Ολοκληρώνουμε την Α΄ Ιστοσυνάντηση Ποιητικής Μετάφρασης με το τραγούδι του Tom Waits "November". Μετά τις μεταφράσεις, ακολουθεί λινκ για το κομμάτι, σε mp3. Στο τέλος, υπάρχουν μερικές προσωπικές σκέψεις, εν είδει επιλόγου.
5. Tom Waits -- November (1993)
No shadow
No stars
No moon
No cars
November
It only believes
In a pile of dead leaves
And a moon
That's the color of bone
No prayers for November
To linger longer
Stick your spoon in the wall
We'll slaughter them all
November has tied me
To an old dead tree
Get word to April
To rescue me
November's cold chain
Made of wet boots and rain
And shiny black ravens
On chimney smoke lanes
November seems odd
You're my firing squad
November
With my hair slicked back
With carrion shellac
With the blood from a pheasant
And the bone from a hare
Tied to the branches
Of a roebuck stag
Left to wave in the timber
Like a buck shot flag
Go away you rainsnout
Go away blow your brains out
November
_________________________________
Ανήλιαγος
Ανάστερος
Αφέγγαρος
Ακίνητος
Νοέμβριος
Πιστεύει μόνο
σε φύλλα σωρό
και σ' ένα φεγγάρι
που' χει χρώμα ωχρό
Ποιός επιμένει
ο Νοέμβρης να μένει
Χώσε στον τοίχο το κουτάλι
θα τους σφάξουμε πάλι
Ο Νοέμβρης με δένει
σε ένα δέντρο σαθρό
Φέρτε μου τον Απρίλη
να με πάρει από 'δώ
Του Νοέμβρη η αλυσίδα
από μπότες, καταιγίδα
κι από κατάμαυρα κοράκια
σε κατάκαπνα σοκάκια
Ο Νοέμβρης περιττός
είσαι εκτελεστικός
Νοέμβρη
Με τα μαλλιά μου χτενισμένα
με αλοιφή από ψοφίμια
με του φασιανού το αίμα
και με του λαγού τη χτένα
Στα κέρατα ενός ελαφιού
στο δάσος δεμένος
σαν τρύπια σημαία
κουνιέμαι αφημένος
Φύγε βροχόβιε
Άντε πνίξου Νοέμβριε
Μετάφραση: Ιφιμέδεια
Μη σκιά
Μη αστέρια
Μη φεγγάρι
Μη αμάξια
Μή νας Νοέμβρης
Μόνη του σιγουριά
μια στοίβα φύλλα νεκρά
κι ένα οστέινο φεγγάρι
Μη ζητάς να μην ξεκουμπιστεί ο Νοέμβρης
κόλλησε στον τοίχο το κουτάλι
δε θ’αφήσουμε άσφαχτο κεφάλι
Ο Νοέμβρης μ’ έδεσε
σ’ένα δέντρο νεκρό
μηνύστε το του Απρίλη
μήπως και σωθώ
Του Νοέμβρη αλυσίδα παγερή
φτιαγμένη από μπότες και βροχή
και μαύρα κοράκια γυαλιστερά
σε δρόμους καμινάδες και καπνιά
Παράξενε Νοέμβρη
Εκτελεστικό μου απόσπασμα
Νοέμβρη
Κολλάω τα μαλλιά μου προς τα πίσω
με μπριγιαντίνη από ψοφίμι
με το αίμα από ένα φασιανό
κι ένα ποδαράκι από λαγό
Δεμένος στα κλαδιά
ενός σερνικού ζαρκαδιού
που παραδέρνει στα παλούκια
του τελειωμένου μπακουριού
Φύγε από 'δώ βροχομούρικη λέρα
Τίναξε τα μυαλά σου στον αέρα
Νοέμβρη
Μετάφραση: Μαύρος Γάτος
Ούτε σκιά
Ούτε αστέρια
Ούτε σελήνη
Ούτε αυτοκίνητα
Νοέμβρης
Πιστεύει μοναχά
Σε ένα σωρό από φύλλα νεκρά
Κι' ένα φεγγάρι
Στου κόκκαλου το χρώμα
Ούτε προσευχές για το Νοέμβρη
Αργοπεθαίνοντας να στέργει
Χώσε το κουτάλι σου βαθιά στο τοίχο
Θα τους λιανίσουμε όλους
Ο Νοέμβρης
Σε ένα αρχαίο νεκρό δέντρο μ' έχει δέσει
Στείλε μήνυμα του Απρίλη
Να με σώσει
Ο Νοέμβρης
Mε αλυσίδες
Δεμένες με βροχή & μουσκεμένες μπότες
Και λαμπερά μαύρα κοράκια
Πάνω στα ταξίδια του καπνού, από τις καμινάδες
Ο Νοέμβρης
Μοιάζει παράξενος
Καθώς με σημαδεύεις
Ο Νοέμβρης
Με τα μαλλιά μου προς τα πίσω
Με κορακάτο βερνίκι κολλημένα
Με φασιανού αίμα
Κι' ένα λαγοκόκκαλο
Δεμένος στα κέρατα
Ενός νέου ελαφιού, τα κλαριά
Αφημένος να ανεμίζω
Σα σημαία παλιά,
Από σφαίρες τρύπια
Φύγε, τρέχα τη βροχή να μυρίσεις
Φύγε, τρέχα τα μυαλά σου στον αέρα να τινάξεις
Νοέμβρη
Μετάφραση: mmg
Σκιές
Άστρα φωτεινά
Φεγγάρι
Κίνηση
Όχι τον Νοέμβρη
Εκείνος πιστεύει μόνο σε νεκρά φύλλα
Που μαζεύονται σωρό
Όπως και ένας σωρός από κόκαλα
Τέτοιο το χρώμα του φεγγαριού τον Νοέμβρη.
Όχι προσευχές για τον Νοέμβρη
Δεν θα περιμένω
«Θα κρεμάσω το κουτάλι μου στον τοίχο»
Θα αφανίσουμε τους πάντες.
Είμαι δεμένος σε ένα πεθαμένο δέντρο
και αργοπεθαίνω.
Στείλτε μήνυμα στον Απρίλη
Να έρθει να με λυτρώσει.
Η παγερή του Νοέμβρη αλυσίδα
Μπότες υγρές και βροχή σημαίνει.
Και τα λούστρινα, κατάμαυρα κοράκια
Που αναδύονται όπως ο νεκρός καπνός μιας μαυρισμένης καμινάδας.
Νοέμβρη εσύ παράξενε
που μου προμηνύεις την δική μου καταδίκη.
Εσύ Νοέμβρη!
τα μαλλιά μου με τραβάνε προς τα πίσω
σαν να είναι κολλημένα με μια αλοιφή
από το αίμα ενός φασιανού
και το κόκαλο του λαγού
παγιδευμένος στα κλαδιά
ενός ξέφρενου ζαρκαδιού
έχω αφεθεί να ανεμίζω
σαν μια κουρελιασμένη σημαία.
Φύγε τώρα.
Απάλλαξέ μας από την παρουσία σου.
Με μια γλυκιά αυτοκτονία τον Νοέμβρη.
Μετάφραση: RESTlin
Δεν υπάρχει σκιά, ούτε αστέρια
δεν υπάρχει φεγγάρι, ούτε αμάξια
Nοέμβρης...
μόνη του πίστη
ένας σωρός φύλλα νεκρά
κι ένα φεγγάρι
μ' οστέινο χρώμα
να μη χασομεράει άλλο
προσευχή γι' αυτόν καμμιά
φάε τα ψωμιά σου
και θα τους σφάξουμε όλους
ο Nοέμβρης μ' έχει δέσει
σ' ένα γέρικο νεκρό κορμό
στείλτε μήνυμα του Aπρίλη
νά'ρθει να με σώσει
τα κρύα δεσμά του Nοέμβρη
μουσκεμένες αρβύλες και βροχή
μαύρα γυαλιστερά κοράκια
στους δρόμους του καπνού των καμινάδων
παράξενος μοιάζει ο Nοέμβρης
το εκτελεστικό μου απόσπασμα
Nοέμβρης...
τα μαλλιά μου γυαλιστά και κολλημένα
με βερνίκι από ψοφίμια
και το αίμα φασιανού
κι ένα κόκκαλο λαγού
δεμένος στα κλαριά
ελαφιού αρσενικού
κρεμασμένος ν' ανεμίζω
τρύπια σημαία τουφεκισμένη
φύγε μουσούδι της βροχής
άει να τινάξεις τα μυαλά σου στον αέρα
Nοέμβρης...
Μετάφραση: Π
Χωρίς σκιά
Χωρίς αστέρια
Χωρίς φεγγάρι
Χωρίς αμάξια
Ο Νοέμβρης
Πιστεύει μοναχά
Σ’ ένα σωρό φύλλα νεκρά
Και σ’ ένα φεγγάρι
Στο χρώμα των οστών
Κανείς δεν προσεύχεται
Να μείνει κι άλλο ο Νοέμβρης
Χώσε το κουτάλι σου στον τοίχο
Θα τους σφάξουμε όλους
Ο Νοέμβρης μ’ έχει δέσει
Σ’ ένα δέντρο πεθαμένο
Άντε μήνυσε στον Απρίλη
Να 'ρθει να με σώσει
Τα κρύα δεσμά του Νοέμβρη
Είναι φτιαγμένα από υγρές μπότες και βροχή
Και μαύρα γυαλιστερά κοράκια
Πάνω σε δρόμους καπνού απ’ τις καμινάδες
Ο Νοέμβρης μοιάζει παράξενος
Εσύ είσαι το εκτελεστικό μου απόσπασμα
Νοέμβρη
Με τα μαλλιά μου στρωμένα προς τα πίσω
Με σάπια μπριγιαντίνη
Με το αίμα ενός φασιανού
Και το κόκαλο ενός λαγού
Δεμένος στα πολύκλαδα
Κέρατα του ελαφιού
Αφημένος ν’ ανεμίζω
Σαν σημαία ξεσκισμένη απ’ τα σκάγια
Σήκω φύγε βροχομύτη
Σήκω φύγε κι άντε πέθανε
Νοέμβρη
Μετάφραση: cyrusgeo
November
(από το δίσκο "The Black Rider")
Επίλογος
Είναι αλήθεια ότι η εποχή που επέλεξα δεν ήταν η ιδανική. Νόμιζα πως, λόγω θέρους, θα έχουμε όλοι λιγότερες υποχρεώσεις. Διαψεύστηκα (και το διαπίστωσα από πρώτο χέρι). Επιπλέον, αρκετοί έφυγαν για διακοπές -- και πολύ καλά έκαναν. Επίσης, μας βομβάρδισε και η επικαιρότητα, αφήνοντας μια πικρή, πολύ πικρή, γεύση στο στόμα. Πώς να ασχοληθείς με την ποίηση σε τέτοιους χαλεπούς και άγριους καιρούς;
Σαν απάντηση στο τελευταίο ερώτημα, παραθέτω τα λόγια του e.e. cummings (στις αγκύλες είναι περίληψη από τα προηγούμενα):
"Έτσι, λοιπόν, η συμβουλή μου προς όλους τους νέους που θέλουν να γίνουν ποιητές είναι η εξής: πηγαίνετε καλύτερα να κάνετε κάτι πιο εύκολο, όπως το να τινάζετε τον κόσμο στον αέρα -- εκτός αν είστε διατεθειμένοι, όχι μόνο με προθυμία, αλλά και με χαρά, να νιώθετε [αυτή είναι η ουσία της ποίησης], να εργάζεστε σκληρά [για να μάθετε να εκφράζετε τον εαυτό σας, και μόνο αυτόν] και να μάχεστε καθημερινά [για να είστε ο εαυτός σας, κι όχι κάποιος άλλος] μέχρι το τέλος της ζωής σας.
Σας ακούγεται καταθλιπτικό; Δεν είναι.
Είναι η πιο υπέροχη ζωή που μπορείτε να ζήσετε.
Εγώ, τουλάχιστον, έτσι νιώθω."
e.e. cummings, 1955
25.7.06
(A΄ Ι.Π.Μ.) 4. e.e. cummings -- pity this busy monster, manunkind
Συνέχεια στην Α΄ Ιστοσυνάντηση Ποιητικής Μετάφρασης, με το ποίημα του e.e. cummings. Ακολουθεί μουσικό κομμάτι, επιλογή τού Π.
Καλή ανάγνωση.
4. e.e. cummings -- pity this busy monster, manunkind (1944)
pity this busy monster, manunkind,
not. Progress is a comfortable disease:
your victim (death and life safely beyond)
plays with the bigness of his littleness
--- electrons deify one razorblade
into a mountainrange; lenses extend
unwish through curving wherewhen till unwish
returns on its unself.
A world of made
is not a world of born --- pity poor flesh
and trees, poor stars and stones, but never this
fine specimen of hypermagical
ultraomnipotence. We doctors know
a hopeless case if --- listen: there's a hell
of a good universe next door; let's go
_____________________________________________________
οίκτο γι'αυτό το πολυάσχολο τέρας, τον ανθρωπαγενή,
όχι. Η πρόοδος είναι μια βολική ασθένεια:
το θύμα σου (θάνατος και ζωή με ασφάλεια σε απόσταση)
παίζει με το μέγεθος της μικρότητάς του
--- ηλεκτρόνια θεοποιούν μια λεπίδα ξυραφιού
ως μιά οροσειρά· φακοί επεκτείνουν
την ανεπιθυμία μέσω καμπύλων όπουόταν ώσπου η ανεπιθυμία
στρέφεται εναντίον του ανεαυτού της.
Ένας κόσμος γίγνεσθαι
δεν είναι ένας κόσμος γεννάσθαι --- λυπήσου τα καημένα ζωντανά
και τα δέντρα, τα καημένα τα αστέρια και τις πέτρες, αλλά ποτέ αυτό
το θαυμάσιο δείγμα υπερμαγικής
εξτραπαντοδυναμίας. Εμείς οι γιατροί αναγνωρίζουμε
το περιστατικό που δεν έχει ελπίδα αν --- άκου: υπάρχει ένα μακράν
καλύτερο σύμπαν εδώ δίπλα· πάμε
Μετάφραση: Ιφιμέδεια
Οίκτο για το πολυάσχολο αυτό τέρας-απανθρωπότητα,
όχι. Η πρόοδος είναι βολική νόσος:
το θύμα (πέρα από θάνατο και ζωή)
παίζει με το υπερμεγέθες της μικρότητάς του
--- ηλεκτρόνια μεγεθύνουν ένα ξυραφάκι
και το κάνουν θεό· φακοί εκτείνουν
απευχή μέσω καμπύλωσης πότεπού ως πού η απευχή
επιστρέφει στον μη-εαυτό της.
Ένας κόσμος ποιημένος
δεν είναι κόσμος γεννημένος --- λυπήσου την κακόμοιρη τη σάρκα
τα δέντρα, τα κακόμοιρα τ’αστέρια και τις πέτρες, ποτέ όμως αυτό
το εξαίρετο δείγμα υπερμαγικής
σουπερπαντοδυναμίας. Οι γιατροί ξέρουμε
πότε μια περίπτωση είναι καταδικασμένη αν --- άκου: παραδίπλα
γίνεται κόλαση συμπαντικής καλοσύνης: πάμε
Μετάφραση: Μαύρος Γάτος
Συμπόνια για την απανθρωπότητα, το τέρας αυτό το αεικίνητο
καμία. Η πρόοδος είναι μια σιωπηρή και ύπουλη ασθένεια:
το θύμα σου (ο θάνατος κι η ζωή σε απόσταση ασφαλείας)
παίζει με την μεγαλοσύνη της δικής του ελαχιστότητας
--- ηλεκτρόνια αποθεώνουν την κόψη ενός ξυραφιού
σε μια ατέλειωτη οροσειρά· φακοί εκτείνουν
την απευχή κυρτώνοντας και ξανακυρτώνοντάς τη μέχρι η απευχή να
επιστρέψει στον απεαυτό της.
Ένας κόσμος φτιαγμένος
δεν είναι κόσμος γεννημένος --- συμπόνα τη φτωχή τη σάρκα
και τα δένδρα, τα άμοιρα τα άστρα και τις πέτρες, ποτέ όμως αυτό
το ωραίο δείγμα υπερμαγικής
σουπερπαντοδυναμίας. Εμείς οι γιατροί αναγνωρίζουμε
μια ανίατη περίπτωση αν --- Άκου: υπάρχει ένα διαβολικά
ελκυστικό σύμπαν εδώ δίπλα· φύγαμε
Μετάφραση: Rodanis
Kρίμα για αυτό το πολυπράγμον τέρας, ανθρωποταπότητα,
κανένα. Aσθένεια βολική η πρόοδος:
το θύμα σου (απροσπέλαστος ο θάνατος και η ζωή)
παίζει παιχνίδια με το μεγαλείο της μικρότητάς του
--- τα ηλεκτρόνια δίνουνε στη λεπίδα
θεία υπόσταση οροσειράς· και οι φακοί επεκτείνουνε
την απευχή κυρτώνοντας το οπουόταν ώσπου η απευχή
ξαναγυρνά στον απεαυτό της.
Kόσμος του γίνεσαι
δεν είναι κόσμος του γεννιέσαι --- κρίμα τη δύστυχη τη σάρκα
και τα δέντρα, τα δύστυχα τα αστέρια και τις πέτρες, μα ποτέ για αυτό
το έξοχο το δείγμα εξτραμαγικής
υπερπαντοδυναμίας. Γνωρίζουμε εμείς οι ιατροί
περίπτωση ανίατη αν --- άκου: παρακάτω έχει
και γαμώ τα σύμπαντα· φύγαμε
Μετάφραση: Π
John Cage, Sonata XII
από το έργο "Σονάτες και Iντερλούδια για προετοιμασμένο πιάνο" (1946-48).
Καλή ανάγνωση.
4. e.e. cummings -- pity this busy monster, manunkind (1944)
pity this busy monster, manunkind,
not. Progress is a comfortable disease:
your victim (death and life safely beyond)
plays with the bigness of his littleness
--- electrons deify one razorblade
into a mountainrange; lenses extend
unwish through curving wherewhen till unwish
returns on its unself.
A world of made
is not a world of born --- pity poor flesh
and trees, poor stars and stones, but never this
fine specimen of hypermagical
ultraomnipotence. We doctors know
a hopeless case if --- listen: there's a hell
of a good universe next door; let's go
_____________________________________________________
οίκτο γι'αυτό το πολυάσχολο τέρας, τον ανθρωπαγενή,
όχι. Η πρόοδος είναι μια βολική ασθένεια:
το θύμα σου (θάνατος και ζωή με ασφάλεια σε απόσταση)
παίζει με το μέγεθος της μικρότητάς του
--- ηλεκτρόνια θεοποιούν μια λεπίδα ξυραφιού
ως μιά οροσειρά· φακοί επεκτείνουν
την ανεπιθυμία μέσω καμπύλων όπουόταν ώσπου η ανεπιθυμία
στρέφεται εναντίον του ανεαυτού της.
