Το λακωνίζειν εστί μωρολογείν

Χτες κατέφτασε ένα σύντομο e-mail γεμάτο λακωνικότητα, ευγλωττία και ανυπέρβλητη σοφία. Ο/η αποστολεύς σχετίζεται με την κ. Λουπέσκου (είναι μάλλον οπαδός και συνεργάτης της), στην οποία είχα αναφερθεί ακροθιγώς εις παλαιοτέραν ανάρτησιν υπό τον τίτλον «Το όνομα και η χάρη», ένα ποστ που αφορούσε βασικά στον κ. Παπά, ο οποίος είχε εμφανιστεί στην εκπομπή της κ. Λουπέσκου στο τηλεοπτικό κανάλι Extra 3 λέγοντας ένα κάρο μεταφυσικές ανοησίες.

Η δε αναφορά μου στην κ. Λουπέσκου ήταν σύντομη, ακριβής και καθόλου προσβλητική — εκτός αν θεωρήσει κανείς τις λέξεις «εμπορεύεται» και «άτομο» προσβλητικές, οπότε μιλάμε πλέον για ψυχασθένεια…

Το e-mail, λοιπόν, περιείχε την εξής φράση — και μόνον αυτή:

«DES TO PROSVPO SOY STON KAUREPTH GIA NA KATALABEIS POSO MALAKAS EISAI»

Ομολογώ πως, διαβάζοντάς το, αρχικά νόμισα πως είχαν ανοιχτεί μπροστά μου νέοι ορίζοντες αυτογνωσίας και κατανόησης του κόσμου γύρω μου. Η μέθοδος ήταν απλή: απλώς θα παρατηρούσα το πρόσωπό μου στον καθρέφτη, όπως όταν ξυρίζομαι, ας πούμε, ή όταν προσπαθώ να μετρήσω τις τρίχες που μου έχουν απομείνει και να υπολογίσω το ολοένα και αυξανόμενο ποσοστό των λευκοτέρων εξ’ αυτών, και αμέσως θα διέβλεπα την ακριβή ποσότητα της προσωπικής μου μαλακίας, και έτσι θα κατείχα πλέον και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να διαγνώσει κανείς, εξ όψεως και μόνον, κατά πόσον ο συνομιλητής του είναι μαλάκας. Εξετάζοντας, όμως, το πρόσωπό μου, δεν είδα τίποτε που να με διαφοροποιεί από οποιονδήποτε άλλο άνθρωπο βλέπω γύρω μου, και αυτό μπορεί να σημαίνει μόνο δύο πράγματα: είτε (α) ότι δεν είμαι μαλάκας, είτε (β) ότι είμαστε όλοι μαλάκες. Η δευτέρα περίπτωσις, όμως, έχει ένα μεγάλο μειονέκτημα: εάν όλοι είμαστε μαλάκες, και μπορούμε να το διαπιστώσουμε απλώς κοιτάζοντας το πρόσωπό μας στον καθρέφτη, τότε οι καθρέφτες θα είχαν προ πολλού εκλείψει από τον μαλακισμένο πολιτισμό μας, καθότι, όπως και να το κάνουμε, δεν είναι και πολύ ευχάριστο να συνειδητοποιείς ότι είσαι μαλάκας.

Μετά, όμως, που το ξανασκέφτηκα, διαπίστωσα ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να καταλάβει κανείς πόσο μαλάκας είναι, στους οποίους ο ανώνυμος (πλην ευκόλως ανιχνεύσιμος) επιστολογράφος επέλεξε να μην αναφερθεί — προφανώς για λόγους ιδίου συμφέροντος. Θα μπορούσε, ας πούμε, αντί να κοιτάξει προσεχτικά το πρόσωπό του στον καθρέφτη, να κοιτάξει προσεχτικά το τι έγραψε, πριν πατήσει το κουμπί που λέει «αποστολή», έτσι ώστε να αποφύγει, συν τοις άλλοις, και το ρεζιλίκι. Θα μπορούσε, επίσης (σε έναν ιδεατό κόσμο, δυστυχώς…), να κοιτάξει λίγο πιο προσεχτικά τα πράγματα στα οποία πιστεύει και τα οποία δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με την πραγματικότητα, μπας και διαπιστώσει ότι η μαλακία είναι ένα πολυσύνθετο φαινόμενο, και ότι ο ορισμός του μαλάκα δεν είναι «αυτός που δεν συμφωνεί μαζί μου».

