6.11.07

Πώς τον θέλετε το φασισμό σας; Σκέτο, ή με ολίγη;

Όπως διαβάζω στου McManus (ο οποίος παραθέτει και σχολιάζει το άρθρο του Μανώλη Πιμπλή στα Νέα), κάτι φαιδρά άτομα κατάφεραν να ματαιωθεί σε πολλά βιβλιοπωλεία η μεσονύχτια έναρξη πώλησης του τελευταίου (και με τις δυο έννοιες) βιβλίου του Χάρι Πότερ, σε κάποιες περιπτώσεις με απειλές και χρήση βίας. Και δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται κάτι τέτοιο.

Οι ορισμοί, τη σήμερον ημέρα, είναι δύσκολο πράγμα, και κάπως θολό. Για παράδειγμα, δεν έχω ιδέα τι σημαίνει, εν έτει 2007, η λέξη «αριστερός» — όποιος μου την εξηγήσει με σαφή και πειστικό τρόπο, έχει κέρασμα. Η λέξη που μου έρχεται στο μυαλό, όμως, όταν διαβάζω ειδήσεις όπως η παραπάνω, δεν είναι η λέξη «αριστερός». Είναι η λέξη «φασίστας».

Ιστορικά, θα μπορούσε να πεις κανείς πως ο φασισμός ήταν ένα συγκεκριμένο πολιτικό ρεύμα που άνθισε σε συγκεκριμένη πολιτική περίοδο και σε συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο — την Ευρώπη. Τι σημαίνει σήμερα, όμως;

Αφενός, ο φασισμός παραμένει μια ιδεολογία με σαφή χαρακτηριστικά τα οποία υπάρχουν και σήμερα — τα οποία, βέβαια, μεμονωμένα, δεν διαθέτει κατ’ αποκλειστικότητα. Ο (υπερ)εθνικισμός είναι ένα απ’ αυτά, όπως και η λατρεία της παράδοσης, η απέχθεια προς το σύγχρονο πολιτισμό (και ιδίως την τέχνη), η πίστη στην ανωτερότητα της φυλής (βλ. ρατσισμός), η ξενοφοβία, η εμμονή με τους ήρωες (ιδίως τους πολεμικούς) του «ενδόξου» παρελθόντος, κ.τ.λ.. Θεωρώ φασίστα, λοιπόν, όποιον έχει αυτό το «σετ» απόψεων, και αυτό, όπως έχω ξαναπεί, είναι πολιτικός χαρακτηρισμός, και όχι βρισιά.

Μπορεί, όμως, να είναι φασίστας κάποιος που δεν έχει αυτές τις απόψεις; Μπορεί — γιατί ο φασισμός έχει δύο πρόσωπα. Και το δεύτερο είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό που αφορά στην πρακτική του: η βία.

Κατά τη γνώμη μου (με την οποία αρκετοί διαφωνούν, αλλά εδώ μέσα, εν πάση περιπτώσει, τη δική μου γνώμη εκφράζω), η χρήση βίας σε καιρό δημοκρατίας, όταν δηλαδή μπορείς να πεις ελεύθερα αυτό που θες και ίσως να προσπαθήσεις με το λόγο να πείσεις τους άλλους για την ορθότητα των απόψεών σου, αποτελεί φασισμό. Κάθε φορά που προσπαθείς να επιβάλεις την άποψή σου με τη χρήση βίας, γίνεσαι φασίστας. Κάθε φορά που προσπαθείς με τη βία να φιμώσεις μια άποψη με την οποία δεν συμφωνείς, γίνεσαι φασίστας. Κι αυτό σημαίνει πως μπορεί στην πρώτη περίπτωση (του «ιδεολογικού» φασισμού) ο φασίστας να είναι κυρίως ακροδεξιών πεποιθήσεων (κι αυτό ορισμό θέλει, αλλά τέλος πάντων…), αλλά στη δεύτερη περίπτωση (του «πρακτικού» φασισμού) δεν υπάρχει δεξιός και αριστερός φασισμός — υπάρχει σκέτος φασισμός.