Ένας κόσμος γίγνεσθαι
δεν είναι ένας κόσμος γεννάσθαι --- λυπήσου τα καημένα ζωντανά
και τα δέντρα, τα καημένα τα αστέρια και τις πέτρες, αλλά ποτέ αυτό
το θαυμάσιο δείγμα υπερμαγικής
εξτραπαντοδυναμίας. Εμείς οι γιατροί αναγνωρίζουμε
το περιστατικό που δεν έχει ελπίδα αν --- άκου: υπάρχει ένα μακράν
καλύτερο σύμπαν εδώ δίπλα· πάμε
Μετάφραση: Ιφιμέδεια
Οίκτο για το πολυάσχολο αυτό τέρας-απανθρωπότητα,
όχι. Η πρόοδος είναι βολική νόσος:
το θύμα (πέρα από θάνατο και ζωή)
παίζει με το υπερμεγέθες της μικρότητάς του
--- ηλεκτρόνια μεγεθύνουν ένα ξυραφάκι
και το κάνουν θεό· φακοί εκτείνουν
απευχή μέσω καμπύλωσης πότεπού ως πού η απευχή
επιστρέφει στον μη-εαυτό της.
Ένας κόσμος ποιημένος
δεν είναι κόσμος γεννημένος --- λυπήσου την κακόμοιρη τη σάρκα
τα δέντρα, τα κακόμοιρα τ’αστέρια και τις πέτρες, ποτέ όμως αυτό
το εξαίρετο δείγμα υπερμαγικής
σουπερπαντοδυναμίας. Οι γιατροί ξέρουμε
πότε μια περίπτωση είναι καταδικασμένη αν --- άκου: παραδίπλα
γίνεται κόλαση συμπαντικής καλοσύνης: πάμε
Μετάφραση: Μαύρος Γάτος
Συμπόνια για την απανθρωπότητα, το τέρας αυτό το αεικίνητο
καμία. Η πρόοδος είναι μια σιωπηρή και ύπουλη ασθένεια:
το θύμα σου (ο θάνατος κι η ζωή σε απόσταση ασφαλείας)
παίζει με την μεγαλοσύνη της δικής του ελαχιστότητας
--- ηλεκτρόνια αποθεώνουν την κόψη ενός ξυραφιού
σε μια ατέλειωτη οροσειρά· φακοί εκτείνουν
την απευχή κυρτώνοντας και ξανακυρτώνοντάς τη μέχρι η απευχή να
επιστρέψει στον απεαυτό της.
Ένας κόσμος φτιαγμένος
δεν είναι κόσμος γεννημένος --- συμπόνα τη φτωχή τη σάρκα
και τα δένδρα, τα άμοιρα τα άστρα και τις πέτρες, ποτέ όμως αυτό
το ωραίο δείγμα υπερμαγικής
σουπερπαντοδυναμίας. Εμείς οι γιατροί αναγνωρίζουμε
μια ανίατη περίπτωση αν --- Άκου: υπάρχει ένα διαβολικά
ελκυστικό σύμπαν εδώ δίπλα· φύγαμε
Μετάφραση: Rodanis
Kρίμα για αυτό το πολυπράγμον τέρας, ανθρωποταπότητα,
κανένα. Aσθένεια βολική η πρόοδος:
το θύμα σου (απροσπέλαστος ο θάνατος και η ζωή)
παίζει παιχνίδια με το μεγαλείο της μικρότητάς του
--- τα ηλεκτρόνια δίνουνε στη λεπίδα
θεία υπόσταση οροσειράς· και οι φακοί επεκτείνουνε
την απευχή κυρτώνοντας το οπουόταν ώσπου η απευχή
ξαναγυρνά στον απεαυτό της.
Kόσμος του γίνεσαι
δεν είναι κόσμος του γεννιέσαι --- κρίμα τη δύστυχη τη σάρκα
και τα δέντρα, τα δύστυχα τα αστέρια και τις πέτρες, μα ποτέ για αυτό
το έξοχο το δείγμα εξτραμαγικής
υπερπαντοδυναμίας. Γνωρίζουμε εμείς οι ιατροί
περίπτωση ανίατη αν --- άκου: παρακάτω έχει
και γαμώ τα σύμπαντα· φύγαμε
Μετάφραση: Π
John Cage, Sonata XII
από το έργο "Σονάτες και Iντερλούδια για προετοιμασμένο πιάνο" (1946-48).
22.7.06
(A΄ Ι.Π.Μ.) 3. Christina Rossetti -- When I am dead, my dearest
Εν μέσω θέρους, εν μέσω αποδράσεως των μπλόγκερ προς παραλιακά θέρετρα, και εν μέσω θλιβερών γεγονότων στη Μέση Ανατολή που μαυρίζουν την καρδιά και κάνουν το μυαλό να βλέπει παντού φέρετρα, εμείς συνεχίζουμε την Α΄ Ιστοσυνάντηση Ποιητικής Μετάφρασης με το τρίτο ποίημα, αυτό της Ροσέτι, με τίτλο που θα είναι πάντοτε επίκαιρος.
Όπως πάντα, ακολουθούν οι μεταφράσεις υμών και ημών, και ένα μουσικό κομμάτι που ταιριάζει, με κάποιον τρόπο, στο ποίημα. Στο τέλος, υπάρχει και ένα μικρό κείμενο του Π, που εξηγεί τη μουσική του επιλογή.
Καλή ανάγνωση (και ακρόαση).
3. Christina Rossetti -- When I am dead, my dearest (1848)
When I am dead, my dearest,
Sing no sad songs for me;
Plant thou no roses at my head,
Nor shady cypress tree:
Be the green grass above me
With showers and dewdrops wet;
And if thou wilt, remember,
And if thou wilt, forget.
I shall not see the shadows,
I shall not feel the rain;
I shall not hear the nightingale
Sing on, as if in pain:
And dreaming through the twilight
That doth not rise nor set,
Haply I may remember,
And haply may forget.
_________________________________
Όταν, αγαπημένε μου, πεθάνω,
Μην τραγουδήσεις πιά για μένα θλιβερά·
Τριαντάφυλλα στο μνήμα μη φυτέψεις,
Ούτε ψηλού κυπαρισσιού σκιά:
Πάνω μου να'σαι το χλωρό χορτάρι
Βρεγμένο απ'τη βροχή και τη δροσιά·
Κι αν θέλεις, τότε να θυμάσαι,
Αν όχι, ξέχασέ με πιά.
Εγώ δεν θ'αντικρύσω πιά σκιές,
Ούτε και τη βροχή θα αισθανθώ·
Τ'αηδόνι δεν θα αφουγκραστώ να τραγουδάει
σαν πληγωμένο, σταθερά τον ίδιο τον σκοπό:
Καθώς θα ονειρεύομαι περνώντας στο λυκόφως
Που ούτε δύση έχει, ούτε ανατολή,
Ίσως και τότε ακόμη να θυμάμαι,
Μα ίσως και να'ρθει η λησμονιά μαζί.
Μετάφραση: Ιφιμέδεια
Όταν πεθάνω, αγαπημένε
τραγούδια θλίψης μη μου λες
στο μνήμα μου δε θέλω άνθη
ούτε κυπαρισσιών σκιές
να 'σαι το πράσινο γρασίδι
της μπόρας, της δροσοσταλιάς
να με θυμάσαι, αν το θέλεις,
κι άμα δε θέλεις, να ξεχνάς
δε θα τις βλέπω τις σκιές
δε θα τη νιώθω τη βροχή
δε θα τ’ακούω το αηδόνι
να τραγουδά, σα να θρηνεί
στού όνειρου το λυκοφώς
χωρίς αυγή ή δειλινό
μπορεί, και να θυμάμαι
μπορεί, και να ξεχνώ
Μετάφραση: Μαύρος Γάτος
Κι όταν θα φύγω αγαπημένε μου
Στίχους μην ψάλλεις θλιβερούς·
Ρόδα δεν θα 'θελα στο μνήμα μου,
Μηδέ πλατάνους σκιερούς.
Φύλλα ξερά ας με σκεπάζουνε
Και πρωινές δροσοσταλίδες·
όταν περνάς, αν θες θυμάσαι
Ή αν θες ξεχνάς, ποτέ δεν μ' είδες.
Μήτε τον ίσκιο σου θα βλέπω πια,
Μήτε θα νιώθω την βροχή·
Μήτε θ' ακούω το αηδόνι,
Πονετικά να κελαηδεί.
Και στο γλυκό το φως της δύσης,
Όνειρα δεν θα κάνω πια·
Όλα τα όμορφα που αγάπησα,
Θα τα 'χει πάρει η λησμονιά.
Μετάφραση: Nuwanda
Όταν πεθάνω αγάπη μου
μη με μοιρολογήσεις·
μη βάλεις ρόδο δίπλα μου,
κάτω απ' το κυπαρίσσι:
Να σαι η χλόη επάνω μου
Νωπή και νοτισμένη·
Κι άμα το θες θυμήσου με
Ξέχνα με άμα θες
Δεν θα κοιτάζω τις σκιές
Δεν θα την νιώθω την βροχή
Δεν θα γροικώ κελάηδισμα
Του αηδονιού σαν κλάμα:
Σ' όνειρα του λυκόφωτος
που δεν θα σβήνει πλέον
αν τύχει θα σε θυμηθώ
αν τύχει θα ξεχάσω.
Μετάφραση: Talos
Kι όταν θά'μαι μακρυά, αγαπημένη
λυπημένα τραγούδια μην πεις
στο κεφάλι μου ρόδο μη βάλεις
κυπαρίσσια ολοΐσκιωτα μη
νά'σαι πάνω μου η πράσινη χλόη
με βροχή και με πάχνη υγρή
κι άμα θες, να θυμάσαι
κι άμα θες, λησμονείς
τις σκιές δε θα δω
τη βροχή δε θα νιώσω
και τ' αηδόνι να κλαίει
πια εγώ δε θ' ακούσω
μ' ένα όνειρο μέσ' απ' το φέγγος
δίχως δύση ούτε ανατολή
ίσως και να θυμάμαι
ίσως, ίσως, και να λησμονώ.
Μετάφραση: Π
Αγαπημένε, όταν πεθάνω,
Μην τραγουδήσεις θλιβερά·
Δεν θέλω άνθη φυτεμένα
Και κυπαρίσσια σκιερά.
Ας είν’ το πράσινο γρασίδι
Υγρό απ’ τις στάλες της δροσιάς·
Να με θυμάσαι, αν το θέλεις,
Και, αν το θες, να με ξεχνάς.
Εγώ τους ίσκιους δεν θα βλέπω,
Δεν θα τη νιώθω τη βροχή,
Ούτε θ’ ακούω το αηδόνι
Να τραγουδά με ταραχή—
Και μέσα στο λυκόφως, τώρα,
Σαν σ’ όνειρο αλλοτινό,
Ακόμη, ίσως, να θυμάμαι,
Και ίσως, πάλι, να ξεχνώ.
Μετάφραση: cyrusgeo
[Ακολουθεί μουσικό λινκ και κείμενο του Π.]
Lamento
Aυτή τη φορά το κομμάτι δεν είναι χρονολογικά κοντά στο ποίημα. Eίναι Bach (περίοδος 1717-23), η αρχή του πρώτου μέρους από τη σονάτα για βιολί και τσέμπαλο αρ. 5, BWV 1018, σε εκτέλεση με εκκλησιαστικό όργανο αντί τσέμπαλο. Eλπίζω να μου συγχωρηθεί αυτή η προσωπική "αυθαιρεσία", γιατί το ποίημα της Rossetti έχει πολύ ιδιαίτερη σημασία για μένα, και αυτό το κομμάτι αισθάνθηκα ότι του ταιριάζει.
Π
Υ.Γ.: Kαι επειδή ενθουσιάστηκα με τις μεταφράσεις, προσθέτω ένα ακόμα κομμάτι.
Kάπου ενάμισυ αιώνα πριν από το ποίημα το προηγούμενο, κάπου ενάμισυ αιώνα μετά αυτό:
Piazzolla: Milonga en Re
Όπως πάντα, ακολουθούν οι μεταφράσεις υμών και ημών, και ένα μουσικό κομμάτι που ταιριάζει, με κάποιον τρόπο, στο ποίημα. Στο τέλος, υπάρχει και ένα μικρό κείμενο του Π, που εξηγεί τη μουσική του επιλογή.
Καλή ανάγνωση (και ακρόαση).
3. Christina Rossetti -- When I am dead, my dearest (1848)
When I am dead, my dearest,
Sing no sad songs for me;
Plant thou no roses at my head,
Nor shady cypress tree:
Be the green grass above me
With showers and dewdrops wet;
And if thou wilt, remember,
And if thou wilt, forget.
I shall not see the shadows,
I shall not feel the rain;
I shall not hear the nightingale
Sing on, as if in pain:
And dreaming through the twilight
That doth not rise nor set,
Haply I may remember,
And haply may forget.
_________________________________
Όταν, αγαπημένε μου, πεθάνω,
Μην τραγουδήσεις πιά για μένα θλιβερά·
Τριαντάφυλλα στο μνήμα μη φυτέψεις,
Ούτε ψηλού κυπαρισσιού σκιά:
Πάνω μου να'σαι το χλωρό χορτάρι
Βρεγμένο απ'τη βροχή και τη δροσιά·
Κι αν θέλεις, τότε να θυμάσαι,
Αν όχι, ξέχασέ με πιά.
Εγώ δεν θ'αντικρύσω πιά σκιές,
Ούτε και τη βροχή θα αισθανθώ·
Τ'αηδόνι δεν θα αφουγκραστώ να τραγουδάει
σαν πληγωμένο, σταθερά τον ίδιο τον σκοπό:
Καθώς θα ονειρεύομαι περνώντας στο λυκόφως
Που ούτε δύση έχει, ούτε ανατολή,
Ίσως και τότε ακόμη να θυμάμαι,
Μα ίσως και να'ρθει η λησμονιά μαζί.
Μετάφραση: Ιφιμέδεια
Όταν πεθάνω, αγαπημένε
τραγούδια θλίψης μη μου λες
στο μνήμα μου δε θέλω άνθη
ούτε κυπαρισσιών σκιές
να 'σαι το πράσινο γρασίδι
της μπόρας, της δροσοσταλιάς
να με θυμάσαι, αν το θέλεις,
κι άμα δε θέλεις, να ξεχνάς
δε θα τις βλέπω τις σκιές
δε θα τη νιώθω τη βροχή
δε θα τ’ακούω το αηδόνι
να τραγουδά, σα να θρηνεί
στού όνειρου το λυκοφώς
χωρίς αυγή ή δειλινό
μπορεί, και να θυμάμαι
μπορεί, και να ξεχνώ
Μετάφραση: Μαύρος Γάτος
Κι όταν θα φύγω αγαπημένε μου
Στίχους μην ψάλλεις θλιβερούς·
Ρόδα δεν θα 'θελα στο μνήμα μου,
Μηδέ πλατάνους σκιερούς.
Φύλλα ξερά ας με σκεπάζουνε
Και πρωινές δροσοσταλίδες·
όταν περνάς, αν θες θυμάσαι
Ή αν θες ξεχνάς, ποτέ δεν μ' είδες.
Μήτε τον ίσκιο σου θα βλέπω πια,
Μήτε θα νιώθω την βροχή·
Μήτε θ' ακούω το αηδόνι,
Πονετικά να κελαηδεί.
Και στο γλυκό το φως της δύσης,
Όνειρα δεν θα κάνω πια·
Όλα τα όμορφα που αγάπησα,
Θα τα 'χει πάρει η λησμονιά.
Μετάφραση: Nuwanda
Όταν πεθάνω αγάπη μου
μη με μοιρολογήσεις·
μη βάλεις ρόδο δίπλα μου,
κάτω απ' το κυπαρίσσι:
Να σαι η χλόη επάνω μου
Νωπή και νοτισμένη·
Κι άμα το θες θυμήσου με
Ξέχνα με άμα θες
Δεν θα κοιτάζω τις σκιές
Δεν θα την νιώθω την βροχή
Δεν θα γροικώ κελάηδισμα
Του αηδονιού σαν κλάμα:
Σ' όνειρα του λυκόφωτος
που δεν θα σβήνει πλέον
αν τύχει θα σε θυμηθώ
αν τύχει θα ξεχάσω.
Μετάφραση: Talos
Kι όταν θά'μαι μακρυά, αγαπημένη
λυπημένα τραγούδια μην πεις
στο κεφάλι μου ρόδο μη βάλεις
κυπαρίσσια ολοΐσκιωτα μη
νά'σαι πάνω μου η πράσινη χλόη
με βροχή και με πάχνη υγρή
κι άμα θες, να θυμάσαι
κι άμα θες, λησμονείς
τις σκιές δε θα δω
τη βροχή δε θα νιώσω
και τ' αηδόνι να κλαίει
πια εγώ δε θ' ακούσω
μ' ένα όνειρο μέσ' απ' το φέγγος
δίχως δύση ούτε ανατολή
ίσως και να θυμάμαι
ίσως, ίσως, και να λησμονώ.
Μετάφραση: Π
Αγαπημένε, όταν πεθάνω,
Μην τραγουδήσεις θλιβερά·
Δεν θέλω άνθη φυτεμένα
Και κυπαρίσσια σκιερά.
Ας είν’ το πράσινο γρασίδι
Υγρό απ’ τις στάλες της δροσιάς·
Να με θυμάσαι, αν το θέλεις,
Και, αν το θες, να με ξεχνάς.
Εγώ τους ίσκιους δεν θα βλέπω,
Δεν θα τη νιώθω τη βροχή,
Ούτε θ’ ακούω το αηδόνι
Να τραγουδά με ταραχή—
Και μέσα στο λυκόφως, τώρα,
Σαν σ’ όνειρο αλλοτινό,
Ακόμη, ίσως, να θυμάμαι,
Και ίσως, πάλι, να ξεχνώ.
Μετάφραση: cyrusgeo
[Ακολουθεί μουσικό λινκ και κείμενο του Π.]
Lamento
Aυτή τη φορά το κομμάτι δεν είναι χρονολογικά κοντά στο ποίημα. Eίναι Bach (περίοδος 1717-23), η αρχή του πρώτου μέρους από τη σονάτα για βιολί και τσέμπαλο αρ. 5, BWV 1018, σε εκτέλεση με εκκλησιαστικό όργανο αντί τσέμπαλο. Eλπίζω να μου συγχωρηθεί αυτή η προσωπική "αυθαιρεσία", γιατί το ποίημα της Rossetti έχει πολύ ιδιαίτερη σημασία για μένα, και αυτό το κομμάτι αισθάνθηκα ότι του ταιριάζει.
Π
Υ.Γ.: Kαι επειδή ενθουσιάστηκα με τις μεταφράσεις, προσθέτω ένα ακόμα κομμάτι.
Kάπου ενάμισυ αιώνα πριν από το ποίημα το προηγούμενο, κάπου ενάμισυ αιώνα μετά αυτό:
Piazzolla: Milonga en Re
19.7.06
(A΄ Ι.Π.Μ.) 2. John Keats -- When I have fears that I may cease to be
Συνεχίζουμε ακάθεκτοι την Πρώτη Ιστοσυνάντηση Ποιητικής Μετάφρασης, με το δεύτερο ποίημα, αυτό του John Keats. Σας ευχαριστώ για την ως τώρα συμμετοχή, και σας θυμίζω ότι τα προηγούμενα, κάθε φορά, ποιήματα, δεν θεωρούνται με κανένα τρόπο «κλειστά» -- μπορείτε να στείλετε τις μεταφράσεις σας και να γράψετε τα σχόλιά σας.
