14.1.10

Ο Ουμπέρτο Έκο για τον πρωτοφασισμό

Στις 23 Μαρτίου του 2006, είχα ανεβάσει ένα ποστ στο οποίο παρέθετα μεταφρασμένα κομμάτια από ένα άρθρο του Ουμπέρτο Έκο για τα χαρακτηριστικά του φασισμού, συνδέοντάς τα με τις απόψεις και τις συμπεριφορές των ημετέρων ακροδεξιών. Σήμερα, σχεδόν 4 χρόνια μετά, βλέπω ότι δυστυχώς παραμένει εξαιρετικά επίκαιρο. Επειδή, όμως, δεν βλέπω κανένα νόημα στην απλή αναπαραγωγή του (άλλωστε, όποιος θέλει μπορεί να πάει εκεί και το διαβάσει), προτίμησα μια κάπως διαφορετική οδό. Έτσι, σήμερα μεταφράζω εκ νέου και ανεβάζω το κείμενο του Έκο χωρίς τις συντομεύσεις και τις παρεκβάσεις που είχα κάνει τότε, και χωρίς τη σύνδεση με την ελληνική πραγματικότητα — μια σύνδεση την οποία μπορεί να κάνει ο κάθε αναγνώστης καταπώς νομίζει ο ίδιος. Με άλλα λόγια, αυτή τη φορά θα διαβάσετε Έκο, και όχι μείγμα Έκο-cyrus.

Το πρωτότυπο κείμενο όπως δημοσιεύτηκε στο New York Review of Books το 1995 ξεκινά με κάποιες αναμνήσεις του Έκο από την παιδική του ηλικία (1942-1945), και επίσης αναλύει το ιταλικό φασιστικό καθεστώς, το οποίο θεωρεί πως χαρακτηριζόταν από δομημένη σύγχυση και ήταν γεμάτο αντιφάσεις, σε αντίθεση με τον γερμανικό εθνικοσοσιαλισμό, ο οποίος ήταν πιο αυστηρά οριοθετημένος. Παρόλα αυτά, και παρά τις διαφορές που είχαν μεταξύ τους τα φασιστικά καθεστώτα εκείνης της εποχής, διέθεταν όλα τους κάποια (όχι απαραιτήτως όλα) θεμελιώδη χαρακτηριστικά. Και γι’ αυτό η χρήση του όρου «φασισμός» έχει γίνει τόσο ευρεία και περιεκτική: γιατί μπορείς να αφαιρέσεις κάποιο χαρακτηριστικό από ένα φασιστικό καθεστώς και παρόλα αυτά αυτό θα εξακολουθεί να γίνεται αντιληπτό ως τέτοιο.

Και από εδώ ξεκινά η μετάφραση...

________________________________________


Παρά την ασάφεια αυτή, νομίζω πως μπορούμε να σκιαγραφήσουμε έναν κατάλογο χαρακτηριστικών τα οποία είναι αντιπροσωπευτικά αυτού που ονομάζω «πρωτοφασισμό», ή «αρχέγονο φασισμό». Αυτά τα χαρακτηριστικά δεν μπορούν να οργανωθούν σε ένα ενιαίο σύστημα· πολλά απ’ αυτά αλληλοαναιρούνται, και είναι επίσης αντιπροσωπευτικά και άλλων μορφών δεσποτισμού ή φανατισμού. Η παρουσία ενός και μόνο απ’ αυτά, όμως, αρκεί για να επιτρέψει στο φασισμό να συμπτυχθεί γύρω του.

1. Το πρώτο χαρακτηριστικό του πρωτοφασισμού είναι η λατρεία της παράδοσης. Η παραδοσιαρχία, βέβαια, είναι πολύ παλαιότερη από τον φασισμό. Δεν χαρακτήριζε μόνο την αντιεπαναστατική σκέψη των Καθολικών μετά τη Γαλλική Επανάσταση, αλλά γεννήθηκε στους ελληνιστικούς χρόνους, ως αντίδραση στον κλασικό ελληνικό ορθολογισμό. Στη λεκάνη της Μεσογείου, λαοί διαφόρων θρησκειών (που οι περισσότερες απ’ αυτές είχαν γίνει δεκτές στο ρωμαϊκό πάνθεο) άρχισαν να ονειρεύονται κάποια αποκάλυψη που είχε συμβεί στην αυγή της ανθρώπινης ιστορίας. Αυτή η αποκάλυψη, σύμφωνα με τη μυστηριακή αίγλη που καλλιεργούσε η παραδοσιαρχία, είχε παραμείνει για πολύ καιρό κρυμμένη κάτω από το πέπλο γλωσσών που ήταν πια ξεχασμένες — στα αιγυπτιακά ιερογλυφικά, στους κέλτικους ρούνους, στους παπύρους των σχεδόν άγνωστων θρησκειών της Ασίας.

Αυτή η νέα κουλτούρα έπρεπε να είναι συγκρητιστική. Ο συγκρητισμός δεν είναι απλά, όπως λένε τα λεξικά, «ο συνδυασμός διαφόρων μορφών πίστης και λατρευτικής πρακτικής»· ένας τέτοιος συνδυασμός πρέπει να ανέχεται τις αντιφάσεις. Καθένα από τα αρχικά μηνύματα περιέχει ψήγματα σοφίας, και όποτε έμοιαζαν να λένε διαφορετικά ή ασύμβατα πράγματα αυτό συνέβαινε μόνο και μόνο γιατί όλα παραπέμπουν, με αλληγορικό τρόπο, στην ίδια αρχέγονη αλήθεια.

Συνεπώς, δεν μπορεί να υπάρξει καμία πρόοδος στη γνώση. Η αλήθεια έχει ήδη καταγραφεί μια για πάντα, κι εμείς το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να συνεχίζουμε να ερμηνεύουμε το δυσνόητο μήνυμά της.

Αν κοιτάξει κανείς τις βιβλιοθήκες διαφόρων φασιστικών καθεστώτων, θα βρει όλους τους μείζονες διανοητές της παραδοσιαρχίας. Η ναζιστική εσωτερική γνώση τρεφόταν με παραδοσιαρχικά, συγκρητιστικά και μυστικιστικά στοιχεία. Η πηγή που επηρέασε περισσότερο τις θεωρίες της νέας ιταλικής δεξιάς, ο Ιούλιος Έβολα, συνδύαζε το Άγιο Δισκοπότηρο με τα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών, και την αλχημεία με την Αγία Ρωμαϊκή και Γερμανική Αυτοκρατορία. Και μόνο το γεγονός ότι η ιταλική δεξιά, για να δείξει πόσο ανοιχτό μυαλό διαθέτει, διεύρυνε αυτό τον κατάλογο ώστε να συμπεριλάβει και έργα του Ντε Μαιτρ, του Γκενόν και του Γκράμσι, αποτελεί ολοφάνερη απόδειξη συγκρητισμού.

