Ακούγοντας τη λέξη «δεισιδαιμονία», συνήθως μας έρχεται στο νου κάποια αθώα ή και χαριτωμένη παραξενιά, όπως το να χτυπάς ξύλο στο άκουσμα κάποιων λέξεων, το να αποφεύγεις να περάσεις κάτω από σκάλες, το να μπαίνεις σ’ ένα σπίτι με το δεξί ή το να κουβαλάς πάντοτε μαζί σου κάποιο γούρι. Αυτά στο δυτικό κόσμο της σημερινής εποχής, γιατί σε άλλα μέρη του κόσμου (όπως συνέβαινε και παλιότερα στην Ευρώπη) οι δεισιδαιμονίες μπορεί άνετα να σου κοστίσουν τη ζωή.
Σύμφωνα με το BBC, στην Τανζανία οι μάγοι-γιατροί κυνηγούν (ή βάζουν άλλους να κυνηγούν για λογαριασμό τους) τους αλφικούς (ή λευκοπαθείς, ή αλμπίνους) συμπατριώτες τους για να τους σκοτώσουν και να εκμεταλλευτούν διάφορα μέρη του σώματός τους για την παρασκευή μαγικών φίλτρων που υποτίθεται ότι χαρίζουν πλούτη σε όποιον τα χρησιμοποιήσει. Στην πραγματικότητα, βέβαια, οι μόνοι που πλουτίζουν είναι οι ίδιοι οι μάγοι-γιατροί. Μετά το ανελέητο κυνήγι διαφόρων ζώων για τους ίδιους ακριβώς λόγους, λοιπόν, περάσαμε στους ανθρώπους. Άντε, και εις ανώτερα!
Η δεισιδαιμονία (ο φόβος των θεών), σύμφωνα με το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη, είναι «η πίστη ή αντίληψη που με ανορθολογικό τρόπο αποδίδει σε τυχαία γεγονότα, σε πράξεις ή σε αντικείμενα υπερφυσικές ιδιότητες που μπορούν δήθεν να επηρεάσουν αρνητικά την πορεία και την τύχη της ζωής του ανθρώπου».
Τον ορισμό αυτό τον βρίσκω ακριβέστατο. Αν, μάλιστα, μετά το «αρνητικά» προσθέσετε και το «ή θετικά», και αφαιρέσετε τα περί πορείας και τύχης, θα έχετε μια φράση που αντικατοπτρίζει πάρα πολλές (ανατριχιαστικά πολλές, θα έλεγα) εκφάνσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ίσως αυτή να είναι η περιβόητη ρίζα του κακού — ίσως και όχι, πραγματικά δεν ξέρω. Θα έπρεπε, όμως, να είμαστε λίγο περισσότερο αρνητικοί σε τέτοια φαινόμενα, και να μην τα αντιμετωπίζουμε απλά σαν άκακες γραφικότητες, γιατί υποθάλπουν μια όχι και πολύ υγιή αντίληψη για τον κόσμο. Σε αυτό το θέμα, η άποψή μου μάλλον συγκλίνει με αυτή του Ρίτσαρντ Ντόκινς:
Ολόκληρο το ντοκιμαντέρ The Enemies of Reason στο Google Video:
1ο μέρος
2ο μέρος
Συλλογές με διάφορες προλήψεις και δεισιδαιμονίες:
asxetos.gr
OldSuperstitions.com
14.8.08
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
13 comments:
Intersting...
Πριν καν διαβάσω πιό πέρα απ'την πρώτη πρόταση: εγώ όταν ακούω τη λέξη δεισιδαιμονία βλέπω μία εικόνα πολύ σκοτεινή, όπου λίγοι ημίγυμνοι πρωτόγονοι κρατάνε δάδες οι οποίες όμως είναι τόσο ανεπαρκείς που δεν καταφέρνουν να διαπεράσουν το σκοτάδι, παρά μόλις καταφέρνουν να φωτίσουν τα σώματά τους. Οι πρωτόγονοι αυτοί κοιτάνε προς ένα σημείο κάπου έξω απ'την εικόνα με εκφράσεις που περιέχουν έκπληξη, αίνιγμα και φόβο αλλά στερούνται παντελώς νοημοσύνης, και αμέσως σκύβουν και το προσκυνάνε με έκφραση κατάνυξης, αυτο-καταναγκασμού, και ΤΡΟΜΟΥ. :-)
πλανη η δεισιδαιμονία,μα σιγουρα σε ιδια ή και μεγαλυτερη πλανη ειναι ο dawnkins πιστευω. τι να πεις για ενα ανθρωπο που στην μια συνεντευξη λεει "...as a scientist and an educator I like the idea that we believe in things, because there is evidence..." και σε μια αλλη στο BBC λεει οτι "...our brains are predisposed to be being religious...".
