (Αν ήταν έτσι, τότε ΟΛΑ τα ποδήλατα που κλειδώνονταν θα τα έπαιρναν οι κλέφτες, ενώ ΟΛΑ όσα αφήνονταν ξεκλείδωτα θα έμεναν στη θέση τους. Το ίδιο με τα αυτοκίνητα, τα σπίτια, κ.τ.λ..) Αν φεύγεις το πρωί για τη δουλειά σου με το αυτοκίνητο, και φοβάσαι ότι θα πέσεις σε κίνηση και ότι δεν θα βρεις να παρκάρεις, είναι πολύ πιθανό να γίνουν έτσι τα πράγματα (έτσι γίνεται συνήθως στις μεγαλουπόλεις). Αλλά δεν τα προκαλείς εσύ αυτά, ούτε μπορείς να τα αντιστρέψεις λέγοντας στον εαυτό σου «σήμερα δεν θα πέσω σε κίνηση, και θα βρω να παρκάρω αμέσως»…
Αρκεί, λοιπόν, να νιώσετε υγιείς, για να είστε. Αρκεί να νιώσετε πλούσιοι, για να γίνετε. Αρκεί να νιώσετε ότι όλοι σας αγαπούν, ακόμη κι αν αυτό δεν είναι αλήθεια. Και τότε, το σύμπαν θα ανταποκριθεί στις σκέψεις και τα συναισθήματά σας.
Το σύμπαν είναι σαν ένα τζίνι, έτοιμο να σου εκπληρώσει τις ευχές σου. Και ο φύλακας άγγελος, λέει, το ίδιο είναι. Κάθε παράδοση (να και ο συγκρητισμός — τυπικό χαρακτηριστικό της New Age σκέψης) εμπεριέχει κάτι ανώτερο από εμάς. Κι εμείς το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να απευθυνθούμε σ’ αυτό. Και θα το κάνουμε πανεύκολα, λέει: σαν να ήταν ονλάιν κατάλογος αγοράς αγαθών (!!!). Το σύμπαν θα αρχίσει να μεταβάλλεται (!!!) για να ικανοποιήσει την επιθυμία μας (!!!), αρκεί να είμαστε «συντονισμένοι» μ’ αυτό που ζητάμε.
Μέσα στη γενικότερη παραδοξολογία της ταινίας, υπάρχει και ο ισχυρισμός ότι οι αρνητικές σκέψεις για κάτι ανεπιθύμητο (δηλαδή το να λες ΟΧΙ σε ό,τι σε ενοχλεί) ΔΕΝ το διώχνουν. Το αντιπολεμικό κίνημα στην πραγματικότητα προκαλεί περισσότερους πολέμους. Το κίνημα κατά της ασιτίας δημιουργεί περισσότερη ασιτία. Οι καμπάνιες κατά των ναρκωτικών δημιουργούν μεγαλύτερο πρόβλημα ναρκωτικών, γιατί εστιάζουν σε αυτό που δεν θέλουν: τα ναρκωτικά. (Προφανώς υπονοούν ότι, αν τα βαφτίσουμε «ειρηνικό κίνημα», ή «κίνημα υπέρ της τροφής», θα έχουν αποτέλεσμα.)
Φυσικά, υπάρχει και η (αναμενόμενη) επίθεση στον ορθολογισμό: «Οι περισσότεροι άνθρωποι αφιερώνουν τη σκέψη τους στην πραγματικότητα. Όταν παρατηρείς μόνο την πραγματικότητα, σκέφτεσαι μόνο την πραγματικότητα. Και τότε, το σύμπαν σού δίνει μόνο την πραγματικότητα. Και αυτό είναι ένας φαύλος κύκλος». Ενώ οι μεταφυσικιστές του New Age πρεσβεύουν, ως γνωστόν, την «υπέρβαση» της πραγματικότητας, την οποία θεωρούν «πεζή».
Και για να μας πείσουν ότι ο δικός τους «δρόμος» είναι ο σωστός, χτυπάνε στα ίδια σημεία συνεχώς: χρήμα, έρωτας, υγεία – με άλλα λόγια, ευτυχία κι επιτυχία. Εκεί στηρίζονται όλοι οι απατεώνες. Και, επειδή ξέρουν πως όλοι τα ποθούν αυτά τα πράγματα, πάντοτε θα βρίσκουν ανθρώπους έτοιμους να τους ακολουθήσουν.
Υπόσχονται, λοιπόν, ότι, εφαρμόζοντας το «μυστικό», θα αποκτήσετε πολύ χρήμα, θα βρείτε «το άλλο σας μισό», και θα αποκτήσετε καλή υγεία.
Α. Χρήμα
Είναι λάθος, λέει, η άποψη ότι η ζωή είναι ένας συνεχής αγώνας. Τα χρήματα ΔΕΝ έρχονται από τη σκληρή δουλειά, αλλά από τη νοητική σου διάθεση. Για παράδειγμα, ένας έβγαζε 8.000 δολάρια το χρόνο, κι έβαλε στο νου του τον εξωπραγματικό στόχο να βγάλει μέσα σε ένα χρόνο 100.000 δολάρια. Και, μέσα από μία σύμπτωση (όπως φαίνεται από το πώς εκτυλίχθηκαν τα γεγονότα), τα κατάφερε, χωρίς να προσπαθήσει καθόλου. Γιατί προσέλκυσε στη ζωή του όλα αυτά τα (τυχαία) γεγονότα μόνο και μόνο, λέει, επειδή έβαλε σαν στόχο του και πίστεψε με όλη του την ψυχή πως θα αποκτήσει 100.000 δολάρια. Και μετά, έβαλε στόχο τα 1.000.000 δολάρια. Και τα απέκτησε κι αυτά. Κάντε το ίδιο κι εσείς, λοιπόν. Μη δουλέψετε σκληρά, μην προσέξετε τα έξοδά σας. Αρκεί να θέλετε πολύ να κερδίσετε το Λόττο, ή να κλείσετε μια δουλειά εκεί που δεν το περιμένατε. Να το πιστεύετε ειλικρινά, όμως, ε; Το σύμπαν καταλαβαίνει πότε πάτε να το κοροϊδέψετε. (Αλήθεια, γιατί δεν κάνετε το ίδιο κι εσείς; Γιατί δεν καταλαβαίνετε πότε κάποιος πάει να σας κοροϊδέψει;)
Β. Έρωτας
Πρέπει, λέει, να απολαμβάνεις τη συντροφιά του εαυτού σου, να αγαπήσεις και να φροντίζεις τον εαυτό σου, για να προσελκύσεις άλλους ανθρώπους. Σιγά τη σοφία, ρε παιδιά! Σας πήρε πολύ να το σκεφτείτε; Ή μήπως ρωτήσατε το σύμπαν και σας το αποκάλυψε; «Μυστικό» ήταν κι αυτό;
«Όλες θέλουν να βγουν ραντεβού μαζί μου, γιατί αυτό θέλω. Το ζωγραφίζω, λοιπόν, και μου συμβαίνει.» Αυτό είναι ατάκα από την ταινία, δεν τα βγάζω απ’ το μυαλό μου αυτά τα πράγματα. Ένας τύπος (με ζωγραφικό ταλέντο, βέβαια) ζωγράφιζε όμορφες κοπέλες, και μετά έβρισκε τέτοιες κοπέλες και έβγαινε ραντεβού μαζί τους. Κάτι τέτοιο, ξέρετε, συνέβαινε και πολλές χιλιάδες χρόνια πριν — μόνο που τότε ζωγράφιζαν βουβάλια και ανθρωπάκια με ακόντια. Κι αυτή η διαδικασία έχει όνομα: λέγεται «αναλογική μαγεία». Δεν χρειάζεται, λοιπόν, να κοπιάσετε για να προσεγγίσετε έναν άνθρωπο που σας αρέσει. Κάντε ένα μαγικό εκεί, κι αν δεν πιάσει πηγαίνετε να αγοράσετε κανένα ερωτικό φίλτρο, ή κόψτε κρυφά μια τούφα απ’ τα μαλλιά του / της και πηγαίνετε στην καφετζού της γειτονιάς…
Γ. Υγεία
Τις παρακάτω φράσεις θα τις αφήσω ασχολίαστες:
«Όλες οι ασθένειες είναι αποτέλεσμα στρες. Η φυσιολογία μας δημιουργεί την ασθένεια για να μας κάνει να καταλάβουμε ότι είμαστε σε ανισορροπία».