Καλή ανάγνωση.
2. John Keats -- When I have fears that I may cease to be (1818)
WHEN I have fears that I may cease to be
Before my pen has glean’d my teeming brain,
Before high piled books, in charact’ry,
Hold like rich garners the full-ripen’d grain;
When I behold, upon the night’s starr’d face,
Huge cloudy symbols of a high romance,
And think that I may never live to trace
Their shadows, with the magic hand of chance;
And when I feel, fair creature of an hour!
That I shall never look upon thee more,
Never have relish in the faery power
Of unreflecting love!—then on the shore
Of the wide world I stand alone, and think
Till Love and Fame to nothingness do sink.
_________________________________________________
Όταν με πιάνει φόβος ότι μπορεί να πεθάνω
Πριν αλιεύσει η πένα μου απ' τ' άφθονο μυαλό,
Πριν στοίβες τα βιβλία, με χαρακτήρες πλήθος,
Σαν πλούσιες αποθήκες γεμίσουν με τον άφθονο καρπό·
Όταν κοιτάζω, πάνω στο έναστρο πρόσωπο της νύχτας,
Θεόρατα νέφη-σύμβολα αγάπης υψηλής,
Και σκέπτομαι ότι ίσως δεν θα ζήσω να ακολουθήσω
Τις σκιές τους, με τη βοήθεια της συγκυρίας της μαγικής·
Κι όταν αισθάνομαι, όμορφο πλάσμα της στιγμής!
Ότι δεν θα μπορώ να σ' αντικρύσω πλέον πάλι,
Ποτέ δεν βρήκα απόλαυση στη μαγική δύναμη
Της απερίσκεπτης αγάπης· τότε στην άκρη
Του μεγάλου κόσμου στέκω μόνος και αναλογίζομαι
Ώσπου ο Έρωτας κι η Φήμη στο τίποτα βυθίζονται.
Μετάφραση: Ιφιμέδεια
Όταν φοβάμαι ότι μπορεί να φύγω από τη ζήση
Πρίν η πένα μου θερίσει του μυαλού μου τον καρπό
Πριν βουνά από βιβλία καλλιγραφικά γεμίσει
Σιτοβολώνες, με τον ώριμο το σπόρο, το μεστό
Στο έναστρο πρόσωπο της νύχτας όταν ατενίζω
Τα νεφελώδη σύμβολα διηγήσεων ευγενικών
Και λέω, μπορεί και να μη ζήσω να ιστορήσω
Τη μαγική πορεία των τυχαίων τους σκιών
Πλάσμα υπέροχο κι εφήμερο, σαν αισθανθώ
Ότι ποτέ να μη σε ξαναδώ μπορεί
Την ξωτική τη δύναμη να μην ξαναγευτώ
Της αναπόκριτης αγάπης! Τότε στην ακτή
Του μεγάλου κόσμου στέκομαι μόνος, και συλλογίζομαι
Ώσπου ο Έρωτας κι η Δόξα μες το τίποτα βυθίζονται.
Μετάφραση: Μαύρος Γάτος
Όταν φοβάμαι, πως ίσως πάψω να υπάρχω,
πριν η πένα μου προλάβει να ρουφήξει
το γεμάτο εμβρίθεια μυαλό μου,
πριν οι σωροί από βιβλία με όλα τα πρόσωπα,
αγκαλιάσουν σαν πλούσιοι ποιητές
τους μεστωμένους καρπούς.
Όταν ατενίζω το πρόσωπο της νύχτας,
το γεμάτο άστρα, τεράστια νεφελώδη σύμβολα
μιας μεγάλης αγάπης, και σκέφτομαι,
ότι ίσως να μη ζήσω να αναζητήσω τις σκιές τους
με το μαγικό χέρι της τύχης.
Και όταν αισθάνομαι, όμορφο, εφήμερο πλάσμα,
ότι ποτέ πια δεν θα ρίξω τη ματιά μου πάνω σου,
ότι ποτέ δεν θα έχω ούτε μια στάλα
από τη δύναμη της ανιδιοτελούς αγάπης! --
τότε στην ακτή του απέραντου κόσμου,
μόνος στέκομαι και συλλογιέμαι,
έως ότου η αγάπη και η δόξα
βυθιστούν στην ανυπαρξία.
Μετάφραση: Loreley-lucyluce
Όταν φοβάμαι μην χαθώ μεσ’ την ανυπαρξία,
Προτού τις τόσες σκέψεις μου απλώσω στο χαρτί,
Κι έχω γεμίσει με αυτές βαριά, ωραία βιβλία
Που στους αιώνες θα εξηγούν το πως και το γιατί;
Κι όταν, ριγώντας, τα θωρώ στον έναστρο ουρανό,
Tα σύννεφα, περαστικά, παλιές ζωές να θυμίζουν,
Και σκέφτομαι, άραγε, θα ζω, τον ίσκιο τους να δω,
Καθώς τυχαίοι άνεμοι, μακριά θα τα σκορπίζουν;
Κι όταν, σαν απροστάτευτο νεογέννητο, φοβάμαι,
Την λατρεμένη σου μορφή πως δε θα ξαναδώ,
Της απερίσκεπτης αγάπης, πως δεν θα θυμάμαι,
Τη δύναμη τη μαγική, πια – τότε έρχομαι 'δώ,
Στου κόσμου του απέραντου, μονάχος, την ακτή, και συλλογίζομαι,
Ώσπου Αγάπες, Μνήμες, Όνειρα, στο τίποτα βυθίζονται, κι εξαφανίζομαι.
Μετάφραση: Nuwanda
Όταν φοβούμαι πώς μπορεί και νά χαθώ
Προτού η πένα μου, απ’ το νου, διαλέξει τον ανθό του,
Προτού καλλίγραφα βιβλία, σωρό,
Στοιβάξουν, θημωνιές ψηλές, τον ξέχειλο καρπό του.
Όταν θωρώ, στης νύχτας την μορφή την αστρική,
Πελώρια νεφελώδη σήματα, μιας τέχνης υψηλής, εξαίσια ύλη,
Και συλλογιέμαι ίσως δε ζήσω ν’ αξιωθώ τη συγγραφή
Και της σκιάς τους μόνο, με το πρόσκαιρό μου μαγικό κοντύλι.
Κι όταν συναισθανθώ, ώριο πλάσμα τής ώρας!
Πώς πάνω σου το βλέμμα μου ποτέ μου δεν θά γείρω
Ποτέ μου δε θα μεταλάβω τον χυμό, ετούτης του Πρωτέα της χώρας,
Έρωτα ανίσκιωτου! – τότε, στου μέγα κόσμου στέκω την ακτή
Μονάχος, διαλογίζομαι
Ώσπου κι ο έρωτας κι η δόξα μες το τίποτα βυθίζονται.
Μετάφραση: Olyf
Πως θα πάψω να υπάρχω σαν με πιάνει ο φόβος,
Μπροστά από όσα σταχυολόγησε η πένα στραγγίζοντας το μυαλό μου
Μπροστά σε βουνά βιβλίων γεμάτα γράμματα,
όπως οι σιτοβολώνες που στέκουν γεμάτοι ώριμους καρπούς
Κι όταν, στο έναστρο πρόσωπο της νύχτας, θωρώ
τεράστια ομιχλώδη σύμβολα ενός έρωτα μεγάλου,
πως δεν θα ζήσω να βρω τα χνάρια της σκιάς τους λέω,
με το μαγικό ραβδί της τύχης
Κι όταν, άξιο δημιούργημα της ώρας, νιώθω
πως δεν θα σε συναντήσουν ξανά τα μάτια μου,
χωρίς να έχω γευτεί ποτέ την ξωτική δύναμη
του έρωτα χωρίς ανταπόκριση
Τότε στην άκρη του ατέλειωτου Κόσμου,
μονάχος στέκομαι και σκέφτομαι
μέχρι και Δοξα και Αγάπη
στο Τίποτα να πάψουν
Μετάφραση: Isisveiled
Όταν με πιάνουν φόβοι ότι θα πάψω να υπάρχω
Πριν η πένα μου συγκεντρώσει τον άφθονο νου μου,
Πριν βιβλία σε ψηλούς σωρούς, ευδιάκριτα,
Συγκρατούν ως άλλοι ψηλοί σιτοβολώνες την ώριμη σοδειά,
Πελώρια σύννεφα, σύμβολα μιας υψηλής ατμόσφαιρας,
Και σκέπτομαι πως ίσως δεν θα αξιωθώ να αναζητήσω
Τις σκιές τους, με τη βοήθεια της τύχης,
Και όταν αισθάνομαι, παρά ένα ασήμαντο πλάσμα!
Που ίσως δεν θα ξαναντικρίσω ποτέ πια τη θωριά τους,
Ποτέ δεν θα έχω βρει απόλαυση στη δύναμη της φωτιάς
Της απερίσκεπτης αγάπης! - κι ύστερα στην ακτή
Του απέραντου κόσμου στέκομαι μονάχος και σκέπτομαι
Μέχρι που η Αγάπη και η Φήμη πραγματικά βουλιάξουν στην ανυπαρξία.
Μετάφραση: Marialena
Όταν φοβάμαι πως μπορεί να πάψω να υπάρχω
πριν το μολύβι μου θερίσει του μυαλού μου τα σπαρτά,
πριν των βιβλίων οι σωροί, περιγραφές γεμάτοι,
τρανή σιταποθήκη γίνουνε του ώριμου καρπού,
Όταν στης νύχτας την αστροφεγγιά πάνω θωρώ
συννεφιασμένα σύμβολα ιδανικών ερώτων,
και λέω πως ίσως μιά σκιά να μην αξιωθώ
με το μυστήριο της τύχης χέρι να χαράξω,
Kι όταν αισθάνομαι, όμορφο πλάσμα της στιγμής!
πως πάνω σου το βλέμμα ίσως ποτέ δεν ξαναρίξω
και δε γευτώ ποτέ τη νεραϊδένια δύναμη
του έρωτα του αστόχαστου! - τότε μονάχος στέκομαι
στου απέραντου του κόσμου την ακτή, κι αναθωρώ
ώσπου βυθίζονται στο τίποτα η Φήμη κι η Aγάπη.
Μετάφραση: Π
Σαν φοβάμαι πως να ζω μπορεί να πάψω
Πριν η πένα μου τρυγήσει το μυαλό,
Πριν γραμμένο στα βιβλία μου στοιβάξω
Απ’ τη σκέψη μου τον ώριμο καρπό·
Σαν θωρώ, στης νύχτας τ’ άστρινο το βέλο,
Νέφη - σύμβολα ενός έρωτα αγνού
Και νομίζω μάταιο, όσο κι αν το θέλω,
Τις σκιές τους να αδράξω με το νου·
Και σαν νιώθω πως ποτέ δεν θα σε φτάσω,
Την μορφή σου πως ποτέ δεν θα γευτώ,
Πως το μάγεμα ποτέ δεν θ’ απολαύσω
Της απόλυτης αγάπης – τότε εδώ,
Στην ακτή του κόσμου, μόνο θα με βρουν,
Και ο έρωτας κι η φήμη ας χαθούν.
Μετάφραση: cyrusgeo
Υ.Γ.: Μετά από προτροπή του Π, παραθέτω και μουσική συνοδεία, που γράφτηκε ένα χρόνο μετά το ποίημα. Πρόκειται για απόσπασμα από το αργό μέρος της Σονάτας αρ. 13 έργο 120, με αριθμό καταλόγου D664, του Franz Schubert (ο οποίος γεννήθηκε δυο χρόνια μετά τον Keats).
Schubert D664
Καλή ακρόαση
Καλή ανάγνωση.
2. John Keats -- When I have fears that I may cease to be (1818)
WHEN I have fears that I may cease to be
Before my pen has glean’d my teeming brain,
Before high piled books, in charact’ry,
Hold like rich garners the full-ripen’d grain;
When I behold, upon the night’s starr’d face,
Huge cloudy symbols of a high romance,
And think that I may never live to trace
Their shadows, with the magic hand of chance;
And when I feel, fair creature of an hour!
That I shall never look upon thee more,
Never have relish in the faery power
Of unreflecting love!—then on the shore
Of the wide world I stand alone, and think
Till Love and Fame to nothingness do sink.
_________________________________________________
Όταν με πιάνει φόβος ότι μπορεί να πεθάνω
Πριν αλιεύσει η πένα μου απ' τ' άφθονο μυαλό,
Πριν στοίβες τα βιβλία, με χαρακτήρες πλήθος,
Σαν πλούσιες αποθήκες γεμίσουν με τον άφθονο καρπό·
Όταν κοιτάζω, πάνω στο έναστρο πρόσωπο της νύχτας,
Θεόρατα νέφη-σύμβολα αγάπης υψηλής,
Και σκέπτομαι ότι ίσως δεν θα ζήσω να ακολουθήσω
Τις σκιές τους, με τη βοήθεια της συγκυρίας της μαγικής·
Κι όταν αισθάνομαι, όμορφο πλάσμα της στιγμής!
Ότι δεν θα μπορώ να σ' αντικρύσω πλέον πάλι,
Ποτέ δεν βρήκα απόλαυση στη μαγική δύναμη
Της απερίσκεπτης αγάπης· τότε στην άκρη
Του μεγάλου κόσμου στέκω μόνος και αναλογίζομαι
Ώσπου ο Έρωτας κι η Φήμη στο τίποτα βυθίζονται.
Μετάφραση: Ιφιμέδεια
Όταν φοβάμαι ότι μπορεί να φύγω από τη ζήση
Πρίν η πένα μου θερίσει του μυαλού μου τον καρπό
Πριν βουνά από βιβλία καλλιγραφικά γεμίσει
Σιτοβολώνες, με τον ώριμο το σπόρο, το μεστό
Στο έναστρο πρόσωπο της νύχτας όταν ατενίζω
Τα νεφελώδη σύμβολα διηγήσεων ευγενικών
Και λέω, μπορεί και να μη ζήσω να ιστορήσω
Τη μαγική πορεία των τυχαίων τους σκιών
Πλάσμα υπέροχο κι εφήμερο, σαν αισθανθώ
Ότι ποτέ να μη σε ξαναδώ μπορεί
Την ξωτική τη δύναμη να μην ξαναγευτώ
Της αναπόκριτης αγάπης! Τότε στην ακτή
Του μεγάλου κόσμου στέκομαι μόνος, και συλλογίζομαι
Ώσπου ο Έρωτας κι η Δόξα μες το τίποτα βυθίζονται.
Μετάφραση: Μαύρος Γάτος
Όταν φοβάμαι, πως ίσως πάψω να υπάρχω,
πριν η πένα μου προλάβει να ρουφήξει
το γεμάτο εμβρίθεια μυαλό μου,
πριν οι σωροί από βιβλία με όλα τα πρόσωπα,
αγκαλιάσουν σαν πλούσιοι ποιητές
τους μεστωμένους καρπούς.
Όταν ατενίζω το πρόσωπο της νύχτας,
το γεμάτο άστρα, τεράστια νεφελώδη σύμβολα
μιας μεγάλης αγάπης, και σκέφτομαι,
ότι ίσως να μη ζήσω να αναζητήσω τις σκιές τους
με το μαγικό χέρι της τύχης.
Και όταν αισθάνομαι, όμορφο, εφήμερο πλάσμα,
ότι ποτέ πια δεν θα ρίξω τη ματιά μου πάνω σου,
ότι ποτέ δεν θα έχω ούτε μια στάλα
από τη δύναμη της ανιδιοτελούς αγάπης! --
τότε στην ακτή του απέραντου κόσμου,
μόνος στέκομαι και συλλογιέμαι,
έως ότου η αγάπη και η δόξα
βυθιστούν στην ανυπαρξία.
Μετάφραση: Loreley-lucyluce
Όταν φοβάμαι μην χαθώ μεσ’ την ανυπαρξία,
Προτού τις τόσες σκέψεις μου απλώσω στο χαρτί,
Κι έχω γεμίσει με αυτές βαριά, ωραία βιβλία
Που στους αιώνες θα εξηγούν το πως και το γιατί;
Κι όταν, ριγώντας, τα θωρώ στον έναστρο ουρανό,
Tα σύννεφα, περαστικά, παλιές ζωές να θυμίζουν,
Και σκέφτομαι, άραγε, θα ζω, τον ίσκιο τους να δω,
Καθώς τυχαίοι άνεμοι, μακριά θα τα σκορπίζουν;
Κι όταν, σαν απροστάτευτο νεογέννητο, φοβάμαι,
Την λατρεμένη σου μορφή πως δε θα ξαναδώ,
Της απερίσκεπτης αγάπης, πως δεν θα θυμάμαι,
Τη δύναμη τη μαγική, πια – τότε έρχομαι 'δώ,
Στου κόσμου του απέραντου, μονάχος, την ακτή, και συλλογίζομαι,
Ώσπου Αγάπες, Μνήμες, Όνειρα, στο τίποτα βυθίζονται, κι εξαφανίζομαι.
Μετάφραση: Nuwanda
Όταν φοβούμαι πώς μπορεί και νά χαθώ
Προτού η πένα μου, απ’ το νου, διαλέξει τον ανθό του,
Προτού καλλίγραφα βιβλία, σωρό,
Στοιβάξουν, θημωνιές ψηλές, τον ξέχειλο καρπό του.
Όταν θωρώ, στης νύχτας την μορφή την αστρική,
Πελώρια νεφελώδη σήματα, μιας τέχνης υψηλής, εξαίσια ύλη,
Και συλλογιέμαι ίσως δε ζήσω ν’ αξιωθώ τη συγγραφή
Και της σκιάς τους μόνο, με το πρόσκαιρό μου μαγικό κοντύλι.
Κι όταν συναισθανθώ, ώριο πλάσμα τής ώρας!
Πώς πάνω σου το βλέμμα μου ποτέ μου δεν θά γείρω
Ποτέ μου δε θα μεταλάβω τον χυμό, ετούτης του Πρωτέα της χώρας,
Έρωτα ανίσκιωτου! – τότε, στου μέγα κόσμου στέκω την ακτή
Μονάχος, διαλογίζομαι
Ώσπου κι ο έρωτας κι η δόξα μες το τίποτα βυθίζονται.
Μετάφραση: Olyf
Πως θα πάψω να υπάρχω σαν με πιάνει ο φόβος,
Μπροστά από όσα σταχυολόγησε η πένα στραγγίζοντας το μυαλό μου
Μπροστά σε βουνά βιβλίων γεμάτα γράμματα,
όπως οι σιτοβολώνες που στέκουν γεμάτοι ώριμους καρπούς
Κι όταν, στο έναστρο πρόσωπο της νύχτας, θωρώ
τεράστια ομιχλώδη σύμβολα ενός έρωτα μεγάλου,
πως δεν θα ζήσω να βρω τα χνάρια της σκιάς τους λέω,
με το μαγικό ραβδί της τύχης
Κι όταν, άξιο δημιούργημα της ώρας, νιώθω
πως δεν θα σε συναντήσουν ξανά τα μάτια μου,
χωρίς να έχω γευτεί ποτέ την ξωτική δύναμη
του έρωτα χωρίς ανταπόκριση
Τότε στην άκρη του ατέλειωτου Κόσμου,
μονάχος στέκομαι και σκέφτομαι
μέχρι και Δοξα και Αγάπη
στο Τίποτα να πάψουν
Μετάφραση: Isisveiled
Όταν με πιάνουν φόβοι ότι θα πάψω να υπάρχω
Πριν η πένα μου συγκεντρώσει τον άφθονο νου μου,
Πριν βιβλία σε ψηλούς σωρούς, ευδιάκριτα,
Συγκρατούν ως άλλοι ψηλοί σιτοβολώνες την ώριμη σοδειά,
Πελώρια σύννεφα, σύμβολα μιας υψηλής ατμόσφαιρας,
Και σκέπτομαι πως ίσως δεν θα αξιωθώ να αναζητήσω
Τις σκιές τους, με τη βοήθεια της τύχης,
Και όταν αισθάνομαι, παρά ένα ασήμαντο πλάσμα!