Αν κοιτάξετε τα ράφια που, στα αμερικάνικα βιβλιοπωλεία, φέρουν την επιγραφή «Νέα Εποχή», θα βρείτε εκεί μέχρι και Άγιο Αυγουστίνο, ο οποίος, απ’ ό,τι γνωρίζω, δεν ήταν φασίστας. Αλλά το να συνδυάζεις τον Άγιο Αυγουστίνο με το Στόουνχεντζ — αυτό είναι σύμπτωμα πρωτοφασισμού.

2. Η παραδοσιαρχία συνεπάγεται την απόρριψη του μοντερνισμού. Και οι φασίστες και οι εθνικοσοσιαλιστές κυριολεκτικά λάτρευαν την τεχνολογία, ενώ οι διανοητές της παραδοσιαρχίας συνήθως την απορρίπτουν ως αντίθετη προς τις παραδοσιακές πνευματικές αξίες. Όμως, παρόλο που ο ναζισμός υπερηφανευόταν για τα βιομηχανικά του επιτεύγματα, ο εγκωμιασμός του μοντερνισμού δεν ήταν παρά η επιφάνεια μιας ιδεολογίας βασισμένης στην ιδέα Αίμα και Γη (Blut und Boden). Η απόρριψη του σύγχρονου κόσμου ήταν μεταμφιεσμένη σαν αντίκρουση του καπιταλιστικού τρόπου ζωής, αλλά αφορούσε κυρίως στην απόρριψη του Πνεύματος του 1789 (και του 1776, φυσικά). Ο Διαφωτισμός, η Εποχή του Ορθολογισμού, γίνεται αντιληπτή ως απαρχή της σύγχρονης αχρειότητας. Κατ’ αυτή την έννοια, ο πρωτοφασισμός μπορεί να οριστεί ως ανορθολογισμός.

3. Ο ανορθολογισμός βασίζεται επίσης στη λατρεία της δράσης για τη δράση. Επειδή η δράση είναι από μόνη της όμορφη, πρέπει να αναλαμβάνεται πριν, ή χωρίς, οποιαδήποτε σκέψη. Η σκέψη είναι μια μορφή αποδυνάμωσης. Επομένως, η κουλτούρα είναι ύποπτη, στο βαθμό που ταυτίζεται με την κριτική στάση. Η καχυποψία απέναντι στον κόσμο της διανόησης αποτελούσε πάντοτε σύμπτωμα του πρωτοφασισμού, από την υποτιθέμενη ρήση του Γκέμπελς («όταν ακούω να μιλάνε για κουλτούρα αρπάζω το όπλο μου») μέχρι τη συχνή χρήση εκφράσεων όπως «εκφυλισμένοι διανοούμενοι», «κουλτουριάρηδες», «παρηκμασμένοι σνομπ», «τα πανεπιστήμια είναι φωλιές κομμουνιστών». Οι επίσημοι φασίστες διανοούμενοι ασχολούνταν κυρίως με το να επιτίθενται στον σύγχρονο πολιτισμό και την αριστερή διανόηση, που έχουν προδώσει τις παραδοσιακές αξίες.

4. Καμιά συγκρητιστική πίστη δεν αντέχει στην αναλυτική κριτική. Το κριτικό πνεύμα κάνει διακρίσεις μεταξύ των εννοιών, και αυτές οι διακρίσεις αποτελούν σημάδι μοντερνισμού. Στον σύγχρονο πολιτισμό, η επιστημονική κοινότητα επαινεί τη διαφωνία ως μέθοδο βελτίωσης της γνώσης. Για τον πρωτοφασισμό, η διαφωνία είναι προδοσία.

5. Εξάλλου, η διαφωνία αποτελεί σημάδι ποικιλομορφίας. Ο πρωτοφασισμός καλλιεργεί και αναζητεί τη συναίνεση με το να οξύνει και να εκμεταλλεύεται το φυσικό φόβο του διαφορετικού. Η πρώτη έκκληση ενός φασιστικού ή πρώιμου φασιστικού κινήματος είναι η έκκληση ενάντια στους παρείσακτους. Επομένως, ο πρωτοφασισμός είναι εξ ορισμού ρατσιστικός.

6. Ο πρωτοφασισμός πηγάζει από την ατομική ή κοινωνική απογοήτευση. Αυτός είναι και ο λόγος που ένα από τα πιο τυπικά χαρακτηριστικά των φασιστικών καθεστώτων του παρελθόντος ήταν η επίκληση προς μια απογοητευμένη μεσαία τάξη που μαστιζόταν από μια οικονομική κρίση ή ένιωθε πολιτικά εξευτελισμένη και φοβισμένη από την πίεση που ασκούσαν οι χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις. Στην εποχή μας, που οι παλιοί «προλετάριοι» είναι πλέον μικροαστοί (και τα λούμπεν στοιχεία είναι κατά κανόνα αποκλεισμένα από την πολιτική σκηνή), ο φασισμός του αύριο θα βρει το ακροατήριό του σ’ αυτή τη νέα πλειοψηφία.

7. Στους ανθρώπους που νιώθουν πως δεν έχουν πλέον ξεκάθαρη κοινωνική ταυτότητα, ο πρωτοφασισμός λέει πως το μοναδικό τους προνόμιο είναι το πιο κοινό, ότι έχουν γεννηθεί στην ίδια χώρα. Αυτή είναι και η απαρχή του εθνικισμού. Άλλωστε, το μοναδικό πράγμα που μπορεί να δώσει ταυτότητα στο έθνος είναι οι εχθροί του. Έτσι, στη ρίζα της πρωτοφασιστικής ψυχολογίας υπάρχει μια εμμονή με τις συνωμοσίες, ιδιαίτερα τις διεθνείς. Οι οπαδοί πρέπει να νιώθουν πολιορκημένοι. Ο πιο εύκολος τρόπος να πολεμήσεις μια συνωμοσία είναι η επίκληση στην ξενοφοβία. Αλλά η συνωμοσία πρέπει να έχει και εσωτερικούς μοχλούς: οι Εβραίοι είναι συνήθως ο καλύτερος στόχος, γιατί έχουν το πλεονέκτημα να είναι ταυτόχρονα και εσωτερικοί και εξωτερικοί εχθροί. Στις Η.Π.Α., ένα εμφανές δείγμα συνωμοσιολογικής εμμονής βρίσκεται στο βιβλίο του Πατ Ρόμπερτσον Η Νέα Τάξη Πραγμάτων, αλλά, όπως έχουμε δει πρόσφατα, υπάρχουν και πολλά άλλα.