«Η ασθένεια δεν μπορεί να επιβιώσει μέσα σε ένα σώμα που βρίσκεται σε υγιή συναισθηματική κατάσταση».
«Όταν φοβάσαι, δεν γιατρεύεσαι. Όταν ελπίζεις, γιατρεύεσαι».
«Αθεράπευτος σημαίνει θεραπεύσιμος από μέσα».
Αυτές οι δυνητικά επικίνδυνες αντιλήψεις συνοδεύονται και από «προσωπικές μαρτυρίες» (που, ως γνωστόν, δεν έχουν καμιά απολύτως αξιοπιστία ή επιστημονική αξία). Π.χ., κάποια γυναίκα είχε καρκίνο του μαστού. Πίστεψε (έπεισε τον εαυτό της, δηλαδή) πως είχε ήδη γιατρευτεί. Και είχε διαρκώς καλή διάθεση, και γελούσε πολύ. Και όντως, λέει, γιατρεύτηκε μόνη της μέσα σε τρεις μήνες (αποδείξεις δεν παρουσιάζονται, φυσικά).
Στην ταινία αναφέρεται και μια ιστορία που βρήκα πολύ ενδιαφέρουσα — αλλά όχι για τους λόγους που την βρήκαν ενδιαφέρουσα οι δημιουργοί της ταινίας. Ήταν ένας Αμερικανός που είχε στην τσέπη του ένα βότσαλο και, όταν το άγγιζε, σκεφτόταν τα πράγματα για τα οποία αισθάνεται ευγνωμοσύνη. Και αυτό τον έκανε να νιώθει καλύτερα. Αυτός, κάποτε, γνώρισε κάποιον Αφρικανό, και του είπε για το βότσαλο. Ο Αφρικανός βρήκε καλή την ιδέα, και ονόμασε το βότσαλο «πέτρα ευγνωμοσύνης». Αργότερα, γύρισε στην πατρίδα του. Μετά από λίγο καιρό, το παιδί του έπαθε ηπατίτιδα, και έστειλε στον Αμερικανό e-mail, ζητώντας του μερικές «πέτρες ευγνωμοσύνης» για να το γιατρέψει. Ο Αμερικανός, που μιλάει ο ίδιος στην ταινία, λέει ευθαρσώς ότι αυτή ήταν μια κοινή πέτρα που είχε μαζέψει από κάτω, και ότι απλά την χρησιμοποιούσε για να «σκέφτεται πιο θετικά». Είπε το ίδιο και στον Αφρικανό; Όχι! Αντιθέτως, του έστειλε μερικές πέτρες που μάζεψε από ένα ρυάκι. Δηλαδή, διαιώνισε μια ηλίθια δεισιδαιμονία, αντί να του εξηγήσει την αλήθεια. Και ο Αφρικανός του έστειλε κι άλλο e-mail μετά από καιρό, και του είπε ότι το παιδί του γιατρεύτηκε χάρη στις πέτρες (αποδείξεις, είπατε; — θα αστειεύεστε…), και ότι τώρα ο ίδιος πουλάει (!!!) πέτρες σε άλλους. Με άλλα λόγια, έγινε απατεώνας! Κι αυτή η ιστορία υποτίθεται πως εμπεριέχει κάποιου είδους θετικό μήνυμα…
Ένα κλασικό επιχείρημα της New Age σκέψης, που αναφέρεται και στην ταινία, είναι ότι, αφού το μυαλό μπορεί να επηρεάσει διάφορες σωματικές λειτουργίες, αυτό σημαίνει ότι το πνεύμα έχει όντως επίδραση πάνω στην ύλη. Αυτό που παραβλέπει αυτή η αντίληψη είναι ότι και ο εγκέφαλος και το υπόλοιπο σώμα αποτελούν μέρη του ίδιου χημικού συστήματος, και ότι, μέσω των νεύρων, ο εγκέφαλος μπορεί να επηρεάσει πολλά μέρη του σώματος — με τρόπο φυσιολογικό, και όχι «ενεργειακό», δηλαδή μεταφυσικό.
Όπως είπαμε και πιο πριν, η ταινία μιλά για τον «Νόμο της Έλξης», και τον αποκαλεί «νόμο» γιατί υποτίθεται πως έχει καθολική ισχύ — ισχύει πάντοτε, και ισχύει για όλους. Πώς εξηγεί, λοιπόν, επιστημονικά αυτόν το «νόμο»;
Κάθε σκέψη έχει, λέει, μια συχνότητα. (Έχει μετρηθεί ποτέ; Μπα…) Μπορείς να σκεφτείς αυτό που επιθυμείς: ένα αυτοκίνητο, μια αδελφή ψυχή, μια εταιρεία που θέλεις να φτιάξεις — όταν το φαντάζεσαι, εκπέμπεις αυτή τη συχνότητα συνεχώς, σαν να εκπέμπεις μαγνητικό σήμα. Και αυτό που σκέφτηκες θα πραγματοποιηθεί, γιατί «οι σκέψεις γίνονται αντικείμενα». Κι αυτή είναι μια μέθοδος που λειτουργεί πάντοτε, κάθε φορά, με κάθε άνθρωπο, χωρίς εξαιρέσεις. Κι αυτό είναι που την κάνει νόμο. Κάθε φορά που σκέφτεσαι, στέλνεις σκέψεις στο σύμπαν. Και το σύμπαν είναι δομημένο με βάση το νόμο της έλξης, ο οποίος, στην ταινία, παραλληλίζεται με το νόμο της Βαρύτητας. Προφανώς, το ότι ο Νόμος της Βαρύτητας έχει πραγματική και καθολική ισχύ που επιβεβαιώνεται καθημερινά στη ζωή μας, ενώ ο «Νόμος της Έλξης» βρίσκεται αποκλειστικά μέσα στο μυαλό όσων τον πιστεύουν, είναι δευτερεύον ζήτημα. Οι δημιουργοί της ταινίας, βέβαια, το αντιπαρέρχονται αυτό το γεγονός με την ακόλουθη σοφιστεία: αν δεν καταλαβαίνεις κάτι, μην το απορρίπτεις. Μπορεί, ας πούμε, να μην καταλαβαίνεις το πώς λειτουργεί ο ηλεκτρισμός, αλλά απολαμβάνεις τα αποτελέσματά του και τις εφαρμογές του. Αυτό το επιχείρημα είναι από την ίδια την ταινία — αυτούσιο! Πρόκειται, φυσικά, για τη λογική πλάνη της «εσφαλμένης αναλογίας»: ο ηλεκτρισμός έχει πραγματικά και απτά αποτελέσματα, σε αντίθεση με τον ψευτονόμο που προπαγανδίζουν, και, φυσικά, υπάρχουν και άνθρωποι που καταλαβαίνουν πολύ καλά πώς λειτουργεί ο ηλεκτρισμός και μπορούν να τον δημιουργήσουν και να τον μετρήσουν, και αυτοί οι άνθρωποι λέγονται, μεταξύ άλλων, «φυσικοί»…
Προς το τέλος της, η ταινία αποκαλύπτει τη μεταφυσική βάση που τόση ώρα προσπαθούσε να ντύσει με επιστημονικό μανδύα:
«Αν βάλουμε το χέρι μας κάτω από ένα μικροσκόπιο, θα δούμε πως δεν είναι κάτι στερεό, αλλά μια ενεργειακή μάζα που πάλλεται».
«Τα πάντα είναι ενέργεια».
«Ο Θεός είναι το ίδιο με την ενέργεια – άλλοι όροι, ίδια έννοια».
«Δεν είστε σώματα, είστε ενέργεια, είστε αιώνια όντα, είστε όλοι Θεοί».
Και, βέβαια, δεν θα μπορούσε να λείπει και η κλασική ανοησία ότι, δήθεν, χρησιμοποιούμε μόνο 5% από τις ικανότητες του ανθρώπινου νου. Παλιά το ποσοστό ήταν 10% — φαίνεται πως γινόμαστε, ως είδος, πιο βλάκες όσο περνά ο καιρός.
