2.11.09

Γιούρι, ο καλός μάγος που έγινε κακός (παραμύθι)

[Στο κείμενο θα συναντήσετε πολλές φορές τη λέξη «μάγος». Έχετε υπόψη ότι τη χρησιμοποιώ αντί του «ταχυδακτυλουργός» — ή «mentalist», που είναι και της μόδας — καθότι μαγεία (με την κυριολεκτική έννοια του όρου) δεν υπάρχει. Οι λεγόμενοι «μάγοι» είναι όλοι τους είτε ταχυδακτυλουργοί είτε τσαρλατάνοι.]

___________________________________


Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν ένας καλός μάγος, που τον έλεγαν Γιούρι Γκέλερ. Ο Γιούρι έκανε τα μαγικά του κόλπα, λύγιζε κουτάλια, έκανε χαλασμένα ρολόγια να παίρνουν μπρος, έβρισκε τι υπήρχε μέσα σε φακέλους, το κοινό θαύμαζε, και ήταν όλα μια χαρά. Ώσπου μια μέρα είδε ότι το χρήμα αλλού βρισκόταν, κι έτσι άρχισε να ισχυρίζεται ότι αυτά που έκανε δεν ήταν ταχυδακτυλουργικά (ή άλλου τύπου) κόλπα, αλλά κατορθώματα των ισχυρών του πνευματικών δυνάμεων. Ήταν μια πολύ έξυπνη κίνηση εκ μέρους του, γιατί η μεταφυσική πουλάει τρελά, καθώς οι άνθρωποι δεν έχουν καταφέρει να απαλλαγούν από την κατάρα της δεισιδαιμονίας. Έτσι, ο Γιούρι έγινε κακός μάγος, και απέκτησε παγκόσμια φήμη. Έγινε αντικείμενο ερευνών, γράφτηκαν βιβλία γι’ αυτόν, προβλήθηκαν εκπομπές, και όλοι τον χειροκροτούσαν.

Οι άλλοι μάγοι, βέβαια, δεν είδαν με καλό μάτι αυτή την κίνηση του Γιούρι. Θεωρούσαν (και σωστά) πως είναι ανήθικο να λες τόσο χοντροκομμένα ψέματα για να κερδίσεις λίγα (ή πολλά) χρήματα παραπάνω. Έτσι, βγήκαν και τον κατακεραύνωσαν, με κορυφαίο τον Εκπληκτικό Ράντι, ο οποίος έβγαλε και βιβλίο ειδικά για να ξεσκεπάσει την απάτη του Γιούρι. Ο Ράντι έδινε παραστάσεις στις οποίες έκανε τα ίδια κόλπα που έκανε και ο Γιούρι, και μετά εξηγούσε πως όλα αυτά τα κατάφερνε με κόλπα, και όχι με δήθεν πνευματικές δυνάμεις.

Για λίγο καιρό ο Γιούρι έδειχνε να έχει χάσει τη μάχη, αλλά, έξυπνος καθώς ήταν, κατάφερε και πάλι να ξαναμπεί στο παιχνίδι, εμφανιζόμενος σε γελοίες εκπομπές δευτεροκλασάτων τηλεοπτικών καναλιών σε σχεδόν τριτοκοσμικές χώρες. Παράλληλα, έβγαζε τρελά λεφτά ως σύμβουλος επιχειρήσεων με ηλίθια αφεντικά και ως προσωπικός σύμβουλος που καθοδηγούσε σε θέματα υγείας και ψυχολογίας διάφορους αφελείς με χοντρά πορτοφόλια.

Έτσι, ο Γιούρι απέκτησε και έναν κυνισμό που τον βοήθησε να ξεπεράσει τις όποιες αναστολές θα μπορούσε να έχει σχετικά με το γεγονός ότι εξαπατούσε τόσον κόσμο, κι έφτασε να ευχαριστεί τους σκεπτικιστές που τον πολεμούσαν γιατί του έδιναν, λέει, δωρεάν προβολή, καθότι «δεν υπάρχει καλή και κακή δημοσιότητα», κατά τη γνωστή ρήση. Στην πραγματικότητα, μάλλον θα έπρεπε να ευχαριστεί τους τηλεπαρουσιαστές τύπου Όπρα και Χαρδαβέλλα που έχουν καταπιεί αμάσητο το παραμύθι περί ψυχικών δυνάμεων και το πλασάρουν (με το αζημίωτο, φυσικά) σε ένα αδηφάγο κοινό που δεν χορταίνει τη βλακεία με τίποτε. Οι σκεπτικιστές μάγοι όπως ο Ράντι δεν έχουν σκοπό να κάνουν τους πονηρούς μάγους όπως ο Γιούρι να πεθάνουν στην ψάθα — ο σκοπός τους είναι να προφυλάξουν το κοινό από τα αρπακτικά και να υπερασπιστούν έννοιες (όπως η εντιμότητα) που τα εν λόγω αρπακτικά τις έχουν διαγράψει από το λεξιλόγιό τους.

