14.11.06

Λέγε, λέγε, κάτι θα μείνει...

Συχνά αναρωτιέμαι πώς γίνεται και τόσοι περιαστικοί μύθοι, τόσες δεισιδαιμονίες και τόσα ψεύδη επιζούν, διασπείρονται και διαιωνίζονται, παρά το γεγονός ότι έχουν ήδη καταρριφθεί, απορριφθεί και αποκαλυφθεί.

Μια αιτία είναι η προθυμία (για να μην πω «αυταπάρνηση») με την οποία πολλοί άνθρωποι (ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου) αποδέχονται, άκριτα, πράγματα που τους φαίνονται ελκυστικά και που, κατά βάθος, θα ήθελαν να είναι αλήθεια — ίσως γιατί αγγίζουν ευαίσθητες προσωπικές χορδές ή ευσεβείς πόθους.

Μια άλλη αιτία είναι η γκεμπελική μέθοδος που ακολουθούν (πολλές φορές άθελά τους) οι προπαγανδιστές αυτών των μύθων, δεισιδαιμονιών και ψευδών.

Είναι η γνωστή μέθοδος «λέγε, λέγε, κάτι θα μείνει».

Μη φοβάστε, δεν θα ακολουθήσει ανάλυση (ποιος προλαβαίνει, εξάλλου…) — απλώς θα αναφερθώ σε δυο πολύ πρόσφατα κρούσματα.


Χθες το πρωί, ο κ. Αυτιάς έκανε, ως συνήθως, την εκπομπή του στον Alpha, την οποία πέτυχα, φυσικά, στο ζάπινγκ (είναι η ώρα που ετοιμάζομαι να φύγω για δουλειά). Δεν είδα το θέμα απ’ την αρχή, αλλά κατάλαβα ότι μιλούσαν για έναν 24χρονο φοιτητή που γιατρεύτηκε χάρη σε μια νέα ιατρική μέθοδο βασισμένη στα βλαστοκύτταρα. Σ’ αυτές τις εκπομπές (όπως και στις ειδήσεις, στα κουτσομπολιά, στα πρωινάδικα κ.τ.λ.) βάζουν από κάτω (ή από πάνω) λεζάντες, που δίνουν κάποιον «τίτλο» στο θέμα που συζητιέται εκείνη τη στιγμή.

Η λεζάντα στην οθόνη έγραφε:

«Από θαύμα σώθηκε 24χρονος φοιτητής».

Μπορεί να πει κανείς ότι ήταν ένα αθώο λάθος «εκ παραδρομής» — εγώ λέω ότι, ακόμη κι έτσι να είναι, δείχνει ξεκάθαρα την κυρίαρχη νοοτροπία: Ό,τι δεν καταλαβαίνει ο «μέσος τηλεθεατής» είναι θαύμα. Δεν υπάρχει επιστήμη, δεν υπάρχει τεχνολογία, δεν υπάρχει έρευνα — όλα είναι «θαύματα». Άρα (βγαίνει αβίαστα το συμπέρασμα στο νου του «μέσου τηλεθεατή»), αφού είναι θαύματα, έχει βάλει το χεράκι του ο Θεός, ο Χριστός, η Παναγία ή κάποιος άλλος από το λεφούσι των «Αγίων της Πίστεώς μας», που λέει κι ο κ. Καρατζαφέρης στο ομότιτλο βιβλίο του. Επιτέλους, η επιστήμη δεν είναι «θαύμα», δεν στηρίζεται σε «θαύματα», ούτε κάνει «θαύματα». Είναι μια μακρά και επίπονη διαδικασία, συχνά άχαρη και άκαρπη. Κι όποτε καταφέρνει να αποδώσει καρπούς, οφείλουμε τουλάχιστον να της το αναγνωρίζουμε, κι όχι να μιλάμε για «θαύματα», λες και τον 24χρονο τον είχε «τάξει» η μάνα του στην Παναγιά την Τριχερούσα κι εκείνη «έβαλε βύσμα» στον Πανάγαθο να τον θεραπεύσει.