Είμαι σίγουρος ότι αυτή η ταινία για πολλούς ανθρώπους θα αποτελέσει πηγή έμπνευσης. Για μένα ήταν τρομακτική. Πιο τρομακτική από οποιαδήποτε ταινία τρόμου έχω δει ποτέ. Και το πιο τρομακτικό είναι ότι πολλοί (καλοπροαίρετοι, συνήθως) συνάνθρωποί μας θα τη λατρέψουν, θα πιστέψουν τις ανοησίες που λέει, και θα προσπαθήσουν να τις εφαρμόσουν στη ζωή τους. Κάποιοι μπορεί όντως να αισθανθούν καλύτερα βλέποντας την ταινία. Αλλά είναι θεμιτό, άραγε, να γεμίζεις τους ανθρώπους ψέματα, γεμίζοντας παράλληλα τις τσέπες σου λεφτά; Εδώ δεν πρόκειται για ένα μικρό, αθώο, «λευκό» ψέμα για να παρηγορήσεις ή να βοηθήσεις κάποιον. Εδώ μιλάμε για επιβολή (μέσω της φυσικής και έμφυτης σε όλους επιθυμίας για ευτυχία και επιτυχία) μιας κοσμοθεωρίας καταστροφικής. Και, όταν βασίζεις τη ζωή σου σε ένα ψέμα, κάποτε θα το βρεις μπροστά σου.
Κι αυτό είναι Νόμος...
8.6.07
Πέρα από την πλάκα
Μη λησμονούντες το έξοχον πόνημα του Π (κατωτέρω), κάντε και μια βόλτα από του Αταίριαστου για να δείτε ακριβώς ό,τι θα έλεγα για το θέμα της Art Athina, αν δεν αποφάσιζα να το ρίξω στην πλάκα...
7.6.07
Mικρόν Mουσικόν Λεξικόν
Aγγλικό Kόρνο: Ξύλινον πνευστόν που ονομάζεται ούτως καθότι δεν είναι ούτε αγγλικόν ούτε κόρνον. Nα μη συγχέεται με το Γαλλικό Kόρνο, που είναι γερμανικόν.
Aναλόγιο: Περίπλοκη επινόησις σχεδιασμένη ούτως ώστε να υποβαστάζει την παρτιτούραν, εκτός από κρισίμους στιγμάς - όπως κατά την εκτέλεσιν. Έχει την τάσιν να πίπτει, συχνά αυτοβούλως. Aπαντάται εις δύο μεγέθη -υπερβολικά υψηλόν ή υπερβολικά χαμηλόν-, ανεξαιρέτως όμως σπασμένον.
Aνσάμπλ: 1. Oποιοδήποτε σύνολον εκτελεστών που υποτίθεται ότι λειτουργεί ως ενιαία ομάς. 2. H αίσθησις σύμπνοιας και συνεργασίας της οποίας τοιαύτα σύνολα στερούνται.
Aντίστιξη: Xαρακτηριστική τεχνική πολλών μπαρόκ συνθετών, άπαντες των οποίων έχουν προ πολλού αποβιώσει, αν και δεν έχει οριστικά πιστοποιηθεί ευθύς συσχετισμός μεταξύ των δύο τούτων δεδομένων. Παρότι δεν χρησιμοποιείται πλέον από τους συγχρόνους συνθέτας, διδάσκεται ακόμη εις τας σχολάς ως είδος τιμωρίας.
Άρια Da Capo: Συγκεκριμένος τύπος άριας περιλαμβάνων ενσωματωμένην επανάληψιν, ο οποίος χρησιμοποιείται εις όπερας, εις ορατόρια και εις βαθμόν αηδίας. Iδιαιτέρως αγαπητή εις τους ματαιοδόξους τραγουδιστάς (το μόνον υπαρκτόν είδος), οι οποίοι εξασφαλίζουν τοιουτοτρόπως ένα τουλάχιστον μπιζ. Eνίοτε η χορωδία σηκώνεται προ της επαναλήψεως, προς σύγχυσιν του ακροατηρίου, το οποίον τότε χειροκροτά χλιαρώς.
Aτονικότητα: Πάθησις που προσβάλλει πολλούς συνθέτας σύγχρονης μουσικής. Xαρακτηριστικότερον σύμπτωμα η αδυναμία λήψεως αποφάσεων. Πρόκειται περί του τελευταίου, βαρυτέρου και πολλάκις μοιραίου σταδίου της πολυτονικότητος.
Bαρύτονος: Aνδρική φωνή με έκτασιν μεταξύ μπάσου και τενόρου, συνδυάζουσα τας αρνητικάς ιδιότητας αμφοτέρων. Oι βαρύτονοι τείνουν να τραγουδούν διαφορετικά τεμάχια από όλους τους άλλους και να ακούονται ως τρομπόνιον πλήρες κρύου καφέ ή άλλου ροφήματος. Πιθανή προέλευσις από το βαρύνομαι, εκ της επιδράσεως εις τους ακροατάς.
Bερισμός: Oπερατικό ύφος που στοχεύει εις την απεικόνισιν ρεαλιστικοτέρων χαρακτήρων και καταστάσεων. Δεδομένου ότι οι όροι 'όπερα' και 'ρεαλισμός' είναι αλληλοαποκλειόμενοι, ο βερισμός -όπως ο Άγιος Bασίλειος και αι νεράιδαι- είναι αδύνατον να υφίσταται εις την σφαίραν της πραγματικότητος.
Γαλλικό Kόρνο: Xάλκινον πνευστόν που ομοιάζει με σαλιγκάριον αλλά ενίοτε κινείται ταχύτερα. Tο περίπλοκον σημερινόν όργανον είναι άμεσος απόγονος του πρωίμου κεράτου που εχρησιμοποιείτο υπό των κυνηγών. Aρχικώς μακρύ και ευθύ, έλαβε το σημερινόν του σχήμα όταν εποδοπατήθη υπό αλόγου.
Eγκέφαλος: Eυμέγεθες όργανον που ελέγχει την σκέψιν και την λογικήν. Διακρίνει τον άνθρωπον από τα κατώτερα ζώα και τους μουσικούς από την υπόλοιπον ανθρωπότητα. Συμφώνως προς τας αρχάς της δαρβινικής θεωρίας της φυσικής επιλογής και της εξελίξεως, ο κρανιακός χώρος που κανονικώς διατίθεται δια τον εγκέφαλον έχει αλλάξει λειτουργίαν: εις τους εκτελεστάς πνευστών έχει μετατραπεί εις επέκτασιν των πνευμόνων, ενώ εις τους τραγουδιστάς παρέχει ένα επιπλέον αντηχείον (έτσι ώστε τα μυαλά και των μεν και των δε έχουν κυριολεκτικώς πάρει αέραν). H επιστήμη δεν έχει ακόμα δυνηθεί να ανακαλύψει εάν εις τους μαέστρους υπάρχει κάποιο αντιστάθμισμα δια την απουσίαν εγκεφαλικής ουσίας, πράγμα εξαιρετικώς απίθανον.
Eκκλησιαστικό Όργανο: Mυθικόν πλάσμα, εν μέρει άνθρωπος και εν μέρει κτήνος, που απαντάται εις εκκλησίας ― ιδιαιτέρως όσας είναι κρύαι, υγραί, με πολλά ρεύματα και ολίγους πόρους. Συνεχώς με χρείαν επισκευής και αδύνατον να κουρδιστεί σωστά, έχει τερατώδη έκτασιν: οι υψηλότεροι φθόγγοι προσελκύουν νυκτερίδας, ενώ οι χαμηλότεροι λασκάρουν τας σανίδας του πατώματος. Όλοι οι μεταξύ των δύο αυτών άκρων ακούονται ως διασταύρωσις βροντώδους αποχετεύσεως και κρύου χυλού. Xρησιμοποιείται ως επί το πλείστον με σκοπόν να συνοδεύει την χορωδίαν και να παρέχει υποστηρικτικόν θόρυβον δια την θείαν λειτουργίαν. Δύναται επίσης να αποτελεί αποτελεσματικόν μέσον δια την κατάπνιξιν των κηρυγμάτων.
