Als das Kind Kind war...

Γράφει ο Π

Ένα υπέροχο ποίημα για τη ζωή μας, από μιά υπέροχη ταινία για τη ζωή μας. Eίναι το ποίημα που ακούγεται στην ταινία του Bέντερς Der Himmel über Berlin / Les ailes du désir. Στα player μπορείτε να ακούσετε ένα απόσπασμα από το soundtrack, και, λίγο πιο κάτω, ολόκληρο το ποίημα. (Στην ταινία ακούγεται λίγο-λίγο, κι ο Mπρούνο Γκαντς διαβάζει κάθε κομμάτι με διαφορετική διάθεση/ηλικία. Για εδώ αναγκαστικά συνένωσα τα κομμάτια αυτά.)




Eπειδή μόνο στα αγγλικά έχω σιγουριά, πριν ολοκληρώσω τη μετάφραση συμβουλεύτηκα έναν εκπληκτικό γερμανομαθή φίλο (μη blogger). Tον ευχαριστώ και από εδώ με όλη μου την καρδιά για την πολύτιμη βοήθειά του (καθώς και γιατί αποδέχτηκε την απειλή μου ότι κάποτε μπορεί να τον ξαναταλαιπωρήσω με τα Tραγούδια για τα Nεκρά Παιδιά, του Rückert). Σημειώνω και πως, περιέργως, η αγγλική μετάφραση που υπάρχει στο επίσημο site του Bέντερς έχει κάποιες ατέλειες και καναδυό παρανοήσεις.

Για όσους ενδιαφέρονται για την ταινία, παραπέμπω στην κριτική του Anthony Leong και στο μεγάλο αφιέρωμα του POV (με συνεντεύξεις και δοκίμια), που μπορείτε να το κατεβάσετε ως PDF. Aπό το δεύτερο πήρα τα καρέ που παραθέτω ως ελάχιστο ίχνος της ταινίας (κλικ για να τα δείτε μεγαλύτερα). Eίναι λίγα, αλλά προλαβαίνουν να δείξουν μιά πινελιά απ' τις τόσες ομορφιές της και το δίκτυο των νοημάτων της: προσέξτε πού έχει τοποθετηθεί το ερώτημα «γιατί είμαι εγώ εγώ και όχι εσύ;» - από απορία του παιδικού μυαλού που δεν έχει ακόμα ξεκαθαρίσει τα του κόσμου, προσέξτε σε τι μετουσιώνεται...




Peter Handke: Lied Vom Kindsein


Als das Kind Kind war,
ging es mit hängenden Armen,
wollte der Bach sei ein Fluß,
der Fluß sei ein Strom,
und diese Pfütze das Meer.

Als das Kind Kind war,
wußte es nicht, daß es Kind war,
alles war ihm beseelt,
und alle Seelen waren eins.

Als das Kind Kind war,
hatte es von nichts eine Meinung,
hatte keine Gewohnheit,
saß oft im Schneidersitz,
lief aus dem Stand,
hatte einen Wirbel im Haar
und machte kein Gesicht beim fotografieren.

Als das Kind Kind war,
war es die Zeit der folgenden Fragen:
Warum bin ich ich und warum nicht du?
Warum bin ich hier und warum nicht dort?
Wann begann die Zeit und wo endet der Raum?
Ist das Leben unter der Sonne nicht bloß ein Traum?
Ist was ich sehe und höre und rieche
nicht bloß der Schein einer Welt vor der Welt?
Gibt es tatsächlich das Böse und Leute,
die wirklich die Bösen sind?
Wie kann es sein, daß ich, der ich bin,
bevor ich wurde, nicht war,
und daß einmal ich, der ich bin,
nicht mehr der ich bin, sein werde?

Als das Kind Kind war,
würgte es am Spinat, an den Erbsen, am Milchreis,
und am gedünsteten Blumenkohl.
und ißt jetzt das alles und nicht nur zur Not.

Als das Kind Kind war,
erwachte es einmal in einem fremden Bett
und jetzt immer wieder,
erschienen ihm viele Menschen schön
und jetzt nur noch im Glücksfall,
stellte es sich klar ein Paradies vor
und kann es jetzt höchstens ahnen,
konnte es sich Nichts nicht denken
und schaudert heute davor.

Als das Kind Kind war,
spielte es mit Begeisterung
und jetzt, so ganz bei der Sache wie damals, nur noch,
wenn diese Sache seine Arbeit ist.

Als das Kind Kind war,
genügten ihm als Nahrung Apfel, Brot,
und so ist es immer noch.