Επίσης, ο επιστολογράφος θα μπορούσε γενικότερα να αφήσει κατά μέρος τις μαλακίες και να προσπαθήσει να εξηγήσει πού και πώς διαφωνεί με ό,τι έγραψα για το ίνδαλμά του. Αλλά από τυφλωμένους φανατικούς οπαδούς δεν μπορείς να περιμένεις να αρθρώσουν λόγο, παρά μόνο άναρθρες κραυγές συνοδευόμενες από επαναλαμβανόμενο βροντώδες χτύπημα των μπροστινών άκρων πάνω στο στήθος τους…

Άρωμα υποκρισίας

Είναι στιγμές που νιώθω εξωγήινος, καθώς αδυνατώ να καταλάβω τα πράγματα που συμβαίνουν γύρω μου. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα το βίωσα τις τελευταίες μέρες, και θα κάνω μια απέλπιδα προσπάθεια να το αναλύσω.

Η κ. Ευγενία Μανωλίδου είναι συνθέτρια και μαεστρίνα. Είναι επίσης η σύντροφος του εκδότη, τηλεβιβλιοπώλη και βουλευτή του ΛΑ.Ο.Σ. Άδωνη Γεωργιάδη. Καλά μέχρι εδώ.

Εσχάτως, η κ. Μανωλίδου ανέλαβε την παρουσίαση σκληρού ριαλιτοπαίχνιδου στον ΑΝΤ1. Αδυνατώ να καταλάβω πώς ένας άνθρωπος που υποτίθεται πως υπηρετεί ενεργά τον πολιτισμό — και μάλιστα σε μια από τις πιο υψηλές μορφές του, την κλασική μουσική — δέχτηκε να συμμετάσχει σε αυτή την αηδία, που είναι ίσως ό,τι χειρότερο (ως τώρα…) έχει να επιδείξει το βάρβαρο τηλεοπτικό σύμπαν.

Ο κ. Γεωργιάδης, προφανώς σχολιάζοντας κάτι που άκουσε σχετικά, είπε από την εκπομπή του ότι η γνώμη του για τα ριάλιτι δεν άλλαξε επειδή η γυναίκα του έγινε παρουσιάστρια ριάλιτυ, και ότι σαφώς τα ριάλιτι είναι σκουπίδια. Η δε κ. Μανωλίδου λέει, σε συνέντευξή της στο περιοδικό ON-OFF της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας, ότι ο άντρας της ήταν εκείνος που την παρότρυνε να δεχτεί την πρόταση του ΑΝΤ1, και ότι η δική του επιμονή ήταν που τελικά την έπεισε. Αδυνατώ να καταλάβω πώς ένας άνθρωπος ρίχνει τη γυναίκα του στα σκουπίδια, μόνο και μόνο για λίγη πρόσκαιρη προβολή.

Η κ. Μανωλίδου λέει επίσης ότι δεν την πτοούν οι αρνητικές αντιδράσεις και κριτικές για το παιχνίδι, γιατί εκείνη απλά μια δουλειά κάνει, και ότι είναι σαν να παίζει πρώτο βιολί σε μια ορχήστρα, οπότε αν το έργο πάει σκατά θα την πληρώσουν ο συνθέτης και ο μαέστρος, όχι εκείνη. Αδυνατώ, λοιπόν, να καταλάβω, πώς ένας άνθρωπος που μπαίνει σε μια δουλειά δέχεται ευχαρίστως τα όποια θετικά προκύψουν (την προβολή, π.χ.) και παράλληλα βγάζει την ουρά του απέξω σε ό,τι αφορά τα αρνητικά.

Εντάξει, είμαι αφελής και αδυνατώ να τα καταλάβω όλα αυτά. Υπάρχουν και πράγματα που καταλαβαίνω, όμως, και που νομίζω πως τα καταλαβαίνουν και πολλοί άλλοι.