τωρα πως ενας βιολογος βρηκε επιστημονικη αποδειξη για το δευτερο quote, μονο αυτος κι θεος το ξερει. μαλλον επειδη ετσι θελει να "πιστευει".
επισης θα ηθελα να ευχαριστησω απο αυτο το μπλογκ, τον διαγορα για τον αποκλεισμο απο το δικο του μπλογκ των 3 απαντησεων, που εχω στειλει απο το πρωι.
επισης να ευχαριστησω pioneer για την παραπομπη και iokaste για το ενδιαφερον να απαντηση μεσω mail το οποιο δεν μπορω να της δωσω. γραψε στο μπλογκ μου.
καλημέρα, an-lu...
Διαγόρα, μάλλον έχουμε διαφορετικές προσλαμβάνουσες από την καθημερινότητα...
marquee, συγγνώμη, αλλά δεν βλέπω πού είναι η αντίφαση. Αυτό που λέει ο Ντόκινς για την θρησκευτική προδιάθεση είναι μια επιστημονική υπόθεση που έχει να κάνει με το γεγονός ότι όλοι οι πολιτισμοί έχουν αναπτύξει κάποιου είδους θρησκεία και με το πώς ερμηνεύει αυτό το γεγονός η εξελικτική βιολογία. Μπορείς να διαφωνήσεις μαζί του, αν θες, αλλά δεν μπορείς να τον κατηγορήσεις για αντίφαση.
Marquee, ενόσω έχεις ακόμα πολλά να μάθεις περί ιστολογείν, όταν αναφέρεσαι σε ζητήματα που αφορούν το ιστολογείν, σε συμβουλεύω να γράφεις με ύφος μαθητευόμενου, ή έστω με την ευγένεια που (θα έπρεπε να) επιβάλλει η αμφιβολία, και όχι με ειρωνία ως "εξυπνάδα".
Το wordpress έχει ένα πολύ ανεπαρκές σύστημα anti-spam το οποίο πολλές φορές παρακρατά σχόλια για διάφορους ηλίθιους λόγους, όπως π.χ. το γεγονός ότι η διεύθυνση email που καταχώρισε ο σχολιαστής είναι στο yahoo.com. Όταν δε ένα σχόλιο παρακρατείται ως ύποπτο για σπαμ, πηγαίνει σε ένα μέρος που είναι δύσκολο να το βρει ο διαχειριστής, και δεν εκδίδεται κανενός είδους ειδοποίηση γι'αυτό, οπότε ένα σχόλιο είναι δυνατόν να χαθεί για πάντα έτσι.
Κατά συνέπεια, μία απλή υπενθύμιση ότι έχεις γράψει σχόλια που δεν έχουν εμφανιστεί θα αρκούσε, ενώ το γεγονός ότι αντί γι'αυτό επέλεξες να ειρωνευτείς φανερώνει απλώς αμάθεια και κακοπιστία εκ'μέρους σου.
"Ίσως αυτή να είναι η περιβόητη ρίζα του κακού — ίσως και όχι, πραγματικά δεν ξέρω."
Προς τι αυτή η μανιχαϊστική θεώρηση; Μη μου πεις ότι τελευταία ψάχνεις και το νόημα της ζωής;.. :ppp
Προσωπικά, ακούγοντας τη λέξη αυτή, το δεύτερο πράγμα που μου έρχεται στο νου είναι η άγνοια. Το πρώτο είναι κλασικά η εικόνα μιας μαύρης γάτας, και συγκεκριμένα από μια ιστορία κόμικ -η οποία προφανώς είχε κάνει πρώτη link με το θέμα- όπου ο Σκρουτζ μετατρέπεται σε προληπτικό... Άκου να δεις! Ε, ρε τι πίνω και δεν σας δίνω!
Reactor, το νόημα της ζωής το έχουν ήδη ανακαλύψει οι Μόντι Πάιθον -- τι να πω εγώ τώρα... Όχι, η φράση αυτή είναι υπόγεια αναφορά σε ένα άλλο ντοκιμαντέρ του Ντόκινς, με τίτλο "The Root Of All Evil".