8. Οι οπαδοί πρέπει να νιώθουν ταπεινωμένοι από τον επιδεικτικό πλούτο και την δύναμη των εχθρών τους. Όταν ήμουν μικρό παιδί, μου είχαν μάθει ότι οι Εγγλέζοι είχαν πέντε γεύματα τη μέρα. Έτρωγαν πιο συχνά από τους φτωχούς αλλά νηφάλιους Ιταλούς. Και ότι οι Εβραίοι είναι πλούσιοι και βοηθάνε ο ένας τον άλλο μέσω ενός μυστικού δικτύου αμοιβαίας αρωγής. Έτσι, με μια συνεχή μετατόπιση της ρητορικής εστίασης, οι εχθροί είναι ταυτόχρονα πολύ ισχυροί και πολύ αδύναμοι. Οι φασιστικές κυβερνήσεις είναι καταδικασμένες να χάνουν τους πολέμους τους, γιατί είναι εγγενώς ανίκανες να κάνουν μια αντικειμενική εκτίμηση της δύναμης του εχθρού.

9. Για τον πρωτοφασισμό, δεν υπάρχει αγώνας για τη ζωή· αντίθετα, η ζωή είναι ένας συνεχής αγώνας. Επομένως, ο ειρηνισμός ισοδυναμεί με συναλλαγή με τον εχθρό. Είναι κακός, γιατί η ζωή είναι ένας συνεχής πόλεμος. Αυτό, όμως, επιφέρει ένα «σύμπλεγμα Αρμαγεδδώνα». Εφόσον οι εχθροί πρέπει να ηττηθούν, θα πρέπει να υπάρξει μια τελική μάχη, μετά από την οποία το κίνημα θα έχει υπό τον έλεγχό του ολόκληρο τον κόσμο. Μια τέτοια «τελική λύση», όμως, θα σημάνει την αρχή μιας περιόδου ειρήνης, μιας Χρυσής Εποχής, πράγμα που έρχεται σε αντίφαση με το δόγμα του συνεχούς πολέμου. Κανείς φασίστας ηγέτης δεν έχει καταφέρει ποτέ να λύσει αυτό το πρόβλημα.

10. Ο ελιτισμός αποτελεί χαρακτηριστική διάσταση κάθε αντιδραστικής ιδεολογίας, στο βαθμό που είναι θεμελιωδώς αριστοκρατικός, και ο αριστοκρατικός και μιλιταριστικός ελιτισμός συνεπάγεται την περιφρόνηση προς τους αδύναμους. Ο πρωτοφασισμός μπορεί να εκφράσει μόνο έναν λαϊκό ελιτισμό. Κάθε πολίτης ανήκει στον καλύτερο λαό του κόσμου, τα μέλη του κόμματος είναι οι καλύτεροι πολίτες, κάθε πολίτης μπορεί (ή πρέπει) να γίνει μέλος του κόμματος. Αλλά δεν μπορεί να υπάρχουν πατρίκιοι χωρίς πληβείους. Ο Ηγέτης, που γνωρίζει ότι η εξουσία δεν του απονεμήθηκε δημοκρατικά αλλά την κατέκτησε με τη βία, γνωρίζει επίσης ότι η δύναμή του βασίζεται στην αδυναμία των μαζών· οι μάζες είναι αδύναμες, και γι’ αυτό χρειάζονται και αξίζουν έναν ηγεμόνα. Και εφόσον η ομάδα είναι οργανωμένη ιεραρχικά (σύμφωνα με το στρατιωτικό πρότυπο), κάθε ηγέτης περιφρονεί τους υφισταμένους του, και καθένας απ’ αυτούς περιφρονεί τους κατωτέρους του. Αυτό ενισχύει την αίσθηση του μαζικού ελιτισμού.

11. Μέσα σ’ αυτή την προοπτική, όλοι μαθαίνουν πως πρέπει να γίνουν ήρωες. Σε κάθε μυθολογία, ο ήρωας είναι ένα εξαιρετικό ον, αλλά για την πρωτοφασιστική ιδεολογία ο ηρωισμός είναι ο κανόνας. Αυτή η λατρεία του ηρωισμού συνδέεται στενά με τη λατρεία του θανάτου. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα από τα συνθήματα που είχαν οι ισπανοί φαλαγγίτες ήταν το «viva la muerte» («ζήτω ο θάνατος»). Στις μη φασιστικές κοινωνίες, ο απλός λαός μαθαίνει ότι ότι ο θάνατος είναι κάτι το δυσάρεστο που όμως πρέπει να το αντιμετωπίζει με αξιοπρέπεια· και οι πιστοί μαθαίνουν ότι είναι ένας οδυνηρός τρόπος για να περάσουν σε μια μεταφυσική ευτυχία. Αντίθετα, ο πρωτοφασίστας ήρωας αποζητά τον ηρωικό θάνατο, ο οποίος διαφημίζεται ως η μεγαλύτερη ανταμοιβή για μια ηρωική ζωή. Ο πρωτοφασίστας ήρωας ανυπομονεί να πεθάνει. Μέσα στην ανυπομονησία του, συχνά στέλνει κι άλλους ανθρώπους στο θάνατο.

12. Επειδή και ο συνεχής πόλεμος και ο ηρωισμός είναι δύσκολα παιχνίδια, ο πρωτοφασίστας μεταθέτει τον πόθο του για εξουσία στη σεξουαλική συμπεριφορά του. Έτσι προκύπτει ο ματσισμός [σ.τ.Μ.: το αντριλίκι] (που συνεπάγεται αφενός την περιφρόνηση προς τη γυναίκα και αφετέρου την καταδίκη παρεκκλινουσών ερωτικών συνηθειών, όπως η αγνότητα ή η ομοφυλοφιλία). Και επειδή και το σεξ είναι δύσκολο παιχνίδι, ο πρωτοφασίστας ήρωας προτιμά να παίζει με τα όπλα – σαν φαλλικό υποκατάστατο.

