29.8.08

Με διαφορά ήθους



Το εικονιζόμενο έργο τέχνης είναι γλυπτό του γερμανού καλλιτέχνη Martin Kippenberger, που πέθανε πέρυσι, και εκτίθεται αυτές τις μέρες στο μουσείο Museion της ιταλικής πόλης Bolzano. Σύμφωνα με το μουσείο, το έργο είναι αυτοπροσωπογραφία που απεικονίζει το ανθρώπινο άγχος.

Όπως ήταν φυσικό, οι τοπικοί θρησκευόμενοι το είδαν πολύ στραβά το όλο θέμα, και αντέδρασαν. Το ενδιαφέρον, όμως, είναι το πώς αντέδρασαν.

Θυμάστε την έκθεση Outlook στην Αθήνα το 2003; Τότε είχαν ξεσηκωθεί όλοι οι παπάδες και όλοι οι συντηρητικοί πολιτικοί όλων των παρατάξεων και απειλούσαν θεούς και δαίμονες, με αποτέλεσμα ο διευθυντής της έκθεσης να αποσύρει το «προσβλητικό» έκθεμα (το σταυρό με το πέος που εκσπερματώνει), και ο εισαγγελέας του Άρειου Πάγου είχε δώσει εντολή να βρεθούν και να τιμωρηθούν οι όποιοι υπαίτιοι.

Θυμάστε και την Art Athina του 2007; Τότε, μετά από καταγγελία στελέχους του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού, το «προσβλητικό» έργο (φλουταρισμένες σκηνές από παλιά πορνογραφική ταινία με υπόκρουση τον εθνικό ύμνο) κατασχέθηκε από την αστυνομία, και ο υπεύθυνος της έκθεσης συνελήφθη.

Σαν αντίδραση, λοιπόν, στο «προσβλητικό» και «βλάσφημο» αυτό έργο, ο πρόεδρος της τοπικής κυβέρνησης κατέβηκε σε απεργία πείνας, ενώ ο Πάπας (που στον καθολικό κόσμο έχει εξουσία, όχι αστεία) απλώς του έστειλε γράμμα συμπαράστασης. Εντάξει, έκανε κι ο εκεί υπουργός πολιτισμού μια χαζή δήλωση – έχουν κυβέρνηση Μπερλουσκόνι κι αυτοί οι δύστυχοι, τι να πεις… Περιττό να σημειώσουμε ότι οι υπεύθυνοι του μουσείου κράτησαν το έκθεμα στη θέση του.

Νομίζω πως η σύγκριση μεταξύ των ιταλικών και των ελληνικών αντιδράσεων δείχνει κάποια διαφορά ήθους. Βέβαια, πάντοτε και παντού θα υπάρχουν άνθρωποι που θα αρνούνται να καταλάβουν το αυτονόητο: ότι η κριτική (με οποιαδήποτε μορφή, μέσω του λόγου, της σάτιρας, της τέχνης κ.τ.λ.) δεν αποτελεί προσβολή – ιδιαίτερα όταν στρέφεται κατά ιδεών. Αλλά αυτοί θα πρέπει κάποτε να μάθουν να εκφράζουν τις αντιρρήσεις τους με παρόμοιο τρόπο, κι όχι με βρισιές, απειλές και μηνύσεις…

Δείτε και το παλιότερο ποστ του Π με τίτλο "Προσβολή θρησκευτικού συναισθήματος και ελευθερία (του λόγου, της τέχνης, και γενικότερα)", που παραμένει, φυσικά, επίκαιρο.

(Πηγή: Yahoo News, μέσω Pharyngula.)

32 comments:

Rodia said...

"Δεκαήμερο και παράνοια" εδώ: -->>
http://manchurianman.blogspot.com/2008/04/blog-post_17.html

cyrus said...

Σε ευχαριστώ για το λινκ, Ροδιά μου.

Επειδή κάποιοι μάλλον δεν κατάλαβαν το πνεύμα του ποστ, το λέω εδώ:

Σε ανάλογη περίσταση, που σίγουρα θα προκύψει πάλι, θέλω να δω τον Άνθιμο και τον Καρατζαφέρη να κάνουν μαζί απεργία πείνας στα Προπύλαια...

Anonymous said...

Μπα, στην Ελλάδα ούτε ο Άνθιμος και ο Καρατζαφέρης δεν θα έκαναν τέτοια καραγκιοζιλίκια. Έλεος...

Rodia said...