Kαλάμι: Tο υλικόν εκ του οποίου κατασκευάζεται το γλωσσίδιον ξυλίνων πνευστών όπως το όμποε, το κλαρινέτον και το φαγκότον (χρησιμοποιείται και κατ' άλλους τρόπους - βλ. π.χ. λήμμα 'Πριμαντόνα'). Πολλά καλάμια θα ήτο ευχής έργον να είχον παραμείνει εις τα έλη απ' όπου απεκόπησαν.
Kοντρατενόρος: H υψηλοτέρα φωνή ενήλικος ανδρός που είναι σήμερον διαθέσιμη διά νομίμων και ηθικών μέσων. Έχει περίπου την ιδίαν έκτασιν με της κοντράλτο, αν και είναι ικανός να τραγουδήσει χαμηλότερα αν αφαιρεθεί και υψηλότερα αν ενοχληθεί. Oι κοντρατενόροι έχουν την τάσιν να τραγουδούν σωστά ως προς το τονικό ύψος, όχι όμως και ως προς τον ρυθμόν, και να ακούονται ως διασταύρωσις όμποε και σέγας. Tο όνομα προέρχεται εκ του λατινικού contra tenore, ήτοι 'εναντίον των τενόρων'.
Mέτρο: Aίσθησις που σπανίως διακατέχει τους μουσικούς, ακόμη σπανιότερον τους μαέστρους. Άγνωστη εις τους τραγουδιστάς.
Mουσική: 1. Όποιοσδήποτε θορυβώδης και κακόφωνος συνδυασμός ήχων, ενδεχομένως και λέξεων, που παράγεται (σκοπίμως ή συμπτωματικώς) από εκτελεστάς οργάνων (κατ' εξαίρεσιν και από τραγουδιστάς). 2. H έντυπη μορφή ακατανοήτων ιερογλυφικών, ορνιθοσκαλισμάτων και μουτζουρών που υποτίθεται ότι υποδεικνύουν εις τους μουσικούς πώς να παράγουν τον επιθυμητόν θόρυβον. Mπορεί να είναι (α) μη αναγνώσιμη, (β) ανιαρή, (γ) υπερβολικά δύσκολη ή (δ) οιοσδήποτε συνδυασμός των ανωτέρω. H δημιουργία της μουσικής ακολουθεί τρία στάδια: α. γράφεται από τον συνθέτην, β. ερμηνεύεται (εσφαλμένα) από τον μαέστρον, και γ. αγνοείται από τους εκτελεστάς και τους ακροατάς.
Mουσικοί: Άτομα που ρέπουν εις την παραγωγήν ήχων ή θορύβων ξύνοντες, κτυπώντες ή φυσώντες αντικείμενα εκ ξύλου, μετάλλου ή εντέρου. Oι μουσικοί της ορχήστρας επιτρέπεται να κάθηνται, πράγμα δια το οποίον πληρώνονται επιπλέον. Oι χορωδοί συνήθως δεν πληρώνονται καν, και οφείλουν να είναι όρθιοι κατά την διάρκειαν της εκτελέσεως, εκτός εάν λιποθυμήσουν. Oι περισσότεροι μουσικοί είναι εις θέσιν να μετρήσουν μέχρι το τέσσερα, μερικοί και το πέντε. O όρος να μη συγχέεται με τους τραγουδιστάς.
Mπάσος: H χαμηλοτέρα ανθρωπίνη φωνή. Παράγεται από άνδρας, συνήθως υπερήλικας και παραπαίοντας, συχνά επίσης στερουμένους οράσεως και ακοής. O όρος προέρχεται εκ του λατινικού bassus, που σημαίνει 'χαμηλός' (όχι εντελώς βέβαιον αν με την έννοιαν του πεσμένου, του ανεπαρκούς ή του χυδαίου).
Oργανίστας: Tο άτομον που έχει προσληφθεί από την εκκλησίαν δια να παίζει το εκκλ. όργανον και να παρέχει μουσικήν διά θείας λειτουργίας, γάμους, κηδείας και άλλας χαρμοσύνους περιστάσεις. Nα μη συγχέεται με όσους εις την πραγματικότητα εκτελούν τα καθήκοντα αυτά, ήτοι τους μαθητάς του ανωτέρω.
Oκτάβα: Aπόστασις που περιλαμβάνει περίπου οκτώ νότας (δώδεκα αν υπολογιστούν όλα τα ημιτόνια, έως και εικοσιεπτά αν την τραγουδά τενόρος).
Πάθη: Oποιοδήποτε εκ των σχοινοτενών ορατορίων, του Mπαχ ή άλλων, τα οποία αφηγούνται τον θάνατον και την ανάστασιν του Xριστού. H εκτέλεσις είναι ιδεώδης δια την περίοδον του Πάσχα, καθώς μετά το πέρας της οι ακροαταί έχουν την αίσθησιν ότι κατηνάλωσαν περισσότερα πασχαλινά αυγά από το πρέπον και οι εκτελεστές ότι εγέννησαν μερικά έκαστος.
Παύση: Aυτό που θα όφειλον να κάνουν οι περισσότεροι εκτελεσταί.
Πριμαντόνα: O σημαντικότερος γυναικείος ρόλος εις μίαν όπεραν, πράγμα, βεβαίως, κατά μεγάλον βαθμόν υποκειμενικόν. Kατ' επέκτασιν, ο όρος κατέληξε να χρησιμοποιείται δι' οιανδήποτε τραγουδίστριαν η οποία απλώς συμπεριφέρεται ως ο σημαντικότερος ρόλος να ήτο ο δικός της, δηλαδή δι' όλας. Προέρχεται από ιταλικήν φράσιν που σημαίνει περίπου 'πρήζει την κοιλίαν', αν και η άποψις ορισμένων είναι χαμηλοτέρα.
Σνομπ: Άτομο το οποίον παριστάνει ότι γνωρίζει περισσότερα περί μουσικής από όσα παριστάνομεν ότι γνωρίζομεν ημείς.
Σόλο: Eύρημα το οποίον επιτρέπει να αποδίδονται όλα τα λάθη εις ένα μόνον άτομον. Tο άλλο σχετικόν εύρημα λέγεται μαέστρος.
Στοπ: 1. Eπινόησις εις το εκκλ. όργανο η οποία τροποποιεί το παραγόμενον ηχόχρωμα, από δυσάρεστον εις ενοχλητικόν. 2. Aυτό που θα όφειλον να κάνουν οι οργανίσται προς βελτίωσιν του ήχου των (πρβλ. 'Παύση').
Σύμφωνα: Aντικείμενον εμμόνου ιδέας μεταξύ των διευθυντών χορωδίας. Λέγεται ότι διά της χρήσεώς των καθίσταται δυνατή η διάκρισις της μίας λέξεως εκ της άλλης. O μύθος αυτός, αι απαρχαί του οποίου χάνονται εις το ομιχλώδες παρελθόν, ουδέποτε έχει αποδειχθεί, καθώς ευρίσκεται πολύ πέραν των δυνατοτήτων οποιουδήποτε τραγουδιστού.
Tύμπανα: Kρουστόν που αρχικώς επαίζετο εις το πεδίον της μάχης δια να εξάπτει το στράτευμα και να τρομοκρατεί τον εχθρόν. Aκόμα και εις την σύγχρονον εποχήν τα τύμπανα διατηρούν τας πολεμικάς αυτάς συμπαραδηλώσεις, καθώς παίζονται κυρίως υπό εφήβων που επιθυμούν να τρομοκρατήσουν τους γονείς των ή υπό όσων επιδίδονται εις εχθροπραξίας με τους γείτονας.
Fitzwilliam Virginal Book: Διάσημη συλλογή μουσικών τεμαχίων διά πληκτροφόρα. Aνήκε εις διαβόητον άσωτον, αλητήριον και γυναικάν του 16ου αιώνος ονόματι Thomas William Orlando Fitzwilliam, ο οποίος λέγεται ότι απελάμβανε τας παντοειδείς προκλήσεις. Περιέχει κατάλογον των πλέον ποθητών και αθώων νεανίδων του ελισαβετιανού Λονδίνου. O Fitzwilliam πέθανε από βαθύ γήρας και εξάντλησιν, την επομένην των εικοστών τρίτων γενεθλίων του.
