Συνεχίζουμε την Β΄ Ιστοσυνάντηση Ποιητικής Μετάφρασης με τον Henry Longfellow. Το ποίημα, ενώ μοιάζει απλό (ή ίσως γι' αυτόν ακριβώς το λόγο), παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες. Έτσι, ο Π και ο Μαύρος Γάτος, συνήθεις ύποπτοι σ' αυτά τα χωράφια, αποφάσισαν (αρχικά) να μην δημοσιεύσουν τις απόπειρές τους, ενώ κι εγώ έχω κάποιες επιφυλάξεις για τη δική μου, σε σχέση με την επωδό.
Ακολουθεί και μουσική υπόκρουση — από τον DJ Π, φυσικά...
Henry Longfellow — The Tide Rises, The Tide Falls (Folk song)
The tide rises, the tide falls,
The twilight darkens, the curlew calls;
Along the sea-sands damp and brown
The traveller hastens toward the town,
And the tide rises, the tide falls.
Darkness settles on roofs and walls,
But the sea in the darkness calls and calls;
The little waves with their soft white hands,
Efface the footprints in the sands,
And the tide rises, the tide falls.
The morning breaks; the steeds in their stalls
Stamp and neigh, as the hostler calls;
The day returns, but nevermore
Returns the traveller to the shore,
And the tide rises, the tide falls.
(1879)
___________________________________
Η παλίρροια ψηλή, η παλίρροια χαμηλή,
Το δείλι σκοτεινιάζει, ο νουμήνιος καλεί.
Πάνω στη βρεγμένη και καστανή αμμουδιά
Ο ταξιδιώτης για την πόλη βαδίζει με βιά,
Και η παλίρροια ψηλή, η παλίρροια χαμηλή.
Το σκοτάδι σε στέγες και τοίχους βαρύ,
Μα η θάλασσα στο σκοτάδι καλεί και καλεί.
Κύματα μικρά με λευκά χέρια απαλά,
Σβήνουν τα βήματα από την αμμουδιά,
Και η παλίρροια ψηλή, η παλίρροια χαμηλή.
Το πρωϊνό χαράζει. Τα πουλάρια στο παχνί,
χτυπάνε τα πόδια: ο ιπποκόμος καλεί.
Η μέρα επιστρέφει, αλλά όχι πιά
και ο ταξιδιώτης στην αμμουδιά,
Και η παλίρροια ψηλή, η παλίρροια χαμηλή.
Μετάφραση: Ιφιμέδεια
___________________________________
Η παλίρροια ανεβαίνει και πέφτει ξανά
Το δείλι βαθαίνει, λαλούν τα τουρλιά
Πλάι στην καστανή και υγρή αμμουδιά
ταξιδιώτης γοργά για την πόλη τραβά
κι η παλίρροια ανεβαίνει και πέφτει ξανά
Σκοτεινιά πέφτει πάνω στων σπιτιών τις σκεπές
μα η θάλασσα πρόσκλησης στέλνει φωνές
κυματάκια μικρά μ' άσπρα χέρια απαλά
τα χνάρια του σβήνουν απ' την αμμουδιά
κι η παλίρροια ανεβαίνει και πέφτει ξανά
Ξεμυτίζει η αυγή. Χλιμιντρούν στο παχνί
τ' άτια σαν του ιπποκόμου ακούν τη φωνή
Ξαναγύρισε η μέρα μα αυτός ποτέ πια
στην ακτή ο ταξιδιώτης δεν ξαναγυρνά
κι η παλίρροια ανεβαίνει και πέφτει ξανά
Μετάφραση: Aurelia Aurita
___________________________________
Μια φουσκοθαλασσιά και μια φυρονεριά
Σκοτάδι πέφτει, ο γκιόνης τραγουδά
Η άμμος υγρή, καφετιά στο γιαλό
Βιαστικός ταξιδιώτης φεύγει προς το χωριό
Μια φουσκοθαλασσιά και μια φυρονεριά
Το σκοτάδι όλο πέφτει σε στέγες και τοίχους
Μα η θάλασσα νύχτα πλημμυρίζει με ήχους
Κυματάκι μικρό σα χεράκι απαλό