Καταλαβαίνω, ας πούμε, ότι το ζεύγος Γεωργιάδη-Μανωλίδου έχει επιδοθεί σε ένα απίστευτο κυνηγητό της αυτοπροβολής με κάθε μέσο και χωρίς φραγμούς· ότι γλείφει εκεί που έφτυνε· ότι μετά ξαναφτύνει εκεί που έγλυφε· ότι οι δεκάρικοι λόγοι περί ηθικού αναστήματος και ανάτασης του φρονήματος και υψηλού πολιτισμού έγιναν νερό κι αλάτι μπροστά σε λίγα λεπτά τηλεοπτικής προβολής με μοναδικό σκοπό να γίνουν τα πρόσωπα πιο οικεία στο πόπολο.

Καταλαβαίνω κι άλλα, που δεν τα λέω γιατί, αντίθετα μ’ αυτούς, προσπαθώ να σέβομαι τον εαυτό μου…

Ο κεφάτος τραπεζίτης

Με λένε Τομ Κράνκερ, και είμαι ένας κεφάτος τραπεζίτης
Διασφαλίζω τους αγρότες, τις χήρες και τα ορφανά
Σαν έρθουν αμμοθύελλες και οι σοδειές σου πάνε στράφι
Θα ελέγξω το έλλειμμά σου και θα σου μειώσω την υποθήκη
Όταν χρειαστείς χρήματα κι έχεις στόματα να θρέψεις
Θα σου δώσω ένα δάνειο για σοβάτισμα κι έπιπλα
Αν μου δείξεις πως το 'χεις ανάγκη, θα σου κάνω πίστωση
Απλά θα μου δίνεις δύο για κάθε ένα που σε δανείζω
Όταν χάσεις το αμάξι σου και νιώθεις στενάχωρα
Θα 'ρθω για κατάσχεση, να σου πάρω το αμάξι και τα ρούχα
Όταν τα έντομα σου φάνε το βαμβάκι, κι οι καιροί είναι δύσκολοι
Θα 'ρθω να σε βοηθήσω, να σε σκίσω και να σε γδάρω
Κι όποτε οι γαιοκτήμονες σε κλέβουν και σε βρίζουν
Θα στέλνω την αστυνομία να σε κρατάει φρόνιμο

Woody Guthrie - Jolly Banker



(Το κομμάτι γράφτηκε το Φθινόπωρο του 1939. Η ηχογράφηση είναι του 1940, και κυκλοφόρησε για πρώτη φορά σε δίσκο το 1964.)

Οι καλές προθέσεις δεν φτιάχνουν καλά τραγούδια

Η πολλή δουλειά που μου έχει πέσει στο κεφάλι δεν μου επέτρεψε να παρακολουθήσω το Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης. Είμαι σίγουρος πως δεν έχασα και τίποτα (άλλωστε, είχα ήδη πικρή εμπειρία από το περσινό) αλλά με έτρωγε η περιέργεια να ακούσω τα κομμάτια. Έτσι, πήγα στην ιστοσελίδα του Φεστιβάλ για να τα ακούσω τουλάχιστον ηχογραφημένα (τα 16, όχι τα 10 του τελικού).

Υπήρχε μια μικρή αλλαγή προς το καλύτερο, η οποία εκφράστηκε σαν στροφή προς τον «εναλλακτικό» ήχο (στα λιγότερο βαρετά κομμάτια) — αλλά αυτό δεν αρκούσε για να σώσει την κατάσταση, καθώς από πάνω έπεφτε ο συνήθως δύσπεπτος στίχος και η συνήθως άχρωμη, άοσμη και άγευστη φωνή και τα καταρράκωναν. Όχι πως αν αυτά ήταν διαφορετικά θα ήταν το αποτέλεσμα πρωτότυπο, αλλά τουλάχιστο θα έδειχνε καλό γούστο και θα τα έκανε να ακούγονται κάπως ευχάριστα.

Και εδώ ερχόμαστε στο καυτό θέμα της φωνής. Πρέπει κάποτε να συνειδητοποιήσουν οι έλληνες τραγουδοποιοί ότι τα ακόρντα, η μελωδία και ο γενικότερα συμπαθητικός έως καλός ήχος είναι ένα μέρος, μόνο, του τραγουδιού. Ένα άλλο, που πάσχει, είναι ο στίχος. Αλλά το πιο καθοριστικό, πιστεύω, για το τελικό αποτέλεσμα είναι η φωνή, όπως φαίνεται ίσως πιο χαρακτηριστικά αν αναλογιστούμε, ξανά, τις διασκευές της Σκάρλετ Γιόχανσον στα τραγούδια του Τομ Γουέιτς, όπου τα τραγούδια ήταν κατά βάση τα ίδια (ακόρντα, στίχοι και μελωδία) αλλά η αντικατάσταση της βραχνής και γεμάτης εκφραστικότητα φωνής του Τομ από την επίπεδη και άχρωμη φωνή της Σκάρλετ αρκούσε για να τα κάνει να ακούγονται κοινότοπα.

