Μια αισιόδοξη οπτική

Μια που στο προηγούμενο ποστ αναφέρθηκα στο ίδρυμα του Τζέιμς Ράντι, σας δίνω εδώ μεταφρασμένο ένα κείμενο που είδα εκεί, γραμμένο από τον Jeff Wagg. Το πρωτότυπο μπορείτε να το βρείτε στο JREF.

____________________________________________


Γιατί θα νικήσουμε


Σε μια πρόσφατη συνέντευξη σε εφημερίδα, ο δημοσιογράφος μού έκανε μια ερώτηση που ακούω συχνά: «Νιώθετε ότι χάνετε τη μάχη; Ότι οι άνθρωποι όλο και περισσότερο απομακρύνονται από την επιστήμη και ενστερνίζονται την αντιεπιστημονική σκέψη;» Και απάντησα, όπως κάνω πάντοτε: «Όχι».

Παρότι είναι αλήθεια πως το κίνημα κατά των εμβολίων μπορεί τελικά να αποκτήσει τέτοια διάδοση ώστε να βλάψει την κοινωνία, και πως ο αποκαλούμενος «Ευφυής Σχεδιασμός» μπορεί τελικά να πετύχει να μπει στα σχολικά βιβλία, εμείς διατηρούμε ένα πλεονέκτημα που εκείνοι δεν θα έχουν ποτέ.

Πριν πω, όμως, ποιο είναι αυτό, πρέπει να ορίσω το «εμείς» και το «εκείνοι».

Εμείς, φυσικά, είμαστε οι σκεπτικιστές. Αλλά όχι μόνο αυτό· είμαστε αυτοί που θέλουν να πιστεύουν ό,τι είναι πραγματικό. Είμαστε αναζητητές της αλήθειας, εξερευνητές, και συχνά σφάλλουμε. Δεν θα έχουμε ποτέ όλες τις απαντήσεις, αλλά εκείνες που έχουμε θα ταιριάζουν με τον καλύτερο τρόπο στα διαθέσιμα δεδομένα. Όταν εμφανιστούν νέα δεδομένα, θα εγκαταλείψουμε την πίστη μας για μια νέα πίστη.

Εκείνοι είναι οι πιστοί. Είναι αυτοί που θέλουν να πιστεύουν ό,τι πιστεύουν, για διάφορους λόγους. Έχουν όλες τις απαντήσεις, ή τουλάχιστον τις περισσότερες. Όταν εμφανιστούν νέα, αντίθετα, δεδομένα, θα τα προσαρμόσουν με το ζόρι στις αντιλήψεις τους, θα τα απαξιώσουν, ή θα τα απορρίψουν.

Και ο λόγος για τον οποίο θα νικήσουμε εμείς είναι ο εξής: αν πάρει κανείς ολόκληρη τη συσσωρευμένη επιστημονική γνώση και τη σβήσει από το συλλογικό μας νου, ας πούμε μέσω κάποιας πολυετούς πολιτιστικής επανάστασης, ή κάποιας κοινωνικής κατάρρευσης, τα δεδομένα θα συνεχίσουν να υπάρχουν. Μπορεί να ξεχαστούν, αλλά πάντα θα είναι δυνατόν να ανακαλυφθούν εκ νέου από κάποιον άνθρωπο με ανεπτυγμένη περιέργεια που θα παρατηρήσει κάτι και θα σκεφτεί: «Χμ, αναρωτιέμαι πώς να λειτουργεί αυτό». Η αλήθεια (δηλαδή η πραγματικότητα) δεν μπορεί να χαθεί. Ενώ η άποψη ότι το νερό έχει μνήμη μπορεί να χαθεί, και να μην εμφανιστεί ποτέ ξανά.

Τι θα συνιστούσε, όμως, νίκη σ’ αυτή την φαινομενικά αιώνια διαμάχη; Εδώ που τα λέμε, δεν υπάρχει νίκη. Αν επικρατήσουμε εμείς, τότε εμείς κι εκείνοι θα καταλήξουμε να πιστεύουμε τα ίδια ακριβώς πράγματα. Κατά περίεργο τρόπο, αυτός είναι και ο δικός τους στόχος. Η μεγάλη διαφορά μεταξύ μας είναι ότι εμείς είμαστε διατεθειμένοι να αλλάξουμε, ενώ εκείνοι όχι. Και αν έχουν δίκιο εκείνοι, κάποια στιγμή εμείς θα υιοθετήσουμε τις θέσεις τους παραμένοντας ταυτόχρονα πιστοί στα ιδανικά μας. Αν σφάλλουν, όμως, οι ιδέες τους κάποτε θα μαραζώσουν και θα χαθούν.

Οι πιστοί και οι σκεπτικιστές μπορεί μια μέρα να καταλήξουν στα ίδια συμπεράσματα, οπότε και οι δυο πλευρές θα υποστηρίζουν πως νίκησαν. Αυτή θα ήταν μια υπέροχη μέρα. Και, εφόσον οι σκεπτικιστές έχουν παραμείνει πιστοί στις αρχές τους, που λένε ότι πάντοτε αλλάζουμε τις αντιλήψεις μας βασιζόμενοι στα δεδομένα, τότε όντως θα έχουμε νικήσει όλοι.

Στο μεταξύ, θα βρισκόμαστε πάντοτε στα χαρακώματα για να πληροφορήσουμε τον κόσμο για την τρομερή αξία των εμβολίων, για τους κινδύνους της ομοιοπαθητικής, και για τους απατεώνες που ισχυρίζονται πως διαθέτουν «ψυχικές» δυνάμεις. Σε ό,τι αφορά εσάς, τους πιστούς, η δουλειά που έχετε να κάνετε είναι πολύ απλή: Δείξτε μας τα δεδομένα σας. Αν όντως τα έχετε, τότε ευχαρίστως να βρεθούμε στη μέση και να σφίξουμε τα χέρια.