Που ίσως δεν θα ξαναντικρίσω ποτέ πια τη θωριά τους,
Ποτέ δεν θα έχω βρει απόλαυση στη δύναμη της φωτιάς
Της απερίσκεπτης αγάπης! - κι ύστερα στην ακτή
Του απέραντου κόσμου στέκομαι μονάχος και σκέπτομαι
Μέχρι που η Αγάπη και η Φήμη πραγματικά βουλιάξουν στην ανυπαρξία.
Μετάφραση: Marialena
Όταν φοβάμαι πως μπορεί να πάψω να υπάρχω
πριν το μολύβι μου θερίσει του μυαλού μου τα σπαρτά,
πριν των βιβλίων οι σωροί, περιγραφές γεμάτοι,
τρανή σιταποθήκη γίνουνε του ώριμου καρπού,
Όταν στης νύχτας την αστροφεγγιά πάνω θωρώ
συννεφιασμένα σύμβολα ιδανικών ερώτων,
και λέω πως ίσως μιά σκιά να μην αξιωθώ
με το μυστήριο της τύχης χέρι να χαράξω,
Kι όταν αισθάνομαι, όμορφο πλάσμα της στιγμής!
πως πάνω σου το βλέμμα ίσως ποτέ δεν ξαναρίξω
και δε γευτώ ποτέ τη νεραϊδένια δύναμη
του έρωτα του αστόχαστου! - τότε μονάχος στέκομαι
στου απέραντου του κόσμου την ακτή, κι αναθωρώ
ώσπου βυθίζονται στο τίποτα η Φήμη κι η Aγάπη.
Μετάφραση: Π
Σαν φοβάμαι πως να ζω μπορεί να πάψω
Πριν η πένα μου τρυγήσει το μυαλό,
Πριν γραμμένο στα βιβλία μου στοιβάξω
Απ’ τη σκέψη μου τον ώριμο καρπό·
Σαν θωρώ, στης νύχτας τ’ άστρινο το βέλο,
Νέφη - σύμβολα ενός έρωτα αγνού
Και νομίζω μάταιο, όσο κι αν το θέλω,
Τις σκιές τους να αδράξω με το νου·
Και σαν νιώθω πως ποτέ δεν θα σε φτάσω,
Την μορφή σου πως ποτέ δεν θα γευτώ,
Πως το μάγεμα ποτέ δεν θ’ απολαύσω
Της απόλυτης αγάπης – τότε εδώ,
Στην ακτή του κόσμου, μόνο θα με βρουν,
Και ο έρωτας κι η φήμη ας χαθούν.
Μετάφραση: cyrusgeo
Υ.Γ.: Μετά από προτροπή του Π, παραθέτω και μουσική συνοδεία, που γράφτηκε ένα χρόνο μετά το ποίημα. Πρόκειται για απόσπασμα από το αργό μέρος της Σονάτας αρ. 13 έργο 120, με αριθμό καταλόγου D664, του Franz Schubert (ο οποίος γεννήθηκε δυο χρόνια μετά τον Keats).
Schubert D664
Καλή ακρόαση
17.7.06
(A΄ Ι.Π.Μ.) 1. Ben Jonson -- Have You Seen The Bright Lily Grow
Σήμερα ξεκινάμε την ανάρτηση των συμμετοχών στην Α΄ Ιστοσυνάντηση Ποιητικής Μετάφρασης, με το πρώτο από τα πέντε ποιήματα και τις μεταφράσεις του. Την Τετάρτη, θα ακολουθήσει το δεύτερο.
Καλή ανάγνωση...
Ben Jonson -- Have you seen the bright lily grow (1616)
(Από το θεατρικό έργο “The Devil Is An Ass”)
Have you seen the bright lily grow,
Before rude hands have touch'd it?
Have you mark'd the fall of the snow,
Before the earth hath smutch'd it?
Have you felt the wool of beaver?
Or swan's down ever?
Or have smelt o' the bud of the brier?
Or the nard in the fire?
Or have tasted the bag of the bee?
Oh, so white,
Oh, so soft,
Oh, so sweet is she!
___________________________________
Είδες ποτέ σου να φυτρώνει κρίνος
Λαμπρός, ανέγγιχτος από άγρια χέρια ακόμη;
Πρόσεξες τη στιγμή που πέφτει χιόνι,
Πριν να προλάβει η γη να το λερώσει;
Χάιδεψες του κάστορα τη γούνα;
Ή ποτέ του κύκνου τα φτερά;
Μύρισες του θάμνου το μπουμπούκι;
Ή το κούτσουρο που καίει στη φωτιά;
Δοκίμασες ποτέ το μέλι απ'την κυψέλη;
Ε, τόσο λευκή,
Ε, τόσο απαλή,
Ε, τόσο γλυκιά είναι κι αυτή!
Μετάφραση: Ιφιμέδεια
Είδες τον λαμπερό τον κρίνο να φυτρώνει
Πριν τον αγγίξουν χέρια δυσεβή;
Πρόσεξες πώς πέφτει το άσπρο χιόνι
Πριν το σπιλώσει η γη;
Άγγιξες του σκίουρου τη φορεσιά;
Χάιδεψες του κύκνου τα φτερά;
Οσφράνθηκες την αγριοτριανταφυλλιά;
Ή του καμένου λιβανιού τη μυρωδιά;
Γεύτηκες της μέλισσας την ηδονή στα χείλη;
Ω, τόσο λευκή
Ω, τόσο απαλή
Τόσο γλυκιά είναι κι εκείνη!
Μετάφραση: Μαύρος Γάτος
Είδες το λαμπερό κρίνο ν' ανθίζει,
πριν χέρια τραχιά τον αγγίξουν;
Πρόσεξες την πτώση του χιονιού,
πριν το χώμα να σκεπαστεί;
Αισθάνθηκες το δέρμα του κάστορα,
ή του κύκνου το πούπουλο;
Μύρισες το άνθος του ρόδου,
ή τη βαλεριάνα στη φωτιά;
Γεύτηκες το ζωμό από τα σπλάχνα της μέλισσας;
Ω, πόσο λευκή,
Ω, πόσο απαλή,
Ω, πόσο γλυκειά είναι αυτή!
Μετάφραση: JustAnotherGoneOff
Μήν είδες τ’ όμορφο κρινάκι νά γιομώνει
προτού χέρια τραχιά το ψηλαφίσουν;
Μή και σου σκάμπισε το πέταγμα χιονιού
προτού η γής, στου κόρφου της τό χώμα, το ρουφήξει;
Τά δάχτυλά σου, αλήθεια, μη ριγήσανε στης γούνας την κορφή;
ή στα φτερά που τίναξε ενός κύκνου το τραγούδι ;
Ρόδου ευωδιά σε κέρασε τ’ αγκαθωτό βλαστάρι;
Μοσχοβολιά απ’ αγιόκλημα της φλόγας η καρδιά;
Μήπως ποτέ σου γεύτηκες της μέλισσας κεντρί;
Ετσά λευκή,
Ετσά απαλή,
Ετσά γλυκιά είν' κι αυτή!
Μετάφραση: Olyf
Είδες το κρίνο το λαμπρό ν’ ανθίζει
Προτού τ’ αγγίξουνε τραχιά τα χέρια;
Πρόσεξες του χιονιού νιφάδες να χορεύουν
Προτού προλάβουν με το χώμα να ενωθούνε;
Τη γούνα χάιδεψες ποτέ του κάστορα,
Τα πούπουλα του κύκνου τ’ απαλά;
Ή μήπως μύρισες του σκίνου το μπουμπούκι,
Το μυρωδάτο νάρδο στη φωτιά;
Γεύτηκες άραγε της μέλισσας τον τρύγο;
Τόσο λευκή λοιπόν,
Τόσο απαλή,
Τόσο γλυκιά είν’ εκείνη!
Μετάφραση: Rayuela
Την ένταση του ανεσπέρου κρίνου στο φως
Πριν χέρια βίαια ανθρώπου το ρημάξουν
Πτώση χιονιού
Πριν χώμα το ματώσει
Έχεις δει;
Κάστορα μήριγγα
Ή κύκνου λευκού φτερά ποτέ
Έχεις χαϊδέψει;
Άωρη σάρκα άγριου ρόδου
Στάχυ σε φθινοπωρινή φωτιά
Έχεις μυρίσει;
Μέλισσας δάκρυ
Το στόμα σου έχει τρυγήσει;
Τόσο λευκή
Αυτή
Τόσο απαλή
Αυτή
Τόσο γλυκιά
Αυτή
Είναι.
Μετάφραση: Ιππόκαμπος
Σου’ χει τύχει να δεις ποτέ λαμπρό κρίνο ν’ανθίζει
Πριν βέβηλο ανθρώπινο χέρι να τ’ αγγίξει;
Σου’ χει τύχει το χιόνι που πέφτει να θαυμάσεις
Πριν ακόμη η γη να το σπιλώσει;
Σού χει τύχει να χαϊδέψεις του κάστορα τη γούνα;
Ή, πάλι, του κύκνου τη ραχοκοκαλιά;
Μύρισες άραγε ποτέ μπουμπούκι άγριου ρόδου;
Να σιγοκαίγεται το νάρδο στη φωτιά;
Γεύτηκες άραγε ποτέ της μέλισσας τον τρύγο;
Τόσο, λοιπόν, λευκή,
Τόσο απαλή,
Τόσο γλυκιά είναι κι εκείνη!
Μετάφραση: subjectivsoupe
Είδες το άνθισμα κρινιού
πρίν χέρι το αγγίσει;
Είδες νιφάδα του χιονιού
πριν χώμα την βρωμίσει;
Χάιδεψες γούνα κάστορα;
Πούπουλα κύκνου άσπρα;
Ένιωσες ρόδου ευωδιά;
Μύρτου που καίει στη φωτιά;
Της μέλισσας τον τρύγο έχεις γευθεί;
Τόσο λευκή,
Τόσο απαλή,
Τόσο γλυκιά κι αυτή
Μετάφραση: Rodanis
Έχεις δει ν' ανθίζει πάλλευκο το κρίνο,
πριν τραχειά το πιάσουν χέρια;
Έχεις του χιονιού προσέξει τις νιφάδες,
πριν το χώμα τις βρωμίσει;
Άγγιξες ποτέ σου του λαγού τη γούνα,
ή τα πούπουλα του κύκνου;
Mύρισες ποτέ μπουμπούκι αγριορόδου,
ή να σιγοκαίει το μύρτο;
Kαι της μέλισσας τον τρύγο έχεις γευτεί;
Tόσο άσπιλη και τόσο απαλή,
τόσο γλύκα είν' αυτή...
Μετάφραση: Π
Το κρίνο το λαμπρό το ‘δες ν’ ανθίζει
Πριν των ανθρώπων χέρια το αγγίξουν;
Το χιόνι το λευκό το ‘δες να πέφτει
Πριν οι νιφάδες με το χώμα σμίξουν;
Του κάστορα το τρίχωμα έχεις νιώσει;
Τα πούπουλα του κύκνου τα απαλά;
Το άρωμα το υπέροχο του ρόδου;
Το νάρδο που ευωδιάζει στη φωτιά;
Το μέλι το γλυκό το ‘χεις γευτεί;
Τόσο λευκή, απαλή κι ωραία είναι κι αυτή!
Μετάφραση: cyrusgeo
Υ.Γ.: Παραθέτω κι ένα λινκ για να ακούσετε το τραγούδι με τη μουσική του ελισαβετιανού συνθέτη Robert Johnson. Το τραγούδι έχει τρεις στροφές, αλλά στο λινκ ακούγονται η πρώτη και η τρίτη. Η πρώτη είναι μεταγενέστερη προσθήκη του ποιητή, αλλά την βάλαμε (με τον Π) για να ακουστεί πιο καθαρά η μελωδία, διότι η τρίτη στροφή (που είναι και το ποίημα που μας ενδιαφέρει) είναι γεμάτη στολίδια -- όπως συνηθιζόταν τότε. Τη δεύτερη στροφή (που είναι η πρώτη στροφή του τραγουδιού στο θεατρικό του Ben Jonson) την αφαιρέσαμε για να μην είναι πολύ μεγάλο το αρχείο.
Απολαύστε το...
Robert Johnson - Have You Seen The Bright Lily Grow
Καλή ανάγνωση...
Ben Jonson -- Have you seen the bright lily grow (1616)
(Από το θεατρικό έργο “The Devil Is An Ass”)
Have you seen the bright lily grow,
Before rude hands have touch'd it?
Have you mark'd the fall of the snow,
Before the earth hath smutch'd it?
Have you felt the wool of beaver?
Or swan's down ever?
Or have smelt o' the bud of the brier?
Or the nard in the fire?
Or have tasted the bag of the bee?
Oh, so white,
Oh, so soft,
Oh, so sweet is she!
___________________________________
Είδες ποτέ σου να φυτρώνει κρίνος
Λαμπρός, ανέγγιχτος από άγρια χέρια ακόμη;
Πρόσεξες τη στιγμή που πέφτει χιόνι,
Πριν να προλάβει η γη να το λερώσει;
Χάιδεψες του κάστορα τη γούνα;
Ή ποτέ του κύκνου τα φτερά;
Μύρισες του θάμνου το μπουμπούκι;
Ή το κούτσουρο που καίει στη φωτιά;
Δοκίμασες ποτέ το μέλι απ'την κυψέλη;
Ε, τόσο λευκή,
Ε, τόσο απαλή,
Ε, τόσο γλυκιά είναι κι αυτή!
Μετάφραση: Ιφιμέδεια
Είδες τον λαμπερό τον κρίνο να φυτρώνει
Πριν τον αγγίξουν χέρια δυσεβή;
Πρόσεξες πώς πέφτει το άσπρο χιόνι
Πριν το σπιλώσει η γη;
Άγγιξες του σκίουρου τη φορεσιά;
Χάιδεψες του κύκνου τα φτερά;
Οσφράνθηκες την αγριοτριανταφυλλιά;
Ή του καμένου λιβανιού τη μυρωδιά;
Γεύτηκες της μέλισσας την ηδονή στα χείλη;
Ω, τόσο λευκή
Ω, τόσο απαλή
Τόσο γλυκιά είναι κι εκείνη!
Μετάφραση: Μαύρος Γάτος
Είδες το λαμπερό κρίνο ν' ανθίζει,
πριν χέρια τραχιά τον αγγίξουν;
Πρόσεξες την πτώση του χιονιού,
πριν το χώμα να σκεπαστεί;
Αισθάνθηκες το δέρμα του κάστορα,
ή του κύκνου το πούπουλο;
Μύρισες το άνθος του ρόδου,
ή τη βαλεριάνα στη φωτιά;
Γεύτηκες το ζωμό από τα σπλάχνα της μέλισσας;
Ω, πόσο λευκή,
Ω, πόσο απαλή,
Ω, πόσο γλυκειά είναι αυτή!
Μετάφραση: JustAnotherGoneOff
Μήν είδες τ’ όμορφο κρινάκι νά γιομώνει
προτού χέρια τραχιά το ψηλαφίσουν;
Μή και σου σκάμπισε το πέταγμα χιονιού
προτού η γής, στου κόρφου της τό χώμα, το ρουφήξει;
Τά δάχτυλά σου, αλήθεια, μη ριγήσανε στης γούνας την κορφή;
ή στα φτερά που τίναξε ενός κύκνου το τραγούδι ;
Ρόδου ευωδιά σε κέρασε τ’ αγκαθωτό βλαστάρι;
Μοσχοβολιά απ’ αγιόκλημα της φλόγας η καρδιά;
Μήπως ποτέ σου γεύτηκες της μέλισσας κεντρί;
Ετσά λευκή,
Ετσά απαλή,
Ετσά γλυκιά είν' κι αυτή!
Μετάφραση: Olyf
Είδες το κρίνο το λαμπρό ν’ ανθίζει
Προτού τ’ αγγίξουνε τραχιά τα χέρια;
Πρόσεξες του χιονιού νιφάδες να χορεύουν
Προτού προλάβουν με το χώμα να ενωθούνε;
Τη γούνα χάιδεψες ποτέ του κάστορα,
Τα πούπουλα του κύκνου τ’ απαλά;
Ή μήπως μύρισες του σκίνου το μπουμπούκι,
Το μυρωδάτο νάρδο στη φωτιά;
Γεύτηκες άραγε της μέλισσας τον τρύγο;
Τόσο λευκή λοιπόν,
Τόσο απαλή,
Τόσο γλυκιά είν’ εκείνη!
Μετάφραση: Rayuela
Την ένταση του ανεσπέρου κρίνου στο φως
Πριν χέρια βίαια ανθρώπου το ρημάξουν
Πτώση χιονιού
Πριν χώμα το ματώσει
Έχεις δει;
Κάστορα μήριγγα
Ή κύκνου λευκού φτερά ποτέ
Έχεις χαϊδέψει;
Άωρη σάρκα άγριου ρόδου
Στάχυ σε φθινοπωρινή φωτιά
Έχεις μυρίσει;
Μέλισσας δάκρυ
Το στόμα σου έχει τρυγήσει;
Τόσο λευκή
Αυτή
Τόσο απαλή
Αυτή
Τόσο γλυκιά
Αυτή
Είναι.
Μετάφραση: Ιππόκαμπος
Σου’ χει τύχει να δεις ποτέ λαμπρό κρίνο ν’ανθίζει
Πριν βέβηλο ανθρώπινο χέρι να τ’ αγγίξει;
Σου’ χει τύχει το χιόνι που πέφτει να θαυμάσεις
Πριν ακόμη η γη να το σπιλώσει;
Σού χει τύχει να χαϊδέψεις του κάστορα τη γούνα;
Ή, πάλι, του κύκνου τη ραχοκοκαλιά;
Μύρισες άραγε ποτέ μπουμπούκι άγριου ρόδου;
Να σιγοκαίγεται το νάρδο στη φωτιά;
Γεύτηκες άραγε ποτέ της μέλισσας τον τρύγο;
Τόσο, λοιπόν, λευκή,
Τόσο απαλή,
Τόσο γλυκιά είναι κι εκείνη!
