Υπερβάλλω, άρα υπάρχω

Όποιος δεν έχει διαβάσει την πολιτεία του Πλάτωνα δεν πρέπει να λέγεται Έλληνας.

Όποιος δεν έχει μελετήσει τον Φαίδωνα δεν δικαιούται να ομιλεί περί ψυχής.

Κι όποιος δεν έχει εντρυφήσει στο Συμπόσιο καλύτερα να ασχολείται με την αστρολογία και τα γκουρμέ εστιατόρια.

Αυτά τα ωραία λέει ο συγγραφέας Άρης Σφακιανάκης στο σποτάκι του Σκάι που διαφημίζει τον Πλάτωνα. Και για τα περί ψυχής δεν έχω να πω τίποτε, μια που το θέμα αυτό κινείται στα πλαίσια της μεταφυσικής, η οποία δεν με ενδιαφέρει καθόλου. Αλλά τα άλλα δύο μου φάνηκαν κάπως περίεργα.

Πρώτα απ’ όλα, δυσκολεύομαι να κατανοήσω την αντιδιαστολή του Συμποσίου προς την αστρολογία και τα γκουρμέ εστιατόρια, καθώς και τη σύνδεση των δύο τελευταίων μεταξύ τους. Δηλαδή, το γεγονός ότι κάποιος συνηθίζει να τρώει σε γκουρμέ εστιατόρια σημαίνει πως υιοθετεί τις ανοησίες της αστρολογίας; Αν σε ακούσει ο Αθήναιος, κύριε Σφακιανάκη μου, δεν σε γλιτώνει ούτε ο ίδιος ο Πλάτωνας. Άλλωστε, το κεντρικό νόημα του Συμποσίου (αν δεν κάνω κανένα τερατώδες λάθος) είναι ότι ο πραγματικός έρωτας είναι ο έρωτας για τη γνώση. Αλλά ο μεν θιασώτης της αστρολογίας μπορεί να σου πει ότι επιζητεί κάποια αρχέγονη γνώση (θα κάνει λάθος, φυσικά, αλλά μπορεί να σου το πει), ο δε γκουρμές (γενική: του γκουρμέ) θα σου πει ότι η γευσιγνωσία είναι όχι μόνο γνώση, αλλά και ένα είδος αυτογνωσίας. Πολύ θα μου άρεσε μια τέτοια αντιπαράθεση σε επίπεδο ιδεών…

Πάντως, πρέπει να ομολογήσω ότι το πρώτο τσιτάτο το βρίσκω ανυπέρβλητο. Ώστε αν δεν έχεις διαβάσει την Πολιτεία, δεν πρέπει να λέγεσαι Έλληνας. Ώστε η ελληνική παιδεία εξαντλείται σε ένα και μόνο έργο, και μάλιστα αμφισβητούμενης πολιτικής αξίας. Ώστε οι υπόλοιποι είναι πλέμπα που απλώς τυχαίνει να ζει στον Ελλαδικό χώρο. Πολύ μου αρέσει αυτό, και έχω να προτείνω και άλλα ανάλογα τσιτάτα:

Αν δεν έχεις κλάψει βλέποντας τον Ζαγοράκη να σηκώνει την κούπα, δεν πρέπει να λέγεσαι Έλληνας.

Αν δεν έχεις πάει σε συναυλία του Νταλάρα, δεν πρέπει να λέγεσαι Έλληνας.

Αν δεν έχεις ψηφίσει ΛΑ(ρισαϊκό) Ο(ρθοδοντικό) Σ(ύλλογο), δεν πρέπει να λέγεσαι Έλληνας.

Αν δεν κάνεις τουλάχιστον τρία παιδιά, δεν πρέπει να λέγεσαι Έλληνας.

Αν δεν νηστεύεις το Πάσχα, δεν πρέπει να λέγεσαι Έλληνας.

Αν δεν έχεις καταπατήσει τουλάχιστον δέκα στρέμματα δασικής έκτασης, δεν πρέπει να λέγεσαι Έλληνας.

Αν δεν πετάς τα σκουπίδια σου από το μπαλκόνι, δεν πρέπει να λέγεσαι Έλληνας.

Αν δεν τα σπας κάθε Σάββατο στα σκυλάδικα, δεν πρέπει να λέγεσαι Έλληνας.

Αν δεν ξέρεις απέξω τα βιβλία της Αγίας Γραφής, δεν πρέπει να λέγεσαι Έλληνας.

Κάντε κι εσείς τα δικά σας τσιτάτα — όσο πιο παράλογα, τόσο το καλύτερο.

Ο καημένος ο Πλάτωνας έχει ήδη υποφέρει πάρα πολύ στα χέρια διάφορων Ατλαντιδομανών, αρχαιολατρών, συνομωσιολάγνων κ.τ.λ. — αλλά τέτοιο πισώπλατο χτύπημα δεν το περίμενα…

Και τι μου φταίνε τα ζώα;

Προχτές που περπατούσα στο κέντρο της πόλης, είδα δυο πεζούς να στέκονται σε ένα φανάρι και να περιμένουν για να περάσουν απέναντι. Δίπλα τους, περίμενε κι ένας σκύλος, που η γενικότερη εμφάνισή του πρόδιδε πως ήταν αδέσποτος. Η ροή των αυτοκινήτων παρουσίασε ένα μικρό κενό, και οι δυο πεζοί, θέτοντας σε κίνδυνο τη σωματική τους ακεραιοτητα, πέρασαν με γρήγορο βήμα απέναντι. Ο σκύλος έκανε να ξεκινήσει κι αυτός, αλλά κοντοστάθηκε, κοίταξε το φανάρι, το οποίο φυσικά ήταν κόκκινο για τους πεζούς, και περίμενε. Μόλις το φανάρι έγινε πράσινο, ο σκύλος πέρασε το δρόμο χωρίς να βιάζεται καθόλου, και συνέχισε τη γεμάτη εμπειρίες μέρα του.