Όταν ματαιώνεις με την απειλή της βίας μια παρουσίαση ενός βιβλίου, είσαι φασίστας. Όταν δέρνεις έναν μετανάστη γιατί σου φάνηκε πιο «σκούρο» το δέρμα του, είσαι φασίστας. Όταν ματαιώνεις διά της βίας μια συναυλία γιατί ο καλλιτέχνης που θα εμφανιζόταν είχε παίξει πριν λίγο καιρό για τους αμερικανούς φαντάρους (λες κι αυτοί δεν είναι άνθρωποι), είσαι φασίστας. Όταν διακόπτεις με φωνές και απειλές ένα επιστημονικό συνέδριο γιατί ακούγονταν πράγματα τα οποία δεν συμφωνούν με τις ιδεοληψίες σου, είσαι φασίστας. Όταν καταλαμβάνεις την αίθουσα συνεδρίων ενός πανεπιστημιακού ιδρύματος και κρατάς τους καθηγητές ομήρους έως ότου βγάλουν την απόφαση που θες εσύ, είσαι φασίστας. Όταν κατεβάζεις με το ζόρι ένα έργο τέχνης από μια έκθεση και κάνεις και μήνυση για δήθεν προσβολή θρησκείας, είσαι φασίστας. Όταν σπας ένα βιβλιοπωλείο γιατί δεν γουστάρεις τις ιδέες που εκφράζονται σε κάποια από τα βιβλία που πωλούνται εκεί, είσαι φασίστας. Όταν βάζεις φωτιά σ’ ένα κατάστημα ρούχων γιατί ο ιδιοκτήτης του τυχαίνει να είναι μαύρος, είσαι φασίστας. Όταν σαπίζεις στο ξύλο κάποιον με το αιτιολογικό ότι έχει εκφράσει «αντιδραστικές» θέσεις, είσαι φασίστας. Όταν καις βιβλία γιατί δεν σου αρέσει το περιεχόμενό τους είσαι φασίστας. Όταν σέρνεις στα δικαστήρια ανθρώπους μόνο και μόνο γιατί εκφράζουν απόψεις αντίθετες με τις δικές σου, καταργώντας έτσι το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης, είσαι φασίστας.

Θα μπορούσα να συνεχίσω επ’ άπειρον, αλλά θα μείνω στην ερώτηση του τίτλου, στην οποία μόνο μία απάντηση υπάρχει:

Ευχαριστώ, δεν θα πάρω...

30 comments:

basik-ly said...

Μα ο Έλλην γαλουχείται με τα χαρακτηριστικά του φασισμού. Πώς να θέλετε να φέρεται διαφορετικά;

Anonymous said...

Συμφωνώ σχετικά με την ανταλλαγή και προώθηση των απόψεων -αν μπορεί να χαρακτηριστεί άποψη το "σε δέρνω γιατί είσαι μαύρος ή αλβανός", αλλά τι γίνεται σε περίπτωση αδικίας; Διότι αν απομονώσεις την επεξήγηση από την παραπάνω πρόταση, το συμπέρασμα είναι πως "Η χρήση βίας σε καιρό δημοκρατίας αποτελεί φασισμό".

Δεν ζούμε την Απόλυτη Δημοκρατία ούτε απολαμβάνουμε απόλυτη ισονομία. Για παράδειγμα: Αν πέντε συνταξιούχοι του ΙΚΑ άρχιζαν στις σφαλιάρες υπουργό οικονομικών, πρωθυπουργό, υπουργό εργασίας και μερικούς άλλους που τους έφαγαν λεφτά με τα ομόλογα θα ήταν φασίστες; Ή μήπως μπορεί να εγγυηθεί κανείς πως θα αποδοθεί δικαιοσύνη;

Διότι ακόμα και αν αυτό είναι φασισμός, εγώ θα τον πάρω πετιμέζι!

cyrus said...

Basik, το πώς καταπολεμάς το φασισμό με τον οποίο γαλουχήθηκες είναι κι αυτό μέτρο πολιτισμού...

Reactor, για τις ιδέες μιλάμε.

Ως προς την αδικία και τους συνταξιούχους -- υπάρχουν πάντοτε η οδός της διαμαρτυρίας (η Σταδίου, συνήθως...) και η δικαστική οδός (Ευελπίδων μεριά...). Για τη δικαιοσύνη δεν μπορεί να εγγυηθεί κανείς, αλλά πρέπει να το παλέψεις κι εκεί. Η βία είναι απλώς συναισθηματικό ξέσπασμα σ' αυτές τις περιπτώσεις -- και, το κυριότερο, δεν φέρνει αποτέλεσμα.

Σε έκοψα εγώ ότι σου αρέσουν τα γλυκά...

basik-ly said...

Συμφωνώ! Μεγάλη κουβέντα ανοίγουμε, όμως, και πρέπει να φύγω. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ.

doctor said...

