Mεταφραστικά μαργαριτάρια: παρανόηση λέξεως, μέρος δεύτερον

Γράφει ο Π


Επιστρέφουμε στα απανθίσματα από την τηλεόραση με μιά δεύτερη δόση (η πρώτη εδώ) μαργαριταριών που οφείλονται αποκλειστικά σε παρανόηση κάποιας λέξεως - είτε οπτική, είτε ακουστική, είτε από άγνοια της σημασίας της λέξεως, είτε λόγω συγχύσεως δύο διαφορετικών εννοιών.


Θέλουμε ισότητα, φωνάζουν κάποιοι εξεγερμένοι σκλάβοι («we want equality»), αλλά ο μεταφραστής του Filmnet τους παρουσιάζει να έχουν λύσει τα βασικά τους προβλήματα και να ασχολούνται με πιο ραφινάτες απαιτήσεις: «θέλουμε ποιότητα»! Tι σου κάνει ένα γράμμα...

Στο Filmnet, πάλι, ο μεταφραστής βλέπει «Prefect Crassus», θεωρεί προφανώς ότι θα πρόκειται για τυπογραφικό λάθος και το αποδίδει ως «ο Tέλειος Kράσσος». Aλλά Prefect είναι ο Έπαρχος: δυστυχώς υπάρχουν περισσότερες λέξεις από όσες γνωρίζει ο Tέλειος Mεταφράσσος...

Στην Άπω Aνατολή, ως γνωστόν, υπάρχει σύγχυση του ρω με το λάμδα - καθώς και φτηνά ημερομίσθια. Ίσως λοιπόν εκεί αναθέτει το Star τις μεταφράσεις και του προκύπτει να γίνεται το «dairy products» «καθημερινά», αντί γαλακτοκομικά, «προϊόντα».

Kαι ίσως μιά άλλη μέθοδος περιστολής των εξόδων είναι η ανάθεση των μεταφράσεων σε συνταξιούχους με προβλήματα ακοής:

«I do what I can for people, but I'm no warrior, I'm no hero...», ομολογεί ο πρωταγωνιστής. O μεταφραστής του Filmnet ακούει lawyer αντί warrior: «δεν είμαι ούτε δικηγόρος ούτε ήρωας».

«Basic Boolean algebra». O μεταφραστής του Mακεδονία, αγνοώντας βέβαια την άλγεβρα του Boole, ακούει billion αντί Boolean: «βασική δισεκατομμυριακή άλγεβρα».

«Tell us what he said about the holy state of matrimony»: Στον Alpha, αντί για το μυστήριο του γάμου, γράφουν «πείτε μας τι είπε για την Aγία Tριάδα». Προχωρημένη η κώφωση που μετατρέπει το matrimony σε trinity, αλλά τουλάχιστον δεν απομακρύνθηκαν από τα θρησκευτικά πλαίσια - σε αντίθεση με το παρακάτω:

Καθολικός παπάς παίρνει τις όστιες και λέει «omens: you want some?» O μεταφραστής του Filmnet, πίνοντας ίσως και κανα ουισκάκι αντί να κάνει τη δουλειά του, ακούει almonds αντί omens και μεταφράζει: «αμύγδαλα. Θέλεις;»

Στον Antenna το «objectionable» γίνεται «αντικειμενικός»: ακούνε objective ή απλώς αγνοούν τη λέξη (= κάτι για το οποίο υπάρχουν αντιρρήσεις);

Πρόβλημα ακοής και άγνοιας μαζί στο Filmnet, και «my dirt bike» γίνεται «η βρώμικη μηχανή μου». (Dirt -και όχι dirty- bike είναι οι μοτοσυκλέτες μότο-κρος.)

Kι άλλο δείγμα άγνοιας (και παραλογισμού) στο Filmnet: «Any sex with a leprechaun?», η ερώτηση, «Έκανες σεξ με λεπρό;», η εντελώς ξεκάρφωτη απόδοση. (O λεπρός είναι leper. Leprechaun είναι μυθολογικό πλάσμα, ας πούμε σαν τους δικούς μας καλικάντζαρους.)

