Λέγε, λέγε, κάτι θα μείνει...

Συχνά αναρωτιέμαι πώς γίνεται και τόσοι περιαστικοί μύθοι, τόσες δεισιδαιμονίες και τόσα ψεύδη επιζούν, διασπείρονται και διαιωνίζονται, παρά το γεγονός ότι έχουν ήδη καταρριφθεί, απορριφθεί και αποκαλυφθεί.

Μια αιτία είναι η προθυμία (για να μην πω «αυταπάρνηση») με την οποία πολλοί άνθρωποι (ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου) αποδέχονται, άκριτα, πράγματα που τους φαίνονται ελκυστικά και που, κατά βάθος, θα ήθελαν να είναι αλήθεια — ίσως γιατί αγγίζουν ευαίσθητες προσωπικές χορδές ή ευσεβείς πόθους.

Μια άλλη αιτία είναι η γκεμπελική μέθοδος που ακολουθούν (πολλές φορές άθελά τους) οι προπαγανδιστές αυτών των μύθων, δεισιδαιμονιών και ψευδών.

Είναι η γνωστή μέθοδος «λέγε, λέγε, κάτι θα μείνει».

Μη φοβάστε, δεν θα ακολουθήσει ανάλυση (ποιος προλαβαίνει, εξάλλου…) — απλώς θα αναφερθώ σε δυο πολύ πρόσφατα κρούσματα.


Χθες το πρωί, ο κ. Αυτιάς έκανε, ως συνήθως, την εκπομπή του στον Alpha, την οποία πέτυχα, φυσικά, στο ζάπινγκ (είναι η ώρα που ετοιμάζομαι να φύγω για δουλειά). Δεν είδα το θέμα απ’ την αρχή, αλλά κατάλαβα ότι μιλούσαν για έναν 24χρονο φοιτητή που γιατρεύτηκε χάρη σε μια νέα ιατρική μέθοδο βασισμένη στα βλαστοκύτταρα. Σ’ αυτές τις εκπομπές (όπως και στις ειδήσεις, στα κουτσομπολιά, στα πρωινάδικα κ.τ.λ.) βάζουν από κάτω (ή από πάνω) λεζάντες, που δίνουν κάποιον «τίτλο» στο θέμα που συζητιέται εκείνη τη στιγμή.

Η λεζάντα στην οθόνη έγραφε:

«Από θαύμα σώθηκε 24χρονος φοιτητής».

Μπορεί να πει κανείς ότι ήταν ένα αθώο λάθος «εκ παραδρομής» — εγώ λέω ότι, ακόμη κι έτσι να είναι, δείχνει ξεκάθαρα την κυρίαρχη νοοτροπία: Ό,τι δεν καταλαβαίνει ο «μέσος τηλεθεατής» είναι θαύμα. Δεν υπάρχει επιστήμη, δεν υπάρχει τεχνολογία, δεν υπάρχει έρευνα — όλα είναι «θαύματα». Άρα (βγαίνει αβίαστα το συμπέρασμα στο νου του «μέσου τηλεθεατή»), αφού είναι θαύματα, έχει βάλει το χεράκι του ο Θεός, ο Χριστός, η Παναγία ή κάποιος άλλος από το λεφούσι των «Αγίων της Πίστεώς μας», που λέει κι ο κ. Καρατζαφέρης στο ομότιτλο βιβλίο του. Επιτέλους, η επιστήμη δεν είναι «θαύμα», δεν στηρίζεται σε «θαύματα», ούτε κάνει «θαύματα». Είναι μια μακρά και επίπονη διαδικασία, συχνά άχαρη και άκαρπη. Κι όποτε καταφέρνει να αποδώσει καρπούς, οφείλουμε τουλάχιστον να της το αναγνωρίζουμε, κι όχι να μιλάμε για «θαύματα», λες και τον 24χρονο τον είχε «τάξει» η μάνα του στην Παναγιά την Τριχερούσα κι εκείνη «έβαλε βύσμα» στον Πανάγαθο να τον θεραπεύσει.

Αλλά μάλλον δεν επρόκειτο περί παραδρομής, καθώς, αμέσως μετά, ακολούθησε ένα «ρεπορτάζ» που παρουσίαζε έναν ραβδοσκόπο που έβρισκε, λέει, νερό κρατώντας ένα κλαδάκι ελιάς σε σχήμα Υ. Έτσι γίνονται αυτά τα πράγματα: πρώτα εθίζουμε τον κόσμο στο να ψάχνει παντού μεταφυσικές εξηγήσεις, και μετά του πλασάρουμε ό,τι θέλουμε…


Το άλλο πρόσφατο κρούσμα είναι (το μαντέψατε!) από την εκπομπή του κ. Λιακόπουλου, ο οποίος επιμένει να διασπείρει παρανοϊκές θεωρίες συνωμοσίας που έχουν καταρριφθεί προ πολλού. Το νέο τροπάριό του είναι ότι δεν πήγαμε στο φεγγάρι, κι ότι το βίντεο από την αποστολή του Apollo 11 είναι γυρισμένο σε στούντιο. Και δώσ’ του φωτογραφίες με «ύποπτα» σημεία, και δώσ’ του «αναπάντητα» ερωτήματα, και δώσ’ του (εμφανώς πλαστά) βίντεο που δείχνουν προβολείς να πέφτουν πίσω από τους «αστροναύτες»…

Σ’ αυτούς τους ιδεολογικούς χώρους, όπως είναι απόλυτα φυσικό, η τακτική «λέγε, λέγε, κάτι θα μείνει» είναι ψωμοτύρι. Τι κι αν οι άλλοι προσκομίζουν αποδείξεις; Εμάς, σκασίλα μας. Εμείς θα λέμε συνέχεια το τροπάρι μας σαν να μην τρέχει τίποτε. Στοιχεία οι άλλοι; Επαναλήψεις εμείς. Λογικές εξηγήσεις οι άλλοι; Τυφλόμυγα εμείς. Από την πόλη έρχονται οι άλλοι; Στην κορφή κανέλλα εμείς.

Πάρτε και μερικά λινκ, γιατί, πώς να το κάνουμε, οι άμεσα ενδιαφερόμενοι τα έχουν πει πολύ καλύτερα στο παρελθόν:

Clavius.org
Redzero’s Moon Hoax
Bad Astronomy
Goddard’s Journal
Jim Scotti's “Not Faked”

Και μια φωτό από τη NASA