Όντως, πίνεις και δεν μας δίνεις -- μήπως είσαι πιεσταούλας (κατά το "φαταούλας");
Στην πραγματικότητα δε διαφωνώ με την αρνητική εικόνα για τη δεισιδαιμονία. Ειδικά επειδή την έχω δει σε πολύ "προχωρημένες" μορφές. Μου αρέσει να σκέφτομαι ότι δεν πιστεύω σε θεούς και δαίμονες και ενίοτε το εφαρμόζω κιόλας.
Όμως στο πίσω μέρος του μυαλού μου υπάρχει ακόμα αυτή η ανασφάλεια που μου υπαγορεύει τα περί συμπτώσεων και εξωπραγματικού.
Νομίζω πως δεν έχω τη δύναμη να παραδεχτώ ότι το ανθρώπινο μυαλό είναι ικανό να συλλάβει και να δρομολογήσει όλα αυτά τα στραβά πράγματα.
Ολα στο μυαλό είναι, καλέ μου Cyrus.
Αντίθετη με κάθε δεισιδαιμονία, από μικρή πέρναγα κάτω από σκάλες, διασταυρωνόμουν στο δρόμο με μαύρες γάτες και παπάδες, έκανα τεσπα συνειδητά ή κατά τύχη όλα τα στραβά και τα ανάποδα και το διασκέδαζα πολύ, μεχρι που πέρασε η ηλικία των παιχνιδιών, μέχρι που προβληματίστηκα μήπως είμαι δεισιδαίμων απο... την ανάποδη!...
Είχα πάντα μια δυσκολία να πείσω τον συνεταίρο μου ότι η Τρίτη και 13 είναι μια εξαιρετικά τυχερή μέρα, έτσι χάναμε κάτι προθεσμίες, μια και εκείνος δεν το διακινδύνευε να υποβάλλει χαρτιά ή να ξεκινήσει νέα εργασία μια "αποφράδα" ημέρα.
Φαίνεται ότι ο εγκέφαλός μου διαμορφώθηκε έτσι ώστε να έλκεται από τα στραβά και τα ανάποδα και δεν γίνεται να κάνω τπτ για να... διορθωθεί!
:))) άσχετο σχόλιο; μπα... απλή αναφορά σε προσωπικό επίπεδο. Σήμερα το πρωί, βλέπεις, ξαναείδα τη ΘΥΣΙΑ του Ταρκόφσκι -κάπου κάπου ξαναβλέπω φιλμς που έχουν ερεθίσει το νου. Ακομα δεν μπόρεσα να δω αυτό το έργο όπως το βλέπει η φίλη μου η θεούσα. Εξακολουθώ να παραξενεύομαι για το μάπα που κατέστρεψε το σπίτι και την οικογένειά του για να ικανοποιήσει το τάμα του προς τοn εκδικητικό θεό που είχε δημιουργήσει ο ίδιος μέσα στο μυαλό του.
Αυτά και καλό Σ/Κ :)
metrisate poses fores leie aytos o ntokins ti leksi |I believe|. Na to kanete.
Ανώνυμε, αν μας ενδιέφερε να κάνουμε γλωσσολογική μελέτη, θα το κάναμε. Μετά, θα μετρούσαμε και πόσες φορές λέει τη λέξη "and", και πώς τη χρησιμοποιεί. Έχουν γραφτεί διδακτορικά σ' αυτό το θέμα, ξέρεις...
Πέρα από την πλάκα, αυτό που κάνεις είναι λογική πλάνη που λέγεται equivocation. Δεν ξέρω πώς ακριβώς λέγεται στα ελληνικά, αλλά το νόημα είναι ότι παίρνεις μια λέξη που έχει περισσότερες από μία σημασίες και θεωρείς ότι έχει παντού την ίδια σημασία. Το ελληνικό ανάλογο είναι να πω εγώ "πιστεύω πως αυτή η καρέκλα θα κρατήσει το βάρος μου" κι εσύ να μου πεις "άρα, έχεις κάποιου είδους πίστη, επομένως δεν είσαι άθεος"...
Den einai anagkh na pisteyei se theo, alla se kati poy orizi ek to protero afthereta kai xoris na zita apodiksis. Sta agglika legete assumption. Kai ego den milo gia karekles. Oli i epistimi brithi apo anapodeiktes theories, den tha einai o protos. Apo tin alli na mi paparologi synexos gia thn epistimi poy basizete mono se apodiksis. Etsi faski kai antifaski. Ayto omos den tha to syzhthso me enan moyzikanti metfrasti.
Αναπόδεικτες θεωρίες; Όπως;
Άσε, μην μπεις στον κόπο -- ούτε εγώ θα το συζητήσω με ένα ανώνυμο τρολ...
Post a Comment