Δεν θα μπορούσα να τα γράψω καλύτερα από τον Θανάση Τριαρίδη:

"Ο περιπτωσιολογικός κατάλογος του φασισμού δεν έχει τέλος – κι αυτό δεν είναι σχήμα λόγου: φασίστας είναι όποιος χουγιάζει τους ανθρώπους με μπαμπούλες, διαβόλους, εφτά σφραγίδες και τέρατα με εφτά κεφάλια, φασίστας είναι όποιος βομβαρδίζει πολιτείες, φασίστας είναι και όποιος μετέχει σε μια συμμορία αστυνομικών για να ξυλοκοπήσει και να βασανίσει Αφγανούς μετανάστες. Φασίστες είναι οι χρυσαυγίτες που ως συμμορίες διακηρύττουν το μίσος, βεβηλώνουν μνημεία και κυνηγούν με σιδερολοστούς τους μετανάστες - μα φασίστες είναι και όσοι ως συντεταγμένη ομάδα τραμπούκων αποφασίζουν να ρημάξουν τα γραφεία της φασιστικής «Χρυσής Αυγής» (κι αυτό το γράφει κάποιος που εδώ και χρόνια βρίσκεται στο στόχαστρο των λογής χρυσαυγιτών και νεοφασιστών - κι όχι μόνο της Θεσσαλονίκης, κι όχι μόνο σε λεκτικό επίπεδο). Φασίστας είναι όποιος μιλάει για Lebensraum (τη θεωρία του «ζωτικού εθνικού χώρου») - μα όποιος κυκλοφορεί αφίσες όπου αναγγέλει «σπάσιμο του κεφαλιού των φασιστών», είναι κι αυτός φασίστας".

Δεν είναι διόλου εύκολη μια αντιπρόταση στον φασισμό, (στον θεσμικό φασισμό αλλα και στον καθημερινό, τον δικό μας) – πιθανώς γιατί η όποια αντιπρότασή μας δεν μπορεί να μην περιλαμβάνει την αποδοχή του. Αυτό είναι το οξύμωρο: το αντίθετο του φασισμού δεν είναι ένα σύστημα που τον απαγορέυει, αλλά η ανοιχτή κοινωνία. Δηλαδή: μια κοινωνία που, ανάμεσα στα άλλα, συμπεριλαμβάνει στον αξιακό της κύκλο το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, δηλαδή ακόμη και το δικαίωμα του να είσαι φασίστας.

το δικαίωμα του να είσαι φασίστας

Διαγόρας ο Μήλιος said...

Την έκλεισες τη συζήτηση, doctor, τι θα σχολιάσουμε εμείς εδώ τώρα;

Anonymous said...

http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20071105&nid=6491987&sn=ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ&spid=221

Anonymous said...

Αγαπητέ Διαγόρα προτείνω να δείρουμε το γιατρό!

Οσοι είστε υπέρ, σηκώστε τα χέρια σας... Είμαι δημοκράτης ο κερατάς!

Cyrus και τα αλμυρά εξίσου(αν συνεχίσουμε, όμως, αυτή την κουβέντα θα μας βγει το όνομα).

An-Lu said...

Ακριβώς αυτό...δεν θα πάρουμε...και χωρίς "ευχαριστώ"...οι ευγένειες είναι περιττές σε τέτοιες περιπτώσεις...

Anonymous said...

Αλήθεια, που χάθηκε ο Π;

αθεόφοβος said...

Η δεξιά αρκετά συχνά έχει ροπή προς τον φασισμό.Δυστυχώς όμως γι΄αυτήν και η αριστερά δεν θέλει να δεί και να καταλάβει τον δικό της φασισμό.

cortlinux said...

παρότι καταλαβαίνω την λογική σου, δεν θα συμφωνήσω με την εύκολη χρήση του όρου φασίστας. θεωρώ ότι αυτή τον κάνει ακίνδυνο.

ο φασισμός έχει συγκεκριμένα πολιτικά χαρακτηριστικά τα οποία όμως υπάρχουν και σε άλλους πολιτικούς χώρους.

πχ στηρίζεται πολύ στην θρησκεία και στην έννοια του κράτους. δεν σημαίνει απαραίτητα όμως ότι όποιος πιστεύει σε αυτούς τους θεσμούς ότι είναι φασίστας.
ή επίσης μια από τις τακτικές των φασιστών είναι η σύσταση τραμπούκων. όμως κάθε τραμπούκος δεν είναι απαραίτητα και φασίστας.
ακόμη στηρίζεται έντονα στη δύναμη της λαϊκής μάζας (και στο όνομά της υπερασπίζεται τα "ιδεώδη" του).