13. Ο πρωτοφασισμός βασίζεται σε έναν επιλεκτικό λαϊκισμό, έναν ποιοτικό λαϊκισμό, θα έλεγε κανείς. Σε μια δημοκρατία, οι πολίτες έχουν ατομικά δικαιώματα, αλλά οι πολίτες συνολικά έχουν πολιτική επιρροή μόνο από ποσοτική άποψη — ακολουθούνται οι αποφάσεις της πλειοψηφίας. Για τον πρωτοφασισμό, όμως, τα άτομα ως άτομα δεν έχουν δικαιώματα, και ο Λαός γίνεται αντιληπτός σαν ποιότητα, σαν μια μονολιθική οντότητα που εκφράζει την Κοινή Βούληση. Και επειδή κανένα μεγάλο σύνολο ατόμων δεν μπορεί ποτέ να έχει κοινή βούληση, ο Ηγέτης παριστάνει το διερμηνέα τους. Έχοντας χάσει την εξουσία της αντιπροσώπευσης, οι πολίτες δεν πράττουν· καλούνται μόνο να παίξουν το ρόλο του Λαού. Έτσι, ο Λαός δεν είναι παρά ένα θεατρικό εφεύρημα. Για να πάρουμε μια γεύση ποιοτικού λαϊκισμού δεν χρειαζόμαστε πλέον την Πιάτσα Βενέτσια της Ρώμης, ούτε το Στάδιο της Νυρεμβέργης. Υπάρχει στο μέλλον μας ένας τηλεοπτικός ή διαδικτυακός λαϊκισμός, στον οποίο η συναισθηματική αντίδραση μιας επιλεγμένης ομάδας πολιτών θα μπορεί να παρουσιάζεται και να γίνεται αποδεκτή ως η Φωνή του Λαού.

Λόγω του ποιοτικού λαϊκισμού του, ο πρωτοφασισμός πρέπει να είναι κατά των «διεφθαρμένων» κοινοβουλευτικών κυβερνήσεων. Μια από τις πρώτες φράσεις που είπε ο Μουσολίνι στο ιταλικό κοινοβούλιο ήταν «Θα μπορούσα να μετατρέψω αυτό το βουβό και καταθλιπτικό μέρος σε στρατόπεδο για τις σπείρες μου» — οι «σπείρες» είναι μια υποδιαίρεση της παραδοσιακής ρωμαϊκής λεγεώνας. Βέβαια, αμέσως βρήκε καλύτερο καταυλισμό για τις σπείρες του, αλλά λίγο αργότερα διέλυσε το κοινοβούλιο. Όποτε ένας πολιτικός αμφισβητεί τη νομιμότητα ενός κοινοβουλίου γιατί δεν αντιπροσωπεύει πλέον τη Φωνή του Λαού, αρχίζει και μυρίζει πρωτοφασισμό.

14. Ο πρωτοφασισμός μιλάει την «Νέα Ομιλία». Η Νέα Ομιλία επινοήθηκε από τον Όργουελ στο βιβλίο του 1984, ως επίσημη γλώσσα του Αγγλικού Σοσιαλισμού. Αλλά σε πολλές μορφές δικτατορίας συναντά κανείς πρωτοφασιστικά χαρακτηριστικά. Όλα τα ναζιστικά και φασιστικά σχολικά εγχειρίδια χρησιμοποιούσαν φτωχό λεξιλόγιο και στοιχειώδη σύνταξη, με σκοπό να περιορίσουν τη διάδοση των εργαλείων της σύνθετης και κριτικής σκέψης. Αλλά πρέπει να είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε άλλα είδη Νέας Ομιλίας, ακόμα κι αν παίρνουν τη φαινομενικά αθώα μορφή ενός δημοφιλούς τοκ-σόου.

Το πρωινό της 27ης Ιουλίου 1943, έμαθα ότι, σύμφωνα με ραδιοφωνικές ανακοινώσεις, ο φασισμός είχε καταρρεύσει και ο Μουσολίνι είχε συλληφθεί. Όταν η μητέρα μου με έστειλε να αγοράσω την εφημερίδα, είδα ότι οι εφημερίδες στον κοντινότερο πάγκο είχαν διαφορετικούς τίτλους. Επιπλέον, αφού είδα τους τίτλους, συνειδητοποίησα ότι κάθε εφημερίδα έγραφε διαφορετικά πράγματα. Αγόρασα μία στην τύχη, και διάβασα στην πρώτη σελίδα ένα μήνυμα που το υπέγραφαν πέντε ή έξι πολιτικά κόμματα — ανάμεσά τους η Χριστιανική Δημοκρατία, το Κομμουνιστικό Κόμμα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Κόμμα της Δράσης, και το Φιλελεύθερο Κόμμα.

Μέχρι τότε, πίστευα ότι υπήρχε μόνο ένα κόμμα σε κάθε χώρα, και ότι στην Ιταλία αυτό ήταν το Εθνικό Φασιστικό Κόμμα. Τώρα, ανακάλυπτα ότι στη χώρα μου μπορούσαν να υπάρχουν ταυτόχρονα διάφορα κόμματα. Καθώς ήμουν έξυπνο παιδί, κατάλαβα ότι όλα αυτά τα κόμματα δεν μπορεί να γεννήθηκαν μέσα σε μια νύχτα, άρα θα πρέπει να υπήρχαν εδώ και αρκετό καιρό ως μυστικές οργανώσεις.

Το μήνυμα στην πρώτη σελίδα πανηγύριζε για το τέλος της δικτατορίας και την επιστροφή της ελευθερίας: της ελευθερίας του λόγου, του τύπου, της πολιτικής σύμπραξης. Αυτές τις λέξεις, «ελευθερία», «δικτατορία» — τις διάβαζα τώρα για πρώτη φορά στη ζωή μου. Χάρη σ’ αυτές τις λέξεις, ξαναγεννήθηκα ως ελεύθερος δυτικός άνθρωπος.

Πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση, ώστε το νόημα αυτών των λέξεων να μην ξεχαστεί ξανά. Ο πρωτοφασισμός βρίσκεται ακόμα γύρω μας, πολλές φορές με πολιτικά. Θα ήταν πολύ ευκολότερο, για μας, αν εμφανιζόταν στην παγκόσμια σκηνή κάποιος και έλεγε «Θέλω να ξανανοίξω το Άουσβιτς, θέλω να παρελάσουν ξανά οι Μελανοχίτωνες στις ιταλικές πλατείες». Αλλά η ζωή δεν είναι τόσο απλή. Ο πρωτοφασισμός μπορεί να επιστρέψει με το πιο αθώο προσωπείο. Είναι καθήκον μας να τον αποκαλύπτουμε και να καταδεικνύουμε οποιαδήποτε από τις νέες εκφάνσεις του — κάθε μέρα, σε κάθε μέρος του κόσμου. Και είναι καλό να θυμόμαστε τα λόγια που είπε ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ στις 4 Νοεμβρίου 1938:

«Τολμώ να πω ότι, αν ποτέ η αμερικανική δημοκρατία πάψει να προχωρεί ως ζωντανή δύναμη και να προσπαθεί μέρα και νύχτα, με ειρηνικό τρόπο, να κάνει όλους τους πολίτες μας καλύτερους, τότε ο φασισμός θα δυναμώσει στη χώρα μας».

Η ελευθερία και η απελευθέρωση είναι μια ατέρμονη διαδικασία.

31 comments:

ο δείμος του πολίτη said...