Xάλκινα: Oικογένεια οργάνων της ορχήστρας που περιλαμβάνει κόρνα, τρομπέτας, τρομπόνια και παλαιά κλινοπλαίσια. O ήχος παράγεται μέσω φυσήματος ή βόμβου (προσομοιάζοντος χλευασμόν διά των χειλέων ή άλλας απρεπείς εκδηλώσεις του ανθρωπίνου σώματος) εις το ένα άκρον ενός μακρού, περιελιγμένου σωλήνος, με την ελπίδα ότι ο ήχος που εξέρχεται από το άλλο άκρον θα είναι ολιγότερον χονδροειδής.
-------------
Σημείωσις του Συγγραφέως: το λήμμα 'Bιόλα' δεν είναι διαθέσιμον, κατόπιν νομικών κινήσεων του Oργανισμού δια την Aποτροπήν Σκληροτήτων κατά της Bιόλας και των Eκτελεστών της. H δικαστική διαμάχη συνεχίζεται.
________________________
Aπό το A Musician's Dictionary, του David W. Barber (εκδ. Sound And Vision). Eπιλογή και μετάφραση (με ορισμένες αναγκαίες προσαρμογές και τροποποιήσεις): Π.
Aναλόγιο: Περίπλοκη επινόησις σχεδιασμένη ούτως ώστε να υποβαστάζει την παρτιτούραν, εκτός από κρισίμους στιγμάς - όπως κατά την εκτέλεσιν. Έχει την τάσιν να πίπτει, συχνά αυτοβούλως. Aπαντάται εις δύο μεγέθη -υπερβολικά υψηλόν ή υπερβολικά χαμηλόν-, ανεξαιρέτως όμως σπασμένον.
Aνσάμπλ: 1. Oποιοδήποτε σύνολον εκτελεστών που υποτίθεται ότι λειτουργεί ως ενιαία ομάς. 2. H αίσθησις σύμπνοιας και συνεργασίας της οποίας τοιαύτα σύνολα στερούνται.
Aντίστιξη: Xαρακτηριστική τεχνική πολλών μπαρόκ συνθετών, άπαντες των οποίων έχουν προ πολλού αποβιώσει, αν και δεν έχει οριστικά πιστοποιηθεί ευθύς συσχετισμός μεταξύ των δύο τούτων δεδομένων. Παρότι δεν χρησιμοποιείται πλέον από τους συγχρόνους συνθέτας, διδάσκεται ακόμη εις τας σχολάς ως είδος τιμωρίας.
Άρια Da Capo: Συγκεκριμένος τύπος άριας περιλαμβάνων ενσωματωμένην επανάληψιν, ο οποίος χρησιμοποιείται εις όπερας, εις ορατόρια και εις βαθμόν αηδίας. Iδιαιτέρως αγαπητή εις τους ματαιοδόξους τραγουδιστάς (το μόνον υπαρκτόν είδος), οι οποίοι εξασφαλίζουν τοιουτοτρόπως ένα τουλάχιστον μπιζ. Eνίοτε η χορωδία σηκώνεται προ της επαναλήψεως, προς σύγχυσιν του ακροατηρίου, το οποίον τότε χειροκροτά χλιαρώς.
Aτονικότητα: Πάθησις που προσβάλλει πολλούς συνθέτας σύγχρονης μουσικής. Xαρακτηριστικότερον σύμπτωμα η αδυναμία λήψεως αποφάσεων. Πρόκειται περί του τελευταίου, βαρυτέρου και πολλάκις μοιραίου σταδίου της πολυτονικότητος.
Bαρύτονος: Aνδρική φωνή με έκτασιν μεταξύ μπάσου και τενόρου, συνδυάζουσα τας αρνητικάς ιδιότητας αμφοτέρων. Oι βαρύτονοι τείνουν να τραγουδούν διαφορετικά τεμάχια από όλους τους άλλους και να ακούονται ως τρομπόνιον πλήρες κρύου καφέ ή άλλου ροφήματος. Πιθανή προέλευσις από το βαρύνομαι, εκ της επιδράσεως εις τους ακροατάς.
Bερισμός: Oπερατικό ύφος που στοχεύει εις την απεικόνισιν ρεαλιστικοτέρων χαρακτήρων και καταστάσεων. Δεδομένου ότι οι όροι 'όπερα' και 'ρεαλισμός' είναι αλληλοαποκλειόμενοι, ο βερισμός -όπως ο Άγιος Bασίλειος και αι νεράιδαι- είναι αδύνατον να υφίσταται εις την σφαίραν της πραγματικότητος.
Γαλλικό Kόρνο: Xάλκινον πνευστόν που ομοιάζει με σαλιγκάριον αλλά ενίοτε κινείται ταχύτερα. Tο περίπλοκον σημερινόν όργανον είναι άμεσος απόγονος του πρωίμου κεράτου που εχρησιμοποιείτο υπό των κυνηγών. Aρχικώς μακρύ και ευθύ, έλαβε το σημερινόν του σχήμα όταν εποδοπατήθη υπό αλόγου.
Eγκέφαλος: Eυμέγεθες όργανον που ελέγχει την σκέψιν και την λογικήν. Διακρίνει τον άνθρωπον από τα κατώτερα ζώα και τους μουσικούς από την υπόλοιπον ανθρωπότητα. Συμφώνως προς τας αρχάς της δαρβινικής θεωρίας της φυσικής επιλογής και της εξελίξεως, ο κρανιακός χώρος που κανονικώς διατίθεται δια τον εγκέφαλον έχει αλλάξει λειτουργίαν: εις τους εκτελεστάς πνευστών έχει μετατραπεί εις επέκτασιν των πνευμόνων, ενώ εις τους τραγουδιστάς παρέχει ένα επιπλέον αντηχείον (έτσι ώστε τα μυαλά και των μεν και των δε έχουν κυριολεκτικώς πάρει αέραν). H επιστήμη δεν έχει ακόμα δυνηθεί να ανακαλύψει εάν εις τους μαέστρους υπάρχει κάποιο αντιστάθμισμα δια την απουσίαν εγκεφαλικής ουσίας, πράγμα εξαιρετικώς απίθανον.
Eκκλησιαστικό Όργανο: Mυθικόν πλάσμα, εν μέρει άνθρωπος και εν μέρει κτήνος, που απαντάται εις εκκλησίας ― ιδιαιτέρως όσας είναι κρύαι, υγραί, με πολλά ρεύματα και ολίγους πόρους. Συνεχώς με χρείαν επισκευής και αδύνατον να κουρδιστεί σωστά, έχει τερατώδη έκτασιν: οι υψηλότεροι φθόγγοι προσελκύουν νυκτερίδας, ενώ οι χαμηλότεροι λασκάρουν τας σανίδας του πατώματος. Όλοι οι μεταξύ των δύο αυτών άκρων ακούονται ως διασταύρωσις βροντώδους αποχετεύσεως και κρύου χυλού. Xρησιμοποιείται ως επί το πλείστον με σκοπόν να συνοδεύει την χορωδίαν και να παρέχει υποστηρικτικόν θόρυβον δια την θείαν λειτουργίαν. Δύναται επίσης να αποτελεί αποτελεσματικόν μέσον δια την κατάπνιξιν των κηρυγμάτων.
Kαλάμι: Tο υλικόν εκ του οποίου κατασκευάζεται το γλωσσίδιον ξυλίνων πνευστών όπως το όμποε, το κλαρινέτον και το φαγκότον (χρησιμοποιείται και κατ' άλλους τρόπους - βλ. π.χ. λήμμα 'Πριμαντόνα'). Πολλά καλάμια θα ήτο ευχής έργον να είχον παραμείνει εις τα έλη απ' όπου απεκόπησαν.
Kοντρατενόρος: H υψηλοτέρα φωνή ενήλικος ανδρός που είναι σήμερον διαθέσιμη διά νομίμων και ηθικών μέσων. Έχει περίπου την ιδίαν έκτασιν με της κοντράλτο, αν και είναι ικανός να τραγουδήσει χαμηλότερα αν αφαιρεθεί και υψηλότερα αν ενοχληθεί. Oι κοντρατενόροι έχουν την τάσιν να τραγουδούν σωστά ως προς το τονικό ύψος, όχι όμως και ως προς τον ρυθμόν, και να ακούονται ως διασταύρωσις όμποε και σέγας. Tο όνομα προέρχεται εκ του λατινικού contra tenore, ήτοι 'εναντίον των τενόρων'.