Α, αυτοί είναι απασχολημένοι να στηρίζουν την προσπάθεια του Αδώνιδος να ξεπουλήσει βιβλία για το "συμμοριτοπόλεμο" και τις "αλύτρωτες πατρίδες".
Τώρα που ο Προφήτης θα μπει στη Βουλή, με τη στήριξη του ΑΝΤ1, ίσως δούμε κάτι εντυπωσιακότερο: Απεργία πείνας για την κατάληψη της λευκής πυραμίδας! :)

cyrus said...

Ανώνυμε, πέρα από το καραγκιοζικόν του πράγματος, τουλάχιστον ο Ιταλός επέλεξε μια μέθοδο διαμαρτυρίας που δεν βλάπτει κανέναν άλλον παρά μόνο τον ίδιο. Οι ημέτεροι προσπαθούν συνεχώς να βλάψουν τους άλλους...

cyrus said...

Ροδιά μου, και οι προαναφερθέντες και ο τηλεπροφήτης (μεγάλη η χάρη του) θα ωφελούνταν πολύ από μια τέτοια διαμαρτυρία -- σωματικώς, εννοώ...

Γιώργος said...

Μάλλον το έργο αντλεί την έμπνευσή του από την έκφραση "le crapaud de Nazareth"

Rodia said...

Με το σχόλιο του Αλμπεριχ, θυμήθηκα (συνειρμοί είναι αυτοί!) ένα παλιό ανεκδοτάκι που κυκλοφορούσε στις εκκλησιαστικές σχολές. Το είχε διηγηθεί ο Δάσκαλός μου Λ. Ζωίδης -φιλόλογος, απόφοιτος της Ριζαρείου.

- Christus nascitur! (λάλησε ο κόκορας αναγγέλοντας τη γέννηση του Χριστού λατινιστί)
- Ubi..? (ρώτησε με τη βαρειά του φωνή ο γάιδαρος)
- I-i-i-i-in Be-e-ethle-e-em! (απάντησε με την κατσαρή φωνίτσα της η κατσικούλα)

Εχω σκεφτεί πολλές φορές τι είδους έργο θα μπορούσε να βασιστεί σε αυτό το μικρούτσικο δρώμενο και αναρωτιέμαι αν μονάχα η ίδια το βρίσκω αστείο!

cyrus said...

Σε ευχαριστώ, Alberich -- δεν μου είχε περάσει απ' το μυαλό. Παρίσι, Μάης του '68, σωστά;

Ροδιά μου, τι σου είναι αυτοί οι συνειρμοί -- άσε που, αν το έργο συνεχίζει στο ίδιο ύφος, μπορεί να θεωρηθεί και βλάσφημο...

Rodia said...

...με διαφορά στήθους! :)

Rodia said...

η λέξη «crapaud» μπορεί να σημαίνει βάτραχος, αλλά στο σύνθημα μάλλον χρησιμοποιήθηκε η μεταφορική του σημασία «παλιόπαιδο».

Διαγόρας ο Μήλιος said...

Τι καλά που θα ήταν αν ούτε τα μουσεία, ούτε οι καλλιτέχνες, ήταν αναγκασμένοι να προβαίνουν σε διευκρινίσεις του τύπου "το έργο είναι αυτοπροσωπογραφία που απεικονίζει το ανθρώπινο άγχος."

cyrus said...

Καλά, Διαγόρα, την διευκρίνηση την πρόσθεσα γιατί όλο και κάποιος θα βγει και θα πει "και τι δείχνει, δηλαδή, αυτό το έργο;" -- λες κι αυτό έχει καμιά σημασία. Το έργο μπορεί να είναι και έκτρωμα, ή απλώς κακόγουστο. Κάνεις μια κριτική και το κατακεραυνώνεις. Από πού κι ως πού ζητάς να αποσυρθεί από μια έκθεση;

Rodia said...

~~Διαγόρα, δεν ξέρεις πόσο συμφωνώ! Είναι κωμικοτραγικό να ρωτάν στις εκθέσεις τον καλλιτέχνη "γιατί έσιαξε και πώς και τί παριστανει" ένα έργο. Δεν ξέρω πώς το αντιμετωπίζουν άλλοι, εμένα πάντως μου είναι δύσκολο να ονοματίσω ένα κομμάτι της καρδιάς μου. Μπαίνω στο ψέμμα τους και λέω διάφορα -αμαρτία εξομολογημένη!- ένεκα που κανείς δεν ζει με αέρα κοπανιστό! ούτε οι καλλιτέχνες :)
Ενα "μου αρέσει" ή "δεν μου αρέσει" θα ήταν αρκετό και ας ψάξει ο θεατής να βρει το γιατί του αρέσει ή όχι, δεν χρειάζεται επεξηγήσεις το γούστο.