είναι πολλά ακόμη τα στοιχεία. πχ για μένα ο στάλιν ήταν δικτάκτορας, αιμοσταγής. όχι όμως φασίστας. ήταν η φυσική κατάληξη της δικτατορίας του προλεταριάτου να "φτιάξει" έναν τέτοιο ηγέτη.
όπως και στην γερμανία υπήρχαν οι συνθήκες για να ανεργεθεί στην εξουσία ένα κόμμα όπως το εθνοσοσιαλιστικό.

πριν όμως αρχίσουμε τις κουβέντες περί τι είναι φασισμός σήμερα, μήπως θα είναι εξίσου σημαντικό να δούμε τις συνθήκες κάτω από τις οποίες γεννήθηκε;

cyrus said...

Ναι, basik, μεγάλη και απύθμενη, φοβάμαι...

Doctor, καλά σού λέει ο Διαγόρας -- το τελείωσες το θέμα...

Μακμάνε, ευχαριστώ -- έψαχνα σε λάθος τμήμα...

Reactor, καλύτερα, πάντως, να σου βγει το όνομα, παρά το μάτι... Ο Π έχει πήξει κι αυτός στη δουλειά...

Γοργόνα μας, όλα κι όλα, η ευγένεια πάνω απ' όλα -- όταν αυτό είναι εφικτό, βέβαια...

Αθεόφοβε, η αριστερά μάλλον θεωρεί ότι το παρελθόν της αποτελεί εχέγγυο αντιφασισμού. Το πρόβλημα είναι ότι δεν κοιτάζει τη σημερινή πρακτική της, η οποία χωλαίνει σε αρκετά σημεία.

cortlinux, στο ιστορικό κομμάτι έχεις δίκιο -- αλλά ήθελα να εστιάσω στο σήμερα. Βοήθησέ με να καταλάβω τι εννοείς με το "εύκολη χρήση" και το "ακίνδυνο".

Αταίριαστος said...

Εννοείται προσυπογράφω και με τα δύο χέρια κάθε λέξη του κειμένου.
Αυτό που δεν καταλαβαίνουμε είναι ότι δεν μπορείς να νικήσεις το φασισμό υιοθετώντας τις μεθόδους του.

Λυπάμαι που το λέω (και δεν με νοιάζει που το λένε και οι ακροδεξιοί) αλλά στα πανεπιστήμια αρκετά συχνά αριστερές οργανώσεις με χρήση βίας ή με την απειλή χρήσης βίας επιτρέπουν ή απαγορεύουν κατά το ιδεολογικό γούστο τους εκδηλώσεις, ενώ κατά τα άλλα κόπτονται για το πανεπιστημιακό άσυλο. Ε, λοιπόν, αυτό δεν είναι τίποτα άλλο από φασισμός.

Θα έλεγα ότι η διαφορά μεταξύ των δεξιών φασιστών και των αριστερών φασιστών (ή έστω των αριστερών που φέρονται φασιστικά, αν προτιμάτε) είναι σε τελευταία ανάλυση ότι οι δεξιοί φασίστες είναι πιο ειλικρινείς.

doctor said...

Reactor69, σε καλώ σε ... τσαπομαχία, ξέρεις που!!!

Το θέμα έχει πολύ "ψωμί" και δεν τελειώνει ποτέ!

Ο Χίτλερ, ο σφαγέας, εξολόθρευσε 6.000.000 εβραίους.

Ο Στάλιν, ο πατερούλης, άφησε εσκεμμένα τον χειμώνα του 1932-1933 να πεθάνουν από την πείνα 6.000.000 σοβιετικοί πολίτες.

Τα γκουλάγκ δεν ήταν Άουσβιτς και μάλιστα για πολύ περισσότερα χρόνια από το Γ' Ράιχ;

Ο φασισμός του Χίτλερ διήρκεσε 12 έτη (1933-1945).

Ο "σοσιαλισμός" της ΕΣΣΔ διήρκεσε πάνω από 70 χρόνια και της ανατολικής Ευρώπης σχεδόν 45.


Και όμως, η ΕΣΣΔ, η Οκτωβριανή Επανάσταση ήταν κάτι "καλό", ενώ το Γ' Ράιχ κάτι "κακό".

Ο Τσαουσέσκου και ο Χότζα, παρουσιάζονται ως σοσιαλιστές με λάθη ενώ δεν έκαναν λιγότερα από όσα ο Χάινριχ Χίμλερ, ή ο Ες.

doctor

ds said...

Πιστεύω ότι ο "Αταίριαστος" έχει ένα point. Κι εγώ πιστεύω ότι ο φασισμός μπορεί να υποκινηθεί και από την αριστερά και από τη δεξιά, απλά η δεξιά το κάνει με προφανή τρόπο, ενώ η αριστερά με έμμεσους τρόπους.