Πάρα πολύ καλή δουλειά. Έδεσες πολύ ωραίο το άρθρο με την επικαιρότητα. Διαχρονικές ουσιαστικές κοινοτυπίες των φασιστοειδών ιδεολογημάτων.

achoneftos said...

Εξερετικό post. Μπράβο σου!

JustAnotherGoneOff said...

Είναι πραγματικά αξιοσημείωτο το γεγονός πως ένας μεγάλος πρέσβης του ορθολογισμού - άσχετα με το αν διαφωνώ σε ορισμένες πτυχές της σκέψης του - ζει σε μια χώρα που εκλέγει τον Μπερλουσκόνι και δεν μπορεί να επηρεάσει αποτρεπτικά το ρεύμα του "νεοσυντηρητισμού".

Rodia said...

Cyrus, Ευχαριστω. Πολυ. :)

Oingo Boingo said...

Ο Έκο είχε πει και το απίστευτα εύστοχο "παιδιά, τη φάγαμε στον κώλο για μια δεκαετία" όταν είχε πρωτοβγεί ο Μπερλουσκόνι.

Νοσφεράτος said...

ΠΟΛΎ πολύ καλο και χρησιμο. σε ευχαριστουμε

εκανα συνδεσμο και αναδημοσιευση καποιων τμηματων-με αναφορά βεβαια στη πηγη - εδω
http://nosferatos.blogspot.com/2010/01/blog-post_5636.html

Zaphod said...

Μπραβο για αυτην την ανάρτηση!!!!


(α, μηπως οι "συγκρητιστικες" επρεπε να γινουν "συγκρητικές"; κτλ κτλ)

cyrus said...

Ευχριστώ για τα σχόλια. Ασχέτως σε ποιο ποσοστό συμφωνεί κανείς με τα λεγόμενα του Έκο, θεωρώ ότι τέτοια κείμενα καλό είναι να υπάρχουν στο διαδίκτυο, γι' αυτό και έφαγα δυο απογεύματα για να το μεταφράσω.

Η ορολογία είναι γενικώς μεγάλο θέμα, καθώς σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιούνται δυο όροι -- ένας ελληνοποιημένος κι ένας ελληνικός. Σε ό,τι αφορά το παράδειγμα του zaphod, παρότι χρησιμοποιούνται και οι δυο μορφές, νομίζω πως επειδή η λέξη προέρχεται από το "συγκρητισμός" θα πρέπει να γράφεται "συγκρητιστικές".

EvanT said...

Είσαι πολύ επίκαιρος, φίλε Cyrus

http://mkka.blogspot.com/2010/01/blog-post_13.html

cyrus said...

Κι αυτό το άτομο θα βγει στον άμβωνα την Κυριακή και θα κηρύξει το "αγαπάτε αλλήλους"... Αλλά, θα μου πεις, κι αυτό στα πλαίσια της χριστιανικής "ηθικής" είναι: το εν λόγω ρητό αφορά μόνο στους ημέτερους -- οι άλλοι να πάνε στο πυρ το εξώτερον, οι προδότες...

Ευτυχώς, υπάρχουν και παπάδες που είναι πάνω απ' όλα άνθρωποι.

Δυστυχώς, επειδή αυτοί οι παπάδες δεν είναι κομπλεξικοί, ούτε εξουσιομανείς, μένουν πάντοτε στην αφάνεια -- και αντ' αυτών προβάλλονται οι χειρότεροι...

Anonymous said...

επίκαιρο και πολύ "βαθύ" κείμενο cyrus.

by cortlinux

EvanT said...

Μα ούτως ή άλλως δεν πρόκειται κανείς να εντυπωσιαστεί αν ένας άνθρωπος μιλήσει λογικά. Δυστυχώς αυτά τα φαινόμενα επιπλέουν.

Κουτί της Πανδώρας said...

Συγχαρητηρια για τη μεταφραση, πολυ καλη δουλεια...
Αναδημοσιευσαμε τη μεταφραση σου στο Κουτι της Πανδωρας
www.koutipandoras.gr με αναφορα φυσικα στην πηγη

Περαστικός said...

Το κείμενο είναι επίκαιρο και για ένα άλλο λόγο. Κυκλοφορεί ένα κείμενο του Μ. Θεοδωράκη (νομίζω είναι γνήσιο) που τιτλοφορείται Απάντηση Μίκη Θεοδωράκη προς την κ. Θάλεια Δραγώνα. Μπορείτε να το βρείτε εύκολα με μια αναζήτηση. Αυτό βρίθει αντιλήψεων όπως αυτές που αναφέρονται στο έξοχο κείμενο του Έκο. Ο Μ.Θ. υποστηρίζει σχεδόν ρητά ότι έννοιες όπως το έθνος πρέπει να μένουν εκτός της επιστημονικής μελέτης, άλλως χάνουν την ισχύ τους και με αυτό τον τρόπο αποσαθρώνονται οι κοινωνίες, ότι δεν χωρά ορθολογισμός σε τέτοια θέματα και ότι ακόμη και αν πρόκειται για «παραμύθι», αυτό πρέπει να προστατεύεται. Επίσης, για να μάχεσαι για την ελευθερία σου, υποστηρίζει ο Μ.Θ., πρέπει να πιστεύεις στην ανωτερότητά σου ως λαού έναντι των άλλων (!) Η ανωτερότητά μας μάλιστα πηγάζει από τον Πλάτωνα και τον Αισχύλο.

Με άλλα λόγια, η αναζήτηση της (επιστημονικής) αλήθειας αποδυναμώνει (ακόμη και θρησκείες δεν έχουν φτάσει στο σημείο να απαγορεύσουν επιστήμες όπως η θρησκειολογία για να μη χάσουν την ισχύ και την ιερότητά τους ή σχετικοποιηθούν – ο Μ.Θ. καταφέρεται εναντίον της κοινωνιολογίας). Η κατανόηση του ποιος είσαι και πώς γίνεσαι αυτό που είσαι – και κατ’ επέκταση γιατί και πώς ανήκεις σε μια ομάδα, σε μια κρατική οντότητα - δεν σε ενδυναμώνει και δεν σε κάνει ικανό να κατανοείς τι πρέπει να αλλάζεις και τι πρέπει να κρατάς, τι είναι ωφέλιμο και τι όχι, ώστε να επιλέγεις συνειδητά (όπως ο παππούς Αριστοτέλης θα υποστήριζε). Το ψέμα (παραμύθι) σε κάνει δυνατό (όχι άβουλη τροφή για τα κανόνια και εύκολο υποχείριο). Για να αντλείς από τον Πλάτωνα και το Σοφοκλή πρέπει να έχεις πραγματικούς ή φανταστικούς δεσμούς αίματος ή κάποια άλλα μεγαλύτερα δικαιώματα επί της πνευματικής κληρονομιάς τους, που τα αποκτάς εκ γενετής και όχι με τη μελέτη και την κατανόηση. Το κορυφαίο φυσικά είναι ότι για να υπερασπιστείς την ελευθερία σου απέναντι στα Ες-Ες πρέπει να θεωρείς τον εαυτό σου «ανώτερο», δηλ., ούτε λίγο ούτε πολύ, να ενστερνιστείς την ιδεολογία τους. Αν έχετε την υπομονή βρείτε και το κείμενο και οι κρίσεις δικές σας.