~~cyrus, έχω κάνει κατάληψη, συγγνώμη, ώρες ώρες μου βγαίνει ένας θυμός κι ένα παράπονο...

Anonymous said...

ti kanei o anthropos gia na ginei diasimos. O titlos toy ergoy, "prota ta podia". I aytoprosopografia poy kolaei. Eytyxos o kallitexnis mas afise noris kai glitosame emeis kai aytos kallitera.

Anonymous said...

Ayth stin athima, ti thimate kaneis pos legete?

cyrus said...

Ροδιά, πρέπει να βγάζεις πού και πού το θυμό σου, αλλιώς σε πνίγει...

Ανώνυμε, το ίδιο ισχύει και για τη χολή...

Π said...

Πάντως ο Kippenberger, που έχει κάνει πολλές παραλλαγές του σταυρωμένου βάτραχου, μάλλον δεν χλευάζει το Χριστό αλλά τη δική του (ή δική μας) έκλυτη ενήλικη ζωή. Χαρακτηριστικό ότι ονομάζει τον βάτραχο "Fred the Frog" (παραδοσιακό όνομα βατράχου παιδικών ιστοριών - βλ. π.χ. εδώ, εδώ και εδώ), χαρακτηριστική η μπυροκανάτα (ο Kippenberger ήταν αλκοολικός και τα έργα αυτά τα έφτιαξε κατά τη διάρκεια θεραπείας αποτοξίνωσης), χαρακτηριστικός και ο αρχικός τίτλος της συγκεκριμένης παραλλαγής: "Ποιά είναι η διαφορά μεταξύ Καζανόβα και Ιησού; η έκφραση του προσώπου κατά το κάρφωμα". Περισσότερα εδώ.

cyrus said...

Π, αυτά να τα ακούνε όσοι έσπευσαν να καταδικάσουν ή να ειρωνευτούν το έργο και τον καλλιτέχνη χωρίς να μπουν στον κόπο να ψάξουν να δουν περί τίνος πρόκειται. Η τέχνη θέλει και λίγη προσπάθεια από τον θεατή/ακροατή/αναγνώστη, κυρίες και κύριοι, αλλιώς είναι μάλλον βαρετή. Κι αυτό δεν είναι ελιτισμός -- μην ξανακούσω αυτή την ανοησία. Εγώ δεν μίλησα για όλα αυτά γιατί (το ξανάπα) με ενδιέφερε αποκλειστικά το ήθος των αντιδράσεων. Ευτυχώς που έχω κι εσένα εδώ και δίνεις την ευκαιρία σε όποιον ενδιαφέρεται να μάθει πέντε πράγματα. Εγώ, βλέπεις, είμαι κακός, για κάποιους...

Rodia said...

~~Π, σχολίασε και τπτ στο buzz γιατί γίνεται χαμός! :)
(Τά 'θελα και τά 'παθα, θα μου πεις)

Anonymous said...

gia ayto kai rotame emeis oi kenoi to pnebmati thniti, ti thelei na pi o poiitis. Na min eksaptate lipon i rodia an rotame ta akatalabistika parafronismata. oti den mas aresi gnoston, kathoti kai toy kalitexni den arese katholoy.

Anonymous said...

sta germanika legete verdrehte kunst. to girnas apo do, to girnas pio pera, e poy tha paei, ai sto diaolo, kapoio noima tha bgaloyn ta latinika, dempori.

Anonymous said...

oso gia to titlo toy ergoy, i wikipedia exei alli gnomi. na paei na kanei edit.

Yannis H said...

Είχε και τα φαιδρά του η αντίδραση στην Αθήνα. Τα ΜΜΕ είχαν αναγγείλει ότι είχε συλληφθεί ο τάδε αρμόδιος, που τον ξέραμε κι απαντούσε από το γραφείο του - είχαν συλλάβει τον δείνα.

Κατά τα άλλα, οι παραλλαγές με θέμα τη σταύρωση είναι από τις πιο θεαματικές κι αντιπροσωπευτικές - και σαν θάρρος απέναντι σε ένα τόσο ιερό σύμβολο, αλλά και σαν διάλεκτος της τέχνης που μας μιλά στην "παιδική" μας γλώσσα. Τότε που θρήσκοι ακόμα, αυτή η εικόνα μας γέμιζε ενοχές, φόβο, λύπη, κτλ.

