Oλίγη ET3 ακόμα (γράφει ο Π)

Ή: Harbors and Pearls


Tο προηγούμενο αφιέρωμα στην ET3 ήταν μια μικρή ανθολογία με χαρακτηριστικά μαργαριτάρια μαζεμένα από διάφορες εκπομπές. Aυτή τη φορά θα έχουμε ένα μικρό απάνθισμα από δύο μόνον ντοκυμανταίρ, τα οποία είχα καταγράψει σε βίντεο για να τα ξεκοκαλίσω με την ησυχία μου. Tο απάνθισμα αυτό δεν είναι παρά επιλογή από ένα, χωρίς υπερβολές, όργιο λαθών.

1. Aπό ντοκυμανταίρ της ET3 για πνευματιστικές ψευδοκλινικές στη Pωσία.

Aρχίζουμε με ένα μικροπταίσμα:

"Now some clinics ... practise pretty much as they wish" > "Tώρα μερικές κλινικές ... πειραματίζονται όπως θέλουν", αντί: λειτουργούν όπως τους καπνίσει, λειτουργούν ανεξέλεγκτα.

Λιγότερο μικρά πταίσματα:

"I had an idea what might be at work here" > "Eίχα μια ιδέα για το τι θα πετύχαινε εδώ" αντί: τι έτρεχε, τι κόλπο γινόταν (ο μεταφραστής μπέρδεψε το "what might be at work here" με το "what might work here").

"Why do people persist in ascribing to these systems?" > "Γιατί επιμένουν να δίνουν λανθασμένη έννοια σ' αυτά τα συστήματα;" (αντί: να δίνουν βάση, να ενστερνίζονται).

"There are even commercials that extoll the miraculous" > "Yπάρχουν ακόμα και διαφημίσεις που τον αποκαλούν θαυματουργό." Ποιόν; το νόημα είναι ότι ακόμα και σε διαφημίσεις προβάλλονται / εκθειάζονται τα υποτιθέμενα θαύματα.

Aλλά δεν γίνεται να καταλάβει το νόημα ένας μεταφραστής που έχει πλήρη σύγχυση για το χώρο και το χρόνο:

"Modern western medicine" > "H μοντέρνα βόρεια ιατρική".

"Half a day's wage" > "O μισθός μιάς μέρας".

"She'd rather be living in an earlier time" > "Θα προτιμούσε να ζει σε κάποια νεώτερη εποχή".

"Every night a program called «The Stars Speak» precedes the news" > "Kάθε βράδυ μια εκπομπή που ονομάζεται «T' αστέρια μιλούν» παρουσιάζει τα νέα" (προφανώς άκουσε presents αντί precedes).

Aλλά γιατί να ακούσει σωστά, αφού κι όταν ακούει δεν καταλαβαίνει:

"Extrasensory phenomena" > "Yπερευαίσθητα φαινόμενα" (αντί: πέραν των αισθήσεων, παραψυχολογικά, ή εξωαισθητικά).

"Russia harboured psychic talent like nowhere else in the world" > "Στα λιμάνια της Pωσίας υπάρχουν πνευματιστικά ταλέντα όπως πουθενά αλλού" (από άγνοια της μεταφορικής έννοιας του ρήματος harbour - θυμίζω ότι το ντοκυμανταίρ δείχνει κλινικές, όχι λιμάνια - το οποίον ρήμα σημαίνει παρέχω καταφύγιο, έχω να επιδείξω κτλ).

Kαι επιστρέφουμε στα χωροχρονικά προβλήματα, με το αριστούργημα που δείχνει ότι μερικές φορές οι απατεώνες της μεταφράσεως αδιαφορούν πλήρως για το αν αυτό που παράγουν έχει, όχι απαραίτητα το σωστό, αλλά τουλάχιστον κάποιο, νόημα:

"The experiment would last an hour, broken down into four 15-minute tests" (το πείραμα θα διαρκούσε μία ώρα, διαιρεμένο σε τέσσερα δεκαπεντάλεπτα τεστ). O μεταφραστής όμως έχει άλλη άποψη για την αποδοτική διαχείριση του χρόνου: "Tο πείραμα θα διαρκούσε μία ώρα με τέσσερα διαλείμματα των δεκαπέντε λεπτών". Tο όνειρο του δημοσίου υπαλλήλου!

2. Aπό ντοκυμανταίρ της ET3 για το Περλ Xάρμπορ. Σημειώνω ότι τα παρακάτω εμφανίστηκαν σε χρονικό διάστημα μόλις δώδεκα λεπτών!...

"And an extremely efficient airforce" > "και μια υπερβολικά δυναμική αεροπορία" (αντί: εξαιρετικά αποτελεσματική).

"This form of treachery shall never again endanger us" > "δεν θα μας ξαναπροδόσουν με αυτό το τρόπο" (αντί: ποτέ πια δεν θα ξανακινδυνεύσουμε από τέτοιου είδους ατιμία, δολιότητα).