Μετάφραση: subjectivsoupe
Είδες το άνθισμα κρινιού
πρίν χέρι το αγγίσει;
Είδες νιφάδα του χιονιού
πριν χώμα την βρωμίσει;
Χάιδεψες γούνα κάστορα;
Πούπουλα κύκνου άσπρα;
Ένιωσες ρόδου ευωδιά;
Μύρτου που καίει στη φωτιά;
Της μέλισσας τον τρύγο έχεις γευθεί;
Τόσο λευκή,
Τόσο απαλή,
Τόσο γλυκιά κι αυτή
Μετάφραση: Rodanis
Έχεις δει ν' ανθίζει πάλλευκο το κρίνο,
πριν τραχειά το πιάσουν χέρια;
Έχεις του χιονιού προσέξει τις νιφάδες,
πριν το χώμα τις βρωμίσει;
Άγγιξες ποτέ σου του λαγού τη γούνα,
ή τα πούπουλα του κύκνου;
Mύρισες ποτέ μπουμπούκι αγριορόδου,
ή να σιγοκαίει το μύρτο;
Kαι της μέλισσας τον τρύγο έχεις γευτεί;
Tόσο άσπιλη και τόσο απαλή,
τόσο γλύκα είν' αυτή...
Μετάφραση: Π
Το κρίνο το λαμπρό το ‘δες ν’ ανθίζει
Πριν των ανθρώπων χέρια το αγγίξουν;
Το χιόνι το λευκό το ‘δες να πέφτει
Πριν οι νιφάδες με το χώμα σμίξουν;
Του κάστορα το τρίχωμα έχεις νιώσει;
Τα πούπουλα του κύκνου τα απαλά;
Το άρωμα το υπέροχο του ρόδου;
Το νάρδο που ευωδιάζει στη φωτιά;
Το μέλι το γλυκό το ‘χεις γευτεί;
Τόσο λευκή, απαλή κι ωραία είναι κι αυτή!
Μετάφραση: cyrusgeo
Υ.Γ.: Παραθέτω κι ένα λινκ για να ακούσετε το τραγούδι με τη μουσική του ελισαβετιανού συνθέτη Robert Johnson. Το τραγούδι έχει τρεις στροφές, αλλά στο λινκ ακούγονται η πρώτη και η τρίτη. Η πρώτη είναι μεταγενέστερη προσθήκη του ποιητή, αλλά την βάλαμε (με τον Π) για να ακουστεί πιο καθαρά η μελωδία, διότι η τρίτη στροφή (που είναι και το ποίημα που μας ενδιαφέρει) είναι γεμάτη στολίδια -- όπως συνηθιζόταν τότε. Τη δεύτερη στροφή (που είναι η πρώτη στροφή του τραγουδιού στο θεατρικό του Ben Jonson) την αφαιρέσαμε για να μην είναι πολύ μεγάλο το αρχείο.
Απολαύστε το...
Robert Johnson - Have You Seen The Bright Lily Grow
13.7.06
Τα πέντε μήλα
Το κείμενο που ακολουθεί είναι μετάφραση ενός ποστ που είχα διαβάσει παλιότερα στο Skeptico.
ΠΕΝΤΕ ΜΗΛΑ
Η κατάσταση έχει ως εξής:
Έχω τέσσερα μήλα. Είμαι σίγουρος πως είναι μόνο τέσσερα -- εγώ, τουλάχιστον, μόνο τέσσερα αγόρασα, μόνο τέσσερα βλέπω, και δεν έχω κανένα λόγο να θεωρώ πως είναι περισσότερα. Θα μπορούσαν, υποθέτω, να είναι πέντε, μα δεν βλέπω το λόγο να πιστέψω κάτι τέτοιο. Το πρόβλημα είναι πως όλοι οι άλλοι νομίζουν πως τα μήλα είναι πέντε. Τους ρωτώ τι αποδείξεις έχουν γι' αυτό που λένε. Τους ζητώ να μου πουν για ποιο λόγο υποθέτουν πως υπάρχουν πέντε μήλα, ή τουλάχιστον να μετρήσουν τα μήλα και να μου δείξουν πώς μπόρεσαν να τα βγάλουν πέντε, και ιδού οι απαντήσεις που παίρνω:
1. Τι εννοείς “να μετρήσω τα μήλα”;
2. Έχεις σπουδάσει γεωπονία; Αν όχι, πώς ξέρεις ότι τα μήλα δεν είναι πέντε;
3. Η πλειονότητα των ανθρώπων στον κόσμο ξέρουν πως τα μήλα είναι πέντε. Θα μας πεις, τώρα, ότι κάνουν λάθος;
4. Δεν είναι ανοιχτόμυαλο να θεωρείς ότι τα μήλα δεν είναι πέντε.
5. Υπάρχουν πολλές αποδείξεις ότι τα μήλα είναι πέντε, πήγαινε να τις ψάξεις μόνος σου, δεν θα το κάνω εγώ για σένα.
6. Τα μήλα δεν μπορούν να “μετρηθούν” από την επιστήμη, επομένως τα μήλα είναι πέντε.
7. Μπορείς να αποδείξεις ότι δεν υπάρχει, κάπου, ένα πέμπτο μήλο;
8. Στο παρελθόν, οι επιστήμονες μετρούσαν τα μήλα και τα έβγαζαν τρία, και αργότερα παραδέχτηκαν πως ήταν τέσσερα, επομένως τώρα είναι πέντε.
9. Οι αρχαίοι Κινέζοι ήξεραν πως τα μήλα είναι πέντε. Η σύγχρονη επιστήμη είναι ακόμη πίσω.
10. Όταν ο Γαλιλαίος έλεγε πως υπήρχαν πέντε μπανάνες, όλοι τον περιγελούσαν, και αποδείχτηκε πως είχε δίκιο, επομένως υπάρχουν πέντε μήλα.
11. Η επιστήμη δεν μπορεί ακόμη να δει όλα τα μήλα. Τα ραδιοκύματα δεν είναι ορατά, αλλά υπήρχαν και πριν βρούμε τρόπους να τα μετρήσουμε, επομένως γιατί να μην υπάρχει και τώρα ένα πέμπτο, αόρατο, μήλο, που απλώς δεν έχουμε ανακαλύψει την τεχνολογία η οποία θα μας επιτρέψει να το δούμε;
12. Η κβαντομηχανική αποδεικνύει πως τα μήλα είναι πέντε.
13. Απλά ξέρω ότι υπάρχει και πέμπτο μήλο.
14. Πρόκειται για μια κυβερνητική συνωμοσία με στόχο να κρύψει την ύπαρξη του πέμπτου μήλου.
15. Δεν έχεις υπόψη σου τις τελευταίες έρευνες. Έχει αποδειχτεί πλέον ότι τα μήλα είναι πέντε (αν και δεν μπορώ να θυμηθώ πού ακριβώς διάβασα για αυτές τις έρευνες).
Κοιτάξτε τώρα να δείτε τι γίνεται: Στην πραγματικότητα, έχω τέσσερα μήλα και ένα πορτοκάλι. Αυτοί οι άνθρωποι είναι τόσο απασχολημένοι με το να εφευρίσκουν ιστορίες για κάποιο πέμπτο μήλο, που δεν θα καταλάβουν ποτέ πως υπάρχει και το πορτοκάλι.
ΠΕΝΤΕ ΜΗΛΑ
Η κατάσταση έχει ως εξής:
Έχω τέσσερα μήλα. Είμαι σίγουρος πως είναι μόνο τέσσερα -- εγώ, τουλάχιστον, μόνο τέσσερα αγόρασα, μόνο τέσσερα βλέπω, και δεν έχω κανένα λόγο να θεωρώ πως είναι περισσότερα. Θα μπορούσαν, υποθέτω, να είναι πέντε, μα δεν βλέπω το λόγο να πιστέψω κάτι τέτοιο. Το πρόβλημα είναι πως όλοι οι άλλοι νομίζουν πως τα μήλα είναι πέντε. Τους ρωτώ τι αποδείξεις έχουν γι' αυτό που λένε. Τους ζητώ να μου πουν για ποιο λόγο υποθέτουν πως υπάρχουν πέντε μήλα, ή τουλάχιστον να μετρήσουν τα μήλα και να μου δείξουν πώς μπόρεσαν να τα βγάλουν πέντε, και ιδού οι απαντήσεις που παίρνω:
1. Τι εννοείς “να μετρήσω τα μήλα”;
2. Έχεις σπουδάσει γεωπονία; Αν όχι, πώς ξέρεις ότι τα μήλα δεν είναι πέντε;
3. Η πλειονότητα των ανθρώπων στον κόσμο ξέρουν πως τα μήλα είναι πέντε. Θα μας πεις, τώρα, ότι κάνουν λάθος;
4. Δεν είναι ανοιχτόμυαλο να θεωρείς ότι τα μήλα δεν είναι πέντε.
5. Υπάρχουν πολλές αποδείξεις ότι τα μήλα είναι πέντε, πήγαινε να τις ψάξεις μόνος σου, δεν θα το κάνω εγώ για σένα.
6. Τα μήλα δεν μπορούν να “μετρηθούν” από την επιστήμη, επομένως τα μήλα είναι πέντε.
7. Μπορείς να αποδείξεις ότι δεν υπάρχει, κάπου, ένα πέμπτο μήλο;
8. Στο παρελθόν, οι επιστήμονες μετρούσαν τα μήλα και τα έβγαζαν τρία, και αργότερα παραδέχτηκαν πως ήταν τέσσερα, επομένως τώρα είναι πέντε.
9. Οι αρχαίοι Κινέζοι ήξεραν πως τα μήλα είναι πέντε. Η σύγχρονη επιστήμη είναι ακόμη πίσω.
10. Όταν ο Γαλιλαίος έλεγε πως υπήρχαν πέντε μπανάνες, όλοι τον περιγελούσαν, και αποδείχτηκε πως είχε δίκιο, επομένως υπάρχουν πέντε μήλα.
11. Η επιστήμη δεν μπορεί ακόμη να δει όλα τα μήλα. Τα ραδιοκύματα δεν είναι ορατά, αλλά υπήρχαν και πριν βρούμε τρόπους να τα μετρήσουμε, επομένως γιατί να μην υπάρχει και τώρα ένα πέμπτο, αόρατο, μήλο, που απλώς δεν έχουμε ανακαλύψει την τεχνολογία η οποία θα μας επιτρέψει να το δούμε;
12. Η κβαντομηχανική αποδεικνύει πως τα μήλα είναι πέντε.
13. Απλά ξέρω ότι υπάρχει και πέμπτο μήλο.
14. Πρόκειται για μια κυβερνητική συνωμοσία με στόχο να κρύψει την ύπαρξη του πέμπτου μήλου.
15. Δεν έχεις υπόψη σου τις τελευταίες έρευνες. Έχει αποδειχτεί πλέον ότι τα μήλα είναι πέντε (αν και δεν μπορώ να θυμηθώ πού ακριβώς διάβασα για αυτές τις έρευνες).
Κοιτάξτε τώρα να δείτε τι γίνεται: Στην πραγματικότητα, έχω τέσσερα μήλα και ένα πορτοκάλι. Αυτοί οι άνθρωποι είναι τόσο απασχολημένοι με το να εφευρίσκουν ιστορίες για κάποιο πέμπτο μήλο, που δεν θα καταλάβουν ποτέ πως υπάρχει και το πορτοκάλι.
12.7.06
Ρ.Ε.Α. (Ρατσιστές Ελληναράδες Αντισημίτες)
Στο ποστ της 7/4/2006 με τίτλο "Bίβλος 2: H θέση της γυναίκας κατά την Παλαιά Διαθήκη (Π)" εμφανίστηκε σήμερα ένα μακροσκελέστατο σχόλιο που είναι άστοχο μεν, πολύ ενδιαφέρον δε. Και μόνο για τον κόπο που έκανε ο συντάκτης να συλλέξει και να δακτυλογραφήσει τόσα αποσπάσματα, αξίζει να το διαβάσετε, γι’ αυτό και το παραθέτω εδώ αυτούσιο. Ακολουθεί, φυσικά, απάντηση από τον Π και δικό μου υστερόγραφο.
____________________________________________
Σχόλιο του Abu Musab al-Zarkawi
Οι ρατσιστές ελληναράδες αντισημίτες βλέπουν μόνο την ακίδα στην "εβραϊκή" Παλαιά Διαθήκη και όχι το παλούκι στο δικό τους μάτι.
Γνωμικά αρχαίων για τις γυναίκες
Ανεξάντλητη γνώση για το "κακό" που ακούει στο όνομα ΓΥΝΑΙΚΑ από τους αρχαίους ημών προγόνους.
Φωκυλίδου
Και τόδε Φωκυλίδω. Τετόρων από τώνδε γένοντο φύλα γυναικείων, ή μέν κυνός, ή δέ μελίσσης, ή δέ συός βλοσυρής, ή δ' ίππου χαιτηέσσης. Εύφορος ήδε, ταχεία, περίδρομος, είδος αρίστη. Ή δε συός βλοσυρής ούτ' άρ κακή ουδέ μέν εσθλή. Ή δε κυνός χαλεπή τε καί άγριος. Ή δέ μελίσσης οικονόμος τ' αγαθή και επίσταται εργάζεσθαι. Ής εύχου, φίλ' εταίρε, λαχείν γάμου ιμερόεντος.
Και αυτό του Φωκυλίδη: από τα τούτα τα τέσσερα γεννήθηκαν των γυναικών τα είδη: το ένα από σκύλα, από μέλισσα το άλλο, από γουρούνα βλοσυρή το τρίτο και τέλος τ' άλλο από φοράδα με μεγάλη χαίτη. Τούτου του τελευταίου είδους οι γυναίκες είναι εύφορες, γρήγορες, κοσμογυρίστρες, ωραιότατες. Οι άλλες, από την βλοσυρή γουρούνα ούτε κακές, αλήθεια, ούτε και καλές αυτές από την σκύλα ατίθασες και άγριες. Οι άλλες από την μέλισσα είναι αγαθές και εργατικές, το σπίτι κυβερνούν. Να εύχεσαι, καλές μου φίλε, μια τέτοια να σου τύχει στον γάμο που τόσο ποθείς!
Ευριπίδου Κρήσσαις
Ου γάρ ποτ' άνδρα τον σοφόν γυναικί χρή δούναι χαλινούς ουδ' αφέντ' εάν κρατείν. Πιστόν γάρ ουδέν ετσιν, ει δε τίς κυρεί γυναικός εσθλής, ευτυχεί κακόν λαβών.
Ο γνωστικός άνδρας δεν πρέπει ποτέ να παραδώσει τα ηνία στην γυναίκα και, παρατώντας τα, ν ' αφήσει αυτή να κυβερνά. Δεν μπορείς εμπιστοσύνη να της έχεις. Και αν σου έλαχε καλή γυναίκα να έχεις, ευτυχείς βέβαια, μα συντροφιά με το κακό.
Μενάνδρου Υποβολιμαίου
Τά δεύτερ' αεί την γυναίκα δεί λέγειν, την δ' ηγεμονήνιαν των όλων τον άνδρ' έχειν. Οίκος δ' εν τώ τά πάντα πρωτεύει γυνή, ουκ έστιν όστις πώποτ' ουκ απώλετο.
Η γυναίκα πρέπει να πάντα να είναι δεύτερη. Τον πρώτο λόγο σε όλα να έχει ο άνδρας. Δεν είναι σπίτι που να κυβερνά η γυναίκα και στο τέλος να μην πήγε του χαμού.
Ευριπίδου Μελανίππη
Τίσασθε τήνδε. Και γάρ εντεύθεν νοσεί τά των γυναικών. Οί μέν ή παίδων πέρι ή συγγενείας ούνκ' ουκ απώλεσαν κακήν λαβόντες. Είτα τούτο τάδικον πολλαίς υπερρύηκε και χωρεί πρόσω, ώστ' εξίτηλος αρετή καθίσταται.
Τιμήστε την λοιπόν. Έτσι είναι που αρχίζουν και χαλάνε οι γυναίκες. Γιατί όσοι έπιασαν τις πομπές της γυναικός τους και, για χάρη συγγένειας ή για χάρη των παιδιών τους, έκαμαν το λάθος να μην την τιμωρήσουν, έγιναν αιτία να εκμεταλλευθούν πολλές το λάθος και έτσι το κακό όλο και προοδεύει σε σημείο που η αρετή πάει να σβήσει.
Ευριπίδου
Μοχθούμεν άλλως θήλυ φρουρούντες γένος. Ήτις γάρ αυτή μην πέφυκεν ένδος, τι δεί φυλάσσειν καξαμαρτάνειν πλέον;
Του κάκου ιδρωκοπούμε να φυλάττουμε τις γυναίκες. Αν δεν το έχει από το φυσικό της, ποιος ο λόγος να την φυλάττουμε και πιο πολύ να κολαζόμαστε;
Ευριπίδου
Γυναικί δ' όλβος ήν πόσιν στέργοντ' έχη.
Ευριπίδου
Είναι ευτυχισμένη η γυναίκα που έχει άνδρα να την αγαπά.
Σοφοκλέους Φαίδρα
Σύγγνωτε κανάσχεσθε σιγώσαι. Το γάρ γυναιξίν αισχρόν εύ γυναίκα δεί στέγειν.
Συμφωνήστε και μην βγάζετε άχνα. Τα αισχρά των γυναικών η γυναίκα πρέπει να τα καταχωνιάζει με επιμέλεια.
Ευριπίδου Αλόπη
Τι δήτα μοχθείν δεί γυνακείον γένος φρενούντας; Αι γάρ εύ τεθραμμένον πλέον σφάλλουσιν οίκους των παρημελημένων.
Ποιος αλήθεια ο λόγος να μοχθούμε στις γυναίκες για να βάλουμε μυαλό; Οι καλοαναθρεμμένες πιο πολύ τα σπίτια καταστρέφουν από τις παραμελημένες.
Ευριπίδου Αντιόπη
Ου σωφρονίζειν έμαθον, αιδείσθαι δε χρή γύναι το λίαν και φυλάσσεσθαι φθόνον.
Δεν έμαθα με τιμωρίες να συνετίζω πρέπει να δείχνεις σεβασμό, γυναίκα, πολύ και να φυλάγεσαι από το φθόνο.
Φιλήμονος
Αγαθής γυναικός εστιν, ώ Νικοστράτη, μη κρείττον είναι τανδρός αλλ' υπήκοον. Γυνή δε νικώσ' άνδρα κακόν εστιν μέγα.
Η καλή γυναίκα, Νικοστράτη, δεν ζητεί να είναι ανώτερη από τον άνδρα, αλλά υπακούει. Είναι συμφορά μεγάλη η γυναίκα που τον άνδρα διατάζει.
Σοφοκλέους Ακρίσιος
Άλλως τε καί κόρη τε καργεία γένος, αίς κόσμος η σιγή τε καί τά παύρ' έπη.
Άλλωστε είναι και κόρη και κατάγεται από το Άργος, όπου η σιωπή και τα λίγα λόγια είναι της γυναίκας κόσμημα.
Ευριπίδου Ανδρομάχη (930)
Κακών γυναικών είσοδοί μ' απώλεσαν.
Των κακών γυναικών οι επισκέψεις με κατέστρεψαν.
Υπερείδου
Κυριεύειν δεί των εκευθέρων γυναικών.
Των ελευθέρων γυναικών εμείς πρέπει να είμαστε τα αφεντικά.
Επιχάρμου
Σώφρονος γυναικός αρετά τον συνόντα μη' δικείν άνδρα.
Η αρετή της φρόνιμης γυναίκας είναι να μην απατά τον άνδρα της.