Προσωπικά, προτιμώ την αναζήτηση της αλήθειας με την πεποίθηση ότι αυτή σε κάνει πιο δυνατό και όχι η μπαρουφολογία και η αποβλάκωση. Εξάλλου, δεν αξίζει να ζεις σαν εργαλείο σκοπιμοτήτων. Αυτά, ενώ έχω πολύ μεγάλο σεβασμό για το ανορθολογικό ή το πέρα από το λογικό, καθώς το θεωρώ αναπόφευκτο λόγω του προσωπικού ταξιδιού αυτογνωσίας που έχει να κάνει ο καθένας εδώ και τώρα, αλλά και εξαιτίας του γεγονότος ότι στη βάση του αγώνα για τη ζωή βρίσκεται μια μεγάλη άρνηση ή κατάφαση για την οποία δεν υπάρχει καμία προκείμενη. Η ζωή, η αγάπη, τα αξιώματα και οι βάσεις με τις οποίες ζούμε και πορευόμαστε, είναι αυθαίρετες ή, θα πρέπει να δεχθούμε, προϊόν βιολογικού προγραμματισμού, οπότε και πάλι δεν έχουν σχέση με κάποια καθολικής ισχύος λογική και ηθική. Ωστόσο, όταν το καταλαβαίνεις αυτό, δεν κατασκευάζεις δόγματα και ιδεολογίες ή θρησκείες από αυτό το υλικό, που είναι αποκλειστικά προσωπική υπόθεση, αλλιώς, το όνειρο μετατρέπεται αμέσως σε εφιάλτη.

cyrus said...

Κάθε αναδημοσίευση με αναφορά της πηγής είναι αυτονόητο δικαίωμα, κατά τη γνώμη μου. Ευχαριστώ για την ειδοποίηση. Το λινκ για την ανάρτηση στο κουτί της Πανδώρας είναι αυτό.

Περαστικέ, νομίζω πως το εξαιρετικό σου σχόλιο πρέπει να το κάνεις ποστ. Το είδα το κείμενο του Μ.Θ. στην Καλύβα του Πάνου. Θα άξιζε μια ανάλυση φράση-φράση, αλλά είναι τεράστιο και δεν προλαβαίνω να ασχοληθώ. Πάντως, οι απόψεις που αναφέρεις δεν απέχουν και πολύ (για το θέσω ευγενικά...) από τις απόψεις του Άδωνη.

Rodia said...

Περαστικε, εγραψες!
Ζητω την αδεια αναμεταδοσης του αρθρου απο τον Cyrus και του σχολιου απο τον Περαστικο.
..ξερω.. ειμαι τεμπελα αυτο το καιρο.. Αλλα παλι, ειμαι σιγουρη πως δεν θα τα εγραφα καλυτερα.

cyrus said...

Περαστικέ, σου προτείνω και σκιτσάκι, αν θες: Τον Μίκη να διευθύνει χορωδία αποτελούμενη από τον Άδωνη, τον Καρατζάφ και τον Βελό -- και όποιον άλλο θες...

cyrus said...

Ροδιά μου, εννοείται, μην το συζητάς.

Ερωτευμένη Σχιζοφρενής said...

Ευχαριστούμε πολύ για τον κόπο σου να μεταφράσεις το κείμενο.
Διαβάζοντάς το, άρχισαν να προβάλλουν μπροστά μου εικόνες γνωστών "ηρώων" της καθημερινής πολιτικής πραγματικότητας.
Δυστυχώς, ο νεοφασισμός έχει τόσο επιτυχώς ντυθεί τη μάσκα της "δημοκρατικής αγανάκτησης" που κρύβει τις ρίζες του για πολλούς.
Και πάλι μπράβο.

rodanis said...

Πολύ εύστοχο και συμπυκνωμένο κείμενο. Και κυρίως, κείμενο που δίνει ερεθίσματα για προβληματισμό γύρω από ανθρώπινες προδιαθέσεις αρχαιότατες και ταυτόχρονα παρούσες σε όλες ίσως τις κοινωνικές ομάδες του σύγχρονου κόσμου, περιλαμβανομένου βέβαια και του «δυτικού». Αλλά και πολύ χρήσιμο για την επισήμανση ορισμένων από τις ιδιαιτερότητες της ομάδας των «νικητών» του ψυχρού πολέμου, που μας αφορούν πιο άμεσα, όπως αυτές περιγράφονται π.χ. στις παραγράφους 6 («φασιστοποίηση» των παλαιών «προλετάριων», βλέπε Μύκη*, 7 (New age και πρωτοφασιμός «χριστιανικού τύπου») και 14 (αποδεκατισμός της γλώσσας, ήτοι του οργάνου της λογικής). Πάντως, δεν θα έπρεπε να παραβλέπουμε το γεγονός της συχνά έντονης λαϊκής υποστήριξης σε φασιστικά κινήματα, ακόμα και κατά την περίοδο της αναρρίχησης τους, οπότε δεν είχαν ακόμα εξουσία. Τα περισσότερα από τα στοιχεία που αναφέρονται απηχούν συγκεκριμένες βασικές ανθρώπινες ανάγκες, οπότε από μόνα τους δεν είναι απαραίτητα εξοβελητέα (βλέπε 1, 2, 3, 7, 9, 11). Τελικά, ο στόχος είναι να βρεθεί η ισορροπία ανάμεσα στην ανάγκη για διατήρηση του κεκτημένου και στην ανάγκη για πρόοδο, με τα ρίσκα της βέβαια. Να βρεθεί δηλαδή η Αριστοτελική μεσότητα, η οποία βέβαια βρίσκεται σχεδόν πάντα, κοντύτερα στο ένα άκρο παρά στο άλλο.
* Το ορθογραφικό, σκόπιμο, γνωρίζεις…
Υ.Γ.
Το «Blut und Boden» δεν σημαίνει αίμα και γή αλλά Αίμα και Σώμα, ή όπως εμείς το γνωρίζουμε, «Σώμα και Αίμα». Αυτό που αντιλαμβάνομαι ότι λέει ο Έκο (και σε συνδυασμό με τα προηγούμενα) είναι ότι η γνώση για τον φασίστα δεν ΠΑΡΑΓΕΤΑΙ, μέσα από μια ορθολογική διαδικασία, αλλά ΚΟΙΝΩΝΕΙΤΑΙ στα πλαίσια μυστικής (με την ετυμολογική έννοια) τελετής, από το προϋπάρχον δισκοπότηρο.