Στα πλαίσια αυτά, το 1996 ο μάγος Ράντι έφτιαξε το JREF (Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Τζέιμς Ράντι), μια μη-κερδοσκοπική οργάνωση που έχει σκοπό να προωθήσει την κριτική σκέψη και να διαδώσει αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με τις ευρέως διαδεδομένες αντιλήψεις περί παραφυσικών και υπερφυσικών φαινομένων. Υπάρχει και βραβείο ενός εκατομμυρίου δολαρίων για όποιον καταφέρει να αποδείξει κάτω από επιστημονικά και αυστηρά ελεγχόμενες συνθήκες πως κατέχει κάποια από αυτές τις θρυλούμενες «πνευματικές» ή «ψυχικές» δυνάμεις. Πολλοί έχουν προσπαθήσει, και όλοι φυσικά έχουν αποτύχει — και υπάρχουν και κάποιοι που αρνούνται να περάσουν τη δοκιμασία προβάλλοντας διάφορες προφάσεις (εν αμαρτίαις, θα έλεγαν οι παλιοί...).

Μια μέρα, λοιπόν, ο Γιούρι ήρθε και σε μια χώρα που λεγόταν Ελλάδα, όπου κατοικούσαν κάτι περίεργοι τύποι, που λέγονταν Έλληνες. Ένας απ’ αυτούς, ο Χαρδαβέλλας που είπαμε και πιο πάνω, τον εμφάνισε στην εκπομπή του και τον έβαλε να κάνει τα γνωστά μαγικά κόλπα με τα κουτάλια και τα ρολόγια, λέγοντας μάλιστα ότι αν οι τηλεθεατές έβαζαν τα κουτάλια τους πάνω στον τηλεοπτικό τους δέκτη, θα λύγιζαν κι αυτά. Και όντως κάποιοι το έκαναν, και μετά έπαιρναν τηλέφωνο ενθουσιασμένοι (;) και έλεγαν πως ναι, και τα δικά τους κουτάλια λύγισαν κάτω από την τηλε-ενέργεια του Γιούρι, και μερικοί εμφανίστηκαν και στο τηλεοπτικό στούντιο για να τα δείξουν στο πλατύ κοινό. Τώρα, στ’ αλήθεια πίστεψαν πως είχε γίνει κάτι τέτοιο; Ήθελαν να βγουν στο γυαλί να τους δει η οικογένειά τους και ο αλήτης ο γείτονας που όλο τους ζηλεύει; Δεν ξέρω. Ο Γιούρι, πάντως, δεν αρκέστηκε στα παλιά γνωστά κόλπα, και προχώρησε ένα βήμα παραπάνω: είπε ότι θα βοηθούσε ζωντανά εκείνη τη στιγμή όποιον ήθελε να κόψει το κάπνισμα. Έκανε μια κακή θεατρική παράσταση, ότι δήθεν προσπαθούσε να αποκτήσει πρόσβαση στη δύναμη μέσα του που θα τον βοηθούσε να το πετύχει, και μετά δήλωσε πως ναι, έγινε. Και, βέβαια, βρέθηκε και ο τύπος που ήρθε μετά από δέκα λεπτά στο στούντιο και δήλωσε πως, με την ενέργεια που του έστειλε πριν από δέκα λεπτά ο Γιούρι, έκοψε το κάπνισμα...

Λίγες μέρες μετά, σε τριτοκλασάτο τηλεοπτικό κανάλι, μια παρουσιάστρια ονόματι Μιχαλονάκου, την οποία κανείς δεν έπαιρνε στα σοβαρά λόγω τηλεοπτικής προϊστορίας, βγήκε και έκανε αυτό που ο (θεωρούμενος σοβαρός και έγκυρος) Χαρδαβέλλας δεν τόλμησε ποτέ να κάνει: αμφισβήτησε τις δυνάμεις του μάγου Γιούρι, και έφερε στην εκπομπή της δυο επιστήμονες με έναν άλλο μάγο, ο οποίος έκανε όλα τα κόλπα που έκανε ο Γιούρι, και άλλα ακόμη πιο εντυπωσιακά, και εξήγησε ότι δεν υπάρχει καμία μεταφυσική πίσω από όλα αυτά, ότι είναι απλώς κόλπα που εκμεταλλεύονται τους νόμους της φυσικής και της χημείας, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται ο ανθρώπινος νους αυτά που παρατηρεί. Οι υπόλοιποι καλεσμένοι, θιασώτες διαφόρων παρακλαδιών της μεταφυσικής, δεν τον πίστεψαν και θεώρησαν ότι χρησιμοποίησε ψυχικές ή σατανικές δυνάμεις — πράγμα που δυστυχώς δείχνει και το επίπεδο σκέψης μεγάλης μερίδας του πληθυσμού. Ήταν, πάντως, εντυπωσιακό: το να σε κάνει ρεζίλι η Μιχαλονάκου δεν είναι και λίγο...