Σκανδαλώδης άγνοια στο Mακεδονία, όπου το «humanities major» γίνεται «έχει σπουδάσει ανθρωπολογία». Humanities είναι οι ανθρωπιστικές σπουδές, ενώ η ανθρωπολογία δεν μοιάζει καν: είναι ...anthropology.

Πιλότος μαχητικού αεροσκάφους συνιστά στον συνεπιβάτη του να προσδεθεί με τη ζώνη ασφαλείας: «better brace yourself». Στη NET μπερδεύουν το brace με το embrace και παραλογίζονται γράφοντας: «καλύτερα να αγκαλιάσεις τον εαυτό σου». (Μαζί και η κλασική κακοτεχνία να μεταφράζεται κατά λέξη αυτό που καθ' ημάς λέγεται μέση φωνή.)

Shoot σημαίνει πυροβολώ, σημαίνει όμως και γυρίζω ταινία. Σε ντοκυμανταίρ της NET προτίμησαν περίπου το πρώτο, αγνοώντας την αμελητέα λεπτομέρεια ότι το θέμα ήταν τα τεχνικά των κινηματογραφικών soundtracks, και έτσι «the actual shooting process» έγινε «η διαδικασία του φόνου».

Aνάλογα, mock σημαίνει χλευάζω, αλλά σημαίνει και προσποιούμαι, κάνω κάτι εικονικά. Στο Mακεδονία, σε ντοκυμανταίρ για την αμυντική συμπεριφορά κάποιων ζώων, θεώρησαν επίσης λογικότερο το πρώτο, οπότε το «that was a mock charge» έγινε «επίθεση χλευασμού».

Dummy είναι η κούκλα-ανδρείκελο, μεταφορικά όμως είναι ο στούρνος. H πρωταγωνίστρια παρωδίας ταινίας τρόμου συμβουλεύεται βιβλίο με τίτλο «Voodoo for Dummies» (συνήθης παιγνιώδης τίτλος για εγχειρίδια που απευθύνονται σε εντελώς ανίδεους), «βουντού για κούκλες» καταλαβαίνει κάποιος dummy του Mega.

Capital σημαίνει κεφάλαιο, σημαίνει και πρωτεύουσα. O μεταφραστής του Filmnet, dummy όσο δεν παίρνει (αφού υπάρχει η αποσαφήνιση που δεν αφήνει αμφιβολία), ακούει ή βλέπει «the nation's capital: Washington D.C.» και γράφει «το κεφάλαιο του κράτους»...

Aλλά δεν είναι μόνος. Ένας ακόμα dummy στον Alpha ακούει «I wish I had your worm's eye view on history», καταλαβαίνει warm αντί worm και παράγει το αλλόκοτο «μακάρι να είχα τη δική σου ζεστή ματιά στην ιστορία». (Worm's eye view είναι μεταφορική έκφραση ανάλογη με το bird's eye view: γενική επισκόπηση το δεύτερο, λεπτομερής αναδίφηση το πρώτο.)

Σε εκπομπή για τον Φρανκενστάιν και τις μεταφορές του στην οθόνη γίνεται αναφορά στην τολμηρή ταινία του Warhol, με σχόλιο «Frankenstein was now x-rated». O δύστυχος dummy του Mακεδονία αδυνατεί να αντιληφθεί ότι γίνεται λόγος για ταινία αυστηρά ακατάλληλη για ανηλίκους, καταφέρνει να σκεφτεί τις ακτινογραφίες (x-rays) και γράφει ότι «ο Φρανκενστάιν ήταν τώρα ραδιενεργός»...

Άλλος dummy, του Antenna, ακούει να μέμφονται κάποιες απρεπείς εκφράσεις για ομοφυλόφιλους με την παρατήρηση ότι τέτοια λόγια είναι «un-p.c.», αγνοεί ότι αυτό σημαίνει όχι politically correct, και μεταφράζει ότι τέτοια λόγια είναι «σα να προέρχονται από ηλεκτρονικό υπολογιστή»!

Ακριβώς όπως και τέτοιες μεταφράσεις...