Περί της ετυμολόγησης του «ΟΚ»

Αν είσαι εθνικιστής (είτε το παραδέχεσαι είτε όχι), θεωρείς ότι η ελληνική γλώσσα είναι ανώτερη από τις άλλες, ότι, κατά κάποιον τρόπο, τις «γονιμοποίησε», ή (αν είσαι εντελώς ακραίος) ότι είναι «η γλώσσα των Θεών».

Αυτή η νοοτροπία έχει γεννήσει διάφορους μύθους, όπως το ότι η Ελληνική λίγο έλειψε (για μία ψήφο) να οριστεί ως η επίσημη γλώσσα των νεοσύστατων, τότε, Η.Π.Α., ή ότι η (αρχαία) Ελληνική είναι «η γλώσσα στην οποία θα επικοινωνούν οι υπολογιστές του μέλλοντος».

Οι φορείς αυτών των απόψεων, επειδή προσπαθούν να διαιωνίσουν τη διασπορά τους (καθώς εξυπηρετούν τους σκοπούς του εθνικισμού), έχουν την τάση να παραβλέπουν άλλα στοιχεία, τα οποία εύκολα θα κατέρριπταν τους ισχυρισμούς τους — πολύ φυσικό, αφού, παρότι διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους εν ονόματι της αλήθειας, η αλήθεια δεν τους ενδιαφέρει καθόλου. Στην περίπτωση των ανωτέρω παραδειγμάτων, η παντελής έλλειψη ιστορικών στοιχείων, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο ίδιος μύθος (ο πρώτος εκ των δύο) διαδίδεται και για τη γερμανική γλώσσα, θα έπρεπε να είναι αρκετή για να τον καταρρίψει. Αλλά, όταν έχεις ένα σκοπό να υπηρετήσεις, οι αποδείξεις είναι δευτερεύουσας σημασίας. Είναι γνωστό ότι, για αυτούς τους κύκλους, ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Όσον αφορά στο δεύτερο μύθο που ανέφερα, οποιοσδήποτε γνώστης των γλωσσών μηχανής και προγραμματισμού των ηλεκτρονικών υπολογιστών θα σας διαβεβαιώσει ότι αυτοί που διαδίδουν τέτοιες αφέλειες δεν έχουν ιδέα για τι πράγμα μιλάνε.

Ας έρθουμε, όμως, στην περίπτωση της αγγλικής (διεθνούς, πια) έκφρασης «ΟΚ».

Ένα από τα «εργαλεία» των οπαδών του ελληνικού γλωσσικού εθνικισμού είναι η παρετυμολογία. Οι παρετυμολογούντες ψάχνουν για επιφανειακές (οπτικές ή ακουστικές) ομοιότητες μεταξύ λέξεων διαφόρων γλωσσών και προσπαθούν να τις αναγάγουν σε κάποια ελληνική ή αρχαιοελληνική λέξη ή ρίζα, προκειμένου να «αποδείξουν» έτσι ότι η x ξένη λέξη προέρχεται από την y ελληνική. Αυτό συνέβη και στην περίπτωση του «ΟΚ». Τι σημαίνει «ΟΚ»; «Όλα Καλά». Άρα, σου λέει, από εκεί προήλθε — και επινόησαν κάποια αφήγηση περί κιβωτίων που μεταφέρονταν από ελληνικά πλοία στην Αμερική, πάνω στα οποία οι έλληνες ναυτικοί έγραφαν τα αρχικά «ΟΚ» για να πιστοποιήσουν ότι είχαν ελεγχθεί. Περιττό να πούμε ότι δεν υπάρχει καμία τεκμηρίωση γι’ αυτό — είναι μια ιστορία που βασίστηκε στην (τεκμηριωμένη) ετυμολόγηση της μάγκικης λέξης «μέγκλα», που σημαίνει, αν δεν κάνω λάθος, «προϊόν αρίστης ποιότητας», και που προήλθε από την επιγραφή «Made in England» πάνω στα (αρίστης ποιότητας, όντως) εγγλέζικα υφάσματα που προορίζονταν για κοστούμια.

Αυτός ο μύθος διαδίδεται εδώ και χρόνια, και μου τον θύμισε τώρα η πρόσφατη παρουσίασή του στην εκπομπή του τηλε-προφήτη Λιακόπουλου. Οπότε, είπα να το ψάξω — κάτι που οι εθνικιστές δεν κάνουν ποτέ, γιατί φοβούνται (όπως όλοι όσοι εμφορούνται από τον αντιεπιστημονικό τρόπο σκέψης) ότι μπορεί να διαψευστούν οι ευσεβείς πόθοι τους.

Όλες οι σοβαρές πηγές (Oxford English Dictionary cd-rom, AskOxford, Online Etymology Dictionary, αλλά και η Wikipedia και το The Straight Dope, συμφωνούν στο ότι η έκφραση «ΟΚ» δεν έχει καμιά σχέση ούτε με το ελληνικό «όλα καλά», ούτε με το σκοτσέζικο «och aye», ούτε με το ινδιάνικο «oke» ή «okeh», ούτε με το γαλλικό «aux Cayes», ούτε με το «au quais», ούτε με τον Obediah Kelly, ούτε με το «zero killed», ούτε με το «waw-kay», ούτε με το «hoacky», ούτε με ένα σωρό άλλες «λαϊκές» (παρ)ετυμολογήσεις. Γιατί; Γιατί για καμία απ’ αυτές δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία που να την τεκμηριώνουν.

Το 1963-64, όμως, ο Allen Walker Read, έχοντας αφιερώσει πολλά χρόνια στην ετυμολόγηση του «ΟΚ», βρήκε, επιτέλους, κάποια απτά στοιχεία.

Τη δεκαετία του 1830, έγινε της μόδας στη Βοστόνη η χρήση ακρωνύμων. Ακρώνυμα, συντμήσεις και αρκτικόλεξα εμφανίζονταν καθημερινά στις εφημερίδες, άλλοτε «λογικά» και άλλοτε ως λογοπαίγνια, χιουμοριστικά ή (επίτηδες) ανορθόγραφα. Έτσι, υπάρχει (τεκμηριωμένα) η χρήση των αρχικών Ο.Κ. με την έννοια «all correct», «όλα σωστά», ή «όλα εντάξει» — φράση που εμφανίζεται, μάλιστα, και γραμμένη ως «oll korrect» ή «ole kurrect».

Αυτά, σε πρώτη φάση.

Σε δεύτερη φάση, στις προεδρικές εκλογές του 1840, οι οπαδοί του (δημοκρατικού) Martin Van Buren, ο οποίος καταγόταν από το Kinderhook, πήραν το (ήδη γνωστό) «Oll Korrect» και χρησιμοποίησαν τα αρχικά Ο.Κ. για να δηλώσουν το παρατσούκλι του υποψηφίου τους — «Old Kinderhook». Σιγά-σιγά, η χρήση τού «ΟΚ» διευρύνθηκε, και σήμερα, πια, χρησιμοποιείται σε ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο.

ΟΚ;