Μετά από πολύ καιρό μακριά από τους αγαπημένους του Έλληνες, ο Γιούρι επέστρεψε προσφάτως, αυτή τη φορά σε άλλο κανάλι, όπου στήθηκε γύρω του ολόκληρο σόου (που θα έχει πολλές συνέχειες, απ’ ό,τι φαίνεται) στο οποίο λαμβάνουν μέρους διάφοροι διαγωνιζόμενοι μάγοι, μαζί με διάσημους καλεσμένους που τους βοηθάνε στα μαγικά τους κόλπα, με τον Γιούρι στο ρόλο του κριτή. Κι έτσι, αυτό που θα μπορούσε να είναι ένα όμορφο και εντυπωσιακό σόου με μυριάδες μαγικά κόλπα, προϊόντα μόχθου και ατέλειωτων προβών, κατάντησε μια εκπομπή που προωθεί τη μεταφυσική σκέψη και, αντί να γεμίζει το μυαλό του τηλεθεατή με θαυμασμό για τη σκληρή δουλειά και την τεχνική αρτιότητα των μάγων, το γεμίζει με σκατά.

Τι ωραία που θα ήταν να υπάρχει πραγματική μαγεία, τηλεκίνηση, ενόραση, τηλεπάθεια, πνεύματα, δράκοι — σαν να ζεις σε παραμύθι! Ενώ τώρα, τι πεζή που είναι η πραγματικότητα, ε;

Λάθος! (Που λέει κι ο ποιητής.)

Η πραγματικότητα είναι πολύ πιο συναρπαστική απ’ ό,τι νομίζουν όλοι αυτοί. Απλά δεν είναι πάντοτε ευχάριστη, κι αυτό είναι ίσως ο λόγος που οι άνθρωποι προτιμούν τα παραμύθια, κι ας είναι όλα ψέματα. Με τα παραμύθια, όμως, δεν πρόκειται να κάνουμε καλύτερη την πραγματικότητα. Με τα παραμύθια απλώς δραπετεύουμε. Κι όταν το κάνουμε για λίγο, και μετά επιστρέφουμε, ΟΚ, κανένα πρόβλημα. Όταν, όμως, υιοθετούμε μια ολόκληρη κοσμοαντίληψη αυτού του είδους και την εφαρμόζουμε στη ζωή μας αρνούμενοι πεισματικά την πραγματικότητα, τότε διαιωνίζουμε μια οπτική που μας προσφέρει λίγη πρόσκαιρη και ψεύτικη ψυχική ηρεμία ενώ παράλληλα ζημιώνει ολόκληρη την ανθρωπότητα, καθιστώντας ολοένα και δυσκολότερη τη διάκριση ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό.

Μια διάκριση που είναι απολύτως απαραίτητη για την πνευματική υγεία και την ανθρώπινη εξέλιξη.

__________________________________________


Υ.Γ.: Ιδού και δυο λινκ προς σχετικά βίντεο, ευγενική προσφορά της toomanytribbles:
Πρώτο μέρος
Δεύτερο μέρος

Η φωτογραφία που προστέθηκε είναι από το άρθρο της Wikipedia όπου παραπέμπω πιο πάνω, και απεικονίζει πηρούνι που έχει λυγίσει από την τέχνη του James Randi.

37 comments:

helensotiriadis said...

εδώ είναι δύο βίντεο όπου ο james randi εξηγεί τι κόλπα κάνει ο geller, αναλυτικά.

αρχίζει με το περίφημο ξεμπρόστιασμά του στην εκπομπή του johnny carson, το 'tonight show' το 1973, όπου του έδωσαν αντικείμενα να κάνει τα κόλπα του, τα οποία δεν είχε αγγίξει ο ίδιος. ο geller αρνήθηκε να συνεχίσει, δηλώνοντας ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει υπο πίεση.

σημειώστε ότι ο randi είχε συμβουλέψει την εκπομπή να μην επιτρέψουν, σε καμία περίπτωση, ν'αγγίξει τα αντικείμενα εκ των προτέρων ο geller.

είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι ο johnny carson είχε ξεκινήσει τη καριέρα του, και αυτός, ως ταχυδακτυλουργός, οπότε κατανοούσε την ηθικότητα -- η μή -- του να δηλώνεις ότι αυτό που κάνεις είναι πραγματικά μεταφυσικά μαγικά.

στο τελευταίο κόλπο ο geller ζητάει απο μια κυρία να ζωγραφίσει κάτι σε ένα χαρτάκι και ο σκοπός του είναι να ζωγραφίσει το ίδιο και αυτός. ο randi μας εξηγεί -- και φαίνεται -- ότι ο geller κάνει το πιό απλό πράγμα ... όταν έχει σκεπάσει τα μάτια του με το χέρι του, απλά κρυφοκοιτάει.

πράγματι, τα κόλπα του δεν πιάνουν στην αμερική όπου έχει χάσει τελείως την αξιοπιστία του (είναι πλέον ανέκδοτο) και κυκλοφορεί σε χώρες με πληθυσμό -- ακόμα -- ανίδεο.

μέρος 1ο: http://www.youtube.com/watch?v=Xrvxl3BU-wg
μέρος 2ο: http://www.youtube.com/watch?v=Nz4xltEGGOM

cyrus said...

toomanytribbles, σε ευχαριστώ για τα λινκ, και μου θύμισες ότι είχα και μια εικονίτσα που ξέχασα να ανεβάσω.

ο δείμος του πολίτη said...

