Θρήνος, κλαυθμός και οδυρμός για τη ρημαγμένη γλώσσα

Έφτασε και στα δικά μας εισερχόμενα το chain mail που κυκλοφορεί τους τελευταίους μήνες για την επιστολή που έστειλε κάποιος κύπριος ευρωβουλευτής στον κύπριο Υπουργό Παιδείας, με την οποία προτείνει να μελετηθεί η πιθανότητα απλοποίησης της γραφής της ελληνικής γλώσσας.

Όπως είναι φυσικό, οι διάφοροι γλωσσολάγνοι πατριδοκάπηλοι δεν έχασαν την ευκαιρία να ακονίσουν τα ξίφη τους και να βγάλουν τις γνωστές εθνικιστικές κορώνες περί συνωμοσιών που εξυφαίνονται για να αφανίσουν την Ελλάδα και τον ελληνισμό, αλλά το πρόβλημα είναι ότι, επειδή το παράλογο του πράγματος είναι προφανές (τόσο προφανές, μάλιστα, που δεν θα έπρεπε καν να ασχολείται κανείς), παρασύρονται και φίλοι, συνάδελφοι, κ.τ.λ. και ξεσπαθώνουν κι οι ίδιοι: «Ακούς εκεί! Θέλουν να καταστρέψουν τη γλώσσα μας!» και άλλα τέτοια ωραία.

Για όσους τυχόν δεν το έχουν δει πουθενά, ακολουθεί το κείμενο της συγκεκριμένης αλυσιδωτής επιστολής:

Την απλοποίηση της ελληνικής γραφής ζητά ο κύπριος ευρωβουλευτής Μάριος Ματσάκης, με σχετική εισήγηση που υπέβαλε προς τον υπουργό Παιδείας της Κύπρου Ανδρέα Δημητρίου. Την πρόταση του κοινοποίησε και στους Έλληνες ευρωβουλευτές.

Ο κ. Ματσάκης προτείνει στον Κύπριο υπουργό τη σύσταση μιας ολιγομελούς επιτροπής γλωσσολόγων, οι οποίοι θα μπορούσαν, εμπεριστατωμένα να ενδιατρίψουν επί του θέματος και να δώσουν μια επιστημονικά έγκυρη πρόταση για τον εκμοντερνισμό / απλοποίηση της Ελληνικής γραφής.

Στην επιστολή του ο Κύπριος ευρωβουλευτής παραθέτει ως 'τροφή για σκέψη' τα εξής:

1. Να καταργηθούν τα γράμματα 'η' και 'υ' και να αντικατασταθούν από το γράμμα 'ι'.

2. Να καταργηθεί το γράμμα 'ω' και να αντικατασταθεί από το γράμμα 'ο'.

3. Να καταργηθούν οι εξής συνδυασμοί γραμμάτων και να αντικατασταθούν ως εξής: 'αι'---> 'ε', 'ει'--->'ι', 'οι--->ι', 'υι'--->ι','αυ'--->'αβ', 'ευ'--->'εβ'

4. Να καταργηθεί η χρήση του 'γγ' και να αντικατασταθεί από το 'γκ'.

5. Να καταργηθεί το τελικό γράμμα 'ς' και να αντικατασταθεί από το γράμμα 'σ'.

Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω αλλαγών, αναφέρει ο .ευρωβουλευτής, το Ελληνικό αλφάβητο θα έχει μόνο 21γράμματα (α, β, γ, δ, ε, ζ, θ, ι, κ,λ, μ, ν , ξ , ο , π, ρ, σ, τ, φ, χ, ψ) και ένα μόνο δίψηφο (το 'ου').

Ο κ. Ματσάκης υποστηρίζει ότι η απλοποίηση της Ελληνικής γραφής καθίσταται αναγκαία μέσα στα πλαίσια μιας τάσης ενωτικής πορείας των γλωσσών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιπλέον, μια τέτοια αλλαγή θα καταστήσει την Ελληνική γραφή πιο απλή και πολύ πιο εύχρηστη. Ιδιαίτερα όσον αφορά την χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή και σε σχέση με μεγάλο αριθμό ατόμων που έχουν διάφορες μορφές δυσλεξίας'.

Προωθήστε το mail αυτό για την ενημέρωση του κόσμου για τη νέα αυτή και δόλια ανθελληνική επίθεση, με το πρόσχημα δήθεν του εκσυγχρονισμού της (ήδη επικίνδυνα ρημαγμένης τα τελευταία χρόνια) γλώσσας μας!