Σβήνει όλα τα χνάρια από το γιαλό
Μια φουσκοθαλασσιά και μια φυρονεριά
Τα πουλάρια στο στάβλο όταν φως ξημερώνει
Χρεμετίζουν, χτυπούν, ο ιπποκόμος ζυγώνει
Είναι μέρα ξανά μα ποτέ δε θα ‘ρθεί
Ο διαβάτης και πάλι στην ίδια ακτή
Μια φουσκοθαλασσιά και μια φυρονεριά
Μετάφραση: Mauve_all
___________________________________
Φουσκώνουν, κι αποτραβιούνται, τα νερά
Το λυκόφως νυχτώνει, κρώζουν τα πουλιά
Στις υγρές αμμουδιές, πλάι στο κύμα
Ο οδοιπόρος ταχύνει το βήμα
Και φουσκώνουν, κι αποτραβιούνται, τα νερά
Στις στέγες και στα τείχη πέφτει σκοτεινιά
Μα η θάλασσα καλεί, ξανά, και ξανά
Τα κυματάκια, με το λευκό τους χέρι
Σβήνουν τα βήματα, στης άμμου τα μέρη
Και φουσκώνουν, κι αποτραβιούνται, τα νερά
Σκάει η αυγή – τ’ άλογα στα παχνιά
Χλιμιντρίζουν στου ιπποκόμου τη θωριά
Η μέρα επιστρέφει, μα ο ταξιδιώτης πια
Δε θα επιστρέψει στην ακρογιαλιά
Και φουσκώνουν, κι αποτραβιούνται, τα νερά
Μετάφραση: Μαύρος Γάτος
___________________________________
Η παλίρροια ανεβαίνει, και ξανά κατεβαίνει
Τα πουλιά κελαηδούν, το λυκόφως βαθαίνει
Στην υγρή αμμουδιά της ακτής που χρυσίζει
Βιαστικά ο ταξιδιώτης προς την πόλη βαδίζει
Κι η παλίρροια ανεβαίνει, και ξανά κατεβαίνει
Το σκοτάδι τις στέγες και τους τοίχους βαραίνει
Και η θάλασσα μες στο σκοτάδι σκουραίνει
Και με χέρια λευκά κι απαλά ένα κύμα
Αργοσβήνει στην άμμο των χναριών του το σχήμα
Κι η παλίρροια ανεβαίνει, και ξανά κατεβαίνει
Μες στο στάβλο το άτι, σαν η αυγή ανασαίνει,
Χλιμιντρίζει, και έξω να βγει περιμένει
Πάλι γίνεται μέρα, αλλά δεν επιστρέφει
Ποτέ πια ο ταξιδιώτης στην ακτή που του γνέφει
Κι η παλίρροια ανεβαίνει, και ξανά κατεβαίνει
Μετάφραση: cyrusgeo
___________________________________
Για τη μετάφραση τού Π, βλ. σχόλια.
___________________________________
Η μουσική συνοδεία είναι του Nτβόρζακ: δεύτερο μέρος από το κουαρτέτο εγχόρδων αρ. 12 ('Aμερικάνικο'), σύνθεση του 1893.
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
35 comments:
E, τί να μάς κάνετε εμάς, αφού έχετε την Ιφιμέδεια....
Δεν μού κάθησε καλά αυτός ο Longfellow βρε παιδί μου. Σαν να διαβάζω ποίημα του Lovecraft ή του Πόε.... κρύα πράγματα. Πάντως στην ελληνική μετάφραση μοιάζει πολύ πιό συμπαθητικό.
Πολύ ωραίες πάντως και οι δύο οι μεταφράσεις σας. Καλό βράδυ
Σ:)))))
Ναι, θα μπορούσε να είναι ένας κάπως λιγότερο μακάβριος (απ' ό,τι συνήθως...) Πόε. Νομίζω πως ο Auden και η Atwood που ακολουθούν είναι αρκετά θερμότεροι.
Πάντως, το πρωτότυπο σκοπεύω να το κάνω τραγούδι. Έχω ήδη ηχογραφήσει το μισό, αλλά μπορεί να καθυστερήσω, γιατί είμαι καινούργιος στην τέχνη του home studio...
Πάντως, έχει μια γαλήνια θλίψη, μια αίσθηση μοναξιάς και ματαιότητας -- ξέρεις, η ζωή συνεχίζεται, είτε είμαστε παρόντες είτε απόντες...
Άει στο καλό -- μελαγχόλησα νυχτιάτικα...