Άψογο κείμενο. Κάποτε πρέπει να αρχίσουμε να παίρνουμε θέση πιο επιθετικά σε όλη αυτή την τρομοκρατια που μας επιβάλλουν τα τηλεοπτικά κανάλια. Όχι άλλο σκοταδισμό, όχι άλλη μαγεία, όχι άλλη απάτη. Φτάνει πια ρε παιδιά.

Zaphod said...

Πες τα τρισυποστατε!!

Αλλα οτι και να λεμε εμεις, θα βρισκει και θα τα κανει....


"Οι υπόλοιποι καλεσμένοι, θιασώτες διαφόρων παρακλαδιών της μεταφυσικής, δεν τον πίστεψαν και θεώρησαν ότι χρησιμοποίησε ψυχικές ή σατανικές δυνάμεις — πράγμα που δυστυχώς δείχνει και το επίπεδο σκέψης μεγάλης μερίδας του πληθυσμού."

No comment γιατι αν comment θα τους παρει ο διαολος τον πατερα!

Darkchilde said...

Δές τε και το site http://www.scienceofscams.com όπου ο Derren Brown με την Kat Akingbade έχουν φτιάξει μικρά video με διάφορα κόλπα τύπου Geller, τα έχουν βάλει στο youtube, και κάθε εβδομάδα, δείχνουν πως γίνονται όλα αυτά τα κόλπα. Μάλιστα το πρώτο, το Psi Wheel, το δοκίμασα κι εγώ με επιτυχία.
Θα ήθελα πολύ να δώ ένα show του Derren Brown...

Αόρατη Μελάνη said...

Παίζεις με τη φωτιά, Σάιρους... θες να στερήσεις από την ανθρωπότητα τις παραμύθες της!

Το μόνο που σε σώζει είναι ότι κατά πάσα πιθανότητα οι αναγνώστες σου δεν είναι και τηλεθεατές του Χαρδαβέλα (μόνο για λόγους πειστημονικής έρευνας ίσως).

Rodia said...

Τι να γινει; Οσο σφίγγει η μέγγενη τηv πραγματικοτητα του ανθρώπου με χαμηλες αμοιβες, μεροκαματα του τρομου (τι ωραιο φιλμ!) κλπ ωραια δωρακια, τοσο ο φουκαρακος ανθρωπος θα ζητα να ξεφευγει...
Θα μου πεις ότι εκεινοι που ενισχυουν τοv καθε κ. Γκελλερ δεν ειναι οι φουκαρατζίκοι αλλά οι της εποχιακης ελίτ και δεν θα εχεις αδικο. Αυτοι οι τυπάδες όμως "δείχνουν το δρόμο" που *πρέπει* να ακολουθει η σκεψη ημών των πολλών! ε;

J95 said...

Λίγες μέρες μετά, σε τριτοκλασάτο τηλεοπτικό κανάλι, μια παρουσιάστρια ονόματι Μιχαλονάκου, την οποία κανείς δεν έπαιρνε στα σοβαρά λόγω τηλεοπτικής προϊστορίας

Κακώς, θα πρέπει να προσθέσουμε, γιατί η τηλεοπτική προϊστορία της Μιχαλονάκου ισοδυναμεί με προχωρημένο διδακτορικό στο σιτουασιονισμό και τη σημειολογία.

cyrus said...

Δείμε, δυστυχώς πρέπει να φτάσουμε σε επίπεδα φραπελιάς, αλλιώς δεν κουνιέται φύλλο...

Zaphod, νομίζω ότι κι ο διάολος θα τους βαριότανε...

Darkchilde, εξαιρετικό το λινκ, σε ευχαριστώ.

Αόρατη Μελάνη, καλύτερα που δεν είναι τηλεθεατές του Χαρδαβέλλα, γιατί τις αντιπαραθέσεις με τέτοιους ανθρώπους τις βαριέμαι πλέον...

Ροδιά, έτσι είναι -- το κοριτσάκι βλέπει τη Μαντόνα να ασχολείται με την καμπάλα, και σου λέει "για δες, πρέπει να είναι ενδιαφέρον αυτό"...

j95, έχεις απόλυτο δίκιο.

EvanT said...

Εγώ αναρρωτιέμαι αν ο αποτυχημένος Cold Reader που έφερε ο Χαρδαβέλλας τις προάλλες (τι να σου κάνει το παιδί, δεν είχε συνηθίσει να διαβάζει Έλληνες) ήταν κόλπο για να κάνουν τον Geller να δείχνει καλύτερος...

Διαγόρας ο Μήλιος said...

Εξαιρετικό άρθρο. (Ως συνήθως.)

«Κι έτσι, αυτό που θα μπορούσε να είναι ένα όμορφο και εντυπωσιακό σόου με μυριάδες μαγικά κόλπα, προϊόντα μόχθου και ατέλειωτων προβών, κατάντησε μια εκπομπή που προωθεί τη μεταφυσική σκέψη και, αντί να γεμίζει το μυαλό του τηλεθεατή με θαυμασμό για τη σκληρή δουλειά και την τεχνική αρτιότητα των μάγων, το γεμίζει με σκατά.»