Ωστόσο, καμία μορφή φασισμού, από οποιαδήποτε πλευρά, δεν θα έπρεπε να δικαιολογείται.

Lion said...

Δεν τα πολυ-κατεχω τα θεωρητικα, ουτε τα ιστορικα. Θα ελεγα οτι φασισμος ειναι το _πολιτικο_ συστημα εκεινο που ανεχεται / καλλιεργει / χρησιμοποιει βια για "πολιτικους" σκοπους [*].
[*] ξερω. Τελικα, ολα πολιτικη ειναι.

Το να σπασεις ενα βιβλιοπωλειο επειδη δεν ανεχεσαι να δουλευουν οι υπαλληλοι του την νυχτα δεν ειναι φασισμος (στην δικη μου λογικη).
Το οτι δεν ειναι φασισμος, δεν κανει την ενεργεια αυτη λιγοτερο αισχρη βεβαια.

Zaphod said...

Σωστός ο cyrus αλλά ..ακόμα και τα όρια έχουν όρια!
Πώς θα γίνει η ...επανάσταση χωρίς χρήση βίας;


Για αριστεροδεξιούς κτλ: Αν πας πολύ αριστερά, και άλλο αριστερά, και βάλε και λίγο ακόμα...καταντάς ακροδεξιός μιας και το κόλπο είναι κυκλικής υφής :-Ρ

Aphrodite said...

Γυρνώντας κομμάτια από ακόμη έναν θάνατο δικού μας ανθρώπου σε δημόσιο νοσοκομείο, με τις γνωστές τριτοκοσμικές συνθήκες, να προσθέσω στο ερώτημα:

Το να κρατάνε κρεβάτια για "δικούς τους", ΑΔΕΙΑ, όταν άλλοι που τα έχουν ανάγκη μένουν στο ράντζο μέχρι ή να παραιτηθούν και να πάνε σπίτια τους ή να ψοφήσουν μια ώρα αρχύτερα, δεν είναι ΦΑΣΙΣΜΟΣ?

Γιατί ΟΛΑ τα πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά, να τα δεχτώ σαν θέματα προς επίλυσιν... αλλά για να γίνει αυτό, χρειάζεται πρώτ'απ'όλα να υπάρχουμε εμείς. Αν εμείς ψοφάμε σαν τις μύγες, ποιό το νόημα?

Τόσο γρήγορα ξεχάσαμε λοιπόν?

Είμαστε ήδη 5 μήνες μετά. Ο φασισμός των "εχόντων" στην Υγεία είναι αμάζευτος. Τα λέμε στο Αmaliasday blogspot, υπάρχει βίντεο για να το διαδώσετε εδώ και είναι πολύτιμη μια υπογραφή σας στο petition site "Gia tin Ygeia / For Health με κείμενο σε ελληνικά κι αγγλικά.

Ξέρω, ξέρω, εδώ καράβια χάνονται... αλλά χωρίς στοιχειώδη σεβασμό στην ύπαρξη και στο λειτούργημα της υποστήριξής της, δεν θα κάνουμε τίποτε άλλο...

Filboid Studge said...

cyrus,
Να θέσω κι άλλο ένα "όταν".
Οταν διακόπτεις την τηλεοπτική εκπομπή "Big Brother", πολιορκείς τον χώρο όπου ζούν οι "εθελοντές" παίκτες και επιχειρείς να τους απελευθερώσεις, είσαι,... τί, άραγε;
Κατ' εμέ, απίστευτα μόνος.

Π said...

Reactor69: Δεν έχω ούτε το περιθώριο ούτε τη διάθεση να ασχολούμαι συστηματικά με το blogging. Λίγα blog διαβάζω, σε ελάχιστα σχολιάζω, κανένα δεν παρακολουθώ καθημερινά - ούτε το Gravity! Eπιπλέον, το ότι εδώ είμαστε δύο μας δίνει τη δυνατότητα σε ποστ του ενός να παίρνει κάποια ρεπό ο άλλος (δηλαδή ...κυρίως εγώ, που κάνω λίγα ποστ).

Aς κάνω λοιπόν μιά προσπάθεια να μην είμαι χαμένος, μιλώντας αρχικά (ω ναι, έπεται και συνέχεια, οπότε ίσως πεις ότι καλά ήμουν εκεί που είχα χαθεί!) για τη διάκριση μεταξύ φασίστα και ‘φασίστα’ - με την ελπίδα να ξεδιαλύνουμε ορισμένα ερωτηματικά που τέθηκαν.