Oρίστε μας! O χωρίς-δεύτερο-κοσμητικό Γάτος σταμάτησε να τα βάζει με τον εαυτό του και περιέλαβε τους ποιητάς! Eπειδή το ποίημα ήταν δική μου πρόταση, να πω ότι μου άρεσε πολύ ο ρυθμός του, καθώς (παρά το μη σταθερό μέτρο) κάθε στίχος είναι σαν δύο κύματα, και βέβαια η πρόκληση του «the tide rises, the tide falls». Nα κάνω και μερικές παρατηρήσεις;
Iφιμέδεια:
στ.1. Eλληνικά νομίζω πως δεν λέμε ψηλή παλίρροια: λέμε πλημμυρίδα, λέμε φουσκοθαλασσιά, λέμε έχουν ανέβει τα νερά.
στ.2. Πολύ ωραίο το «δείλι». Mετά, ο ποιός;;; Kατ' εμέ ο υπότιτλος 'Folk Song' αποκλείει τέτοιες λέξεις.
στ.3. «Mε βιά»: πολύ καλό.
στ.6. «Tο σκοτάδι βαρύ»: ωραιότατο.
στ.9. Έχω ενδοιασμούς για το βήματα στη θέση τού ίχνη βημάτων.
στ.13. Δίνεται η εντύπωση ότι ο τ. απλώς δε γύρισε σήμερα (ενώ δε θα γυρίσει «ποτέ πιά»).
Cyrusgeo:
στ.1. Bλ. άνωθι. Nομίζω πως ούτε ανεβαίνει η παλίρροια λέμε.
στ.2. «Kελαηδούν» και αορίστως «πουλιά» δεν μου ταιριάζει για νυχτερινή σκηνή. «Λυκόφως» πολύ καθαρεύουσα σε σχέση με τα υπόλοιπα.
στ.3. Θαύμα.
στ.6. «Tο σκοτάδι βαραίνει»: ξαναβλ. άνωθι!
στ.7. Kρίμα να χαθεί το κάλεσμα της θάλασσας - αλλά το σώζεις με το στ.14.
στ.8-9. Πολύ ωραίοι, αλλά φαίνεται ότι το κύμα σβήνει τα δικά του αποτυπώματα.
στ.11,14. «Σαν η αυγή ανασαίνει», «στην ακτή που του γνέφει»: Wow.
Άντε, για την ιστορία, και η δική μου προσπάθεια. Δεν βρήκα καλή λύση για τον πρώτο στίχο (ο βασικός λόγος που παραιτήθηκα), και σε ένα 'folk song' νομίζω πως η αδυναμία μου να κάνω ομοιοκαταληξίες είναι πολύ μεγάλο μειονέκτημα. H τελεία πριν την επωδό μπήκε γιατί στο πρωτότυπο η επωδός είναι με εσοχή.
Όλο φουσκώνει κι αδειάζει η θάλασσα
πέφτει το σούρουπο, φωνάζει ο γκιόνης
πάνω στην άμμο την ξανθή τη βρεγμένη
τρέχει ο διαβάτης να φτάσει στην πόλη.
Kι όλο φουσκώνει κι αδειάζει η θάλασσα.
Πέφτει σκοτάδι σε στέγες και τοίχους
μα το πέλαο καλεί και καλεί στο σκοτάδι
και με τ' άσπρα τους χέρια τα κύματα σβήνουν
τα σημάδια που αφήσαν τα πόδια στην άμμο.
Kι όλο φουσκώνει κι αδειάζει η θάλασσα.
Xαράζει η αυγή· και τα άτια στο σταύλο
χλιμιντρίζουν καθώς τα καλεί ο ιπποκόμος
ξανάρχεται η μέρα, μα ποτέ πια δε θά'ρθει
δε θα δει πια ξανά την ακτή ο διαβάτης.
Kι όλο φουσκώνει κι αδειάζει η θάλασσα.
Φίλτατε Π, γνωρίζομεν πως η παλίρροια σημαίνει το φούσκωμα των νερών και μόνον, αλλά θελήσαμεν όπως διατηρήσομεν την λιτότηταν του πρωτοτύπου διά της χρήσεως μιάς και μόνης λέξεως και διά τα δύο εννοίας.
Δεν ξέρω -- δεν μου πήγαινε ηχητικά το "φουσκώνει" και το "αδειάζει", ούτε το "άμπωτη".
Παραξενιές...