Ο τύπος που μου έστειλε την επιστολή πρόσθεσε και δικό του υστερόγραφο, στο οποίο αναφέρεται στην γνωστή δήλωση που έκανε, δήθεν, ο Κίσινγκερ: ότι οι Έλληνες είναι, λέει, δυσκολοκυβέρνητος λαός και ότι πρέπει, λέει, να χτυπηθούν εκεί που τους πονάει, δηλαδή στη γλώσσα και τη θρησκεία, και άλλες τέτοιες αρλούμπες με τις οποίες δεν πρόκειται να ασχοληθώ.

Θα ξεκινήσω λέγοντας ότι, αν και δεν είμαι γλωσσολόγος, βρίσκω την εισήγηση του κ. Ματσάκη τραγικά παρωχημένη και εντελώς ανεδαφική. Η επιστημονικού επιπέδου συζήτηση για την απλοποίηση της γραφής της ελληνικής γλώσσας είχε ήδη αρχίσει από τη δεκαετία του 1920, όπως διαβάζω στις Ανορθογραφίες, και, επομένως, δεν είναι δα και καμιά φοβερή καινοτομία με την οποία θα μπορούσε να ταράξει κανείς τα νερά — κάτι στο οποίο ενδεχομένως αποσκοπούσε ο κ. Ματσάκης, που είναι από καιρό γνωστός στην Κύπρο για τις εντυπωσιοθηρικές του πράξεις και δηλώσεις. Επιπλέον (και ζητώ και πάλι συγγνώμη από τους πολύ καλούς γλωσσολόγους της ελληνικής μπλογκόσφαιρας που μπαίνω έτσι απρόσκλητος στα χωράφια τους), αν μια τέτοια συζήτηση είχε νόημα στις αρχές του 20ού αιώνα, που το νέο ελληνικό κράτος βρισκόταν ακόμη στα σπάργανα, σήμερα δεν έχει κανένα, με δεδομένο τον όγκο γραπτού λόγου που έχει τυπωθεί τα τελευταία 80 χρόνια. Μια τέτοιου εύρους απλοποίηση της γραφής σήμερα μόνο χάος και σύγχυση θα επέφερε.

Ο κ. Ματσάκης ισχυρίζεται πως η αλλαγή αυτή «καθίσταται αναγκαία μέσα στα πλαίσια μιας τάσης ενωτικής πορείας των γλωσσών στην Ευρωπαϊκή Ένωση». Συγγνώμη, αλλά αυτό είναι ανοησία· και το εννοώ κυριολεκτικά: αυτή η φράση δεν εμπεριέχει νόημα, δεν σημαίνει τίποτε. Και, βεβαίως, η αλλαγή που ευαγγελίζεται ο ευρωβουλευτής δεν καθίσταται καθόλου αναγκαία: αυτό είναι κάτι που χρειάζεται απόδειξη εκ μέρους του, και δεν πρόκειται να το δεχτεί κανείς έτσι.

Ο κ. Ματσάκης συνεχίζει λέγοντας ότι «μια τέτοια αλλαγή θα καταστήσει την Ελληνική γραφή πιο απλή και πολύ πιο εύχρηστη». Κάτι τέτοιο, φυσικά δεν ισχύει — μάλλον το αντίθετο θα συμβεί. Στόχος κάθε γλώσσας είναι να καθιστά εφικτή την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων. Οι αλλαγές συμβαίνουν στην ουσία από μόνες τους, με σχεδόν δαρβινικό τρόπο: όσοι από τους τύπους και τις μορφές της γλώσσας διευκολύνουν την επικοινωνία, χρησιμοποιούνται και διατηρούνται στο χρόνο· όσοι, για οποιοδήποτε λόγο, τη δυσχεραίνουν, πέφτουν σε αχρηστία. Αν, λοιπόν, η ελληνική γλώσσα είχε, ας πούμε, ανάγκη την εξαφάνιση των ομόηχων φωνηέντων, τότε θα υπήρχε ισχυρή τάση προς αυτή την κατεύθυνση. Τέτοια τάση δεν βλέπω. Στην ομιλία, βέβαια, δεν υπάρχει διαφορά, αλλά οπτικά η ιστορική ορθογραφία παραμένει πολύ ισχυρή. Μια άνωθεν επιβολή αλλαγής στον τρόπο γραφής θα επιφέρει σοκ το οποίο θα είναι, εν πολλοίς, άχρηστο.