O φασισμός είναι ένα συγκεκριμένο ιδεολογικό πλέγμα και πολιτικό σύστημα - μαζί με τις πρακτικές που αυτά συνεπάγονται. Eπειδή αυτά και αυτές είναι (ευλόγως) απεχθή και καταδικαστέα για τους περισσότερους, οι λέξεις ‘φασισμός’ και ‘φασίστας’ απομακρύνθηκαν από την κυριολεκτική τους σημασία (που είναι ανάλογης τάξεως με τα σοσιαλιστής, κομμουνιστής, νεοφιλελεύθερος, ναζιστής κτλ.): κατέληξαν, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο πολιτικοϊδεολογικό όρο, να χρησιμοποιούνται ως μιά αρνητική ταμπέλα που στηλιτεύει νοοτροπίες και πράξεις σαν κι αυτές που απαριθμεί ο cyrusgeo. Σε τέτοιες περιπτώσεις αφορούν συγκεκριμένα μόνο συμπτώματα, που δεν ταυτίζονται με το σύνολο του τι εστί φασισμός αλλά μόνο με κάποια χαρακτηριστικά του - πολλά από τα οποία δεν είναι καν αποκλειστικότητά του. Έτσι, αν το ψειρίσουμε, αυτή η χρήση των λέξεων είναι ανακριβής αν όχι και μεταφορική. (Mερικά παρόμοια: Aν πούμε κάποιον ‘ναζί’, μπορεί να εννοούμε μόνον ότι είναι εχθρικός προς τους εβραίους ή ότι είναι στυγνός, ψυχρός και αμείλικτος. Aν πούμε κάποιαν ‘θεούσα’, μπορεί να εννοούμε μόνον ότι είναι υπερβολικά συντηρητική. Aν αυτή με πει ‘κουμούνι’, μπορεί να εννοεί ότι είμαι άθεος ή ότι έχω απαράδεκτες απόψεις περί προγαμιαίου σεξ ή δεν ξέρω τι.) Πολλές φορές χρησιμοποιούμε τον όρο ‘φασισμός’ για οποιαδήποτε ανελεύθερη, αντιδημοκρατική ή προσβλητική για τον συνάνθρωπο αντίληψη ή συμπεριφορά.

Έτσι, συμφωνώ φυσικά με την ουσία του «όταν ματαιώνεις με την απειλή της βίας μια παρουσίαση ενός βιβλίου, είσαι φασίστας» και όλων των υπολοίπων, με την παρατήρηση όμως ότι στην πραγματικότητα πρόκειται για σχήμα λόγου που χαρακτηρίζει μια συγκεκριμένη φασίζουσα πράξη ή συμπεριφορά, όχι απαραίτητα τη συνολική στάση ή ιδεολογία του δράστη της. Γι’αυτό θα έλεγα ότι η ταμπέλα ‘φασίστας’ (ή οποιαδήποτε ανάλογη) είναι βολική μόνο μεταξύ συνομιλητών που καταλαβαίνονται. Σε αντιπαραθέσεις με αντιτιθέμενους τη βρίσκω προβληματική: α) γιατί οδηγεί σε ατέρμονους προβληματισμούς ή ενστάσεις για το αν και γιατί κάποια συγκεκριμένη πράξη είναι φασισμός ή δεν είναι, β) γιατί από μόνη της δεν αποτελεί πειστικό επιχείρημα (ενώ αν προστεθεί το επιχείρημα, τότε η ταμπέλα περιττεύει) και θυμίζει τακτικές φοιτητικών, συνδικαλιστικών ή πολιτικών παρατάξεων, που τέτοιους χαρακτηρισμούς τους έχουν εκ των προτέρων έτοιμους προς εκτόξευση για δημιουργία εντυπώσεων ή εντάσεων, γ) γιατί η περίπου μεταφορική χρήση επιτρέπει στον άλλον να απαριθμήσει όσα χαρακτηριστικά του φασισμού δεν συντρέχουν στην περίπτωσή του, να σου πεί ότι επομένως σφάλλεις ή ψεύδεσαι, και τεχνικώς να έχει δίκιο ενώ εσένα το point ήταν άλλο. (cyrus, δεν έχει συμβεί αυτό στα σχόλια του παλιού ποστ για τον Kαραξεφτέρη;) Kαι επειδή ένα-ένα τα αρνητικά του φασισμού θα τα βρούμε και αλλού, είναι πολύ εύκολο αλλά κατ’ εμέ λογικό σφάλμα να ξετρυπώνουμε φασισμό παντού. (Δεν συμφωνώ π.χ. με τον Tριαρίδη όταν περίπου υπαινίσσεται ότι και ο φανατικός χριστιανός είναι φασίστας: έχουν κοινά χαρακτηριστικά, αλλά έχουν και άλλα που τους διαφοροποιούν.)

