Β΄ Ιστοσυνάντηση Ποιητικής Μετάφρασης

Φίλες και φίλοι

Εν μέσω περίεργων γεγονότων, επιστρέφουμε στην ποίηση και στο προσωπικό μας κόλλημα — τη μετάφρασή της. Στην A΄ ΙΠΜ υπήρξαν πολύ όμορφες συμμετοχές, και γι’ αυτό νομίζω πως αξίζει τον κόπο να επαναλάβουμε το πείραμα, με πέντε ποιήματα και πάλι.

Όπως και την προηγούμενη φορά, μπορείτε να μεταφράσετε όποιο από τα ποιήματα θέλετε — ή και όλα — και να τα στείλετε στη διεύθυνση e-mail που θα βρείτε στο προφίλ μου. Κάθε ποίημα θα αποτελέσει χωριστό ποστ, μαζί με τις μεταφράσεις του· θα ξεκινήσουμε με τον Σαίξπηρ, γύρω στις 15 Νοεμβρίου. Εννοείται πως η όποια συζήτηση ακολουθήσει δεν θα έχει σαν στόχο την ανάδειξη των «καλύτερων» (άλλωστε, οι προτιμήσεις συνήθως διαφέρουν), αλλά την κοινή εμπειρία, την αναζήτηση λύσεων στα μεταφραστικά προβλήματα, την διατύπωση απόψεων γύρω από τη γλώσσα και την απόδοσή της, και, εν τέλει, τη χαρά της συμμετοχής.

Έχει ειπωθεί πολλές φορές ότι η ποίηση δεν μεταφράζεται — και συμφωνώ απολύτως. Επιμένω, όμως, ότι ένα κείμενο που ο αναγνώστης διαβάζει στη μητρική του γλώσσα έχει πολύ πιο άμεσο αντίκτυπο σε αυτό που αποκαλούμε «ψυχή» σε σχέση με ένα κείμενο γραμμένο σε άλλη γλώσσα. Το βέλος τού (αγγλικού, στην περίπτωσή μας) πρωτοτύπου χάνει εν μέρει την ορμή του γιατί προσκρούει στην «εγκεφαλική» πανοπλία που πρέπει να φοράμε για την κατανόησή του. Το βέλος της ελληνικής απόδοσης διαπερνά με άνεση αυτή την πανοπλία και χτυπά κατάσαρκα. Και το αποτέλεσμα το νιώθεις πιο έντονα.

Και, όπως έχει γράψει και ο Cummings, ποίηση είναι να νιώθεις — όχι να ξέρεις, ή να πιστεύεις, ή να νομίζεις...


1. William Shakespeare – Sonnet 98

From you have I been absent in the spring,
When proud-pied April, dress'd in all his trim,
Hath put a spirit of youth in every thing,
That heavy Saturn laughed and leapt with him.
Yet nor the lays of birds, nor the sweet smell
Of different flowers in odour and in hue,
Could make me any summer's story tell,
Or from their proud lap pluck them where they grew:
Nor did I wonder at the lily's white,
Nor praise the deep vermilion in the rose;
They were but sweet, but figures of delight,
Drawn after you, you pattern of all those.
Yet seemed it winter still, and you away,
As with your shadow I with these did play.

(1609)



2. Jonathan Swift - On Stella's Birth-Day 1719

Stella this Day is thirty four,
(We shan't dispute a Year or more)
However Stella, be not troubled,
Although thy Size and Years are doubled,
Since first I saw Thee at Sixteen
The brightest Virgin on the Green,
So little is thy Form declin'd
Made up so largely in thy Mind.
Oh, would it please the Gods to split
Thy Beauty, Size, and Years, and Wit,
No Age could furnish out a Pair
Of Nymphs so graceful, Wise and fair
With half the Lustre of your Eyes,
With half your Wit, your Years and Size:
And then before it grew too late,
How should I beg of gentle Fate,
(That either Nymph might have her Swain,)
To split my Worship too in twain.

(1719)



3. Henry Longfellow — The Tide Rises, The Tide Falls (Folk song)

The tide rises, the tide falls,
The twilight darkens, the curlew calls;
Along the sea-sands damp and brown
The traveller hastens toward the town,
And the tide rises, the tide falls.

Darkness settles on roofs and walls,
But the sea in the darkness calls and calls;
The little waves with their soft white hands,
Efface the footprints in the sands,
And the tide rises, the tide falls.

The morning breaks; the steeds in their stalls
Stamp and neigh, as the hostler calls;
The day returns, but nevermore
Returns the traveller to the shore,
And the tide rises, the tide falls.

(1879)



4. W. H. Auden — Funeral Blues

Stop all the clocks, cut off the telephone.
Prevent the dog from barking with a juicy bone.
Silence the pianos and with muffled drum
Bring out the coffin, let the mourners come.

Let aeroplanes circle moaning overhead
Scribbling on the sky the message He Is Dead.
Put crêpe bows round the white necks of the public doves,
Let the traffic policemen wear black cotton gloves.

He was my North, my South, my East and West,
My working week and my Sunday rest,
My noon, my midnight, my talk, my song;
I thought that love would last forever: I was wrong.

The stars are not wanted now: put out every one;
Pack up the moon and dismantle the sun;
Pour away the ocean and sweep up the wood;
For nothing now can ever come to any good.

(1936)



5. Margaret Atwood - Night Poem

There is nothing to be afraid of,
it is only the wind
changing to the east, it is only
your father the thunder
your mother the rain

In this country of water
with its beige moon damp as a mushroom,
its drowned stumps and long birds
that swim, where the moss grows
on all sides of the trees
and your shadow is not your shadow
but your reflection,

your true parents disappear
when the curtain covers your door.
We are the others,
the ones from under the lake
who stand silently beside your bed
with our heads of darkness.
We have come to cover you
with red wool,
with our tears and distant whispers.

You rock in the rain's arms,
the chilly ark of your sleep,
while we wait, your night
father and mother,
with our cold hands and dead flashlight,
knowing we are only
the wavering shadows thrown
by one candle, in this echo
you will hear twenty years later.

(1978)