Δημοκρίτου
Υπό γυναικός άρχεσθαι ύβρις ανδρί εσχάτη.
Η πιο μεγάλη προσβολή για τον άνδρα είναι να τον κυβερνάει η γυναίκα του.
Ιπποκράτους
Αλλ' όμως χρήιζει γυνή σωφρονίζοντος. Έχει γάρ φύσο και το ακόλαστον εν εωυτή, όπερ ει μη καθ' ημέρην επικόπτοιτο, ως τά δένδρεα καθυλομανεί.
Η γυναίκα χρειάζεται πάντα να έχει κάποιον να την κρατάει σε θεογνωσία. Γιατί έχει μέσα της εκ φύσεως το ακόλαστο, που, αν δεν ψαλιδίζεται κάθε ημέρα, θρασομανάει σαν τα δένδρα.
Σωκράτους
Τούς μέν άνδρας τοίς της πόλεως νόμοις δεί πείθεσθαι, τάς δε γυναίκας τοίς των συνοικούντων ανδρών ήθεσι.
Οι άνδρες πρέπει να πειθαρχούν στους νόμους της πόλης και οι γυναίκες στα ήθη των συζύγων τους.
Ησιόδου Έργα (373)
Μηδέ γυνή σε νόον πυγοστόλος εξαπατάτω, αιμύλα κωτίλλουσα, τεήν διφώσα καλίην.
Κοίτα να μην σου πάρει τα μυαλά γυναίκα που κουνάει τα πισινά της και φλυαρεί απατηλά γλυκόλογα ζητώντας την δική σου την φωλιά να πάρει.
Ευριπίδου Ορέστης (108)
Εις όχλον έρπειν παρθένοισιν ου καλόν.
Δεν αρμόζει στις παρθένες μέσα στον όχλο να γυρνούν.
Του αυτού Σθενέβοια
Κομίζετ' είσω τήνδε. Πιστεύειν δε χρή γυναικί μηδέν όστις εύ φρονεί βροτών.
Μέσα φέρτε την αυτήν. Φρόνιμος ποτέ κανένας τις γυναίκες μην πιστεύει.
Πλουτάρχου γαμικά παραγγέλματα
Αι βουλόμεναι μάλλον ανοήτων κρατείν ανδρών ή φρονίμων ακούειν εοίκασιν τοίς εν οδώ βουλομένοις μάλλον οδηγείν τυφλούς ή τοίς γιγνώσκουσιν ακολουθείν και βλέπουσιν.
Οι γυναίκες εκείνες που προτιμούν να εξουσιάζουν άνδρες ανόητους και όχι να υπακούουν σε άνδρες συνετούς μοιάζουν με εκείνους που προτιμούν στον δρόμο να οδηγούν τυφλούς και όχι με εκείνους που γνωρίζουν να ακολουθούν και βλέπουν.
Πλάτωνος Προς Γυναίκας Επιστολή
Ω βδελυραί και τολμηραί καναίσχυνται, υμείς γυναίκες, και μιαραί και παμμίαραι και μιαρώταται, πόθεν γυναικών με προσέβαλον, ω μιαρών μιαρώταται; Μων αξιοίτε φενακισάσαις εμού απαλλαγήναι αζήμιαις, και ταύτ' εμού βακτηρίαν έχοντος; Θιασώται του ληρείν και παραπαίειν, διαρραγείητε, ως μόθουσες ει και φύσει κόβαλοι, αίτινες φενακίζετε, φράσατε δ' ούπω τετλήκατε ημίν. Ευφημείν χρη και μη φλαύρον, μηδέν γρύζειν, αλλ' ολολύζειν. Τοις ταις γυναιξί φράσατε σιγάν, τους τε κοπρώνας και τας λαύρας καιναίς πλίνθοισιν ανοικοδομείν, και τους πρωκτούς επικλείειν. Εξώλης απόλοιτε, ει μη παύσαισθε βακίζουσαι. Ως επιτετρίψεσθε, ω γυναίκες, αυτίκα απαξάπαντας καταμεμυττωτευμένας. Αλλ' ω Κρονικαίς λήμαις όντως λημούσες τας φρένας άμφω, πληγάς λήψεσθε υφ' ημών. Αιβοί!
Ευριπίδου Ιππόλυτος (664)
Να χαθείτε. Ποτέ δεν θα χορτάσω να μισώ τις γυναίκες, κι ας μου πούνε πως πάντα το ίδιο κοπανάω. Γιατί πάντα κι αυτές είναι κακές. Ή βγαίνει κάποιος τώρα να τις μάθει φρόνιμες να είναι ή αλλιώς και εμένα να με αφήσει στην μύτη τους να μπαίνω πάντα.
Μενάνδρου
Συνήθειο της γυναίκας είναι να εμπιστεύεται στα λόγια.
Μενάνδρου
Είναι άπιστη η φύση της γυναίκας.
Ευριπίδου Μήδεια (263)
Η γυναίκα στ' άλλα είναι πλάσμα που ζαρώνει από τον φόβο δειλή στην μάχη και δειλή τα' άρματα να βλέπει. Μα αν η τύχει και την αδικήσεις στο κρεβάτι, δεν υπάρχει πιο σατανική ψυχή να σε εξοντώσει.
Ευριπίδου Εκάβη (1178)
Όποιος πριν απλό εμένα τα εξ αμάξης έψαλε στις γυναίκες ή τώρα τις κακολογεί ή πάλι πρόκειται στο μέλλον να τους τα ψάλει, όλα αυτά μαζί εγώ σε μια φράση θα τα πω: τέτοιο μελέτι ούτε η θάλασσα ούτε η στεριά εγέννησε ποτέ. Ο παθός τα ξέρει.
Ευριπίδου Μελανίππη
Εκτός από την μάνα μου όλη την φάρα των θηλυκών μισώ.
Ευριπίδου Δανάη
Η γυναίκα σαν φύγει από το πατρικό το σπίτι δεν είναι των γονιών, αλλά του ανδρός της.
Ευριπίδου Αίολος
Όποιος την γυναίκα πάψει να κακολογεί θα είναι ένας ταλείπωρος και ΄λοχι γνωστικός.
Ευριπίδου Ανδρομάχη
Πολλούς τρόπους μπορεί να σοφιστείς: γυναίκα είσαι!
Ευριπίδου Αιγεύς
Οι γυναίκες των δειλών ανδρών είναι θρασύστομες.
Ευριπίδου Ανδρομάχη (94)
Στις γυναίκες πάντα αρέσει να λένε και να ξαναλένε τα κακά που υποφέρουν.
Ευριπίδου Ανδρομάχη (181)
Οι γυναίκες είναι πλάσματα με ζήλεια στην ψυχή και προ παντός μισούν η μία την άλλη, όταν έχουν δύο τον ίδιο άνδρα.
Ευριπίδου Ανδρομάχη (296)
Το πιστεύω. Και είναι φανερό πως οι θεοί έδωσαν στους ανθρώπους γιατρικά για τα άγρια ερπετά και για την κακή γυναίκα που ξεπερνάει την οχέντρα και την φωτιά γιατρικό δεν μπόρεσε κανείς να εύρη ακόμη. Τόσο μεγάλη συμφορά είμαστε εμείς (οι γυναίκες) για τους ανθρώπους!
Ευριπίδου Βελλερεφόντης
Είσαι και τα δύο: και παγκάκιστη και γυναίκα! Τι όνειδος πιο μεγάλο απ' αυτό θα μπορούσε κανείς να εκστομίσει;
Ευριπίδου Δανάη
Έλεγαν κάποτε για μάς και μάς επαινούσαν: πως εμείς οι γυναίκες έχουμε ικανότητα στην πανουργία, ενώ οι άνδρες στο κοντάρι ευστοχούν. Μα, αν ο δόλος έκρινε την νίκη, θα είχαμε εμείς την εξουσία των ανδρών.
Ευριπίδου Ινώ
Αλοίμονο! Πόσο πιο δυστυχέστερο από τους άνδρες επλάστηκε των γυναικών το γένος! Στα ωραία υπολείπεται πολύ, στ' άσχημα υπερέχει!
Ευριπίδου Ινώ
Ω θνητά πράγματα, ω γυναικεία ψυχή, τι φοβερή αρρώστια κουβαλάμε, την Αφροδίτη!
Ευριπίδου Ιφιγένεια εν Ταύροις
Οι γυναίκες είναι φοβερές να σοφίζονται τεχνάσματα!
Ευριπίδου Οιδίπους
Η γυναίκα δείχνεται χειρότερη και από τον κάκιστον άνδρα, έστω και αν αυτή είναι προκομμένη.
Ευριπίδου Μήδεια (230)
Από όλα τα έμψυχα που έχουν λογικό, εμείς οι γυναίκες είμαστε το αθλιώτερο πλάσμα, γιατί πρέπει πρώτα με χρήματα πολλά να αγοράσουμε έναν άνδρα να τον πάρουμε αφέντη του κορμιού μας. Αυτό πια είναι από όλα τα κακά το οδυνηρότερο!
Ευριπίδου Ιππόλυτος (616)
Ω Ζευ, γιατί κίβδηλο κακό για τους ανθρώπους έφερες, τις γυναίκες στο φως του ήλιου; Αν ήθελες το γένος των ανθρώπων να σπείρεις, δεν έπρεπε να το χαρίσεις από την κοιλιά των γυναικών, αλλά να μπορούσαν οι θνητοί, τοποθετώντας στους ναούς σου ή χαλκό ή σίδερο ή μια ποσότητα χρυσού, με αυτό το τίμημα να αγοράζουν σπέρμα για απογόνους.
Ευριπίδου Μελέαγρος
Μισώ τις γυναίκες… και απ' όλες πιο πολύ εσένα που όλα πονηρά τα κάνεις και έπειτα γλυκομιλείς.
Ευριπίδου Μήδεια
Γυναίκες είμαστε: εντελώς αδέξιες για τα καλά! Σοφώτατες μαστόρισες για όλα τα κακά!
Ευριπίδου Μήδεια
Και συ θα συμφωνούσες, έτσι, αν δεν σε έτρωγεν η ζήλεια. Αλλά φθάνετε στο σημείο οι γυναίκες όταν καλά τα πάτε στο συζυγικό κρεβάτι, να νομίζετε πως έχετε τα πάντα.
Ευριπίδου Ορέστης
Πάντα αφορμή για συμφορές είναι οι γυναίκες, για να ρίχνουν τους άνδρες μέσα στην δυστυχία!
Ευριπίδου Φοίνισσαι
Φιλοκατήγορο από φυσικού του το θηλυκό το γένος, μικρή αφορμή για κατηγορία είναι αρκετή, για να εύρουν οι γυναίκες και να πουν ένα σωρό. Νιώθουν μεγάλην ευχαρίστηση να μην πουν λόγο καλό η μια για την άλλη.
Αλέξιδος
Πιο ξεδιάντροπο θηρίο από την γυναίκα δεν υπάρχει. Από λόγου μου το ξέρω.
Ησιόδου (Έργα 375)
Τι γυναίκα να εμπιστεύεσαι, τι κλέφτη, το ίδιο είναι.
Μενάνδρου
Πίστη δεν φυτρώνει στης γυναίκας την καρδιά.
Ευριπίδου Αύγη
Γυναίκες είμαστε! Αλλού από φόβο την παθαίνουμε και αλλού στο θράσος κανείς δεν μάς ξεπερνά.
Αλέξιδος
Τίποτε ούτε κάστρο ούτε χρήματα δεν είναι τόσο δύσκολο να φυλαχτούν όσο η γυναίκα.
Μενάνδρου
Τότε πρέπει προ παντός να φοβάσαι τις γυναίκες όταν σε πλανεύουν με τα λόγια τα γλυκά.
Μενάνδρου
Πολύ χειρότερο είναι να πειράξεις γριά γυναίκα παρά σκύλλα.
Μενάνδρου
Εκ φύσεως είναι η γυναίκα πλάσμα ατίθασο και αψύ.
Ησιόδου Θεογονία (591)
Ολέθρια είναι η ρίζα της. Και η φάρα των γυναικών, μεγάλη συμφορά με τους θνητούς ανθρώπους κατοικεί, ασύμφορη στην φτώχεια την καταραμένη, βολική για τους χορτάτους.
Αντιφάνους
Τούτο μόνον εγώ πιστεύω σχετικά με την γυναίκα: πως δεν θα αναστηθεί, όταν πεθάνει. Σε όλα τα άλλα απιστώ μέχρις ότου πεθάνει.
Ησιόδου (Έργα 57)
Θα τους δώσω ένα κακό (τις γυναίκες) για την φωτιά που πήραν χάρισμα, ένα κακό που όλοι μ' αυτό θα αναγαλλιάσουν από τα βάθη της καρδιάς τους την συμφορά την δική τους αγαπώντας.
Στο αυτό (67, 77, 7)
Να βάλει μέσα μια αναιδέστατη ψυχή και δόλιο χαρακτήρα απατηλό.
Ο ψυχοπομπός Ερμής ο Αργειοφόντης της έβαλε στα στήθια της το ψέμα και τα γλυκόλογα και δόλιο χαρακτήρα.
Σοφοκλέους Επίγονοι
Ω εσύ γυναίκα, που τόλμησες τα πάντα και κάτι πιο πολύ: Άλλη χειρότερη από την γυναίκα δεν υπάρχει στους ανθρώπους συμφορά ούτε ποτέ θα υπάρξει.
Αντιφάνους
Άνθρωπος που υποφέρει φοβερά από τα μάτια πάμπολλες δοκιμάζει συμφορές πλην έχει και ένα καλό, ότι δεν βλέπει γυναίκα ετούτον τον καιρό.
Σοφοκλέους
Η αντρογυναίκα δείχνει πως το σπίτι είναι ορφανό!
Ευριπίδου Ιππόλυτος
Θησέα, αν είσαι γνωστικός, σε συμβουλεύω το καλύτερο: και την αλήθεια όταν σου λέγει, μην πιστεύεις την γυναίκα.
Μενάνδρου Υποβολιμαίος
Στην θάλασσα και στην στεριά είναι πολλά θηρία. Μα από όλα φοβερότερο είναι η γυναίκα!
Ευριπίδου Φοίνιξ
Η γυναίκα είναι από το χειρότερο κακό.
Μενάνδρου
Γυναίκες όπου υπάρχουν εκεί είναι όλα τα κακά.
Μενάνδρου
Το έχει για κακό η γυναίκα μιαν αλήθεια να σου πει.
Αγαθής γυναικός εστι μη κρείττονα είναι του ανδρός, αλλ' υπήκοον. Γυνή δε νικώσ' άνδρα κακόν εστι μέγα.
Καλή σύζυγος είναι εκείνη που είναι υπήκοος του ανδρός και όχι εκείνη που εξουσιάζει τον άνδρα. αυτή είναι μέγα κακόν.
Φιλήμων αδήλων απόσπασμα 44
Αθάνατόν εστι κακόν αναγκαίον γυνή.
Η γυναίκα είναι το αιώνιο αναγκαίο κακό.
Φιλήμων αδήλων απόσπασμα 103
Αντί γαρ πυρός πυρ άλλο μείζον ηδέ δυσμαχώτερον έβλαστον αι γυναίκες.
Στον κόσμο αυτό το χειρότερο και πιο δυσκολοκαταμάχητο κακό από τη φωτιά είναι οι γυναίκες.
Ευρυπίδης απόσπασμα 544
Βίον καλόν ζης, αν γυναίκα μη έχης.
Καλή ζωή περνάς αν δεν έχει γυναίκα.
Μένανδρος Γνώμαι Μονόστιχοι 78
Γυναίκες, ες μεν εσθλ' αμηχανώταται, κακών δε πάντων τέκτονες σοφώτατοι.
Οι γυναίκες είναι τα πιο ανίκανα πλάσματα για το καλό, ενώ για το κακό είναι τα πιο ικανά και τα πιο σοφά.
Ευριπίδης Μήδεια 408
Γυναιξί κόσμον η σιγή φέρει.
Η σιγή είναι στολίδι για τις γυναίκες.
Σοφοκλής Αίας 293
Γυνή γαρ εξελθούσα πατρώων δόμων ου των τεκτόνων εστίν, αλλά του λέχους.
Μόλις η γυναίκα αποχωριστεί το πατρικό της σπίτι, δεν ανήκει πια στους γονείς της, αλλά στον άνδρα της.
Ευριπίδης απόσπασμα
Γυνή γυναικί σύμμαχος πέφυκέ πως.
Από τη φύση της η γυναίκα έχει ως σύμμαχο τη γυναίκα.
Ευριπίδης απόσπασμα
Γυνή πολλά ανδρός οξυτέρη προς κακοφρηδμοσύνη.
Η γυναίκα είναι πολύ ικανότερη από τον άνδρα στο να κάνει κακά σχέδια.
Δημόκριτος D.K. 273
Γυνή τε πάντων αγριώτατον κακόν.
Από όλα τα κακά το πιο φοβερό είναι η γυναίκα.
Ευριπίδης απόσπασμα
Επίφθονον τοι χρήμα θηλείας φρενός.
Το μυαλό της γυναίκας ρέπει στο φθόνο
Ευριπίδης Ανδρομάχη 181
Ηδονή δε τις γυναιξί μηδέν υγιές αλλήλας λέγειν.
Ευχαριστιούνται οι γυναίκες με το να μη λένε τίποτα καλό η μία για την άλλη.
Ευριπίδης απόσπασμα
Καίτοι τι λογίζομ' ο κακοδαίμων προσδοκών χάριν παρά γυναικός κομιείσθαι; Μη μόνον κακόν τι προσλάβοιμι, και κάλλιστ' έχει.
Αλλά, όμως, τι σκέφτομαι ο δύστυχος και περιμένω να κερδίσω την ευγνωμοσύνη κάποιας γυναίκας; Να μην πάθω τουλάχιστον κάποιο κακό, κι όλα θα είναι ωραία.
Μένανδρος απόσπασμα
Κόσμος ολιγομυθίη γυναικί.
Στολίδι για τις γυναίκες είναι να λένε λίγα λόγια.
Δημόκριτος D.K. 274
Λύχνου σβεσθέντος πάσα γυνή Λαΐς.
Όταν σβήσουν τα φώτα, όλες οι γυναίκες είναι σαν τη Λαΐδα (πόρνες).
Απόσπασμα
Μιμείσθαι θέλει γυνή τον άνδρα.
Η γυναίκα θέλει να μιμείται τον άνδρα.
Ευριπίδης Ηλέκτρα 1037
Όπου γυναίκες εισί, πάντ' εκεί κακά.
Όπου υπάρχουν γυναίκες, όλα εκεί είναι κακά.
Μένανδρος Γνώμαι Μονόστιχοι 57
Όρατ' άπιστον ως γυναικείον γένος.
Κοιτάξτε πόσο άπιστο είναι το γυναικείο φύλο.
Ευριπίδης Ιφιγένεια εν Ταύροις 1298
Όρκους εγώ γυναίκός εις ύδωρ γράφω.
Τους όρκους της γυναίκας εγώ τους θεωρώ ανύπαρκτους.
Σοφοκλής απόσπασμα 742
Ουδέν εστι θηρίον γυναικός αμαχώτερον.
Δεν υπάρχει θηρίο πιο ακαταμάχητο από τη γυναίκα.