Για όλους αυτούς τους λόγους, προσωπικά προτιμώ πάντα να αναφέρομαι στο κατά περίπτωση συγκεκριμένο αρνητικό (π.χ. μισαλλοδοξία, ρατσισμός, υπερεθνικισμός, επιβολή απόψεων διά της βίας αντί των επιχειρημάτων κτλ κτλ.) αντί του ‘φασισμός’.

Anonymous said...

Νομίζω πάντως πως ίσως είναι καιρός να χρησιμοποιήσουμε τη νοημοσύνη μας για να ξεφύγουμε από τις κατηγοριοποιήσεις. Διότι μπορεί να τα θέλουμε απλά τα πράγματα, αλλά είναι πάντα πολυσύνθετα. Και η απλοποίηση είναι ουσιαστικά ένας τρόπος να τα περιπλέξεις περαιτέρω.

Πρέπει να μάθουμε να λειτουργούμε ως ομάδες βάσει της κατανόησης και όχι της ομαδοποίησης για να αναπτύξουμε στο μυαλό μας και την έννοια της ανοχής.

Π καλώς σας βρίσκουμε, όποτε σας βρίσκουμε. Ενδιαφέρον ήταν, όχι κράξιμο!

cyrus said...

Ο λόγος που έγραψα αυτό το κείμενο είναι αφενός για να ξεκαθαρίσω τι εννοώ εγώ όταν αποκαλώ κάποιον φασίστα, και αφετέρου αυτό που γράφει ο Αταίριαστος: δεν μπορείς να νικήσεις το φασισμό υιοθετώντας τις μεθόδους του. Έχω βαρεθεί πλέον να βλέπω διάφορους αυτοαποκαλούμενους "αντιφασίστες" να υιοθετούν φασιστικές τακτικές για να προωθήσουν την ιδεολογία τους.

Doctor, επειδή τα παραδείγματα που φέρνεις είναι ιστορικά και αφορούν σε καθεστώτα, εκεί δεν θα χρησιμοποιούσα την λέξη "φασισμός", αλλά τη λέξη "δικτατορία". Αλλά, βέβαια, αυτό είναι συζητήσιμο -- και ναι, δεν τελειώνει ποτέ...

dynx, όχι, δεν πρέπει να δικαιολογείται.

dralion, όπως σωστά λέει ο Π, η έννοια του φασισμού στην "δεύτερη" περίπτωση (αυτή της βίας) είναι μεταφορική. Αυτήν θα χρησιμοποιώ σε τέτοιες περιπτώσεις.

zaphod, ξέρω ότι κάνεις πλάκα, αλλά ποια επανάσταση; Μακάρι να υπήρχε ένα συγκεκριμένο βιώσιμο όραμα που θα μπορούσε να οδηγήσει πλειοψηφίες ανθρώπων σε κάποιου είδους επανάσταση. Δεν υπάρχει, όμως -- και οι "μπαχαλάκηδες" απλώς κάνουν την πλάκα τους, βοηθώντας παράλληλα το σύστημα να αποκτήσει, σιγά-σιγά, πιο αυταρχικό πρόσωπο.

Αφροδίτη, εδώ πάμε στην περίπτωση της "αδικίας" που έλεγε πιο πάνω ο reactor. Καλή η πρωτοβουλία, αλλά με βρίσκεις απαισιόδοξο: οι μεν πολίτες ου πρόθυμοι, το δε κράτος ασθενές...

filboid, κατανοώ, αλλά οι παίκτες είναι όντως εθελοντές. Όποια στιγμή θέλουν, μπορούν να μαζέψουν τα μπογαλάκια τους και να φύγουν. Η μόνη άμυνα απέναντι σ' αυτά τα φαινόμενα είναι η χαμηλή τηλεθέαση -- και θα εξαφανιστούν από μόνα τους...

Π, το "μεταφορική" το δέχομαι (καθότι αφήνει κατά μέρος την ιστορική και ιδεολογική διάσταση του θέματος). Αλλά δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να μιλάμε πάντοτε κυριολεκτικά -- όταν, μάλιστα, είναι σαφές από την αρχή τι εννοούμε. Όποιοι κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν και προσπαθούν να παίξουν με τις λέξεις επειδή προσβάλλονται που κάποιος τους αποκάλεσε "φασίστες", ας πιουν ξυδάκι.

Reactor, μακάρι αυτά που λες να τα διαβάσουν και οι φασίστες -- "κυριολεκτικοί" και "μεταφορικοί"...