Τώρα πια, όταν μπαίνω στον πειρασμό να χαρακτηρίσω κάποιον "ζώον" (πράγμα που δυστυχώς μου συμβαίνει συχνά), θυμάμαι αυτή τη σκηνή και σκέφτομαι ότι έτσι προσβάλλω τα ζώα. Η γνωστή λέξη που αρχίζει από "μ" και τελειώνει σε "αλάκας" είναι πολύ πιο δίκαιη και πολύ πιο ταιριαστή...

Όχι άλλη δεισιδαιμονία, σας παρακαλώ

Λες κι ο Θεός τους έκανε φάρσα. Μετά το σεισμό, έριξε καταρρακτώδη βροχή.

Ενίοτε, ξέρετε, γίνονται σεισμοί. Ο σεισμός είναι φυσικό φαινόμενο — δυσάρεστο για μας, αλλά η φύση είναι πολλές φορές δυσάρεστη.

Επίσης, πολύ συχνά, βρέχει — ευτυχώς. Η βροχή είναι επίσης φυσικό φαινόμενο, καθώς και μια από τις βασικές αιτίες που υπάρχει ζωή πάνω σ’ αυτή την πέτρα που περιστρέφεται στο (σχεδόν) κενό.

Πόσο μυαλό θέλει για να σκεφτεί κανείς ότι τα δυο αυτά φυσικά φαινόμενα μπορεί και να συμπέσουν;

Πότε θα ξεκολλήσετε επιτέλους από αυτή την ανόητη συνήθεια να τα αποδίδετε όλα σε κάποιο υπερφυσικό ον;

Όχι, τις φυσικές καταστροφές δεν τις επιφέρει κανένας θεός.

Όχι, τους ανθρώπους που βγαίνουν ζωντανοί από ένα ατύχημα ή μια εγχείριση δεν τους σώζει κανένας θεός.

Όχι, οι συμπτώσεις δεν συνιστούν απόδειξη θείας παρέμβασης.

Όχι, δεν μπορείτε να ονομάζετε κάθε συμβάν που δεν μπορείτε να εξηγήσετε «θαύμα».

Όχι, οι προσευχές και οι λιτανείες δεν φέρνουν κανένα απολύτως αποτέλεσμα.

Καταλαβαίνω ότι ο ανθρώπινος νους έχει την ανάγκη να προσδίδει σε όλα τα γεγονότα νόημα ακόμη κι όταν δεν υπάρχει κανένα, ιδίως όταν αυτά συνοδεύονται από ανθρώπινο πόνο, αλλά δοκιμάστε, αν θέλετε, κι ένα εργαλείο που λέγεται «λογική». Αν μάθετε να το χρησιμοποιείτε, θα σας φανεί πολύ χρήσιμο σε αρκετές περιπτώσεις…

Άνοιξη στο Θησείο

Η αφρικανική σκόνη καταλάγιασε, ο ήλιος ξεπρόβαλε ζεστός-ζεστός, και όλοι μαζί, νέοι, γέροι και παιδιά, ντόπιοι, μετανάστες και τουρίστες, βγήκαμε να λιαστούμε ανάμεσα Μοναστηράκι και Θησείο, με θέα την Ακρόπολη.

Συναντήθηκα στο σταθμό με ένα φίλο που είχε μόλις γυρίσει από ταξίδι στη μακρινή Ανατολή, και κατηφορίσαμε δύσκολα την Αδριανού με αναγκαστικούς επιδέξιους ελιγμούς ανάμεσα σε πεζούς, μηχανάκια, αυτοκίνητα, πλανόδιους πωλητές, ομπρέλες θαλάσσης και το γνωστό τουριστικό τραινάκι που μετά βίας χωράει ανάμεσα στα γεμάτα πελάτες «τραπεζάκια έξω» και στις γεμάτες πραμάτεια «κουβέρτες χάμω».

Καθίσαμε στο μοναδικό τραπέζι που βρήκαμε άδειο σε όλο το δρόμο, και παραγγείλαμε καφέ της συμφοράς και των πέντε ευρώ. Αλλά, βέβαια, σ’ αυτά τα μέρη δεν πληρώνεις την ποιότητα του καφέ (αυτή τη βρίσκεις καλύτερα και φτηνότερα στο σπίτι σου, με τον κατάλληλο εξοπλισμό) — πληρώνεις το συνδυασμό θεάματος-ακροάματος που ξεδιπλώνεται γενναιόδωρα γύρω σου: τα αρχαία, ο ηλεκτρικός, οι κουκουρούκου συζητήσεις των διπλανών, οι κάθε φυλής, χρώματος, φύλου, ρουχισμού και ηλικίας περαστικοί, οι μαύροι με τα πειρατικά ντιβιντί, τα κοριτσάκια με τα στυλό (σπίρτα, πήγα να γράψω…), τα αγοράκια με τους μπαγλαμάδες (φοριούνται πολύ φέτος — τουλάχιστον έξι πέρασαν), οι προαγωγοί των παιδιών που σφύριζαν δήθεν αδιάφοροι λίγο πιο πέρα, ο μουσάτος μποέμ με την κιθάρα που τραγουδούσε (πιο σωστά, εκτελούσε) το «Σ’ ακολουθώ» του Λοΐζου σε φοβερά αργό τέμπο και τρομερά δυνατή φωνή, το μόνο που έλειπε ήταν ένας σκιτσογράφος με καλό χέρι να τα πάρει όλα αυτά και να τα κάνει κόμιξ.

Όλα ωραία είναι, όταν είσαι θεατής…