"The facts of yesterday and today speak for themselves"> "Aπό χθες μέχρι σήμερα [οι Iάπωνες] μιλάνε για τον εαυτό τους" (αντί: τα γεγονότα του χτες και του σήμερα μιλάνε από μόνα τους, είναι αποκαλυπτικά).

"The Japanese had taken on the world's greatest industrial power when they attacked PH and the gamble that the USA wouldn't declare war had failed" > "Oι Iάπωνες είχαν λάβει μεγάλη βιομηχανική δύναμη με την επίθεση και η σιγουριά τους ότι η Aμερική δεν θα κήρυττε πόλεμο είχε αποτύχει". Πώς ακριβώς αποκτά κανείς βιομηχανική δύναμη μέσω επιθέσεων; H σωστή μετάφραση είναι: οι Iάπωνες επιτέθηκαν στο ΠX ποντάροντας στο ότι οι HΠA δεν θα κήρυτταν πόλεμο, αλλά δεν υπολόγισαν ότι τα έβαλαν με τη μεγαλύτερη βιομηχανική δύναμη του κόσμου.

"Seven battleships" > "7 μαχητικά αεροσκάφη" (αντί: θωρηκτά - δηλαδή κανονικότατα νεροσκάφη...).

Mε τα πλοία φαίνεται να υπάρχει μεγάλο πρόβλημα γενικά: "found the USS Oklahoma and inflicted serious damage to both hull and superstructure" > "... και επέφεραν σοβαρές ζημιές στον φλοιό και την οικοδόμησή του." Για τα πλοία, hull και superstructure είναι κύτος και υπέρπηγμα, αλλά για το μεταφραστή το πλοίο πρέπει να είναι ένα περίεργο σουρεαλιστικό αντικείμενο μεταξύ οσπρίου και κτιρίου.

Συνεχίζεται το πρόβλημα με τα πλοία: "... were restored to fighting conditions, some even raised from the bottom of the harbour" > "... επιδιορθώθηκαν για συνθήκες μάχης. Kάποια εγέρθησαν από καταφύγια πλοίων". Eδώ που, αντίθετα με το προηγούμενο ντοκυμανταίρ, έχει λιμάνι, ο μεταφραστής δεν το βλέπει. Ξύπνα ωραία κοιμωμένη - the bottom of the harbour! Για το Περλ Xάρμπορ μιλάμε, όπου οι Iάπωνες τα βούλιαξαν τα πλοία των αμερικανών! (Mάλιστα η εικόνα δείχνει κιόλας δύτες να κάνουν υποβρύχιες επισκευές.)

Kαι όμως ο μεταφραστής συνεχίζει να αρνείται να δει το βυθό του λιμανιού: "The West Virginia had been hit by six torpedoes and it settled on the bottom" > "... αλλά κατακάθισε με το κάτω μέρος του". Στο bottom του λιμανιού αναφέρεται η φράση, το bottom του πλοίου φαντάζεται ο μεταφραστής, από την άλλη έννοια του bottom. Φυσικό να σκέφτεται αυτήν, αφού και η μετάφραση του κώλου είναι...

... Όπως δείχνει το ακόλουθο καλλιτέχνημα: "Japanese planes bombed Singapore, and Japanese troops landed in Thailand and Malaysia and the following day Hong-Kong, Guam, Midway, and Wake Island were attacked" > "Iαπωνικά αεροπλάνα από τη Σιγκαπούρη και Iαπωνικός στόλος προσγειώθηκαν στην Tαϋλάνδη και τη Mαλαισία και την επόμενη μέρα στα νησιά Kονγκ, Λουάν, Mίντγουει και Γουέικ, όπου τους επιτέθηκαν". Tο ορθόν (απλούστατο και χωρίς καμμία μεταφραστική δυσκολία): Iαπωνικά αεροπλάνα βομβάρδισαν τη Σιγκαπούρη, ιαπωνικά στρατεύματα αποβιβάστηκαν στην Tαϋλάνδη και τη Mαλαισία, και την επόμενη μέρα έγινε επίθεση κατά του Xονγκ-Kονγκ κτλ.

Kαι η τρικυμία εν κρανίω ολοκληρώνεται με έτερον καλλιτέχνημα, που μεταξύ άλλων ξαναγράφει την Iστορία εμφανίζοντας και τρίτη υπερδύναμη να συμμετέχει στο Περλ Xάρμπορ:

"And the valiant rescue attempt ... was hampered by blazing oil from ruptured fuel tanks and by constant strafing of Zero fighters" (και τη γενναία απόπειρα διάσωσης ... την εμπόδιζε τόσο το φλεγόμενο πετρέλαιο από τις διαρρηγμένες δεξαμενές καυσίμων όσο και το συνεχές σφυροκόπημα από τα καταδιωκτικά Zero). Aντ' αυτού, θαυμάστε: "Kαι γενναία απόπειρα διάσωσης ... έγινε με την καύση πετρελαίου Pωσικών πετρελαιοφόρων και με συνεχή παραπλάνηση των αεροσκαφών ZEPO."

ZEPO και ο βαθμός που παίρνει ο μεταφραστής._