Mogwai said...

Καλα πως τολμας κ τα λες αυτα τα πραγματα?

ΠΑΙΔΙΑ ΔΕΙΡΤΕ ΤΟΝ

Anonymous said...

ΠΡΟΣ CURUSGEO,

ΔΗΛΑΔΗ ΟΙ ΑΝΤΙΕΞΟΥΣΙΑΣΤΕΣ-ΑΝΑΡΧΙΚΟΙ ΠΟΥ ΤΑ ΚΑΝΑΝ ΓΥΑΛΙΑ ΚΑΡΦΙΑ ΣΕ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ "ΕΘΝΙΚΙΣΤΩΝ" ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΣΤΟΝ ΠΕΖΟΔΡΟΜΟΦΕΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΦΑΣΙΣΤΕΣ ΚΙ ΑΥΤΟΙ?

harisheiz said...

Που υπογράφω; Δεν θα μπορούσα να τα πω καλύτερα!

Anonymous said...

Hi!
Εψαχνα να βρω κριτικη για το "μυστικο και το νομο της ελξης" και βρηκα το πολυ καλο και κατατοπιστικο κειμενο σου.Εγραψα και εγω μια κριτικη για το βιβλιο (λεει τα ιδια με την ταινια).Το θεωρω πολυ κακο βιβλιο.Αν θες δες το ποστ μου.
Ενδιαφερον μπλογκ εχεις.

cyrus said...

Mogwai, έτσι σε θέλω -- δημοκρατικότατο...

Joe, νόμιζα πως ήταν σαφές -- σύμφωνα με τον ορισμό που υιοθετώ (με τον οποίο άλλοι συμφωνούν και άλλοι διαφωνούν, όπως βλέπεις κι εδώ), ναι, είναι φασίστες.

harisheiz, κατά προτίμηση υπογράφεις σε επιταγή με πενταψήφιο νούμερο -- μπας και ξεχρεώσουμε ποτέ...

Ανήσυχε, κάπου σε έχω πετύχει, αλλά δεν θυμάμαι πού. Ωραίο το κείμενό σου για το "Μυστικό" -- θα σου γράψω κι εκεί. Καλωσήρθες στο Google reader μου...

Aphrodite said...

Cyrus,

Κατανοώ το πνεύμα σου περί αδικίας, αλλά πάει πέρα από εκεί: είναι πλέον οργανωμένη δουλειά, επί μακρόν και δείγμα μιας ολόκληρης νοοτροπίας κι όχι απλώς μεμονωμένο περιστατικό. Τυπικό αν θες ενός κράτους που λειτουργεί σε πολλά με όλα αυτά που λέμε εδώ.

Εκανα λοιπόν ένα stretch του γεγονότος, για να σας το δείξω υπό το πρίσμα ακόμη κι αυτού του ορισμού (wiki):

"Fascism is an authoritarian political ideology (generally tied to a mass movement) that considers individual and other societal interests subordinate to the interests of the state. Fascists seek to forge a type of national unity, usually based on (but not limited to) ethnic, cultural, racial, religious attributes"

ότι δεν περιορίζεται ο όρος στο context.

Απλώς στη λέξη "state" εμπεριέχουμε όλους τους "κρατούντες", υμέτερους κτλ, όπου national γίνεται "της κλίκας" και νομίζω ότι καταλαβαίνουμε την αναλογία.

Κι επιμένω, ακόμη κι αν δεν ξεφύγει κανείς από την στενή έννοια του όρου "φασισμός" όπως δίνεται στα πολιτικά και ιστορικά κείμενα, το να συμπεριφέρεται με αυτά τα χαρακτηριστικά ενάντια στην ίδια τη ζωή, για μένα ξεφεύγει από το -ήπιο σχεδόν- "αδικία" και είναι παρασάγγας επικινδυνότερο και κατάπτυστο του πρώτου.

Αι στο καλό, φούντωσα πάλι!

cyrus said...

Ναι, η λέξη "αδικία" όντως φαντάζει ήπια πλέον, μετά από περίπου 180 χρόνια κακοδιοίκησης και βολέματος των "κολλητών". Από την άλλη, εδώ δεν εμπλέκεται κάποια ιδεολογία. Πρόκειται για στάση ζωής, η οποία δεν μπορεί να παταχθεί γιατί διαρκώς αναπαράγεται από την οικογένεια (πρωτίστως) και το σχολείο, και μπορεί να συνοψιστεί στην παλιά ρήση:

"Ό,τι φάμε, ό,τι πιούμε, κι ό,τι αρπάξει ο κώλος μας"...