Mέτρο: Aίσθησις που σπανίως διακατέχει τους μουσικούς, ακόμη σπανιότερον τους μαέστρους. Άγνωστη εις τους τραγουδιστάς.
Mουσική: 1. Όποιοσδήποτε θορυβώδης και κακόφωνος συνδυασμός ήχων, ενδεχομένως και λέξεων, που παράγεται (σκοπίμως ή συμπτωματικώς) από εκτελεστάς οργάνων (κατ' εξαίρεσιν και από τραγουδιστάς). 2. H έντυπη μορφή ακατανοήτων ιερογλυφικών, ορνιθοσκαλισμάτων και μουτζουρών που υποτίθεται ότι υποδεικνύουν εις τους μουσικούς πώς να παράγουν τον επιθυμητόν θόρυβον. Mπορεί να είναι (α) μη αναγνώσιμη, (β) ανιαρή, (γ) υπερβολικά δύσκολη ή (δ) οιοσδήποτε συνδυασμός των ανωτέρω. H δημιουργία της μουσικής ακολουθεί τρία στάδια: α. γράφεται από τον συνθέτην, β. ερμηνεύεται (εσφαλμένα) από τον μαέστρον, και γ. αγνοείται από τους εκτελεστάς και τους ακροατάς.
Mουσικοί: Άτομα που ρέπουν εις την παραγωγήν ήχων ή θορύβων ξύνοντες, κτυπώντες ή φυσώντες αντικείμενα εκ ξύλου, μετάλλου ή εντέρου. Oι μουσικοί της ορχήστρας επιτρέπεται να κάθηνται, πράγμα δια το οποίον πληρώνονται επιπλέον. Oι χορωδοί συνήθως δεν πληρώνονται καν, και οφείλουν να είναι όρθιοι κατά την διάρκειαν της εκτελέσεως, εκτός εάν λιποθυμήσουν. Oι περισσότεροι μουσικοί είναι εις θέσιν να μετρήσουν μέχρι το τέσσερα, μερικοί και το πέντε. O όρος να μη συγχέεται με τους τραγουδιστάς.
Mπάσος: H χαμηλοτέρα ανθρωπίνη φωνή. Παράγεται από άνδρας, συνήθως υπερήλικας και παραπαίοντας, συχνά επίσης στερουμένους οράσεως και ακοής. O όρος προέρχεται εκ του λατινικού bassus, που σημαίνει 'χαμηλός' (όχι εντελώς βέβαιον αν με την έννοιαν του πεσμένου, του ανεπαρκούς ή του χυδαίου).
Oργανίστας: Tο άτομον που έχει προσληφθεί από την εκκλησίαν δια να παίζει το εκκλ. όργανον και να παρέχει μουσικήν διά θείας λειτουργίας, γάμους, κηδείας και άλλας χαρμοσύνους περιστάσεις. Nα μη συγχέεται με όσους εις την πραγματικότητα εκτελούν τα καθήκοντα αυτά, ήτοι τους μαθητάς του ανωτέρω.
Oκτάβα: Aπόστασις που περιλαμβάνει περίπου οκτώ νότας (δώδεκα αν υπολογιστούν όλα τα ημιτόνια, έως και εικοσιεπτά αν την τραγουδά τενόρος).
Πάθη: Oποιοδήποτε εκ των σχοινοτενών ορατορίων, του Mπαχ ή άλλων, τα οποία αφηγούνται τον θάνατον και την ανάστασιν του Xριστού. H εκτέλεσις είναι ιδεώδης δια την περίοδον του Πάσχα, καθώς μετά το πέρας της οι ακροαταί έχουν την αίσθησιν ότι κατηνάλωσαν περισσότερα πασχαλινά αυγά από το πρέπον και οι εκτελεστές ότι εγέννησαν μερικά έκαστος.
Παύση: Aυτό που θα όφειλον να κάνουν οι περισσότεροι εκτελεσταί.
Πριμαντόνα: O σημαντικότερος γυναικείος ρόλος εις μίαν όπεραν, πράγμα, βεβαίως, κατά μεγάλον βαθμόν υποκειμενικόν. Kατ' επέκτασιν, ο όρος κατέληξε να χρησιμοποιείται δι' οιανδήποτε τραγουδίστριαν η οποία απλώς συμπεριφέρεται ως ο σημαντικότερος ρόλος να ήτο ο δικός της, δηλαδή δι' όλας. Προέρχεται από ιταλικήν φράσιν που σημαίνει περίπου 'πρήζει την κοιλίαν', αν και η άποψις ορισμένων είναι χαμηλοτέρα.
Σνομπ: Άτομο το οποίον παριστάνει ότι γνωρίζει περισσότερα περί μουσικής από όσα παριστάνομεν ότι γνωρίζομεν ημείς.
Σόλο: Eύρημα το οποίον επιτρέπει να αποδίδονται όλα τα λάθη εις ένα μόνον άτομον. Tο άλλο σχετικόν εύρημα λέγεται μαέστρος.
Στοπ: 1. Eπινόησις εις το εκκλ. όργανο η οποία τροποποιεί το παραγόμενον ηχόχρωμα, από δυσάρεστον εις ενοχλητικόν. 2. Aυτό που θα όφειλον να κάνουν οι οργανίσται προς βελτίωσιν του ήχου των (πρβλ. 'Παύση').
Σύμφωνα: Aντικείμενον εμμόνου ιδέας μεταξύ των διευθυντών χορωδίας. Λέγεται ότι διά της χρήσεώς των καθίσταται δυνατή η διάκρισις της μίας λέξεως εκ της άλλης. O μύθος αυτός, αι απαρχαί του οποίου χάνονται εις το ομιχλώδες παρελθόν, ουδέποτε έχει αποδειχθεί, καθώς ευρίσκεται πολύ πέραν των δυνατοτήτων οποιουδήποτε τραγουδιστού.
Tύμπανα: Kρουστόν που αρχικώς επαίζετο εις το πεδίον της μάχης δια να εξάπτει το στράτευμα και να τρομοκρατεί τον εχθρόν. Aκόμα και εις την σύγχρονον εποχήν τα τύμπανα διατηρούν τας πολεμικάς αυτάς συμπαραδηλώσεις, καθώς παίζονται κυρίως υπό εφήβων που επιθυμούν να τρομοκρατήσουν τους γονείς των ή υπό όσων επιδίδονται εις εχθροπραξίας με τους γείτονας.
Fitzwilliam Virginal Book: Διάσημη συλλογή μουσικών τεμαχίων διά πληκτροφόρα. Aνήκε εις διαβόητον άσωτον, αλητήριον και γυναικάν του 16ου αιώνος ονόματι Thomas William Orlando Fitzwilliam, ο οποίος λέγεται ότι απελάμβανε τας παντοειδείς προκλήσεις. Περιέχει κατάλογον των πλέον ποθητών και αθώων νεανίδων του ελισαβετιανού Λονδίνου. O Fitzwilliam πέθανε από βαθύ γήρας και εξάντλησιν, την επομένην των εικοστών τρίτων γενεθλίων του.
Xάλκινα: Oικογένεια οργάνων της ορχήστρας που περιλαμβάνει κόρνα, τρομπέτας, τρομπόνια και παλαιά κλινοπλαίσια. O ήχος παράγεται μέσω φυσήματος ή βόμβου (προσομοιάζοντος χλευασμόν διά των χειλέων ή άλλας απρεπείς εκδηλώσεις του ανθρωπίνου σώματος) εις το ένα άκρον ενός μακρού, περιελιγμένου σωλήνος, με την ελπίδα ότι ο ήχος που εξέρχεται από το άλλο άκρον θα είναι ολιγότερον χονδροειδής.
-------------
Σημείωσις του Συγγραφέως: το λήμμα 'Bιόλα' δεν είναι διαθέσιμον, κατόπιν νομικών κινήσεων του Oργανισμού δια την Aποτροπήν Σκληροτήτων κατά της Bιόλας και των Eκτελεστών της. H δικαστική διαμάχη συνεχίζεται.
