3.4.06

Μεταφραστικά Μαργαριτάρια - μέρος 3ο

Έτσι, για να μην ξεχνιόμαστε, συνεχίζω την παράθεση αλιευμάτων από την τηλεόραση. Βέβαια, όπως λένε οι αμερικάνοι, "είναι σαν να πυροβολείς ψάρια μέσα σε βαρέλι". Αλλά δεν νιώθω καθόλου τύψεις. Όταν δίνεις τη δουλειά σε άσχετους (ή, έστω, μαθητευόμενους) μόνο και μόνο γιατί είναι φτηνότεροι, καλά να πάθεις...

Σε ντοκιμαντέρ για έντομα στο MEGΑ, είδα να αναφέρονται κάποια έντομα που δεν είχα ξανακούσει ποτέ: η 100-ποδαρούσα και η 1000-ποδαρούσα. Την ίδια στιγμή ο αφηγητής έλεγε τις αγγλικές λέξεις "centipede" και "millipede", που όμως, για κακή τύχη του μεταφραστή, στα ελληνικά αποδίδονται με τους όρους "σαρανταποδαρούσα" και "μυριόποδο".

Στην ταινία "Ρόμποκοπ 3", αν θυμάμαι καλά, κάποια στιγμή μιλάνε για "3 ανθρώπους κι έναν γερμανό βοσκό". Κι αναρωτιέσαι: μα, καλά, οι βοσκοί δεν είναι άνθρωποι; Και μετά από λίγο βλέπεις, βέβαια, 3 ανθρώπους κι έναν Γερμανικό Ποιμενικό (German Shepherd, το γνωστό μας λυκόσκυλο).

Σε άλλο ντοκιμαντέρ (πολύπαθο είδος, απ' ό,τι φαίνεται), ο αφηγητής μιλούσε για "differences between a dolphin and a porpoise" -- δηλ. τις διαφορές ανάμεσα σε ένα δελφίνι και σε μια φώκαινα (ή γουρουνόψαρο). Και ο μεταφραστής γράφει στους υπότιτλους: "οι διαφορές ανάμεσα σε ένα δελφίνι και μια φάλαινα" -- λες και θα ήταν τόσο δύσκολο να εντοπιστούν ώστε έχρηζαν ειδικής μνείας...

Σε μουσικό ντοκιμαντέρ είδα μια αναφορά σε κάποια μπαρόκ σύνθεση με τον τίτλο "το κανόνι και ο ταγματάρχης". Κάπως παράξενος τίτλος για μουσικό έργο της εποχής του μπαρόκ, θα σκεφτείτε. Όντως. Επρόκειτο για τον Κανόνα σε Ρε Μείζονα (Canon in D Major) του Πάχελμπελ.

Κι ένα τελευταίο σχόλιο: Η αγγλική λέξη "empathy" μπορεί να προέρχεται από την ελληνική λέξη "εμπάθεια", αλλά ο δανεισμός της έγινε με την αρχαία σημασία της "μεγάλης συμπάθειας". Στη νέα ελληνική, η λέξη σημαίνει το αντίθετο -- την αρνητική προκατάληψη εναντίον κάποιου. Να μην τα μπερδεύουμε, κ.κ. συνάδελφοι...

11 comments:

Anonymous said...

Καλημέρα.Πραγματικά ο υποτιτλισμός στις ταινίες είναι αρκετές φορές για γέλια.Εχω κάνει μεταφράστρια ένα φεγγάρι,αλλά σε λογοτεχνικά κείμενα.Είναι σαν να μεταφράζεις έχοντας ένα σπαθί πάνω από τη παλάμη σου.

Dormammu said...

κι όμως, Χιλιοποδαρούσα υπάρχει!
Είχε κάποτε ζωγραφίσει μια ο Παραμυθάς με το μαγικό του μολύβι....

cyrus said...

@regina: Αν έχεις συλλέξει κάποια ανάλογα μαργαριτάρια, βάλτα στο μπλογκ σου, αλλιώς φέρτα από δω. Είχα σταματήσει τη συλλογή, αλλά μου φαίνεται θα ξαναρχίσω -- το μόνο πρόβλημα είναι ότι δεν βλέπω και πολύ τηλεόραση τελευταία...

@dormammu: το πιστεύεις ότι θυμάμαι ακόμη τη μουσική των τίτλων του Παραμυθά; Τα-τάαα, τα-τάαα, τα-τά τα-τά τα-τάαα...

Chaca-Khan said...

nice

Thrass said...

H χολυγουντιανή ταινία με τίτλο "All the right moves" μεταφράστηκε με τίτλο "Τομ Κρουζ ο αχτύπητος". ΟΚ, οι τίτλοι είναι μια κάπως διαφορετική ιστορία, αλλά το βρίσκω ξεκαρδιστικό.

Επίσης, στη σειρά "Ποιός είναι το αφεντικό", χτυπάει το τηλέφωνο, ο πρωταγωνιστής λέει "I get it!" και ο υπότιτλος μας ενημερώνει... "Κατάλαβα!".

paragrafos said...

Ενδεχομένως η φράση "εκατοποδαρούσα και η χιλιοποδαρούσα" να σας έκανε... Τούρκο. Εμένα πάντως μου προσφέρατε πλούσιο γέλιο (μετά από μια δύσκολη νύχτα) και σας ευχαριστώ!

Με αγάπη

Παράγραφος

Περαστικός said...

Εμένα με αποτελείωσε το κανόνι και ο ταγματάρχης.

I.P.Potis said...

Ας μην ξεχνάμε και τα προσκοπάκια orc στο lord of the rings, the two towers, μετά την αντίστοιχη μετάφραση του scout.

ellinida said...

Εγώ πάλι καταδιασκεδάζω πιάνοντας τα λάθη των μεταφραστών .
:)

mickey said...

Πω πω πράγμα!

Ασχολιόμουν κι εγώ με το σπορ παλιά (όταν ΕΒΛΕΠΑ τηλεόραση). Αν θυμάμαι καλά μάλιστα πρέπει να είχα κάνει κι ένα δυο τηλεφωνήματα σε τηλεοπτικούς σταθμούς - τι θέλω και χτυπάω το κεφάλι μου στον τοίχο!

Συνέχισε, συνέχισε!

Anonymous said...

Δυστυχώς όσα διαβάζω είναι σωστά. είμαι κι εγώ μεταφραστής ταινιών και γνωρίζω τα πράγματα εκ των εσω. Δεν θα πω τις κλασσικές δικαιολογίες, έλλειψη χρόνου, κακοπληρωμένοι μεταφραστες, περιορισμοί στους υποτιτλους κλπ. Σϊγουρα παίζουν τον ρόλο τους, αλλά δεν πρόκειται να παραδώσω μια μετάφραση με λάθη ή χωρίς να ψάξω κάτι μόνο και μόνο επειδή δεν με πληρώνουν καλά. Λάθη γίνονται σαφώς λόγω έλλειψης χρόνου ή άγνοιας μεθόδων αναζήτησης από τους μεταφραστές. Ωστόσο πρέπει να εντοπίσετε εκτός από τα γνωστά ονόματα που βλέπουμε στο τέλος των ταινιών και εκείνες τις άθλιες μεταφρασεις που στο τέλος έχουν μόνο το όνομα της εταιρίας. Γιατί ο μεταφραστής είναι σαν το γαλα, αγνώστου προέλευσης.