Πρώτη φορά είδα την εικόνα (σκίτσο) μιας εσταυρωμένης γυναίκας στην ταινία "Sirens" (Σειρήνες ο τίτλος στα ελληνικά;) που αν και είχε διαφορετικό θέμα, με συγκλόνισε. Η γυναίκα σαν σύμβολο πόνου, θυσίας, ελπίδας, κτλ. Ένα άλλο site, που παίζει όμως με εσταυρωμένα μοντέλα και το αποτέλεσμα μοιάζει λίγο με "cross illustrated", εδώ

Διαγόρας ο Μήλιος said...

Σχετικά με τον ιστότοπο με τις εσταυρωμένες: ω, τι σπατάλη έκθεσης γυμνής γυναικείας σάρκας στο φωτογραφικό φακό, που απλά με λίγο διαφορετικό ντεκόρ θα μπορούσε να ήταν μία ωραιότατα διεγερτική πορνογραφία...

(-:=

Π, σου έστειλα ένα email, τι συνέβη, το έφαγε η spamoμαρμάγκα;

Anonymous said...

Eftixos poy o yannis me proetimase, diaforetika den to ixa gia tipota na skarfalona stoys stabroys kai na ekana pola, ma para pola stabrotakia. Gi afto sas leo, dipla apo kathe ektroma prepei o kalitexnis na anarti kai mia ekthesi ideon, ti theli na mas pi. Oso gia to kalitexniko goysto, i fotografies ontos ixan ayto to "kati ti to oreo", esto kai na ine i bizares, alla orea bizia. Gia to batraxo ipirxe panta i esthisi toy kits. pesto oti itan ta xromata, i epilogi toy prasinoy gia ton batraxo, to lakarismeno ksilo, esto h ekfrasi toy batraxisioy prosopoy. To kits ine kits. Me afta, an egrafe o kalitexnis ti ithele na moy pi, peripoy afta poy diabasa sta diafora link sto internet, tha ton katalabaina. Tora leo mono, eftixos pethane noris kai den pedeftike kai alo i rixotita toy.

Π said...

Rodia: Τι είναι το buzz?

yannis h: Για άλλες κατευθύνσεις, παραπέμπω στον απλοϊκό "Δυτικό και Χριστιανικό Πολιτισμό" του León Ferrari (1965) και στην πολύ πιο ενδιαφέρουσα τωρινή σταυρωμένη γυναίκα του επίσης αμφιλεγόμενου Maurizio Cattelan.

Και για κάτι σοβαρότερο: Dali - ο συνταρακτικός "Χριστός από μπάζα"...

Π said...

Διαγόρα, sorry, δεν είχα κοιτάξει τα mail μου - απάντηση (not very easy) μόλις μπορέσω!

Rodia said...

.
buzz
αν δεν ανοίγει ο σύνδεσμος, διάλεξε -->>
http://buzz.reality-tape.com/

AΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΑΚΚΑΣ said...

Υπέροχο έργο τέχνης πραγματικά(αυτό πού βρίσκεται στό Bolzano),από αυτά πού εκτός τήν μεγάλη καλλιτεχνική έχουν καί κοινωνική αξία.

Μία υπενθύμιση μόνο:τό Bolzano είναι πρωτεύσουσα τής περιφέρειας Alto Adige(στά Γερμανικά λέγεται Bolzen).Οι περισσότεροι κάτοικοι τού Alto Adige,περιοχή πού ανήκε μέχρι όχι πολύ παλιά στήν Αυστρία,έχουν Γερμανικά ονόματα-άν καί Ιταλοί πολίτες-καί ως μητρική γλώσσα τά Γερμανικά.Η περιοχή,πού από πολλούς αποκαλείται ακόμα Νότιο Τυρόλο(αφού είναι!!!),παράγει πραγματικά μαγικά κρασιά.

Anonymous said...

Ξέχασες το disclaimer: No frogs were hurt or injured during the production of this work.

cyrus said...

Δηλαδή, alex, είναι Αυστριακοί που απλώς όταν μιλάνε κουνάνε τα χέρια; (Μάλλον για άλλη πόλη το είχα διαβάσει, αλλά ταιριάζει...)

Μπαμπάκη, προσαρμόζω και δηλώνω: No frogs were hurt or injured during the making of this post...