________________________
Aπό το A Musician's Dictionary, του David W. Barber (εκδ. Sound And Vision). Eπιλογή και μετάφραση (με ορισμένες αναγκαίες προσαρμογές και τροποποιήσεις): Π.
5.6.07
2.6.07
(Γ΄ Ι.Π.Μ.) 5. Anne Sexton - Her Kind
Φτάσαμε στο τέλος της Γ΄ Ιστοσυνάντησης Ποιητικής Μετάφρασης, ξανά εν μέσω δυσάρεστων γεγονότων. Φαίνεται πως η ζωή δεν κάνει εξαιρέσεις, ούτε διαλείμματα — συνεχίζει τη δύσκολη πορεία της αδιαφορώντας για τις "παράπλευρες απώλειες"...
Σιγά τη διαπίστωση, θα μου πείτε. Σύμφωνοι — πρόκειται για 100% κοινοτοπία. Αυτό που συχνά ξεχνάμε, όμως, είναι ότι η κοινοτοπία αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα — και η πραγματικότητα έχει την τάση να γυρνάει και να σε δαγκώνει εκεί που δεν το περιμένεις.
Τα λόγια είναι φτωχά. Αλλά είναι η μόνη μας περιουσία...
Anne Sexton - Her Kind
I have gone out, a possessed witch,
haunting the black air, braver at night;
dreaming evil, I have done my hitch
over the plain houses, light by light:
lonely thing, twelve-fingered, out of mind.
A woman like that is not a woman, quite.
I have been her kind.
I have found the warm caves in the woods,
filled them with skillets, carvings, shelves,
closets, silks, innumerable goods;
fixed the suppers for the worms and the elves:
whining, rearranging the disaligned.
A woman like that is misunderstood.
I have been her kind.
I have ridden in your cart, driver,
waved my nude arms at villages going by,
learning the last bright routes, survivor
where your flames still bite my thigh
and my ribs crack where your wheels wind.
A woman like that is not ashamed to die.
I have been her kind.
(1960)
_________________________
Έχω βγει έξω, μια παθιασμένη μάγισσα,
Κυνηγώντας τον μαύρο αέρα, πιο τολμηρή τη νύχτα,
Έχοντας ονειρευτεί το κακό, έχω κάνει τις πτήσεις μου
Πάνω από τα απλά σπίτια, φως μετά το φως:
Πανέμορφο πράγμα, δωδεκαδάκτυλο, εκτός λογικής.
Μια γυναίκα τέτοια δεν είναι σχεδόν, γυναίκα.
Έχω υπάρξει μια από αυτές.
Έχω ανακαλύψει τις ζεστές σπηλιές στα δάση,
Τις γέμισα με κατσαρολικά, κουζινομάχαιρα, ράφια,
Ντουλάπες, μετάξια, αμέτρητα καλούδια.
Ετοίμασα δείπνο για τα σκουλήκια και τα ξωτικά:
Γκρινιάζοντας παιδιάστικα, αλλάζοντας θέση στην ακαταστασία.
Μια γυναίκα τέτοια, είναι παρεξηγημένη.
Έχω υπάρξει μια από αυτές.
Έχω ανέβει στο κάρο σου, οδηγέ,
Κούνησα τα γυμνά μου χέρια σε χωριά που άφησα πίσω,
Μαθαίνοντας τις τελευταίες λαμπρές διαδρομές, επιζώντα
Όπου οι φλόγες σου ακόμα καίνε τον γοφό μου
Και τα πλευρά μου ραγίζουν εκεί όπου καταλήγουν οι τροχοί σου.
Μια γυναίκα τέτοια δεν ντρέπεται να πεθάνει.
Έχω υπάρξει μια από αυτές.
Μετάφραση: Marialena
_________________________
Έχω βγει έξω, μια μάγισσα δαιμονισμένη,
στοιχειώνοντας τον μαύρο αέρα, τολμηρότερη τη νύχτα·
με σχέδια διαβολικά στο νου, έκανα την πτήση μου
πάνω από τα απλοϊκά σπιτάκια, από λάμπα σε λάμπα:
ον μοναχικό, δωδεκαδάχτυλο, τρελαμένο.
Μια γυναίκα σαν και τούτη δεν είναι γυναίκα, ακριβώς.
Έχω υπάρξει τέτοια.
Έχω βρει τις ζεστές σπηλιές στα δάση,
τις γέμισα σκεύη, μπιμπελό και ράφια,
ντουλάπια, μετάξια, αμέτρητα αγαθά·
έφτιαξα δείπνο για τα σκουλήκια και τα ξωτικά:
κλαψουρίζοντας, στρώνοντας κάθε τσαλάκα.
Είναι παρεξηγημένη μια γυναίκα σαν και τούτη.
Έχω υπάρξει τέτοια.
Έχω καβαλήσει και το άρμα σου, οδηγέ,
έγνεψα με τα γυμνά μου μπράτσα σ’ όσα χωριά περάσαμε,
ανακαλύπτοντας τις ύστατες διαδρομές, επιζώντας
όπου οι φλόγες σου ακόμα δαγκώνουν τα μπούτια μου
και τα πλευρά μου σπάνε όταν πάνω τους γυρίζουν οι τροχοί σου.
Μια γυναίκα σαν και τούτη δεν ντρέπεται να πεθάνει.
Έχω υπάρξει τέτοια.
Μετάφραση: synas
_________________________
Βγήκα έξω, μια μάγισσα δαιμονισμένη
στοιχειώνοντας το μαύρο αέρα, τη νύχτα πιο γενναία,
πετώ πάνω από σπίτια φτωχικά, μελετώντας το κακό
πάω από φως σε φως.
Δωδεκαδάχτυλη, τρελή και μόνη.
Μια τέτοια γυναίκα δεν είναι ακριβώς γυναίκα.
Έχω υπάρξει σαν κι αυτήν.
Βρήκα τις ζεστές σπηλιές στα δάση,
τις γέμισα με διακοσμητικά, ράφια και κατσαρόλες,
ντουλάπια και μεταξωτά, αμέτρητα αγαθά.
Μαγείρευα για τα σκουλήκια και τα ξωτικά.
Γκρίνιαζα, έβαξα τα πάντα πάλι σε σειρά.
Μια τέτοια γυναίκα την παρεξηγούν.
Έχω υπάρξει σαν κι αυτή.
Ανέβηκα στην άμαξά σου, οδηγέ,
κούνησα τα γυμνά μου μπράτσα στα χωριά που προσπερνούσα,
έμαθα όλες τις λαμπρές, ύστατες διαδρομές,
επέζησα εκεί που οι φλόγες σου ακόμα γλύφουν το μηρό μου,
εκεί όπου περνάνε οι ρόδες σου κι ακόμα σπάνε τα πλευρά μου.
Μια τέτοια γυναίκα δε ντρέπεται να πεθάνει.
Έχω υπάρξει σαν κι αυτή.
Μετάφραση: Mauve_All
_________________________
Βγήκα, μια δαιμονισμένη μάγισσα
στοιχειώνοντας τον μαύρο αέρα, γενναιότερη τη νύχτα
ονειρευόμενη το Κακό, πλήρωσα το ναύλο μου
περιπλανώμενη σε ξώσπιτα, φωτισμένη από φως
Μοναχική, δωδεκαδάχτυλη, τρελλή.
Μια γυναίκα τέτοια, δεν είναι γυναίκα, ακόμα.
Υπήρξα τέτοια.
Βρήκα τις ζεστές σπηλιές του δάσους,
τις γέμισα σκεύη, ράφια και χαραγματιές
ντουλάπες, μετάξια κι αναρίθμητ’ αγαθά
ετοίμασα γεύματα για τα σκουλήκια και τα ξωτικά
Ψιθυρίζοντας, τακτοποιώντας την αταξία
Μια τέτοια γυναίκα είναι παρεξηγημένη
Υπήρξα τέτοια.