Άλλη φορά να μη γράφεις σχόλια τόσο νωρίς γιατί συνελήφθης κοιμώμενος: το αντίθετο του άμπωτη είναι πλημμυρίδα· παλίρροια είναι το συνολικό φαινόμενο. Tα υπόλοιπα δεν είναι παραξενιές. (Aν βάζαμε πλημμυρίδα και άμπωτη θα είχαμε γεωγραφικό δελτίο αντί ποίημα. Tο "φουσκώνει και αδειάζει" το είπα ήδη ότι ούτε εμένα μου αρέσει: φουσκώνει OK, αδειάζει όχι, έτσι κι αλλιώς δεν μοιάζει με την αίσθηση του πρωτοτύπου.)
Για το άλλο άστοχο που έβαλα εγώ, το «διαβάτη», μόνος μου θα τα λέω; (H Mauve_All πού είναι;)
Φίλτατε Π, εάν μη παρέλθωσιν δύο πλήρη εξηκοντάλεπτα από την ώραν της εμής εγέρσεως, ου περιστρέφονται επαρκώς τα εμά εγκεφαλικά "γρανάζια", ούτως ειπείν...
H πλημμυρίδα και η γλώσσα που χρησιμοποιείς πρωί-πρωί λειτούργησαν συνειρμικά και με πήγαν στους παρακάτω καταπληκτικούς στίχους (Ψαλμός 68):
... εισήλθοσαν ύδατα έως ψυχής μου. ενεπάγην εις ιλύν βυθού, και ουκ έστιν υπόστασις· ήλθον εις τα βάθη της θαλάσσης και καταιγίς κατεπόντισέ με ...
Μπράβο! Πολύ καλή προσπάθεια…
Είναι όμως και κάτι άλλο…
Δεν ξέρω αλλά…
…όταν διαβάζω ποίημα με ομοιοκαταληξία και δεν ακούω ρηφάκι, ξενερώνω!
Προτιμώ τα ελεύθερα…
Λέω εγώ τώρα που από ποίηση δεν σκαμπάζω και πολλά!
Χμ,βλεπω οτι το σκληρυνατε πολυ το πραγμα,εγω νομιζα οτι ηταν just for gun!Τελος παντων,μια που εκανα τον κοπο,να και η δκη μου αποπειρα(βλεπω οτι εχει πολλα κοινα στοιχεια με ολους,αναποφευκτο μαλλον!)
Η παλίρροια ανεβαίνει και πέφτει ξανά
Το δείλι βαθαίνει,λαλούν τα τουρλιά
Πλάι στην καστανή και υγρή αμμουδιά
ταξιδιώτης γοργά για την πόλη τραβά
κιη παλίρροια ανεβαίνει και πέφτει ξανά
Σκοτεινιά πέφτει πάνω στων σπιτιών τις σκεπές
μα η θάλασσα πρόσκλησης στέλνει φωνές
κυμματάκια μικρά μ'άσπρα χέρια απαλά
τα χνάρια του σβήνουν απ'την αμμπουδιά
κιη παλίρροια ανεβαίνει και πέφτει ξανά
Ξεμυτίζει η αυγή.χλιμιντρούν στο παχνί
τ'άτια σαν του ιπποκόμου ακούν τη φωνή
Ξαναγύρισε η μέρα μα αυτός ποτέ πια
στην ακτή ο ταξιδιώτης δε ξαναγυρνά
κιη παλίρροια ανεβαίνει και πέφτει ξανά
Συνέβη κάτι πολύ περίεργο. ¨Ηδη από την ώρα που είδα τις μεταφράσεις σας άρχισα να το συμπαθώ. Και κάθησα και το ξανακοίταξα. Λες τελικά αν το αγαπήσω το ποίημα (απαραίτητη προυπόθεση για να το μεταφράσω Σ:))))
Θα έχετε νέα μου....
Σ:)))
Έχετε λαλήσει ντιπ για ντιπ!
Η μαζορέτα σας.
Υ.Γ. Άντε ρε μαύρε γάτε, βάλτους σε μια σειρά...
Μη με πειράζετε, Π :)
Έτσι, barouak, έτσι -- riffάκι και ξερό ψωμί...
Αουρέλια, ημείς σκληροί; Ουδεπώποτε. (Τη μετάφρασή σου να την ενσωματώσω στο ποστ;)
Μαύρε Γάτε, αναμένομεν έμπροσθεν της ημών οθόνης...
mauve all, μη γελιέσαι- -- είναι πειραχτήρι αυτός, κι ας μοιάζει σοβαρός και αυστηρός...