Αυτή είναι η φράση που συλλαμβάνει το απόσταγμα του νοήματος της όλης υπόθεσης. (Αν και η χρήση της λέξης «σκατά» δείχνει κάποια συναισθηματική επένδυση εκ μέρους του γράφοντα η οποία θα φανεί μάλλον άστοχη στον αναγνώστη που δεν τυγχάνει να τη συμμερίζεται.)

ZissisPap said...

Σίδερα λυγάει μόνο ο Κουταλιανός!
Το λέει και το παραδοσιακό τραγούδι!

christina said...

Τώρα βέβαια, αν σας πω ότι προτιμάω Γκέλλερ για την ψυχαγωγία μου από το μπούστο διάφορων πρώην πλέιμεϊτ που κατακλύζουν την οθόνη μου από το πρωί ως την ώρα του back to back...

Η μόνη αντίρρηση που έχω είναι η εξής: δεν αποκλείω το αντι-επιστημονικό. Για μένα, αντι-επιστημονικό είναι κάτι μη μετρήσιμο ακόμη. Τα παλιά κόλπα της χημείας και της φυσικής λεγόταν "μεταφυσικά". Σήμερα, αρκεί να ξέρεις το σωστό συνδυασμό συστατικών για να κάνεις μια σούπα να αλλάζει χρώματα.

Χαίρομαι που ζούμε σε μια χώρα που άνθρωποι σαν τον Γκέλλερ δεν καίγονται στην πυρά.

Αυτό δε σημαίνει οτι δέχομαι τις μεταφυσικές του δυνάμεις. Δέχομαι όμως οτι μπορεί να εφηύρε κάτι καινούριο, που δεν έχουμε βρει ακόμα πως να το αποδείξουμε επιστημονικά.

Δε μπορώ να αρνηθώ το φυσικό φαινόμενο του κεραυνού, επειδή κάποιος κάποτε τον είχε συνδέσει με μυθικές θεότητες.

Σήμερα υπάρχουν σχολές ταχυδακτυλουργίας, κάποτε όλα αυτά τα θεωρούσαν μαγικά. Όσοι πηγαιναν να δουν μαγικά, εξαπατούνταν, όσοι πήγαιναν να παρατηρήσουν δεξιοτεχνία και εφαρμογή των φυσικών νόμων, έφευγαν σοφότεροι (ή πιο διασκεδασμένοι, έστω)

cyrus said...

EvanT, όντως οι απατεώνες που εφαρμόζουν το "ψυχρό διάβασμα" είναι οι χειρότεροι...

Διαγόρα, ωραία η ανάλυσή σου -- αλλά αυτός ο αναγνώστης ας σκεφτεί ό,τι θέλει. Στα μπλογκ γράφουμε για να εκφραστούμε, όχι για να είμαστε αρεστοί σε όλους.

Sigmund, έτσι ακριβώς. Πώς τολμά αυτός ο Γιούρι να σφετερίζεται τα πρωτεία του εθνικού μας ήρωα;

cyrus said...

passer-by, λες:

Για μένα, αντι-επιστημονικό είναι κάτι μη μετρήσιμο ακόμη.

Αυτό (και όσα λες μετά) θα μπορούσε να ισχύει για κάτι καινούργιο (εννοώ καινοφανές), άγνωστο, που δεν ξέρουμε πώς γίνεται και γιατί γίνεται. Στην προκειμένη περίπτωση, όμως, ξέρουμε (ξέρουν οι μάγοι, εννοώ) πολύ καλά πώς γίνεται, και αυτό ακριβώς είναι που κάνει τον Γιούρι του παραμυθιού απατεώνα. Όπως είχε πει κάποιος (δεν θυμάμαι ποιος): αν ο Γκέλερ λυγίζει τα κουτάλια με τη σκέψη, τότε έχει διαλέξει το δύσκολο τρόπο να το κάνει.

Μιλάς για ψυχαγωγία. Κι εμένα μου αρέσει αυτού του είδους η ψυχαγωγία, αρκεί να λέει καθαρά πως πρόκειται για ψυχαγωγία. Όταν προσπαθούν να με παραμυθιάσουν, εξοργίζομαι.

christina said...

Για μένα, ο Γκελερ είναι ταχυδακτυλουργός. Επομένως, συμφωνώ πως τα κόλπα του είναι αναλύσιμα και καθόλου μαγικά.
Με τη γενίκευση διαφωνώ.

cyrus said...

Ποια γενίκευση;

christina said...

"η μεταφυσική πουλάει τρελά, καθώς οι άνθρωποι δεν έχουν καταφέρει να απαλλαγούν από την κατάρα της δεισιδαιμονίας."

Δε θα το έλεγα 'δεισιδαιμονία', αλλά 'στάση αναμονής' για μετρήσιμα αποτελέσματα. Ασχέτως πιστεύω και δοξασιών.

cyrus said...

1. Όταν τα αποδέχεσαι ως αληθινά (δεν μιλάω για σένα, αλλά για χιλιάδες άλλους), τότε δεν προκειται για στάση αναμονής, αλλά για πίστη. Για να αναμείνω μια εξήγηση για ένα φαινόμενο, θα πρέπει πρώτα το ίδιο το φαινόμενο να είναι βεβαιωμένα υπαρκτό -- πράγμα που δεν συμβαίνει.