Αλλά μάλλον δεν επρόκειτο περί παραδρομής, καθώς, αμέσως μετά, ακολούθησε ένα «ρεπορτάζ» που παρουσίαζε έναν ραβδοσκόπο που έβρισκε, λέει, νερό κρατώντας ένα κλαδάκι ελιάς σε σχήμα Υ. Έτσι γίνονται αυτά τα πράγματα: πρώτα εθίζουμε τον κόσμο στο να ψάχνει παντού μεταφυσικές εξηγήσεις, και μετά του πλασάρουμε ό,τι θέλουμε…


Το άλλο πρόσφατο κρούσμα είναι (το μαντέψατε!) από την εκπομπή του κ. Λιακόπουλου, ο οποίος επιμένει να διασπείρει παρανοϊκές θεωρίες συνωμοσίας που έχουν καταρριφθεί προ πολλού. Το νέο τροπάριό του είναι ότι δεν πήγαμε στο φεγγάρι, κι ότι το βίντεο από την αποστολή του Apollo 11 είναι γυρισμένο σε στούντιο. Και δώσ’ του φωτογραφίες με «ύποπτα» σημεία, και δώσ’ του «αναπάντητα» ερωτήματα, και δώσ’ του (εμφανώς πλαστά) βίντεο που δείχνουν προβολείς να πέφτουν πίσω από τους «αστροναύτες»…

Σ’ αυτούς τους ιδεολογικούς χώρους, όπως είναι απόλυτα φυσικό, η τακτική «λέγε, λέγε, κάτι θα μείνει» είναι ψωμοτύρι. Τι κι αν οι άλλοι προσκομίζουν αποδείξεις; Εμάς, σκασίλα μας. Εμείς θα λέμε συνέχεια το τροπάρι μας σαν να μην τρέχει τίποτε. Στοιχεία οι άλλοι; Επαναλήψεις εμείς. Λογικές εξηγήσεις οι άλλοι; Τυφλόμυγα εμείς. Από την πόλη έρχονται οι άλλοι; Στην κορφή κανέλλα εμείς.

Πάρτε και μερικά λινκ, γιατί, πώς να το κάνουμε, οι άμεσα ενδιαφερόμενοι τα έχουν πει πολύ καλύτερα στο παρελθόν:

Clavius.org
Redzero’s Moon Hoax
Bad Astronomy
Goddard’s Journal
Jim Scotti's “Not Faked”

Και μια φωτό από τη NASA

16 comments:

Rodia said...

"Λέγε λέγε" κι εμείς, αλλά δεν έχουμε κανάλι καρντιά μου.. ;-)

An-Lu said...

@ σάιρους
Περισσότερα περί "άχαρης" επιστήμης το Σάββατο...

@Μαμά Ροδιά, έχουμε όμως ευλόγιον! Άλλο "θαύμα" κι αυτό!

Π said...

Rodia: Σωστή! Aλλά δυστυχώς τα λεπτά με τα άλλα λέγε-λέγε έρχονται! Δεν ξέρω αν είχατε δει ότι πριν από κάποια χρόνια βγήκε ελληνική έκδοση του Sceptic: τρία τεύχη άντεξε...

Rodia said...

Αγαπητέ Π, είμεθα λαός πλήρης φαντασίας και αυτό μας δυσκολεύει στη scep-ση!;-)

Π said...

Eνώ με την pep-ση πρόβλημα ουδέν.

Aphrodite said...

Ε, μα πρέπει να τους καταγγείλουμε στους Mythbusters πια! (δύο τύποι που έχουν βαλθεί να καταρρίψουν ή ακόμη και να επιβεβαιώσουν διάφορες θεωρίες, παραμύθια και θρύλους. Θυμίζει φάρσα η εκπομπή τους, αλλά ώρες-ώρες βγάζει διαμαντάκια... Αν αντέχεις μεταμεσονύκτιο γέλιο, το δείχνει και στην ελληνική τιβι-νομίζω ΣΚΑΙ)

cyrus said...

Ροδιά, Γοργόνα μας και Π: Θα αναλύσωμεν το θέμα επί της στρογγυλής τραπέζης...