Οι φωνές, λοιπόν, που ακούστηκαν στο φετινό φεστιβάλ επιβεβαίωσαν, για άλλη μια φορά, την τάση που φαίνεται να έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια και σιγά-σιγά να παγιώνεται: ήταν σχεδόν όλες ανεπαρκείς και αδύναμες εκφραστικά, ιδίως οι αντρικές. Οι γυναικείες ήταν συγκριτικά καλύτερες, αν και ακόμη δεν μπορώ να καταλάβω γιατί κάποιες κοπελίτσες (Ελληνίδες, μάλιστα) προφέρουν τις ελληνικές λέξεις με σχεδόν αγγλική προφορά. Γενικότερα, πάντως, και οι μεν και οι δε υστερούσαν στην εκφορά των λέξεων — άλλη μια ζημιά που έχουν κάνει οι εγχώριοι «ποιοτικάδες». Ένα πρόβλημα είναι και αυτή η εμμονή που έχουν πολλοί τραγουδοποιοί να τραγουδούν οι ίδιοι τα κομμάτια τους, καθώς δεν καταλαβαίνουν ότι δεν αρκεί, διάολε, να είσαι σωστός τονικά — χρειάζονται κι άλλα πράγματα…

Για να μη φανώ εντελώς ισοπεδωτικός, οφείλω να πω ότι τουλάχιστον δυο κομμάτια μου φάνηκαν κάπως ενδιαφέροντα, για διάφορους λόγους: Το «Εκείνη εγώ και η βροχή» του Δημήτρη Μπαλογιάννη και ο «Ιστός» του Γιώργου Καλογερόπουλου.

Δηλώνω επίσης την αδυναμία μου να εξηγήσω την εκεί παρουσία, ως διαγωνιζόμενων, του Γιάννη Γιοκαρίνη και του Παύλου Κοντογιαννίδη. Αφενός είναι γηραλέοι και φτασμένοι καλλιτέχνες με πολύχρονη καριέρα πίσω τους, αφετέρου έκαναν αυτό που ήξεραν: ελληνικό ροκ στο ύφος της δεκαετίας του 70, το οποίο δεν ξέρω ποιον αφορά σήμερα, πέρα από τους «νοσταλγούς του ροκ εντ ρολ».

Τελικά, γιατί γίνεται αυτό το Φεστιβάλ; Για να προβληθεί η ΕΡΤ; Πέρυσι έγραφα ότι το μόνο καλό είναι ότι κάποιοι (ελάχιστοι) καλλιτέχνες θα γίνουν γνωστοί και θα κάνουν μια κάποια καριέρα, αλλά τελικά ούτε αυτό ισχύει. Το ποιος θα κάνει καριέρα θα το αποφασίσει και πάλι η εγχώρια βιομηχανία θεάματος-ακροάματος, όπως θα έκανε και αν όλοι αυτοί απλώς πήγαιναν στα γραφεία των εταιρειών και έδιναν εκεί τα demo τους. Όλο αυτό το σύστημα είναι παρωχημένο και αναποτελεσματικό, για να μην πω ετοιμοθάνατο, και η διάδοχη κατάσταση δεν έχει διαμορφωθεί ακόμη…

"Ο Ιεροεξεταστής της Ιστορίας"

Ο κατά δική του ομολογία "εικονοκλάστης, ντανταΐστής, αγνωστικιστής, πείσμων και μετριόφρων" Zaphod μας επέστησε την προσοχή σε ένα εκπληκτικό (και λίγα λέω) πόνημα του "κατόχου ΜΔΕ του Κέντρου Υψηλής Ενόρασης & Αστρολογίας και υποψηφίου Δρ. με θέμα: η Εθνικώς Ορθή Λειτουργία της Σκέψης" Νάσου, με τίτλο "Ο Ιεροεξεταστής της Ιστορίας". Γιατί είπαμε: δεν αρκεί να γελά κανείς με όσους θεωρεί γραφικούς — πότε-πότε πρέπει να βουτά για λίγο στα σκατά και να φέρνει στην επιφάνεια τα ψεύδη που κρύβονται τεχνηέντως από κάτω.