2. Αναμονή ως πότε; Οι περισσότερες από αυτές τις δοξασίες περί πνευματισμού και ψυχικών δυνάμεων ξεκίνησαν τον 19ο αιώνα. Από τότε ως σήμερα έχουν γίνει ένα σωρό πειράματα, έχουν καταρριφθεί ένα σωρό ισχυρισμοί, και το αποτέλεσμα είναι μηδέν.

christina said...

Δεν ισχυρίζομαι ότι πρέπει σώνει και καλά να έχουμε αποτέλεσμα. Λέω απλά ότι χαίρομαι που το ψάχνουμε και που δεν τους κρεμάμε κατευθείαν.

Anonymous said...

είμαι ο μόνος που ενοχλείται από το σχόλιο του passer-by :

Δέχομαι όμως οτι μπορεί να εφηύρε κάτι καινούριο, που δεν έχουμε βρει ακόμα πως να το αποδείξουμε επιστημονικά. ???

Επίσης άλλο το 'μη-μετρήσιμο' και άλλο το 'μη εξηγήσιμο' (ακομη).

και λυπάμαι εγω προτιμώ να βλέπω βύζους στην ΤιΒι (δεν βλέπω καθόλου Τιβι δυστυχως) από μεταμοντερνα σοου σαν αυτό του Γκέλερ. Κι αυτό γιατί το δεύτερο είναι πολύ πιο επικίνδυνο...

christina said...

@ficciones

Δηλαδή για σας ό,τι ήταν να ανακαλύψει η επιστήμη το έχει πλέον ανακαλύψει; Και έχουν εφευρεθεί όλοι οι δυνατοί τρόποι επιστημονικής έρευνας και απόδειξης; Δε θεωρώ την επιστήμη τόσο πεπερασμένη.

Για να μη μπερδευόμαστε, δε θεωρώ το Γκέλερ μάγο ή κάτι τέτοιο.
Αλλά δεν το αποκλείω γενικώς και παγκοσμίως για κάποιον άλλο, μόνο και μονο επειδή με ενοχλεί η ιδέα του να μην κατανοώ τα πάντα.

Υ.ΓΑν ήμουν "ο" passer by, ίσως να προτιμούσα κι εγώ τα μπούστα, αλλά είμαι "η".

Anonymous said...

αγαπητΗ passer-by το προβλημα είναι πως πισω από την φράση 'δεν το έχει εξηγήσει ακόμη η επιστήμη' κρύβονται ένα σωρό ψευδο-επιστήμες και λοιπές αηδίες. η ουσία του πράγματος ΔΕΝ είναι πως η επιστήμη είναι πεπερασμένη. φυσικά και δεν είναι. (Η μεθοδολογία της επιστήμης όμως είναι πεπερασμένη και είναι αυτή η οποία είναι αποδεχτή σε όλη την επιστημονική κοινότητα, και επεκτάσεις δεν γίνονται από τον Μπέικον και μετά).

Η ουσία είναι πως δεν είναι δυνατό να ορίζεται ως νέα επιστήμη η κάθε παπάρα ενός ταχυδακτυλουργού όπως ο Γκέλερ. Κι αν θέλετε ίσως να φτάνω σε σημείο να πως ότι η επιστήμη σε επίπεδο ανθρώπινων μεγεθών (και όχι σε μικρόκοσμο ή μεγάκοσμο) είναι όντως 'τελειωμένη'. δεν περιμένουμε από κανέναν γκέλερ να μας κάνει την επιστημονική επανάσταση για να μάθουμε να κουνάμε κουτάλια με το μυαλό μας...

από κει και πέρα ως προς την αρχή συμφωνώ μαζί σας. Διαφωνώ όμως στην έκφραση και την εφαρμογή τησ στην συγκεκριμένη περίπτωση.

cyrus said...

passer-by, το ανάποδο συνέβαινε: αυτοί που κρεμούσαν τους συνανθρώπους τους ήταν οι θιασώτες της άλλης πλευράς, δηλ. οι φανατικοί δεισιδαίμονες, π.χ. οι θρήσκοι.

Επίσης, λυπάμαι που βλέπω να χρησιμοποιείς το τέχνασμα του "αχυρανθρώπου". Ποιος είπε πως "ό,τι ήταν να ανακαλύψει η επιστήμη το έχει πλέον ανακαλύψει"; Κανείς, και ποτέ. Κοίταξε, όμως: αυτή τη στιγμή, έχουμε στη διάθεσή μας το καλύτερο εργαλείο που έχει εφεύρει ως τώρα ο άνθρωπος για να διαπιστώνει αν κάτι ισχύει ή όχι, και αυτό είναι η επιστημονική μέθοδος. Μπορεί στο μέλλον να εφυρεθεί κάτι καλύτερο. Τότε, το ξανασυζητάμε -- όχι εμείς, αλλά ολόκληρη η ανθρωπότητα, καθώς σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο ολόκληρη η ζωή θα αλλάξει ριζικά.

Ξαναλέω, όμως, ότι για να αρχίσουμε να μιλάμε για πιθανές ερμηνείες κάποιων φαινομένων, θα πρέπει πρώτα να έχουμε διαπιστώσει πως τα φαινόμενα είναι πραγματικά. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει.