Αρτάνις, και προτιθέμεθα όπως λαλήσωμεν έτι περαιτέρω...
Το αφηνω στη δικη σου κριση,αλλα αν τη βαλεις κανε μου τη χαρη να μου διορθωσεις την¨αμμπουδια"και τα"κυμματακια".Επισης δεν εννοουσα just for gun(!)αλλα fun(ορθια κοιμομουν το μεσημερι...)
:)
Η φουσκοθαλασσιά του Π με ενέπνευσε προς το παραδοσιακόν. Ιδού:
Μια φουσκοθαλασσιά και μια φυρονεριά
Σκοτάδι πέφτει, ο γκιόνης τραγουδά
Η άμμος υγρή, καφετιά στο γιαλό
Βιαστικός ταξιδιώτης φεύγει προς το χωριό
Μια φουσκοθαλασσιά και μια φυρονεριά
Το σκοτάδι όλο πέφτει σε στέγες και τοίχους
Μα η θάλασσα νύχτα πλημμυρίζει με ήχους
Κυματάκι μικρό σα χεράκι απαλό
Σβήνει όλα τα χνάρια από το γιαλό
Μια φουσκοθαλασσιά και μια φυρονεριά
Τα πουλάρια στο στάβλο όταν φως ξημερώνει
Χρεμετίζουν, χτυπούν, ο ιπποκόμος ζυγώνει
Είναι μέρα ξανά μα ποτέ δε θα ‘ρθει
Ο διαβάτης και πάλι στην ίδια ακτή
Μια φουσκοθαλασσιά και μια φυρονεριά
Και μερικές απόψεις:
Να πω εξ’ αρχής ότι αυτό το ποίημα του Longfellow δεν χαίρει της προτίμησής μου αλλά ίσως ακριβώς γι αυτό το λόγο διάβασα με ενδιαφέρον τις μεταφράσεις που δημοσιεύτηκαν, τις οποίες βρίσκω αν μη τι άλλο αξιοπρεπείς.
Εντύπωση μου έκανε η μετάφραση της Aurelia Aurita γιατί σε αρκετούς στίχους γράφει με διπλή, εσωτερική ρίμα, πράγμα που βρίσκω γοητευτικό (π.χ. κυματάκια μικρά μ' άσπρα χέρια απαλά / Ξεμυτίζει η αυγή, χλιμιντρούν στο παχνί). Βέβαια, δεν ξέρω τι ακριβώς είναι τα «τουρλιά» αλλά μικρό το κακό. :) Επίσης ο στίχος «ταξιδιώτης γοργά για την πόλη τραβά» θεωρώ ότι είναι η καλύτερη απόδοση του πρωτοτύπου από όσες παρουσιάστηκαν εδώ.
Για τη μετάφραση της Ιφιμέδειας, θα πω ότι με ξένισε κι εμένα ο νουμήνιος. Επιπλέον, ίσως ο βασικός στίχος «η παλίρροια ψηλή, η παλίρροια χαμηλή» θα μπορούσε να γίνει «ψηλά/ χαμηλά», απλά μου ακούγεται κάπως καλύτερα, ενώ παραμένει όμορφα ελλειπτικός.
Ο «διαβάτης» σας δε με ενόχλησε, Π, άλλωστε όπως είδατε χρησιμοποίησα τον όρο κι εγώ. Με ενόχλησε όμως ο γκιόνης που «φωνάζει» και το σεφερικό κλισέ «πάνω στην άμμο την ξανθή». Επιπλέον, ξαναδείτε αν θέλετε αυτό: «Ξανάρχεται η μέρα, μα ποτέ πια δε θά'ρθει / δε θα δει πια ξανά την ακτή ο διαβάτης». Δεν μπορώ να το διαβάσω, η γλώσσα μου μπερδεύεται! Ίσως φταίει το διπλό «ξανά» ή το διπλό «πια» ή και τα δύο μαζί. Μπορεί βέβαια, να φταίω κι εγώ :)
Cyrus, τα είπαμε την προηγούμενη φορά. Και μη μου πείτε πάλι ότι παρεκκλίνετε εις γνώσιν σας! Είναι αυτονόητο, δε θα σκεφτόμουν ποτέ ότι σας ξέφυγε κάτι σαν το αυθαίρετο «γνέφει» ή το «But the sea in the darkness calls and calls / Και η θάλασσα μες στο σκοτάδι σκουραίνει» (τι υπερβολή, αλήθεια!) Θυμάμαι την άποψή σας για το αμετάφραστο της ποίησης και διαβάζω όσα δημοσιεύετε εδώ κάτω από διαφορετικό πρίσμα και με μεγάλη ευχαρίστηση, οφείλω να ομολογήσω.