Αφροδίτα, με προσβάλλεις (έλα, χαμογέλα, πλάκα κάνω...) — τους Mythbusters τους ξέρω από πέρυσι, κι έχω κατεβάσει και δει αρκετά επεισόδιά τους. Δοκίμασα να δω ένα από τα (μεταγλωττισμένα) επεισόδια που προβάλλει ο Σκάι, και δεν προτίθεμαι να το ξανακάνω...

Anonymous said...

Μα Kε cyrusgeo,

Φυσικά και δεν πήγε η ΝΑΣΑ στη σεληνη, (τουλάχιστον όχι πρώτη).
Πρώτοι πήγαν οι φίλοι μας οι Κένταυροι +χλημίντρισον+ παρέα με τους όμαιμούς μας ΕΛ®, με τεριρέμ κοσμοσφαίρες®.

Πάντως το πρόβλημα είναι οτι λέξη "θαύμα" βρίσκει πολύ περισσότερους "αγοραστές" από τις λέξεις "επιστήμη", "πρωτοποριακή μέθοδος" και "ιατρική έρευνα".

Δώσε στο λαό "θαύματα" για να του ρίξουμε μετά διαφημήσεις για Cherokee με 172 δόσεις...

cyrus said...

Ή αλλιώς, δώσε στο λαό SUV με δωρεάν μάτι, παναγίτσα, άγιο Χριστόφορο και "μπαμπά, μην τρέχεις"...

cyrus said...

Και το τρισάγιο ευγενική προσφορά του καταστήματος...

Αθήναιος said...

Έχω απελπιστεί πλέον. Χθες συναντήθηκα με μια πολύ γνωστή Καθηγήτρια Γεωλογίας, μια ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ κυρία. Μιλούσαμε για έναν γνωστό μας που σώθηκε από τον καρκίνο χάρις σε μια καινούργια τεχνική(εγχείρηση) που έχουν αναπτύξει στις ΗΠΑ. Μιλώντας για την ψυχική οδύνη που πέρασε η οικογένειά του μου είπε ότι η μητέρα του ενώ δεν πίστευε άρχισε να πιστεύει. Έμεινα έκπληκτος! " Μα εσείς, καθηγήτρια της Γεωλογίας μάλιστα πιστεύετε;"

Και μου είπε ότι πιστεύει ότι η τελειότητα της Φύσης δεν είναι τυχαία κι ότι κάποιος έχει βάλει το χέρι του...κι εμείς σχολιάζουμε τον Αυτιά...

cyrus said...

Αθήναιε, είναι τραγική η κατάσταση — λες και δεν υπήρξε ποτέ ο Δαρβίνος...

Σκέψου, όμως, ότι άτομα σαν τον Αυτιά (ή το Λιακόπουλο) είναι εν μέρει υπεύθυνα για τη δημιουργία τέτοιων καθηγητριών της Γεωλογίας...

basik-ly said...

Βρήκα κι άλλο μαργαριτάρι από την ανεκδιήγητη πλέον Ε.

http://www.enet.gr/online/online_text/c=115,id=90127788

Προσέξτε το: "Σήμερα, πρώτα ο Θεός, επιστρέφει κανονικά με την αποστολή στην Αθήνα."

Anonymous said...

@ basik

Δηλαδή πρώτα θα επιστρέψει ο Θεός στην Αθήνα και μετά όλοι οι υπόλοιποι(Οι κομίζοντες γλαύκαν π.χ.)

Μα ειλικρινά δεν καταλαβαίνω τον προβληματισμόν σας. Η σειρά αφίξεως είναι καθαρά θέμα ιεραρχίας!

cyrus said...

Εμένα μου αρέσει η άλλη έκφραση, που λέει: "Θεού θέλοντος και καιρού επιτρέποντος". Δηλαδή, για στάσου: αν ο Θεός ήθελε, δεν θα έκανε τον καιρό όπως γούσταρε;

mickey said...

Εγώ πάντως ακόμα ψάχνω να βρω το τσουτσέκι της φωτό που ήρθε και μου χάλασε τις διακοπές.

Αμάν πια με τους τουρίστες, ούτε εκεί δε μπορεί πια να βρει κανείς την ησυχία του!