Όπως βλέπεις, κανείς δεν κρεμάει κανέναν. Απλώς όταν βλέπουμε κάποια απάτη έχουμε ηθική υποχρέωση να το πούμε. Αποδείξεις ζητάμε, και αυτές δεν φαίνονται πουθενά στον ορίζοντα.

cyrus said...

Α, ficciones, μαζί γράφαμε...

Συμπληρώνω (αν και δεν χρειάζεται) ότι ο Γιούρι δεν έχει εφεύρει τίποτα καινούργιο. Κάνει παλιά γνωστά κόλπα, απλά υποκρίνεται ότι το κάνει με μεταφυσικό τρόπο.

christina said...

Εγώ αυτο το "τότε το ξανασυζητάμε" ήθελα να διαβάσω :)

Δε διαφώνησα με το ότι κάνει τα απλά και συνηθισμένα ταχυδακτυλουργικά.

Όπως ξαναείπα, διαφωνώ με το να αποκλείεται εντελώς ένα φαινόμενο, όχι με τις ενστάσεις για τον συγκεκριμένο, τον Γκέλερ.

Θέλω να προσθέτω ένα "προς στιγμήν" στις επιστημονικές εξηγήσεις, αυτό είναι όλο.

Anonymous said...

passer-by δώσε μας όμως σε παρακαλώ΄κάποια παραδείγματα από τέτοια 'φαινόμενα' που δεν έχουν 'προς στιγμήν' εξηγηθεί...

christina said...

@ ficciones

Το ένστικτο ενός γονιού, πχ, που εξηγείται ως "σύμπτωση". (ναι, το θεωρώ σοβαρό παράδειγμα)

Επειδή δεν μπορεί να επαναληφθεί η στιγμή για να μετρηθεί, δε σημαίνει ότι δεν έχει παρατηρηθεί.

Δεν το θεωρώ μεταφυσικό αλλά και δε θα το διαγραψω ως φαινόμενο επειδή δεν έχω ακόμη εξήγηση.

Anonymous said...

δεν θελω να μιλησω για το συγκεκριμενο παραδειγμα, δεν ειναι εκει η ουσια. Η ουσία όμως είναι πως ΔΕΝ χρειάζεται νέα φυσική για να εξηγήσουμε πράγματα 'ανθρώπινου μεγέθους' ούτε και πως περιμένουμε να αλλάξει η επιστημινική μέθοδος για να τα καλύψει.

Και είναι εντελώς ΑΛΛΟ πράγμα να πει κανείς πως ένα Χ φαινόμενο που μόλις είδα εξηγείται με την φυσική όπως έχεί σήμερα και εντελώς ΑΛΛΟ να απαιτήσει την φυσική και την επιστημονική μέθοδο να αλλάξει για να το καλύψει. Το δεύτερο είναι ΑΚΡΩΣ επικίνδυνο και χρησιμοποιείται κατά κόρον και κατά το δοκούν από ψευδεπιστήμονες και λοιπούς τσαρλατάνους. Η διαφορά είναι τεράστια και πολύ ουσιαστική.

christina said...

Μα εννοείται, η επιστημονική μέθοδος δε γίνεται να προσαρμόζεται με σκοπό να καλύψει κάτι!

Στο "εάν και εφόσον" επιμένω. Αυτό δε σημαίνει ότι σώνει και καλά θα αποδειχθεί ο,τιδήποτε.

cyrus said...

Μια χαρά τα πάτε. Να σας δώσω και τα κλειδιά του μαγαζιού και να φύγω διακοπές...

passer-by, μα αυτό το θεωρώ δεδομένο. Η επιστημονική σκέψη (την οποία προσπαθώ να ακολουθώ, παρότι δεν είμαι επιστήμονας) δεν έχει καμία σχέση με δογματισμούς. Ό,τι πρεσβεύει τελεί πάντοτε υπό αίρεση, ώσπου να παρουσιαστούν νέα δεδομένα, αν υπάρξουν ποτέ. Ως τότε, όμως, οφείλουμε να είμαστε πολύ επιφυλακτικοί (έως και ξεκάθαρα εχθρικοί) απέναντι σε οποιονδήποτε επιχειρεί να μας εξαπατήσει πουλώντας μας φύκια για μεταξωτές κορδέλες.

Όπως είχε γράψει παλιότερα και ο Π, είναι "θεωρητικά" πιθανό να πάψει ξαφνικά να ισχύει η βαρύτητα. Θα πήγαινες ποτέ να πηδήξεις από μια ταράτσα με βάση αυτή την πιθανότητα;

pølsemannen said...

Ούρι Γκέλλερ ιζ μορ δαν αι μαν, χη ιζ αι σάηνυ γκόλντεν γκαντ. Γέα! :-PPP

Ξέρεις κάτι cyrus;

Αρχίζω να αποδέχομαι ότι δεν έχει κάποιο νόημα να προσπαθείς να βγάλεις κάποιον από τα σκατά, από την στιγμή που ο ίδιος είναι οικειοθελώς μέσα.