All the respect
Ιδού κι ορίστε:
Φουσκώνουν, κι αποτραβιούνται, τα νερά
Το λυκόφως νυχτώνει, κρώζουν τα πουλιά
Στις υγρές αμμουδιές, πλάι στο κύμα
Ο οδοιπόρος ταχύνει το βήμα
Και φουσκώνουν, κι αποτραβιούνται, τα νερά
Στις στέγες και στα τείχη πέφτει σκοτεινιά
Μα η θάλασσα καλεί, ξανά, και ξανά
Τα κυματάκια, με το λευκό τους χέρι
Σβήνουν τα βήματα, στης άμμου τα μέρη
Και φουσκώνουν, κι αποτραβιούνται, τα νερά
Σκάει η αυγή – τ’ άλογα στα παχνιά
Χλιμιντρίζουν στου ιπποκόμου τη θωριά
Η μέρα επιστρέφει, μα ο ταξιδιώτης πιά
Δε θα επιστρέψει στην ακρογιαλιά
Και φουσκώνουν, κι αποτραβιούνται, τα νερά
καλό βράδυ Σ:)))
Ευχαριστω μωβ για τα καλα λογια-ομορφη η μεταφραστικη σου αποψη καθως και ολων-εχουν διαφορετικες χάρες η καθεμια πιστευω.
Τουρλί,ή τουρλίδα,ειναι η λεξη που βρηκα ως μεταφραση(μαζι με το "νουμηνιος"της Ιφιμεδειας)για το πουλι curlew.Χαλια λεξη αλλα τι να κανεις...:)
Πω πω, τι γίνεται εδώ πέρα... (Aπό τις εντεκάμιση χτες το μεσημέρι που έβαλα τον Ψαλμό είχα δουλειές και δεν μπόρεσα να ξαναμπώ παρά μόνον τώρα.)
VITA MI BAROUAK: Oύτε εγώ τρελαίνομαι για τις ομοιοκαταληξίες, αλλά για το συγκεκριμένο είναι ό,τι πρέπει (ξαναεπισημαίνω το χαρακτηρισμό 'folk song'). Aφού προτιμάς τα ελεύθερα, ελπίζω να σου αρέσει η επικείμενη Atwood.
Mαύρε Γάτε: Kαταλαβαίνω πολύ καλά τι εννοούσες, αλλά, είδες, τελικά δεν είναι τόσο κρύο όσο σου είχε φανεί. Mου αρέσουν πολύ οι στίχοι σου 3-4 και άλλα σημεία (π.χ. «θωριά»). «Tο λυκόφως νυχτώνει» νομίζω πως δεν είναι καλή έκφραση και το «επιστρέφει» μου φαίνεται πιο καθαρεύουσα από ότι θα ταίριαζε δίπλα σε λέξεις όπως «θωριά» και «φουσκώνουν».
Aurelia Aurita: Kαι η ανταλλαγή σχολίων και παρατηρήσεων fun είναι! Oπότε: Πολύ μου αρέσουν τα «το δείλι βαθαίνει», «γοργά για την πόλη τραβά», «σκοτεινιά πέφτει» και «ξεμυτίζει η αυγή». Mου χτυπάει άσχημα το «αυτός» στο στ. 13, και δεν συμφωνώ με το «πλάι» στην αμμουδιά: είναι πλάι στη θάλασσα ή πάνω στην αμμουδιά.
Γενική ορνιθολογική παρατήρηση (ανάλογα είχαμε και στην A' IΠM): Tο ζήτημα δεν είναι ποιό πουλί είναι το curlew αλλά ποιός ο ρόλος του στο ποίημα. Nομίζω πως σημαίνει φωνή της νύχτας, και για μας αυτές είναι η κουκουβάγια και ο γκιόνης.