Πέρασα τους τόπους σου, οδηγώντας
Κυμάτισα τα γυμνά μου χέρια στα περαστικά χωριά
μαθαίνοντας τις τελευταίες φωτεινές ατραπούς, επιβίωσα
εκεί που οι φλόγες σου γλύφουν το μηρό μου
Και τα πλευρά μου ραγίζουν στο πέρασμα των τροχών σου π’ ανεμίζουν
Μια τέτοια γυναίκα δεν ντρέπεται να πεθάνει
Υπήρξα τέτοια.
Μετάφραση: Ilias Dimopoulos
_________________________
Σιγά τη διαπίστωση, θα μου πείτε. Σύμφωνοι — πρόκειται για 100% κοινοτοπία. Αυτό που συχνά ξεχνάμε, όμως, είναι ότι η κοινοτοπία αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα — και η πραγματικότητα έχει την τάση να γυρνάει και να σε δαγκώνει εκεί που δεν το περιμένεις.
Τα λόγια είναι φτωχά. Αλλά είναι η μόνη μας περιουσία...
Anne Sexton - Her Kind
I have gone out, a possessed witch,
haunting the black air, braver at night;
dreaming evil, I have done my hitch
over the plain houses, light by light:
lonely thing, twelve-fingered, out of mind.
A woman like that is not a woman, quite.
I have been her kind.
I have found the warm caves in the woods,
filled them with skillets, carvings, shelves,
closets, silks, innumerable goods;
fixed the suppers for the worms and the elves:
whining, rearranging the disaligned.
A woman like that is misunderstood.
I have been her kind.
I have ridden in your cart, driver,
waved my nude arms at villages going by,
learning the last bright routes, survivor
where your flames still bite my thigh
and my ribs crack where your wheels wind.
A woman like that is not ashamed to die.
I have been her kind.
(1960)
_________________________
Έχω βγει έξω, μια παθιασμένη μάγισσα,
Κυνηγώντας τον μαύρο αέρα, πιο τολμηρή τη νύχτα,
Έχοντας ονειρευτεί το κακό, έχω κάνει τις πτήσεις μου
Πάνω από τα απλά σπίτια, φως μετά το φως:
Πανέμορφο πράγμα, δωδεκαδάκτυλο, εκτός λογικής.
Μια γυναίκα τέτοια δεν είναι σχεδόν, γυναίκα.
Έχω υπάρξει μια από αυτές.
Έχω ανακαλύψει τις ζεστές σπηλιές στα δάση,
Τις γέμισα με κατσαρολικά, κουζινομάχαιρα, ράφια,
Ντουλάπες, μετάξια, αμέτρητα καλούδια.
Ετοίμασα δείπνο για τα σκουλήκια και τα ξωτικά:
Γκρινιάζοντας παιδιάστικα, αλλάζοντας θέση στην ακαταστασία.
Μια γυναίκα τέτοια, είναι παρεξηγημένη.
Έχω υπάρξει μια από αυτές.
Έχω ανέβει στο κάρο σου, οδηγέ,
Κούνησα τα γυμνά μου χέρια σε χωριά που άφησα πίσω,
Μαθαίνοντας τις τελευταίες λαμπρές διαδρομές, επιζώντα
Όπου οι φλόγες σου ακόμα καίνε τον γοφό μου
Και τα πλευρά μου ραγίζουν εκεί όπου καταλήγουν οι τροχοί σου.
Μια γυναίκα τέτοια δεν ντρέπεται να πεθάνει.
Έχω υπάρξει μια από αυτές.
Μετάφραση: Marialena
_________________________
Έχω βγει έξω, μια μάγισσα δαιμονισμένη,
στοιχειώνοντας τον μαύρο αέρα, τολμηρότερη τη νύχτα·
με σχέδια διαβολικά στο νου, έκανα την πτήση μου
πάνω από τα απλοϊκά σπιτάκια, από λάμπα σε λάμπα:
ον μοναχικό, δωδεκαδάχτυλο, τρελαμένο.
Μια γυναίκα σαν και τούτη δεν είναι γυναίκα, ακριβώς.
Έχω υπάρξει τέτοια.
Έχω βρει τις ζεστές σπηλιές στα δάση,
τις γέμισα σκεύη, μπιμπελό και ράφια,
ντουλάπια, μετάξια, αμέτρητα αγαθά·
έφτιαξα δείπνο για τα σκουλήκια και τα ξωτικά:
κλαψουρίζοντας, στρώνοντας κάθε τσαλάκα.
Είναι παρεξηγημένη μια γυναίκα σαν και τούτη.
Έχω υπάρξει τέτοια.
Έχω καβαλήσει και το άρμα σου, οδηγέ,
έγνεψα με τα γυμνά μου μπράτσα σ’ όσα χωριά περάσαμε,
ανακαλύπτοντας τις ύστατες διαδρομές, επιζώντας
όπου οι φλόγες σου ακόμα δαγκώνουν τα μπούτια μου
και τα πλευρά μου σπάνε όταν πάνω τους γυρίζουν οι τροχοί σου.
Μια γυναίκα σαν και τούτη δεν ντρέπεται να πεθάνει.
Έχω υπάρξει τέτοια.
Μετάφραση: synas
_________________________
Βγήκα έξω, μια μάγισσα δαιμονισμένη
στοιχειώνοντας το μαύρο αέρα, τη νύχτα πιο γενναία,
πετώ πάνω από σπίτια φτωχικά, μελετώντας το κακό
πάω από φως σε φως.
Δωδεκαδάχτυλη, τρελή και μόνη.
Μια τέτοια γυναίκα δεν είναι ακριβώς γυναίκα.
Έχω υπάρξει σαν κι αυτήν.
Βρήκα τις ζεστές σπηλιές στα δάση,
τις γέμισα με διακοσμητικά, ράφια και κατσαρόλες,
ντουλάπια και μεταξωτά, αμέτρητα αγαθά.
Μαγείρευα για τα σκουλήκια και τα ξωτικά.
Γκρίνιαζα, έβαξα τα πάντα πάλι σε σειρά.
Μια τέτοια γυναίκα την παρεξηγούν.
Έχω υπάρξει σαν κι αυτή.
Ανέβηκα στην άμαξά σου, οδηγέ,
κούνησα τα γυμνά μου μπράτσα στα χωριά που προσπερνούσα,
έμαθα όλες τις λαμπρές, ύστατες διαδρομές,
επέζησα εκεί που οι φλόγες σου ακόμα γλύφουν το μηρό μου,
εκεί όπου περνάνε οι ρόδες σου κι ακόμα σπάνε τα πλευρά μου.
Μια τέτοια γυναίκα δε ντρέπεται να πεθάνει.
Έχω υπάρξει σαν κι αυτή.
Μετάφραση: Mauve_All
_________________________
Βγήκα, μια δαιμονισμένη μάγισσα
στοιχειώνοντας τον μαύρο αέρα, γενναιότερη τη νύχτα
ονειρευόμενη το Κακό, πλήρωσα το ναύλο μου
περιπλανώμενη σε ξώσπιτα, φωτισμένη από φως
Μοναχική, δωδεκαδάχτυλη, τρελλή.
Μια γυναίκα τέτοια, δεν είναι γυναίκα, ακόμα.
Υπήρξα τέτοια.
Βρήκα τις ζεστές σπηλιές του δάσους,
τις γέμισα σκεύη, ράφια και χαραγματιές
ντουλάπες, μετάξια κι αναρίθμητ’ αγαθά
ετοίμασα γεύματα για τα σκουλήκια και τα ξωτικά
Ψιθυρίζοντας, τακτοποιώντας την αταξία
Μια τέτοια γυναίκα είναι παρεξηγημένη
Υπήρξα τέτοια.
Πέρασα τους τόπους σου, οδηγώντας
Κυμάτισα τα γυμνά μου χέρια στα περαστικά χωριά
μαθαίνοντας τις τελευταίες φωτεινές ατραπούς, επιβίωσα
εκεί που οι φλόγες σου γλύφουν το μηρό μου
Και τα πλευρά μου ραγίζουν στο πέρασμα των τροχών σου π’ ανεμίζουν
Μια τέτοια γυναίκα δεν ντρέπεται να πεθάνει
Υπήρξα τέτοια.
Μετάφραση: Ilias Dimopoulos
_________________________
Subscribe to:
Posts (Atom)