Αν κάποιος δεν έχει τα "διανοητικά κότσια" για να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα, θα την πέφτει σε αυτές τις παραμύθες, και δε πα να του αποδεικνύεις εσύ τα μύρια όσα.

Οίτοι οι μόνοι που μπορούν να μεταπειστούν από τον Randi π.χ. είναι όσοι έχουν τουλάχιστον ένα συγκεκριμένο επίπεδο ευφυίας και ορθολογισμού.

Σκληρό, ελιτίστικο, μισάνθρωπο, ή δεν ξέρω τι άλλο, τι να κάνουμε, η πραγματικότητα είναι σκληρή.

Ξαναγέα!

Αόρατη Μελάνη said...

Για μένα, αντι-επιστημονικό είναι κάτι μη μετρήσιμο ακόμη.

Για ποιο λόγο τα μη μετρήσιμα ακόμη τα ονομάζεις "αντι-επιστημονικά"; Αν υπάρχουν πράγματα μη μετρήσιμα ακόμη, από ποιον περιμένουμε να τα μετρήσει, αν όχι από την επιστήμη; Κατά ποια έννοια η ύπαρξη με μετρήσιμων ακόμη πραγμάτων βρίσκεται σε αντίθεση με την επιστήμη;
Αντιεπιστημονικό σημαίνει "αντίθετο με τις αρχές της επιστήμης ή με την επιστημονική δεοντολογία". Δεν βλέπω πώς μπορείς να την χρησιμοποιείς εδώ.



"Αυτό δε σημαίνει οτι δέχομαι τις μεταφυσικές του δυνάμεις. Δέχομαι όμως οτι μπορεί να εφηύρε κάτι καινούριο, που δεν έχουμε βρει ακόμα πως να το αποδείξουμε επιστημονικά."

Αν είναι έτσι, τότε γιατί δεν το λέει καθαρά, παρά αφήνει να εννοηθεί ότι έχει "μεταφυσικές δυνάμεις"; Δεν θα τον καίγανε στην πυρά, όπως σωστά επισήμανες. Αν αυτό το κάνει με φυσικό τρόπο (έστω με τρόπο γνωστό μόνο στον ίδιον) και λέει ότν το κάνει με "μεταφυσικό" τρόπο, εξαπατά τον κόσμο και στερεί από την επιστήμη την δυνατότητα να τον ερευνήσει.

Έτσι όπως διατύπωσες το σχόλιό σου, φροντίζοντας πρώτα-πρώτα να τονίσεις ότι δεν αποκλείεις να υπάρχουν μη μετρήσιμα ακόμη πράγματα (όρα "μεταφυσικά"), αποκαλώντας τα αυτά "αντιεπιστημονικά", και αναγνωρίζοντας αξιοπιστία στον Γκέλερ, δημιούργησες την εντύπωση ότι θεωρείς τον Γκέλρε "μεταφυσικά προικισμένο".

ΑΝ δεν ήταν αυσότ ο σκοπός σου, καλό θα ήταν να προσέξεις λίγο παραπάνω τις διατυπώσεις σου.

Αόρατη Μελάνη said...

Μόλις είδα τα δύο βίντεο του Ράντι.

Είναι δυνατόν έχοντας δει αυτό, να εξακολουθεί κάποοιος να πιστεύει ότι ίσως ο Γκέλερ "έχει ανακαλύψει κάτι καινούριο, πέρα από τα όρια της επιστήμης";

Αυτό δεν είναι καινούριο, ρε παιδιά. Απάτη λέγεται, και είναι παλιότερο από την ίδια την ανθρωπότητα.

basik-ly said...

Πάω να δω κάτι υπαρκτό - τους Arctic Monkeys!

Anonymous said...

Δυστυχώς ο polsemmanen έχει απόλυτο δίκιο.
Αν κάποιος δεν έχει τα "διανοητικά κότσια" για να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα, θα την πέφτει σε αυτές τις παραμύθες, και δε πα να του αποδεικνύεις εσύ τα μύρια όσα.
@ passer-by, για απατεώνες όπως ο Γκέλερ η φυλακή είναι ό,τι πρέπει. Αρκεί το γεγονός πως επικαλείται το "μεταφυσικό" για να δικαιολογήσει τα ταχυδακτυλουργικά τρικ του.

..Δεν το βρίσκω περίεργο πάντως που στο ορθόδοξο Ελλαδιστάν έχει τόση μεγάλη απήχηση ο συγκεκριμένος απατεωνίσκος. Οι χριστιανόπληκτοι λατρεύουν ό,τι παραμύθι θα τους βγάλει από την μίζερη πραγματικότητα που οι ίδιοι έχουν δημιουργήσει..

christina said...

@ all

έχετε κολλήσει στο ότι εγώ υποστηρίζω τον Γκέλερ και αναφέρεστε συνέχεια σε ταχυδακτυλουργούς και εκμεταλλευτές των μίντια...μάλλον δε διαβάζουμε το ίδιο πράγμα σε αυτά που γράφω.
Επειδή δεν μπορώ να διατυπώσω τα παραδείγματά μου με πιο "αλεξίσφαιρο" τρόπο, όπως μου συστήθηκε παραπάνω,προφανώς θα χάνω συνέχεια στη μεθοδολογία της συζήτησης.