Mauve_All: Δεν ήταν πείραγμα, πρόσκληση ήταν γιατί μας λείψατε. Aλλά ό,τι κι αν ήταν, φαίνεται πως απέδωσε! Πολύ μου άρεσαν τα «φυρονεριά», «γιαλό», «ζυγώνει» και το ότι κατάφερες να χωρέσεις both stamp & neigh. Διαφωνώ με το «πλημμυρίζει με ήχους»: ακούγεται σαν χαρμόσυνη ηχητική πανδαισία ενώ το πρωτότυπο νομίζω πως είναι επίμονο κάλεσμα προς τον ταξιδιώτη που δεν θα ξαναγυρίσει. Για τα δικά μου: O διαβάτης μου άρεσε σα λέξη αλλά μου φαίνεται άστοχη επιλογή, γιατί νομίζω πως ο traveller ήταν (και δεν θα ξαναείναι) traveller by sea. Tο «φωνάζει» το έβαλα βέβαια με την έννοια του λαλεί ή καλεί, αλλά δυστυχώς διαβάζεται και ως φωνασκεί ή διαμαρτύρεται (δεν θα προτιμούσα όμως ούτε το δικό σου «τραγουδά», γιατί ο γκιόνης έχει φωνή μονότονη και υποτίθεται όχι ευάρεστη). Για τα υπόλοιπα, με συνέλαβες δις (γουστάρω!). 1. Kατέφυγα στην έτοιμη σεφερική λύση (δεν μου άρεσε ούτε καστανή, ούτε καφετιά, ούτε χρυσή) ελπίζοντας ότι απαλύνεται λίγο με την τομή των ημιστιχίων (πάνω στην άμμο / την ξανθή τη βρεγμένη). 2. Στους δύο τελευταίους στίχους εμένα τυχαίνει να μου αρέσει το αποτέλεσμα, αλλά προφανώς προέκυψε μόνο και μόνο με στόχο να μακρύνουν. Tα δύο «ξανά» μπήκαν ως αντανάκλαση των δύο «returns».
Mετά από όλα αυτά, ένα έχω να είπω (Ωδή Eις Iστολόγια):
Ω Artanis, λαλούμεν ως άλλα πτηνά
-ως νουμήνιοι, γκιόνηδες, ή και τουρλιά-
που καλούν, τραγουδούν ή φωνάζουν,
που γλυκά κελαηδούν ή που κρώζουν
ακαταπαύστως.
Με πέθανε αυτό το «ακαταπαύστως» πρωί-πρωί :)
Καλημέρα σας!
Ποί'μα, ποί'μα!
Όντως, π, με το «ακαταπαύστως» μας έστειλες!!!
:-p
Λοιπόν... είναι έξω από τα χωράφια μου η μετάφραση, μόνο σαν αναγνώστης μπορώ να την εκτιμήσω (και αυτό λειτουργικά: εάν μου αρέσει η γλώσσα, εάν δεν με κουράζει, κτλ.).
Αλλά τώρα, το είδα πολύ διαφορετικά: δύο κείμενα δίπλα-δίπλα, να λένε το ίδιο πράγμα αλλά με διαφορετικό τρόπο, και ν’ ανεβαίνω να δω και το αρχικό, το ένα να έχει προτιμήσει την ομοιοκαταληξία με ουσιαστικό και το άλλο με ρήμα... Σαν να διαβάζεις σχεδιάσματα ενός ποιητή φαίνεται (π.χ. Σολωμός σχεδίασμα α’, β΄), σαν να σκαλίζεις τις σελίδες του και να βλέπεις πως δούλεψε ένα ποίημα. Και να είναι από διαφορετικούς ανθρώπους...
Παράξενο, πως σε χτυπά καμιά φορά: είχα διαβάσει και τα άλλα κείμενα αυτού του είδους, αλλά δεν μου έδωσαν την ίδια αίσθηση.
Άργησα, αλλά ενσωμάτωσα τις μεταφράσεις σας στο ποστ (εκτός από του Π, που μου είχε ζητήσει να μην το κάνω -- εκτός κι αν άλλαξες γνώμη...).
Πολύ χαίρομαι που πολλαπλασιάστηκαν οι οπτικές γωνίες.
Αυτό το "ακατα... πρέπει να κάνω scroll να δω πως γράφεται.
Οκ, από copy: ακαταπαύστως, στο τέλος του ποιήματος, μου θύμισε ένα άλλο ποίημα. Ο Χατζιδάκης είχε γράψει δοκίμιο για μια τελευταία φράση.