Το λίαν ευμέγεθες ούτο ανάγνωσμα προτείνεται ανεπιφυλάκτως εις άπαντας, εκτός από τους πάσχοντας υπό οξείας Πλευρίτιδος, οίτινες ενδέχεται όπως παρουσιάσουν ανεξέλεγκτα συμπτώματα λυσσομανούς φρενίτιδος.

Θλιβεροί ερασιτέχνες...

Απόψε στις ειδήσεις του Alter βγήκε ο βουλευτής της Ν.Δ. Πέτρος Μαντούβαλος και με προκλητικό ύφος μας είπε, με δυο λόγια, ότι τα πράγματα είναι δύσκολα (λες και δεν το ξέραμε), και ότι ουσιαστικά δεν μπορεί να κάνει τίποτα η κυβέρνηση, ούτε και κανείς άλλος — εκτός από το να μας φορολογήσει άγρια (επιτείνοντας το πρόβλημα). Και δεν αναφερόταν μόνο στην τρέχουσα κρίση.

Μας είπε επίσης ότι δεν είναι περίεργη η διαπίστωση ότι τα πράγματα είναι χειρότερα φέτος για τον πολίτη, αφού αυτό συμβαίνει πάντοτε, οπότε δεν ωφελεί να γκρινιάζουμε. Κάθε χρόνο τα πράγματα είναι χειρότερα, κάθε χρόνο τα πάντα ακριβαίνουν σε ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από τον επίσημο πληθωρισμό, και κάθε χρόνο οι αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις είναι μικρότερες από τον επίσημο πληθωρισμό.

Επίσης μας είπε ότι δεν βλέπει καμιά φοβερή φτώχεια γύρω του, καθώς όλοι καταναλώνουν σαν τρελοί, αγοράζουν αυτοκίνητα, βγαίνουν και διασκεδάζουν, κ.τ.λ., οπότε ναι μεν τα πράγματα είναι άσχημα αλλά όχι και τόσο άσχημα, βρε αδερφέ!

Του διαφεύγει του κ. Μαντούβαλου ότι τα κορόιδα που τον ψήφισαν δεν τον ψήφισαν για να διαπιστώνει ότι τα πράγματα είναι άσχημα (μισή διαπίστωση κι αυτή…), αλλά για να βελτιώνει τα πράγματα, και για να διαμορφώσει ένα σχέδιο για την πορεία της χώρας προς στο μέλλον. (Βλέπετε πόσο εύκολες είναι οι μεγαλοστομίες; Κι εγώ μπορώ να τις ξεστομίζω.)

Φοβάμαι πως τα πράγματα είναι όπως ακριβώς το φοβόμουν (εγώ και πάρα πολλοί άλλοι): όλα αυτά τα τυπάκια που μας κυβερνούν είναι κάτι θλιβεροί ερασιτέχνες, ανίκανοι να δουν πέρα από τη μύτη τους, χωρίς όραμα, χωρίς λογική, χωρίς φαντασία, χωρίς κοινό νου, και με μπόλικη υπεροψία. Και, το χειρότερο: παλιά μας κορόιδευαν κρυφά, πίσω απ’ την πλάτη μας — τώρα μας κοροϊδεύουν ξεδιάντροπα, μπροστά στα μούτρα μας.

Όποιος είδε απόψε το ειρωνικό χαμόγελο του κ. Μαντούβαλου καταλαβαίνει πολύ καλά τι εννοώ…

Γιατί ρε πουλάκι μου βάζεις εμπόδια στο σχέδιο του Θεού;

Κι άλλο e-mail μας έφθασε,
εμπρός βήμα ταχύ
να το εξιχνιάσουμε
με λίγη προσοχή

Αυτή τη φορά το αλυσιδωτό μήνυμα έφτασε μέσω …χρονομηχανής, μια που κυκλοφορεί απαράλλαχτο τουλάχιστον από το 2004, και αφορά στη δήθεν προσπάθεια των γνωστών σκοτεινών κύκλων (ε, μη μου πείτε ότι δεν τους ξέρετε πια…) να επιτύχουν τη «μυστική εξάπλωση» της «κάψουλας εμφυτευμένου χαράγματος».