Αριστοφάνης Λυσιστράτη 1014
Ουδέν ούτω δεινόν, ως γυνή, κακόν.
Κανένα κακό δεν είναι τόσο τρομερό όσο η γυναίκα.
Ευριπίδης απόσπασμα
Ουκ εν γυναικί φύεται πιστή χάρις.
Στης γυναίκας την καρδιά δεν ξεφυτρώνει πιστή ευγνωμοσύνη.
Μένανδρος απόσπασμα
Ουκ εστ' αναισχυντότερον ουδέν θηρίον γυναικός.
Δεν υπάρχει πιο αδιάντροπο θηρίο από τη γυναίκα.
Άλεξις απόσπασμα
Ουκ έστιν ούτε τείχος ούτε χρήματα ουτ' άλλο δυσφύλακτον ουδέν ως γυνή.
Τίποτα, ούτε φρούριο ούτε χρήματα, δεν είναι πιο δύσκολο από τη γυναίκα για να φυλαχτεί.
Άλεξις απόσπασμα
Ου πάνυ είωθ' αληθές ουδέ εν λέγειν γυνή.
Καθόλου η γυναίκα δε συνηθίζει να λέει ούτε μια αλήθεια.
Μένανδρος απόσπασμα
Οφθαλμιών άνθρωπος ισχυρώς κακά πάμπολλα πάσχων εν αγαθόν πάσχει μόνον, ότι ουχ ορά γυναίκα τούτον τον χρόνον.
Ο άνθρωπος που υποφέρει πάρα πολύ από τα μάτια του, ενώ αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα, έχει μόνο ένα καλό, ότι δηλαδή αυτό το διάστημα δε βλέπει καμιά γυναίκα.
Αντιφάνης απόσπασμα
Πάντων οσ' έμψυχα και γνώμην έχει, γυναίκες εσμέν αθλιώτατον φυτόν.
Από όλα τα έμψυχα όντα, που έχουν λογική, εμείς οι γυναίκες είμαστε το πιο εξαθλιωμένο πλάσμα.
Ευριπίδης απόσπασμα
Πιθανός άγαν ο θήλυς όρος επιμένεται ταχύπορος.
Πολύ γρήγορα όσα λέει η γυναίκα εξανεμίζονται.
Αισχύλος Αγαμέμνων 485
Πλην της τεκούσης θήλυ παν μισώ γένος.
Εκτός από τη μάνα μου, μισώ όλες τις γυναίκες.
Ευριπίδης απόσπασμα
Πολλών κατά γην και κατά θάλασσαν θηρίων μέγιστον εστι θηρίον γυνή.
Πολλά είναι τα θηρία στην ξηρά και στη θάλασσα, αλλά το πιο τρομερό από όλα είναι η γυναίκα.
Μένανδρος απόσπασμα
Πολύ χείρον εστιν ερεθίσθαι γραυν ή κύνα.
Είναι πολύ χειρότερο να νευριάσεις μια γριά γυναίκα παρά μια σκύλα.
Μένανδρος απόσπασμα
Σμικράς δ' αφορμάς ην λάβωσιν των ψόγων, πλείους επεισφέρουσιν.
Εάν βρουν οι γυναίκες μικρή αφορμή για κατηγορίες, λένε ακόμη ένα σωρό.
Ευριπίδης απόσπασμα
Της δ' αύτε κακής γυναικός ου ρίγιον άλλον.
Δεν υπάρχει τίποτα ψυχρότερο από την κακή γυναίκα.
Σοφοκλής απόσπασμα
Τότε τας γυναίκας δεδιέναι μάλιστα δει, όταν τι περιπλάττωσι τοις χρηστοίς λόγοις.
Τότε πρέπει να φοβούμαστε περισσότερο τις γυναίκες όταν μας γεμίζουν με γλυκά λόγια.
Μένανδρος απόσπασμα
Υπό γυναικός άρχεσθαι ύβρις είη αν ανδρί εσχάτη.
Για έναν άνδρα το να εξουσιάζεται από γυναίκα είναι η μεγαλύτερη κακοποίηση.
Δημόκριτος D.K. 111
Φιλόψογον δε χρήμα θηλειών έφυ.
Από τη φύση τους οι γυναίκες αγαπούν το να ψεγαδιάζουν.
Ευριπίδης Φοίνισσαι 198
Χωρίς γυναίκας θεός εποίησε νόον.
Χωρίς μυαλό έπλασε ο θεός τις γυναίκες.
Σιμωνίδης απόσπασμα
By Abu Musab al-Zarkawi
_________________________________________
Απάντηση του Π
Πολύ ενδιαφέρουσα η συλλογή - αλλά όταν βάζεις σχόλιο σε ένα ποστ μετά από δύο μήνες, ποιος περιμένεις να το δει αν δεν το επισημάνεις με σχόλιο στο πιο πρόσφατο ποστ; Eγώ το είδα σήμερα τυχαία, καθώς έψαχνα να βρω κάτι άλλο. Θα ήταν επίσης πιο πρακτικό (και πιο τίμιο) το "Abu Musab al-Zarkawi" να είναι link, αν μη τι άλλο για να σε ειδοποιήσω ότι σε είδα και σου απαντώ (αν σε ενδιαφέρει ο διάλογος και όχι οι επιθέσεις αυτοκτονίας).
Mερικές παρατηρήσεις.
1. Φαίνεται να πρόκειται για μια έτοιμη απάντηση που την περιφέρεις όπου δεις κάτι που σου φαίνεται σχετικό. Tο λέω αυτό γιατί πολλά κακά μπορεί να έχουμε, "ρατσιστές ελληναράδες αντισημίτες", όμως, δεν είμαστε. H απάντησή σου θα είχε νόημα αν απευθυνόταν προς κάποιους που το blog τους είναι αφιερωμένο σε πόλεμο κατά του χριστιανισμού και υπέρ της αρχαιολατρείας – το δικό μας προφανώς δεν είναι έτσι.
2. (Aν έχεις διάθεση, πήγαινε και στο ποστ "Aνατομία ενός σχολίου" γιατί ορισμένες από τις εκεί απαντήσεις αφορούν και εσένα.) Eν συντομία:
Eίναι πασίγνωστο ότι οι προκαταλήψεις κατά της γυναίκας είναι παγκόσμιο και διαχρονικό φαινόμενο, αλλά το θέμα του ποστ ήταν η θέση της γυναίκας στη Bίβλο και μόνον. Oυδέποτε έγραψα ότι το παρουσιάζω σε αντιδιαστολή με άλλες θρησκείες ή κοινωνίες. Έτσι το αν αλλού ή άλλοτε υπήρχαν ίδιες ή και χειρότερες αντιλήψεις είναι παντελώς άσχετο με το στόχο του συγκεκριμένου ποστ, που ανήκει σε μια σειρά κειμένων για τη Bίβλο. Kαλό είναι, όταν απαντάτε σε ένα κείμενο, να απαντάτε σε αυτά που γράφει και όχι σε ανύπαρκτα φαντάσματα. Eπί αυτών που έγραψα για τη Bίβλο έχεις κάποια διαφωνία;
3. Πολλά από τα αποσπάσματα που παραθέτεις είναι από θεατρικά έργα, άρα όχι απαραίτητα άποψη του συγγραφέα ή της εποχής του αλλά ενός χαρακτήρα του έργου, που μπορεί να αναδεικνύεται και ως χαρακτήρας μελανός. O Eυριπίδης π.χ. είναι με το μέρος της Hλέκτρας, της Iφιγένειας και της Mήδειας, όχι με το μέρος αυτών που τους βάζει να λένε όσα λένε εναντίον τους - και είναι πολύ αστείο που τα περισσότερα από τα αποσπάσματα προέρχονται από τον Eυριπίδη! (Kατά σύμπτωση, στο ίδιο ποστ υπάρχουν σχόλιά μου για τη Mήδεια: τα διάβασες;)
4. Aνεξάρτητα από το παραπάνω, τα αποσπάσματα αυτά δείχνουν τι πίστευαν κάποιοι ή και τι ήταν κοινωνικά σύνηθες στην αρχαία Eλλάδα. Aν εξαιρέσεις ορισμένους γελοίους αρχαιόπληκτους, ουδείς ζητάει ή επιβάλλει σήμερα να ακολουθήσουμε τα παραδείγματα αυτά. Yπάρχει επομένως μεγάλη διαφορά μεταξύ αυτών που παραθέτεις και των αναλόγων από τη Bίβλο, επειδή τη δεύτερη αρκετοί (επίσημο καθεστώς, μάλιστα, όχι απλώς αρκετοί) επιμένουν να την παίρνουν κατά γράμμα και να την επιβάλλουν ως θεόπνευστο ηθικό οδηγό για τα πάντα. Kανένας δεν μας βάζει σήμερα να ορκιζόμαστε στα γραπτά του Φωκυλίδη, κανένας δεν μας κρίνει με γνώμονα τις ρήσεις του Mενάνδρου, κανένας δεν απαιτεί να ρυθμίζουμε τη ζωή μας με βάση τις απόψεις του Επιχάρμου, κανένας δεν αντιδρά στο χτίσιμο τζαμιού κραδαίνοντας τον Hσίοδο, κανένας δεν αρνείται να παντρέψει ή να κηδέψει ανθρώπους που δεν πιστεύουν στον Δημόκριτο και κανένας δεν αποδίδει τιμές αρχηγού κράτους σε φανάρια από αρχαιοελληνικούς τόπους λατρείας. Σαφές;
__________________________________________________
Υ.Γ. του cyrusgeo
Επί της ουσίας απαντά ο Π. Εγώ θα σταθώ μόνο στη φράση του σχολιαστή "ρατσιστές ελληναράδες αντισημίτες", κι αυτό γιατί είναι σαφές πως αναφέρεται σ’ εμάς.
Φίλε ανώνυμε σχολιαστή, όταν μπαίνεις στον κόπο να διατυπώνεις γενικές κρίσεις για έναν άνθρωπο, καλό θα ήταν, αν μη τι άλλο, να έχεις διαβάσει τουλάχιστον κάποια κείμενά του, ώστε να έχεις κατανοήσει τις απόψεις του πάνω στα θέματα που σε ενδιαφέρουν. Το παρόν μπλογκ βρίσκεται "στον αέρα" από το Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους, και ήδη περιέχει πάνω από 80 ποστ, όλα ανοιχτά σε ανάγνωση και σχολιασμό. Αν έμπαινες στον κόπο να ξεφυλλίσεις, έστω, τα αρχεία των περασμένων μηνών, δεν θα έκανες αυτή την άστοχη εισαγωγή στο (ενδιαφέρον, το τονίζω) σχόλιό σου. Έστω και τώρα, όμως, σε παρακαλώ να διαβάσεις ποστ όπως τα Ουμπέρτο Έκο και Καρατζαφέρης και Οι θρησκευτικές ρίζες του αντισημιτισμού, για να διαπιστώσεις ιδίοις όμμασι αν εκεί εκφράζονται απόψεις που θα μπορούσαν να ανήκουν σε "ρατσιστές ελληναράδες αντισημίτες".
____________________________________________
Σχόλιο του Abu Musab al-Zarkawi
Οι ρατσιστές ελληναράδες αντισημίτες βλέπουν μόνο την ακίδα στην "εβραϊκή" Παλαιά Διαθήκη και όχι το παλούκι στο δικό τους μάτι.
Γνωμικά αρχαίων για τις γυναίκες
Ανεξάντλητη γνώση για το "κακό" που ακούει στο όνομα ΓΥΝΑΙΚΑ από τους αρχαίους ημών προγόνους.
Φωκυλίδου
Και τόδε Φωκυλίδω. Τετόρων από τώνδε γένοντο φύλα γυναικείων, ή μέν κυνός, ή δέ μελίσσης, ή δέ συός βλοσυρής, ή δ' ίππου χαιτηέσσης. Εύφορος ήδε, ταχεία, περίδρομος, είδος αρίστη. Ή δε συός βλοσυρής ούτ' άρ κακή ουδέ μέν εσθλή. Ή δε κυνός χαλεπή τε καί άγριος. Ή δέ μελίσσης οικονόμος τ' αγαθή και επίσταται εργάζεσθαι. Ής εύχου, φίλ' εταίρε, λαχείν γάμου ιμερόεντος.
Και αυτό του Φωκυλίδη: από τα τούτα τα τέσσερα γεννήθηκαν των γυναικών τα είδη: το ένα από σκύλα, από μέλισσα το άλλο, από γουρούνα βλοσυρή το τρίτο και τέλος τ' άλλο από φοράδα με μεγάλη χαίτη. Τούτου του τελευταίου είδους οι γυναίκες είναι εύφορες, γρήγορες, κοσμογυρίστρες, ωραιότατες. Οι άλλες, από την βλοσυρή γουρούνα ούτε κακές, αλήθεια, ούτε και καλές αυτές από την σκύλα ατίθασες και άγριες. Οι άλλες από την μέλισσα είναι αγαθές και εργατικές, το σπίτι κυβερνούν. Να εύχεσαι, καλές μου φίλε, μια τέτοια να σου τύχει στον γάμο που τόσο ποθείς!
Ευριπίδου Κρήσσαις
Ου γάρ ποτ' άνδρα τον σοφόν γυναικί χρή δούναι χαλινούς ουδ' αφέντ' εάν κρατείν. Πιστόν γάρ ουδέν ετσιν, ει δε τίς κυρεί γυναικός εσθλής, ευτυχεί κακόν λαβών.
Ο γνωστικός άνδρας δεν πρέπει ποτέ να παραδώσει τα ηνία στην γυναίκα και, παρατώντας τα, ν ' αφήσει αυτή να κυβερνά. Δεν μπορείς εμπιστοσύνη να της έχεις. Και αν σου έλαχε καλή γυναίκα να έχεις, ευτυχείς βέβαια, μα συντροφιά με το κακό.
Μενάνδρου Υποβολιμαίου
Τά δεύτερ' αεί την γυναίκα δεί λέγειν, την δ' ηγεμονήνιαν των όλων τον άνδρ' έχειν. Οίκος δ' εν τώ τά πάντα πρωτεύει γυνή, ουκ έστιν όστις πώποτ' ουκ απώλετο.
Η γυναίκα πρέπει να πάντα να είναι δεύτερη. Τον πρώτο λόγο σε όλα να έχει ο άνδρας. Δεν είναι σπίτι που να κυβερνά η γυναίκα και στο τέλος να μην πήγε του χαμού.
Ευριπίδου Μελανίππη
Τίσασθε τήνδε. Και γάρ εντεύθεν νοσεί τά των γυναικών. Οί μέν ή παίδων πέρι ή συγγενείας ούνκ' ουκ απώλεσαν κακήν λαβόντες. Είτα τούτο τάδικον πολλαίς υπερρύηκε και χωρεί πρόσω, ώστ' εξίτηλος αρετή καθίσταται.
Τιμήστε την λοιπόν. Έτσι είναι που αρχίζουν και χαλάνε οι γυναίκες. Γιατί όσοι έπιασαν τις πομπές της γυναικός τους και, για χάρη συγγένειας ή για χάρη των παιδιών τους, έκαμαν το λάθος να μην την τιμωρήσουν, έγιναν αιτία να εκμεταλλευθούν πολλές το λάθος και έτσι το κακό όλο και προοδεύει σε σημείο που η αρετή πάει να σβήσει.
Ευριπίδου
Μοχθούμεν άλλως θήλυ φρουρούντες γένος. Ήτις γάρ αυτή μην πέφυκεν ένδος, τι δεί φυλάσσειν καξαμαρτάνειν πλέον;
Του κάκου ιδρωκοπούμε να φυλάττουμε τις γυναίκες. Αν δεν το έχει από το φυσικό της, ποιος ο λόγος να την φυλάττουμε και πιο πολύ να κολαζόμαστε;
Ευριπίδου
Γυναικί δ' όλβος ήν πόσιν στέργοντ' έχη.
Ευριπίδου
Είναι ευτυχισμένη η γυναίκα που έχει άνδρα να την αγαπά.
Σοφοκλέους Φαίδρα
Σύγγνωτε κανάσχεσθε σιγώσαι. Το γάρ γυναιξίν αισχρόν εύ γυναίκα δεί στέγειν.
Συμφωνήστε και μην βγάζετε άχνα. Τα αισχρά των γυναικών η γυναίκα πρέπει να τα καταχωνιάζει με επιμέλεια.
Ευριπίδου Αλόπη
Τι δήτα μοχθείν δεί γυνακείον γένος φρενούντας; Αι γάρ εύ τεθραμμένον πλέον σφάλλουσιν οίκους των παρημελημένων.
Ποιος αλήθεια ο λόγος να μοχθούμε στις γυναίκες για να βάλουμε μυαλό; Οι καλοαναθρεμμένες πιο πολύ τα σπίτια καταστρέφουν από τις παραμελημένες.
Ευριπίδου Αντιόπη
Ου σωφρονίζειν έμαθον, αιδείσθαι δε χρή γύναι το λίαν και φυλάσσεσθαι φθόνον.
Δεν έμαθα με τιμωρίες να συνετίζω πρέπει να δείχνεις σεβασμό, γυναίκα, πολύ και να φυλάγεσαι από το φθόνο.
Φιλήμονος
Αγαθής γυναικός εστιν, ώ Νικοστράτη, μη κρείττον είναι τανδρός αλλ' υπήκοον. Γυνή δε νικώσ' άνδρα κακόν εστιν μέγα.
Η καλή γυναίκα, Νικοστράτη, δεν ζητεί να είναι ανώτερη από τον άνδρα, αλλά υπακούει. Είναι συμφορά μεγάλη η γυναίκα που τον άνδρα διατάζει.
Σοφοκλέους Ακρίσιος
Άλλως τε καί κόρη τε καργεία γένος, αίς κόσμος η σιγή τε καί τά παύρ' έπη.
Άλλωστε είναι και κόρη και κατάγεται από το Άργος, όπου η σιωπή και τα λίγα λόγια είναι της γυναίκας κόσμημα.
Ευριπίδου Ανδρομάχη (930)
Κακών γυναικών είσοδοί μ' απώλεσαν.
Των κακών γυναικών οι επισκέψεις με κατέστρεψαν.
Υπερείδου
Κυριεύειν δεί των εκευθέρων γυναικών.
Των ελευθέρων γυναικών εμείς πρέπει να είμαστε τα αφεντικά.
Επιχάρμου
Σώφρονος γυναικός αρετά τον συνόντα μη' δικείν άνδρα.
Η αρετή της φρόνιμης γυναίκας είναι να μην απατά τον άνδρα της.
Δημοκρίτου
Υπό γυναικός άρχεσθαι ύβρις ανδρί εσχάτη.
Η πιο μεγάλη προσβολή για τον άνδρα είναι να τον κυβερνάει η γυναίκα του.
Ιπποκράτους
Αλλ' όμως χρήιζει γυνή σωφρονίζοντος. Έχει γάρ φύσο και το ακόλαστον εν εωυτή, όπερ ει μη καθ' ημέρην επικόπτοιτο, ως τά δένδρεα καθυλομανεί.
Η γυναίκα χρειάζεται πάντα να έχει κάποιον να την κρατάει σε θεογνωσία. Γιατί έχει μέσα της εκ φύσεως το ακόλαστο, που, αν δεν ψαλιδίζεται κάθε ημέρα, θρασομανάει σαν τα δένδρα.