Τη βρήκα, είναι από την Ακολουθία του Κοσμά του Αιτωλού "Ο Οίκος" (Καθρέφτης και Μαχαίρι, σελ. 118):
Των Αποστόλων μιμητής
και Εκκλησίας στύλος
των Ιερέων καλλονή
και των Οσίων τύπος
(ως κοινωνήσας των αγώνων αυτοίς)
Ιερομάρτυς αναδέδειξε.
...κι εδώ κολλάει το 'ευλόγησον" από το προηγούμενο post. Συνεχίστε και σόρι για το εμβόλιμο.
Πωπω σχόλια!!
Μπράβο! Τι ωραία να συζητάμε με πάθος για ποίηση!
Ας προσθέσω και μερικά αναλυτικότερα σχόλια αυτή τη φορά.
Το ποίημα στην αρχή δεν μου άρεσε ιδιαιτέρως. Σκέφτηκα -ΟΚ μιά θλιβερή μπαλάντα. Τι γελοίο εκ μέρους μου. Η μετάφραση με βοήθησε να το κατανοήσω, ώστε πολύ σας ευχαριστώ γι'αυτή την αφορμή.
Πράγματι πρώτο κλειδί είναι το folk song. Δεν ήθελα να το αντιπαρέλθω. Σκεπτόμουν ότι έπρεπε να κρατηθώ όσο μπορούσα πιό κοντά σε ένα λιτό μέτρο -αν μπορώ να το πώ έτσι- και με μιά κατά το δυνατόν απλή επωδό. Όπως θα συνέβαινε
αν τραγουδιόταν.
Η επωδός μου σαφώς δεν είναι η καλύτερη λύση. Π, έχεις δίκιο. Την προτίμησα όμως προκειμένου να επαναλάβω την ίδια λέξη και προκειμένου να εξασφαλίσω την ομοικαταληξία που ήθελα για κάθε δεύτερο στίχο. Έτσι θυσίασα το ρήμα στο επίθετο.
Εδώ νομίζω είναι το δεύτερο κλειδί.
Όλοι οι δεύτεροι στίχοι τελειώνουν με το calls. Δεν πιστεύω ότι είναι τυχαίο. Είναι ο ήχος που βάζει συνεχώς ο Longfellow, μαζί με την επαναλαμβανόμενη κίνηση των νερών. και μαζί με τα στοιχεία του φωτός (το τρίτο κλειδί). Αλλά είναι πάντα calls. Σεβάστηκα λοιπόν αυτό το ρήμα και μάλιστα ήθελα εσκεμμένα να το αφήσω παντού ως το εγγύτατο "καλεί".
Ο νουμήνιος είναι μιά λέξη λεξικού (τι οξύμωρον ε;) και κάνει βεβαίως μπαμ ως επιλογή. Αφετέρου δεν μ'αρέσει ο γκιώνης και η κουκουβάγια σε ένα τόσο παραθαλάσσιο ποίημα.
Κατά τα λοιπά, όσον αφορά τις επιλογές μου, εν πολλοίς ο Π έχει (ξανά) δίκιο.
Κατά τα λοιπά μου άρεσαν πάρα πολύ πολλές επιλογές των υπολοίπων συμμετεχόντων, αλλά καθώς ξεκίνησα να τις γράφω σ'αυτό το σχόλιο, διογκώθηκε σαν τη Στέλλα του Swift!
Ώστε αρκεστείτε στον θαυμασμό μου.
Δίπλα στη θάλασσα εκεί οι ποιητές θαυμάζουν
του Μακρυφίλου τα γραπτά, κι ευθύς τα μεταφράζουν....
Σ;0)))
cyrusgeo...
η πιο καλή "μετάφραση"
:)
μαύρε γάτε,μου φαίνεται λάθος το "λυκόφως νυχτώνει" ...
πάντως μ άρεσε που είδα πως ασχολείστε με τέτοια :)
Γιάννηsh, να αρχίσουμε το ψάλσιμο ομαδικώς; ;)
Ιφιμέδεια, ο θαυμασμός είναι αμοιβαίος, και το ξέρεις...
Μαύρε Γάτε, σε πολύ ποιητική διάθεση σε βρίσκω -- πώς πάει ο Auden;
Αλκυόνη, καλωσόρισες. Όπως βλέπεις, η τρέλα δεν πάει στα βουνά -- έχει συσσωρευτεί στα μπλογκ...
Post a Comment