Νοσφεράτος said...

ε μετα την αναδημοσιευση της Ροδιας το ανα ανα δημοσιευσα
-και το αξιολογοτατο σχολιο του Περαστικου- ελπίζω να μου δινει την αδεια

http://nosferatos.blogspot.com/2010/01/rodia-mixer_16.html

cyrus said...

Ροδάνη, τι γίνεσαι; Καιρό έχουμε να τα πούμε. Καλή η ερμηνεία σου, αλλά για το boden δεν έχεις δίκιο -- σημαίνει "γη", "χώμα" και τα τοιαύτα.

rodanis said...

Δουλειά, με μικρές ανάπαυλες… Δεν παραπονιέμαι όμως!
Για το Boden έχεις απόλυτο δίκιο. Παρασύρθηκα στην ερμηνεία αυτή καθώς δεν γνώριζα ότι το Blut und Boden ήταν συγκεκριμένη εθνικιστική ιδεολογία των Ναζί.

Νοσφεράτος said...

259.Η σκηνή στο κεντρο της Θεσσαλονικης …

Βλέπω κοσμο μαζεμένο να φωναζει .

Ενας κυριος κρατουσε απο το χερι ενα κοριτσι.

Ηταν δεν ηταν δεκαπέντε χρονών .Ξενη. Απο οτι φωναζαν,καταλαβα οτι τηη πιασανε να κλεβει και περιμεναν την αστυνομια…

Ως εδώ, συνηθης η σκηνη…Ομως

Νασου κι ενας Φασισταράς… Γλοιωδης , σιχαμερος με μια φατσα που προκαλουσε αναγουλα…Στην αρχή φωναζε τα γνωστα της προπαγάνδας για τους ξενους που κανουν οι ακροδεξιοεθνικισταράς .. ”Ξυλο θελει” ..Πλησιαζει την κοπελα και αρχιζει τις σφαλιαρες .. Το κοριτσακι εκλαιγε …..
”Τι κανεις εκει ”του φωναζω”Με ποιο δικαιωμα το χτυπάς ”
Στην αρχή μου εκανε τον μαγκα ..Συνεχισα σταθερά να επαναλαμβανω ” Δεν εχεις δικαιωμα να χτυπάς ενα παιδι ”΄΄πες μας ποιος εισαι και τί ρόλο παιζεις”

Μετα οταν ειδε οτι ο κοσμος ειχε καταλαβει την Βρωμιά που εκανε

το κομπλεξικο αυτο υποκειμενο εξαφανιστηκε …

Λοιπόν να μου το θυμηθειτε .

Η προπαγάνδα που κανουν οι Εθνολαικισταραδες ανοιγει Πληγές στην κοινωνια..
Και αποθρασυνει τον καθε κομπλεξικό..Που θα βρισκει προφαση στην ”εθνικοφροσυνη ” για ναβγαλει τα απωθημενα του , την χυδαιοτητα του τον σαδισμό του σε καθε ”ξενο ” που νιωθει ως αδυναμο και αιχμαλωτο και μόνο ..
Ανοιγει την πόρτα στο ΚΑΚΟ

Y.Γ
.Για να λέμε την αληθεια στην αρχή και μεχρι να παραμβω δεν υπήρχαν ΚΑΘΟΛΟΥ ΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΆ

. να μη σου πως οτι ο ..κοσμος ετοιμαστηκε να λυντσαρει κι εμενα . Ευτυχως βρεθηκε αλλος ενας κυριος που στην αρχή δεν μιλουσε -ηταν πριν απο μένα εκει -και θυμησε στους ..παρευρισκομενους (μεταξυ των οποιων και καποιο σιγουρα ακροδεξιοι εγκαθετοι προπαγανδιστες ) οτι το δερνουν καποιοι …αντρες και ..πατριωτες εν αιχμαλωτο κοριτσακι
περα απο Ντροπή και ξεφτιλα
ειναι και ποινικο αδικημα

Και μόνο τοτε καποιοι-απο αυτους τους …”αντρες” συνηλθαν

Περαστικός said...

Εννοείται πως μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το σχόλιό μου, θα σας πρότεινα όμως να δείτε και το κείμενο του Μ.Θ. και να αξιολογήσετε οι ίδιοι τα σχετικά σημεία, για το ενδεχόμενο εγώ να μην καταλαβαίνω. Ειλικρινά, πολλές απόψεις του με εξέπληξαν. Cyrus, πραγματικά δεν θα ήθελα να επιτεθώ στον άνθρωπο. Είχα σκεφθεί να ανεβάσω και ποστ, αλλά άλλαξα γνώμη.

cyrus said...

Περαστικέ, δεν είναι απαραιτήτως επίθεση το να εκθέσεις πού διαφωνείς με κάποιον ή γιατί οι απόψεις του είναι λάθος κατά τη γνώμη σου. Αλλά καταλαβαίνω τι εννοείς...

περιούσιος said...

Σε εποχές, που ορισμένοι κήρυκες θεωριών συνωμοσίας και κινδυνολογίας εν γένει βρίσκουν αφορμή από τις δύσκολες περιστάσεις, που μαστίζουν τη χώρα μας, να πουν το ποιηματάκι τους, η ανάρτησή σου είναι ό,τι τους αρμόζει. Μπράβο σου!

Anonymous said...

"Οι φασιστικές κυβερνήσεις είναι καταδικασμένες να χάνουν τους πολέμους τους, γιατί είναι εγγενώς ανίκανες να κάνουν μια αντικειμενική εκτίμηση της δύναμης του εχθρού."

Οι φασιστικές κυβερνήσεις είναι καταδικασμένες να βγαίνουν με ημερομηνία λήξης γενικά διότι δεν είναι παρά το αποτέλεσμα ένος κυκεώνα, με βασικό δομικό στοιχείο την βλακεία(ανεπάρκεια νοημοσύνης και μόρφωσης) και βασικό γνώρισμα την ηθελημένη -σε διαρκώς αυξανόμενο βαθμό- ηλιθιότητα. Λέω "ανεπάρκεια" διότι ενώ τα κοινωνικά προβλήματα που δημιουργούν αυτόν τον κυκεώνα είναι υπαρκτά, ο τρόπος αντιμετώπισης τους είναι κατά κανόνα ο λιγότερο αποτελεσματικός.