Θα διευκόλυνε, άραγε, στη χρήση των υπολογιστών μια ενδεχόμενη απλοποίηση; Ίσως ναι, ελάχιστα, και μετά από πολλά χρόνια, και μόνο ως προς τον αριθμό των απαιτούμενων πλήκτρων. Τρίχες, δηλαδή, μπροστά στην επανεκπαίδευση που θα χρειαζόταν.

Τέλος, τη δυσλεξία ο κ. Ματσάκης μάλλον την πρόσθεσε για λόγους εντυπωσιασμού, και για να τσιγκλήσει τα πολιτικώς ορθά αντανακλαστικά του αναγνώστη του. Βλέπετε, η δυσλεξία, σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρία Δυσλεξίας, είναι μαθησιακή δυσκολία, με τα εξής κύρια συμπτώματα:

αντιστροφές γραμμάτων - αριθμών (ε αντί για 3)
αντιμεταθέσεις ή παραλείψεις ή προσθήκες γραμμάτων (ή συλλαβών) στην ίδια λέξη (πότι ή πι ή τοτόπι αντί για τόπι)
καθρεφτική ανάγνωση ή γραφή (εμ αντί με)
αντικαταστάσεις λέξεων με άλλες παρεμφερούς σημασίας (διαβάζουν ή γράφουν κοντός αντί για χαμηλός)
γενικά: κάνουν "περίεργα" και αδικαιολόγητα λάθη, έχουν δυσανάγνωστα γραπτά.
γενικά: δυσκολεύονται να μάθουν πίνακες, σειρές ονομάτων (π.χ. ημέρες της εβδομάδας, μήνες του χρόνου).
γενικά: δυσκολεύονται να αντιγράψουν από τον πίνακα ή από σημειώσεις.
γενικά: έχουν προβλήματα προσανατολισμού στο χώρο και στο χρόνο.

Τι σχέση έχουν όλα αυτά με τα ομόηχα, τα δίψηφα και τον «εκμοντερνισμό»; Πολύ σωστά μαντέψατε: απολύτως καμία.

Εντάξει, λοιπόν, ο κ. Ματσάκης έκανε μια παρωχημένη, ανεδαφική και ανόητη πρόταση. Πρέπει να τον σουβλίσουμε, τώρα; Πρέπει σώνει και καλά να τον συνδέσουμε με τις προσωπικές μας ιδεοληψίες, τα συμπλέγματα κατωτερότητας και τα σύνδρομα εθνικής ανεπάρκειας που μας διακατέχουν;

Για κάποιους, μάλλον πρέπει. Αλλιώς δεν εξηγείται το παραλήρημα με το οποίο τελειώνει το εν λόγω κείμενο, διαπιστώνοντας δόλιες ανθελληνικές επιθέσεις και επικίνδυνα ρημαγμένες γλώσσες. Προφανώς παντού υπάρχουν εχθροί που απεργάζονται διαρκώς την καταστροφή της ελληνικής γλώσσας και το ξεπάστρεμα του ένδοξου έθνους των Ελλήνων. Προφανώς είμαστε τόσο σημαντικοί στο παγκόσμιο γίγνεσθαι (νάτο το απαρέμφατο...) ώστε κάποιοι θέλουν να παραμείνουμε εσαεί ραγιάδες, και μας αποκρύπτουν την αλήθεια για το πραγματικό μας μεγαλείο, και φυσικά εκείνοι φταίνε που η πτωχή, πλην τίμια, Ελλάς έχει τα χάλια που έχει σήμερα στο παγκόσμιο στερέωμα, και δεν φταίμε εμείς, ας πούμε, που είτε έχουμε τυφλωθεί από το μαύρο χρήμα είτε παραμένουμε προσκολλημένοι με νύχια και με δόντια στο κλέος του απώτατου παρελθόντος σαν βρέφη στο βυζί της γριάς μάνας μας, κι ας είμαστε πια μαντράχαλοι μέχρι εκεί πάνω.

Πώς είπατε; Η γλώσσα μας είναι επικίνδυνα ρημαγμένη και οδεύει προς ολοκληρωτικό αφανισμό;

Ρε δεν πάτε στο διάολο, βραδιάτικα...