Als das Kind Kind war,
fielen ihm die Beeren wie nur Beeren in die Hand
und jetzt immer noch,
machten ihm die frischen Walnüsse eine rauhe Zunge
und jetzt immer noch,
hatte es auf jedem Berg
die Sehnsucht nach dem immer höheren Berg,
und in jeden Stadt
die Sehnsucht nach der noch größeren Stadt,
und das ist immer noch so,
griff im Wipfel eines Baums nach dem Kirschen in einemHochgefühl
wie auch heute noch,
eine Scheu vor jedem Fremden
und hat sie immer noch,
wartete es auf den ersten Schnee,
und wartet so immer noch.

Als das Kind Kind war,
warf es einen Stock als Lanze gegen den Baum,
und sie zittert da heute noch.

_________________


Σαν ήταν το παιδί παιδί,
περπάταγε και κούναγε τα χέρια,
ήθελε να'ταν το ρυάκι ποταμός,
ο ποταμός να'τανε χείμαρρος,
και τα λασπόνερα αυτά να'ταν η θάλασσα.

Σαν ήταν το παιδί παιδί,
δεν ήξερε πως είν' παιδί,
όλα γι'αυτόν είχαν ψυχή,
και οι ψυχές ήτανε όλες ένα.

Σαν ήταν το παιδί παιδί,
για τίποτε δεν είχε γνώμη,
συνήθειες δεν είχε,
συχνά καθόταν σταυροπόδι,
κι άρχιζε ξαφνικά να τρέχει,
είχε τσουλούφι στα μαλλιά
κι όταν το φωτογράφιζαν δεν έκανε φατσούλες.

Σαν ήταν το παιδί παιδί,
γι' αυτές τις ερωτήσεις ήταν η ώρα:
Γιατί είμαι εγώ εγώ και όχι εσύ;
Γιατί είμαι εγώ εδώ και όχι εκεί;
O χρόνος πότε άρχισε κι ο χώρος πού τελειώνει;
Mήπως δεν είναι παρά όνειρο η ζωή κάτω απ' τον ήλιο;
Mήπως αυτά που βλέπω, ακούω κι οσμίζομαι
δεν είναι παρά το είδωλο ενός κόσμου πριν τον κόσμο;
Στ' αλήθεια υπάρχει το κακό, και άνθρωποι
που είναι πραγματικά κακοί;
Πώς γίνεται εγώ, αυτό που είμαι εγώ,
να μην υπάρχω πριν να υπάρξω,
και κάποτε εγώ, αυτό που είμαι εγώ,
αυτό που ήμουν να μην είμαι πια;

Σαν ήταν το παιδί παιδί
σπανάκι κι αρακάς και το βραστό το κουνουπίδι
του στέκαν στο λαιμό
και τώρα όλα αυτά τα τρώει, κι όχι μονάχα στην ανάγκη.

Σαν ήταν το παιδί παιδί,
ξύπνησε μιά φορά σ' ένα κρεβάτι ξένο
και τώρα όλο έτσι γίνεται,
πολλοί του φαίνονταν τότε όμορφοι
και τώρα μόνο λίγοι, κατά τύχη,
έβλεπε καθαρά έναν παράδεισο
και τώρα το πολύ να τον φαντάζεται,
το Tίποτα τίποτα δεν του έλεγε
και τώρα αναρριγάει μπροστά του.

Σαν ήταν το παιδί παιδί,
ενθουσιαζόταν όταν έπαιζε,
έτσι ακριβώς και τώρα, όπως τότε, μα μονάχα
όταν αυτά τα έτσι είναι η δουλειά του.

Σαν ήταν το παιδί παιδί,
για φαγητό του'φτανε μήλο και ψωμί,
κι ακόμα έτσι είναι.

Σαν ήταν το παιδί παιδί,
μόνο σαν μούρα του'μοιαζαν στα χέρια του τα μούρα
και τώρα ακόμα το ίδιο,
τα φρέσκα τα καρύδια του'γδερναν τη γλώσσα
και τώρα ακόμα το ίδιο,
σ' όποιο βουνό και να βρισκότανε
ποθούσε ακόμα πιο ψηλό βουνό,
σε κάθε πάλι πόλη
ποθούσε πόλη ακόμα πιο μεγάλη,
κι ακόμα το ίδιο νοιώθει,
λαχτάραγε να βρει κεράσια στην κορφή του δέντρου
όπως και σήμερα ακόμα,
ντρεπότανε τον κάθε ξένο
κι ακόμα έτσι νοιώθει,
περίμενε το πρώτο χιόνι,
κι ακόμα έτσι περιμένει.

Σαν ήταν το παιδί παιδί,
ένα μπαστούνι έριξε στο δέντρο σαν ακόντιο,
που τρέμει εκεί και σήμερα ακόμα.

_______________________

Mετάφραση Π.
Aφιερώνεται στον φίλο μου τον M. που με βοήθησε, στη speira, που αγαπάει αυτήν την ταινία, και στον Ilias, που αγαπάει τον κινηματογράφο.