Η συνημμένη παρουσίαση του Powerpoint μπλέκει μεταξύ τους δυο ξεχωριστές τεχνολογίες εμφυτεύσιμων τσιπ, από τα οποία το μεν περιέχει πληροφορίες (π.χ. στοιχεία ταυτότητας) ενώ το δε είναι μια προσπάθεια υποκατάστασης της πιστωτικής κάρτας στις χρηματικές συναλλαγές. Το δεύτερο δεν έχει πιάσει, και το μέλλον του προδιαγράφεται αβέβαιο (δική μου εκτίμηση αυτή), ενώ το πρώτο είναι γνωστό από καιρό και γίνεται μεγάλη συζήτηση για τις πιθανές παραβιάσεις προσωπικών δεδομένων, τις δυνατότητες παρακολούθησης των πολιτών, κ.τ.λ.. Αν το μέιλ μιλούσε γι’ αυτές τις ενστάσεις, δεν θα υπήρχε πρόβλημα, και θα μπορούσε ίσως κανείς να παραβλέψει τις όποιες ανακρίβειες. Αν…

Γιατί ο σκοπός αυτών των αναφορών είναι η σύνδεση της τεχνολογίας με τον Αντίχριστο, τον 666, το Θηρίο, και άλλα γεννήματα πρωτόγονης φαντασίας. Ο δημιουργός της παρουσίασης ισχυρίζεται πως αυτό το τσιπ (στην πραγματικότητα είναι δύο και εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους) θα μπαίνει στο κεφάλι ή στο χέρι, όπως γράφει η Αποκάλυψη του Ιωάννη (στην πραγματικότητα τα τσιπ αυτά εμφυτεύονται ψηλά στο μπράτσο, ώστε να βρίσκονται μακριά από αρθρώσεις και ευπαθή σημεία), και θα είναι αδύνατον να το αφαιρέσεις (στην πραγματικότητα μπορούν να αφαιρεθούν με μια απλή χειρουργική επέμβαση).

Όπως και στην περίπτωση του γραμμωτού κώδικα, λοιπόν, έχουμε πάλι κάποιους φανατικούς θρησκόληπτους να βλέπουν παντού «τα σημεία των καιρών» και την «επαλήθευση των προφητειών της Αποκάλυψης». Αφήνω κατά μέρος το ότι η Αποκάλυψη είναι απλώς ένα παραλήρημα, και το ότι δεν υπάρχουν προφήτες, και θέλω να ρωτήσω δυο πράγματα:

Πρώτον, αφού η Ορθοδοξία λέει ότι η Αποκάλυψη του Ιωάννη είναι αλληγορικό κείμενο που δεν πρέπει να εκλαμβάνεται κυριολεκτικά (γι’ αυτό και δεν συμπεριλαμβάνεται στα αναγνώσματα των ακολουθιών), πώς γίνεται και τόσοι ελληνορθόδοξοι κληρικοί και πιστοί καταπίνουν με μαζοχιστική ευδαιμονία αυτά τα κατασκευάσματα των αμερικάνων (συνήθως) Ευαγγελικών, οι οποίοι βέβαια πιστεύουν πως η Βίβλος κυριολεκτεί παντού και πάντοτε;

Και δεύτερον, αφού όλοι αυτοί πιστεύουν πως το «σχέδιο του Θεού» βρίσκεται σε εξέλιξη και τα πάντα πρόκειται να γίνουν όπως τα αφηγείται η Αποκάλυψη, τότε γιατί βάζουν εμπόδια σ’ αυτό το σχέδιο, κάνοντας πολεμική εναντίον κάθε τεχνολογίας (συνήθως) ή ιδέας που νομίζουν πως θα μας οδηγήσει ένα βήμα πιο κοντά στην «έλευση του Αντιχρίστου»; Γιατί δεν αφήνουν το σχέδιο να εξελιχθεί κανονικά, αρνούμενοι απλώς να βάλουν πάνω τους το «χάραγμα»; Αφού στο τέλος θα νικήσει ο Μεγάλος — έτσι δεν γίνεται στο μυθιστόρημά τους;



[Λεπτομέρειες για το μέιλ στο Break the Chain και στο Snopes.]