Από την δική μου οπτική γωνία, δεν είναι παρά ένα φρένο στην "φυσική" συλλογική εξέλιξη μιας κοινωνίας οπού κάθε άτομο, λόγω και μέσα από τις ανάγκες του, την μόρφωση, την παιδεία, την κουλτούρα και τις επιθυμίες του επηρρεάζει την πορεία του συνόλου, στον όποιο βαθμό. Το "χάνουν τους πολέμους τους" είναι απλά υπεραπλουστευτικό διότι το γεγονός ότι δεν έχουν διάρκεια, ότι σχετικά σύντομα, εν συγκρίσει τουλάχιστον με άλλες μορφές διακυβέρνησης, μετατρέπονται σε ξένο σώμα και ως τέτοιο απορρίπτονται(όχι μόνο από τουσ πολίτες της ίδιας χώρας), καθιστά ξεκάθαρο, κατά τη γνώμη μου πάντα, το πόσο άρρηκτα δεμένα είναι τέτοια κοινωνικοπολιτικά φαινόμενα με το σύνολο της εκάστοτε κοινωνίας.

Το πρόβλημα είναι ότι η τάση τέτοιου είδους κυβερνήσεων που οδηγεί στην ανάδειξη και κυριαρχία ενός προσώπου, ή/και μιας μικρής ομάδας ανθρώπων όπως στις κομμουνιστικές/σοσιαλιστικές/πεςτοόπωςθες δικτατορίες, εκτός από τα βασικά προβλήματα που δημιουργεί κατά την διακυβέρνηση, αποτελεί ταυτόχρονα και μία ασφάλεια που λειτουργεί όμοια με εκείνες του ρεύματος.

Παρά το αναμφισβήτητο, λοιπόν, γεγονός πως για να βρει γόνιμο έδαφος, να δημιουργηθεί, να αποκτήσει κοινωνική υπόσταση, να βρει πολιτική και ιδεολογική ταυτότητα, να συγκεντρώσει σταδιακά δύναμη(οικονομική και πολιτική) και να ανέλθει τελικά στην εξουσία, οι παράγοντες είναι αναρίθμητοι και εκούσια ή ακούσια υπαίτιοι είναι όλοι οι πολίτες μιας κοινωνίας, όταν η κατάσταση φτάνει στο μη περαιτέρω και το οικοδόμημα καταρέει πάνω στα προχειροφτιαγμένα και σαθρά θεμέλιά του, οι "υπόλοιποι" σηκώνουν το δάχτυλό, δείχνουν την καμμένη ασφάλεια(που βεβαίως της άξιζε και με το παραπάνω να καεί) κάνουν μια δίκη "της Νυρεμβέργης" και βουαλά, ο φασισμός πέθανε, ζήτω η δημοκρατία των ελεύθερα ανεύθυνων. Και δώσε πάλι από την αρχή, να καταλήγουμε να πατάμε τα ίδια μας τα σκατά και να μας φαίνονται και ουρανοκατέβατα. Το ότι πατάνε πάνω σε προβλήματα και τα μεγαλοποιούν διαστρεβλώνοντάς τα, ομοίως με την αλήθεια, πατώντας πάνω στην αμάθεια, την απραξία και την ηθελημένη ή μη βλακεία που όλους μα δερνουν σε ένα βαθμό, δεν σημαίνει αυτόματα πως αυτά τα προβλήματα δεν υπάρχουν και σίγουρα δεν αναιρεί το γεγονός ότι όλοι μας μαστιζόμαστε σε έναν βαθμό από βλακεία!

Οι φασίστες δεν είναι εξωγήινοι! (Αν και ο Λιακόπουλος και τα μαϊμουδάκια του Πλεύρη και του Χέρι-Χέρι κάνουν φιλότιμες προσπάθεια να μας καταντήσουν τέτοιους και να μας πείσουν και για το αντίθετο...)

Keep it up Cyrus!

το φονικο κουνελι said...

Εξαιρετικό κείμενο, όπως συνηθίζει ο Έκο, μπράβο για την δημοσίευση!!!

Λίγο πολύ συνοψίζει όλα τα βασικά χαρακτηριστικά του πρωτοφασισμού, και οι αναλογίες με καταστάσεις που συναντούμε στην καθημερινότητα μας έχουν πραγματικά πολύ ενδιαφέρον...

Ένα απο τα στοιχεία που μου έμεινε είναι η συνεχής αντίφαση που έχουν στη σκέψη τους. Απο τη μία ο λαικισμός, απο την άλλη η περιφρόνηση προς τους "κατώτερους". Απο τη μία η ζωή είναι Αγώνας χωρίς τέλος, απο την άλλη το όνειρο της "εξάλειψης των εχθρών" (άρα και του τέλους του αγώνα).

Πάντως πιστεύω θα πρέπει και μεις να είμαστε προσεκτικοί στην κρίση μας. Οι κατηγορίες που ανέφερε ο Έκο είναι Πρώτα Υλικά, χρειάζονται πολλά απ' αυτά για να "δέσει η συνταγή" και να πούμε πως κάποιος ρέπει προς τον πρωτοφασισμό. Πιστεύω γίνεται ξεκάθαρο απο το κείμενο του Έκο αυτό... Το να είναι κάποιος απλά ελιτιστής (πχ), ή απλά να θεωρεί οτι η ζωή είναι αγώνας (θέση του Δαρβίνου, του Ηράκλειτου κλπ) δεν επαρκεί. Είναι στον συνδυασμό των πάνω στοιχείων, και στη σύμπραξη τους με ιδιαίτερες κοινωνικές συνθήκες, που βλέπουμε να ξεπετάγεται το φίδι του φασισμού...

Όσο αφορά το κείμενο του Μίκη που αναφέρθηκε πάνω, πραγματικά παρουσιάζει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και είναι αφορμή για ξεχωριστή κουβέντα...

Τέλος, να τονίσω την κάτω φράση του κειμένου, πιστεύω λέει πολλά, πάρα πολλά πράγματα...Γιατί οι λέξεις έχουν μεγάλη δύναμη, πόσο μάλλον όταν διαστρεβλώνεται το νόημα τους:

"Πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση, ώστε το νόημα αυτών των λέξεων να μην ξεχαστεί ξανά".

Και πάλι μπράβο για το κείμενο. :)

Γιατρος Του Ικα said...

Εξαιρετική ανάρτηση cyrus.Το κείμενο παρεπιπτώντως έχει εκδοθεί και στα ελληνικά με τον τίτλο "Ο αιώνιος φασισμός".Είναι το δεύτερο από τα πέντε δοκίμια που περιέχει το βιβλίο "Πέντε ηθικά κείμενα",Umberto Eco,εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα,1998.

cyrus said...

Ευχαριστώ, γιατρέ -- δεν το είχα υπόψη...