Σωκράτους
Τούς μέν άνδρας τοίς της πόλεως νόμοις δεί πείθεσθαι, τάς δε γυναίκας τοίς των συνοικούντων ανδρών ήθεσι.
Οι άνδρες πρέπει να πειθαρχούν στους νόμους της πόλης και οι γυναίκες στα ήθη των συζύγων τους.
Ησιόδου Έργα (373)
Μηδέ γυνή σε νόον πυγοστόλος εξαπατάτω, αιμύλα κωτίλλουσα, τεήν διφώσα καλίην.
Κοίτα να μην σου πάρει τα μυαλά γυναίκα που κουνάει τα πισινά της και φλυαρεί απατηλά γλυκόλογα ζητώντας την δική σου την φωλιά να πάρει.
Ευριπίδου Ορέστης (108)
Εις όχλον έρπειν παρθένοισιν ου καλόν.
Δεν αρμόζει στις παρθένες μέσα στον όχλο να γυρνούν.
Του αυτού Σθενέβοια
Κομίζετ' είσω τήνδε. Πιστεύειν δε χρή γυναικί μηδέν όστις εύ φρονεί βροτών.
Μέσα φέρτε την αυτήν. Φρόνιμος ποτέ κανένας τις γυναίκες μην πιστεύει.
Πλουτάρχου γαμικά παραγγέλματα
Αι βουλόμεναι μάλλον ανοήτων κρατείν ανδρών ή φρονίμων ακούειν εοίκασιν τοίς εν οδώ βουλομένοις μάλλον οδηγείν τυφλούς ή τοίς γιγνώσκουσιν ακολουθείν και βλέπουσιν.
Οι γυναίκες εκείνες που προτιμούν να εξουσιάζουν άνδρες ανόητους και όχι να υπακούουν σε άνδρες συνετούς μοιάζουν με εκείνους που προτιμούν στον δρόμο να οδηγούν τυφλούς και όχι με εκείνους που γνωρίζουν να ακολουθούν και βλέπουν.
Πλάτωνος Προς Γυναίκας Επιστολή
Ω βδελυραί και τολμηραί καναίσχυνται, υμείς γυναίκες, και μιαραί και παμμίαραι και μιαρώταται, πόθεν γυναικών με προσέβαλον, ω μιαρών μιαρώταται; Μων αξιοίτε φενακισάσαις εμού απαλλαγήναι αζήμιαις, και ταύτ' εμού βακτηρίαν έχοντος; Θιασώται του ληρείν και παραπαίειν, διαρραγείητε, ως μόθουσες ει και φύσει κόβαλοι, αίτινες φενακίζετε, φράσατε δ' ούπω τετλήκατε ημίν. Ευφημείν χρη και μη φλαύρον, μηδέν γρύζειν, αλλ' ολολύζειν. Τοις ταις γυναιξί φράσατε σιγάν, τους τε κοπρώνας και τας λαύρας καιναίς πλίνθοισιν ανοικοδομείν, και τους πρωκτούς επικλείειν. Εξώλης απόλοιτε, ει μη παύσαισθε βακίζουσαι. Ως επιτετρίψεσθε, ω γυναίκες, αυτίκα απαξάπαντας καταμεμυττωτευμένας. Αλλ' ω Κρονικαίς λήμαις όντως λημούσες τας φρένας άμφω, πληγάς λήψεσθε υφ' ημών. Αιβοί!
Ευριπίδου Ιππόλυτος (664)
Να χαθείτε. Ποτέ δεν θα χορτάσω να μισώ τις γυναίκες, κι ας μου πούνε πως πάντα το ίδιο κοπανάω. Γιατί πάντα κι αυτές είναι κακές. Ή βγαίνει κάποιος τώρα να τις μάθει φρόνιμες να είναι ή αλλιώς και εμένα να με αφήσει στην μύτη τους να μπαίνω πάντα.
Μενάνδρου
Συνήθειο της γυναίκας είναι να εμπιστεύεται στα λόγια.
Μενάνδρου
Είναι άπιστη η φύση της γυναίκας.
Ευριπίδου Μήδεια (263)
Η γυναίκα στ' άλλα είναι πλάσμα που ζαρώνει από τον φόβο δειλή στην μάχη και δειλή τα' άρματα να βλέπει. Μα αν η τύχει και την αδικήσεις στο κρεβάτι, δεν υπάρχει πιο σατανική ψυχή να σε εξοντώσει.
Ευριπίδου Εκάβη (1178)
Όποιος πριν απλό εμένα τα εξ αμάξης έψαλε στις γυναίκες ή τώρα τις κακολογεί ή πάλι πρόκειται στο μέλλον να τους τα ψάλει, όλα αυτά μαζί εγώ σε μια φράση θα τα πω: τέτοιο μελέτι ούτε η θάλασσα ούτε η στεριά εγέννησε ποτέ. Ο παθός τα ξέρει.
Ευριπίδου Μελανίππη
Εκτός από την μάνα μου όλη την φάρα των θηλυκών μισώ.
Ευριπίδου Δανάη
Η γυναίκα σαν φύγει από το πατρικό το σπίτι δεν είναι των γονιών, αλλά του ανδρός της.
Ευριπίδου Αίολος
Όποιος την γυναίκα πάψει να κακολογεί θα είναι ένας ταλείπωρος και ΄λοχι γνωστικός.
Ευριπίδου Ανδρομάχη
Πολλούς τρόπους μπορεί να σοφιστείς: γυναίκα είσαι!
Ευριπίδου Αιγεύς
Οι γυναίκες των δειλών ανδρών είναι θρασύστομες.
Ευριπίδου Ανδρομάχη (94)
Στις γυναίκες πάντα αρέσει να λένε και να ξαναλένε τα κακά που υποφέρουν.
Ευριπίδου Ανδρομάχη (181)
Οι γυναίκες είναι πλάσματα με ζήλεια στην ψυχή και προ παντός μισούν η μία την άλλη, όταν έχουν δύο τον ίδιο άνδρα.
Ευριπίδου Ανδρομάχη (296)
Το πιστεύω. Και είναι φανερό πως οι θεοί έδωσαν στους ανθρώπους γιατρικά για τα άγρια ερπετά και για την κακή γυναίκα που ξεπερνάει την οχέντρα και την φωτιά γιατρικό δεν μπόρεσε κανείς να εύρη ακόμη. Τόσο μεγάλη συμφορά είμαστε εμείς (οι γυναίκες) για τους ανθρώπους!
Ευριπίδου Βελλερεφόντης
Είσαι και τα δύο: και παγκάκιστη και γυναίκα! Τι όνειδος πιο μεγάλο απ' αυτό θα μπορούσε κανείς να εκστομίσει;
Ευριπίδου Δανάη
Έλεγαν κάποτε για μάς και μάς επαινούσαν: πως εμείς οι γυναίκες έχουμε ικανότητα στην πανουργία, ενώ οι άνδρες στο κοντάρι ευστοχούν. Μα, αν ο δόλος έκρινε την νίκη, θα είχαμε εμείς την εξουσία των ανδρών.
Ευριπίδου Ινώ
Αλοίμονο! Πόσο πιο δυστυχέστερο από τους άνδρες επλάστηκε των γυναικών το γένος! Στα ωραία υπολείπεται πολύ, στ' άσχημα υπερέχει!
Ευριπίδου Ινώ
Ω θνητά πράγματα, ω γυναικεία ψυχή, τι φοβερή αρρώστια κουβαλάμε, την Αφροδίτη!
Ευριπίδου Ιφιγένεια εν Ταύροις
Οι γυναίκες είναι φοβερές να σοφίζονται τεχνάσματα!
Ευριπίδου Οιδίπους
Η γυναίκα δείχνεται χειρότερη και από τον κάκιστον άνδρα, έστω και αν αυτή είναι προκομμένη.
Ευριπίδου Μήδεια (230)
Από όλα τα έμψυχα που έχουν λογικό, εμείς οι γυναίκες είμαστε το αθλιώτερο πλάσμα, γιατί πρέπει πρώτα με χρήματα πολλά να αγοράσουμε έναν άνδρα να τον πάρουμε αφέντη του κορμιού μας. Αυτό πια είναι από όλα τα κακά το οδυνηρότερο!
Ευριπίδου Ιππόλυτος (616)
Ω Ζευ, γιατί κίβδηλο κακό για τους ανθρώπους έφερες, τις γυναίκες στο φως του ήλιου; Αν ήθελες το γένος των ανθρώπων να σπείρεις, δεν έπρεπε να το χαρίσεις από την κοιλιά των γυναικών, αλλά να μπορούσαν οι θνητοί, τοποθετώντας στους ναούς σου ή χαλκό ή σίδερο ή μια ποσότητα χρυσού, με αυτό το τίμημα να αγοράζουν σπέρμα για απογόνους.
Ευριπίδου Μελέαγρος
Μισώ τις γυναίκες… και απ' όλες πιο πολύ εσένα που όλα πονηρά τα κάνεις και έπειτα γλυκομιλείς.
Ευριπίδου Μήδεια
Γυναίκες είμαστε: εντελώς αδέξιες για τα καλά! Σοφώτατες μαστόρισες για όλα τα κακά!
Ευριπίδου Μήδεια
Και συ θα συμφωνούσες, έτσι, αν δεν σε έτρωγεν η ζήλεια. Αλλά φθάνετε στο σημείο οι γυναίκες όταν καλά τα πάτε στο συζυγικό κρεβάτι, να νομίζετε πως έχετε τα πάντα.
Ευριπίδου Ορέστης
Πάντα αφορμή για συμφορές είναι οι γυναίκες, για να ρίχνουν τους άνδρες μέσα στην δυστυχία!
Ευριπίδου Φοίνισσαι
Φιλοκατήγορο από φυσικού του το θηλυκό το γένος, μικρή αφορμή για κατηγορία είναι αρκετή, για να εύρουν οι γυναίκες και να πουν ένα σωρό. Νιώθουν μεγάλην ευχαρίστηση να μην πουν λόγο καλό η μια για την άλλη.
Αλέξιδος
Πιο ξεδιάντροπο θηρίο από την γυναίκα δεν υπάρχει. Από λόγου μου το ξέρω.
Ησιόδου (Έργα 375)
Τι γυναίκα να εμπιστεύεσαι, τι κλέφτη, το ίδιο είναι.
Μενάνδρου
Πίστη δεν φυτρώνει στης γυναίκας την καρδιά.
Ευριπίδου Αύγη
Γυναίκες είμαστε! Αλλού από φόβο την παθαίνουμε και αλλού στο θράσος κανείς δεν μάς ξεπερνά.
Αλέξιδος
Τίποτε ούτε κάστρο ούτε χρήματα δεν είναι τόσο δύσκολο να φυλαχτούν όσο η γυναίκα.
Μενάνδρου
Τότε πρέπει προ παντός να φοβάσαι τις γυναίκες όταν σε πλανεύουν με τα λόγια τα γλυκά.
Μενάνδρου
Πολύ χειρότερο είναι να πειράξεις γριά γυναίκα παρά σκύλλα.
Μενάνδρου
Εκ φύσεως είναι η γυναίκα πλάσμα ατίθασο και αψύ.
Ησιόδου Θεογονία (591)
Ολέθρια είναι η ρίζα της. Και η φάρα των γυναικών, μεγάλη συμφορά με τους θνητούς ανθρώπους κατοικεί, ασύμφορη στην φτώχεια την καταραμένη, βολική για τους χορτάτους.
Αντιφάνους
Τούτο μόνον εγώ πιστεύω σχετικά με την γυναίκα: πως δεν θα αναστηθεί, όταν πεθάνει. Σε όλα τα άλλα απιστώ μέχρις ότου πεθάνει.
Ησιόδου (Έργα 57)
Θα τους δώσω ένα κακό (τις γυναίκες) για την φωτιά που πήραν χάρισμα, ένα κακό που όλοι μ' αυτό θα αναγαλλιάσουν από τα βάθη της καρδιάς τους την συμφορά την δική τους αγαπώντας.
Στο αυτό (67, 77, 7)
Να βάλει μέσα μια αναιδέστατη ψυχή και δόλιο χαρακτήρα απατηλό.
Ο ψυχοπομπός Ερμής ο Αργειοφόντης της έβαλε στα στήθια της το ψέμα και τα γλυκόλογα και δόλιο χαρακτήρα.
Σοφοκλέους Επίγονοι
Ω εσύ γυναίκα, που τόλμησες τα πάντα και κάτι πιο πολύ: Άλλη χειρότερη από την γυναίκα δεν υπάρχει στους ανθρώπους συμφορά ούτε ποτέ θα υπάρξει.
Αντιφάνους
Άνθρωπος που υποφέρει φοβερά από τα μάτια πάμπολλες δοκιμάζει συμφορές πλην έχει και ένα καλό, ότι δεν βλέπει γυναίκα ετούτον τον καιρό.
Σοφοκλέους
Η αντρογυναίκα δείχνει πως το σπίτι είναι ορφανό!
Ευριπίδου Ιππόλυτος
Θησέα, αν είσαι γνωστικός, σε συμβουλεύω το καλύτερο: και την αλήθεια όταν σου λέγει, μην πιστεύεις την γυναίκα.
Μενάνδρου Υποβολιμαίος
Στην θάλασσα και στην στεριά είναι πολλά θηρία. Μα από όλα φοβερότερο είναι η γυναίκα!
Ευριπίδου Φοίνιξ
Η γυναίκα είναι από το χειρότερο κακό.
Μενάνδρου
Γυναίκες όπου υπάρχουν εκεί είναι όλα τα κακά.
Μενάνδρου
Το έχει για κακό η γυναίκα μιαν αλήθεια να σου πει.
Αγαθής γυναικός εστι μη κρείττονα είναι του ανδρός, αλλ' υπήκοον. Γυνή δε νικώσ' άνδρα κακόν εστι μέγα.
Καλή σύζυγος είναι εκείνη που είναι υπήκοος του ανδρός και όχι εκείνη που εξουσιάζει τον άνδρα. αυτή είναι μέγα κακόν.
Φιλήμων αδήλων απόσπασμα 44
Αθάνατόν εστι κακόν αναγκαίον γυνή.
Η γυναίκα είναι το αιώνιο αναγκαίο κακό.
Φιλήμων αδήλων απόσπασμα 103
Αντί γαρ πυρός πυρ άλλο μείζον ηδέ δυσμαχώτερον έβλαστον αι γυναίκες.
Στον κόσμο αυτό το χειρότερο και πιο δυσκολοκαταμάχητο κακό από τη φωτιά είναι οι γυναίκες.
Ευρυπίδης απόσπασμα 544
Βίον καλόν ζης, αν γυναίκα μη έχης.
Καλή ζωή περνάς αν δεν έχει γυναίκα.
Μένανδρος Γνώμαι Μονόστιχοι 78
Γυναίκες, ες μεν εσθλ' αμηχανώταται, κακών δε πάντων τέκτονες σοφώτατοι.
Οι γυναίκες είναι τα πιο ανίκανα πλάσματα για το καλό, ενώ για το κακό είναι τα πιο ικανά και τα πιο σοφά.
Ευριπίδης Μήδεια 408
Γυναιξί κόσμον η σιγή φέρει.
Η σιγή είναι στολίδι για τις γυναίκες.
Σοφοκλής Αίας 293
Γυνή γαρ εξελθούσα πατρώων δόμων ου των τεκτόνων εστίν, αλλά του λέχους.
Μόλις η γυναίκα αποχωριστεί το πατρικό της σπίτι, δεν ανήκει πια στους γονείς της, αλλά στον άνδρα της.
Ευριπίδης απόσπασμα
Γυνή γυναικί σύμμαχος πέφυκέ πως.
Από τη φύση της η γυναίκα έχει ως σύμμαχο τη γυναίκα.
Ευριπίδης απόσπασμα
Γυνή πολλά ανδρός οξυτέρη προς κακοφρηδμοσύνη.
Η γυναίκα είναι πολύ ικανότερη από τον άνδρα στο να κάνει κακά σχέδια.
Δημόκριτος D.K. 273
Γυνή τε πάντων αγριώτατον κακόν.
Από όλα τα κακά το πιο φοβερό είναι η γυναίκα.
Ευριπίδης απόσπασμα
Επίφθονον τοι χρήμα θηλείας φρενός.
Το μυαλό της γυναίκας ρέπει στο φθόνο
Ευριπίδης Ανδρομάχη 181
Ηδονή δε τις γυναιξί μηδέν υγιές αλλήλας λέγειν.
Ευχαριστιούνται οι γυναίκες με το να μη λένε τίποτα καλό η μία για την άλλη.
Ευριπίδης απόσπασμα
Καίτοι τι λογίζομ' ο κακοδαίμων προσδοκών χάριν παρά γυναικός κομιείσθαι; Μη μόνον κακόν τι προσλάβοιμι, και κάλλιστ' έχει.
Αλλά, όμως, τι σκέφτομαι ο δύστυχος και περιμένω να κερδίσω την ευγνωμοσύνη κάποιας γυναίκας; Να μην πάθω τουλάχιστον κάποιο κακό, κι όλα θα είναι ωραία.
Μένανδρος απόσπασμα
Κόσμος ολιγομυθίη γυναικί.
Στολίδι για τις γυναίκες είναι να λένε λίγα λόγια.
Δημόκριτος D.K. 274
Λύχνου σβεσθέντος πάσα γυνή Λαΐς.
Όταν σβήσουν τα φώτα, όλες οι γυναίκες είναι σαν τη Λαΐδα (πόρνες).
Απόσπασμα
Μιμείσθαι θέλει γυνή τον άνδρα.
Η γυναίκα θέλει να μιμείται τον άνδρα.
Ευριπίδης Ηλέκτρα 1037
Όπου γυναίκες εισί, πάντ' εκεί κακά.
Όπου υπάρχουν γυναίκες, όλα εκεί είναι κακά.
Μένανδρος Γνώμαι Μονόστιχοι 57
Όρατ' άπιστον ως γυναικείον γένος.
Κοιτάξτε πόσο άπιστο είναι το γυναικείο φύλο.
Ευριπίδης Ιφιγένεια εν Ταύροις 1298
Όρκους εγώ γυναίκός εις ύδωρ γράφω.
Τους όρκους της γυναίκας εγώ τους θεωρώ ανύπαρκτους.
Σοφοκλής απόσπασμα 742
Ουδέν εστι θηρίον γυναικός αμαχώτερον.
Δεν υπάρχει θηρίο πιο ακαταμάχητο από τη γυναίκα.
Αριστοφάνης Λυσιστράτη 1014
Ουδέν ούτω δεινόν, ως γυνή, κακόν.
Κανένα κακό δεν είναι τόσο τρομερό όσο η γυναίκα.
Ευριπίδης απόσπασμα
Ουκ εν γυναικί φύεται πιστή χάρις.
Στης γυναίκας την καρδιά δεν ξεφυτρώνει πιστή ευγνωμοσύνη.
Μένανδρος απόσπασμα
Ουκ εστ' αναισχυντότερον ουδέν θηρίον γυναικός.
Δεν υπάρχει πιο αδιάντροπο θηρίο από τη γυναίκα.
Άλεξις απόσπασμα
Ουκ έστιν ούτε τείχος ούτε χρήματα ουτ' άλλο δυσφύλακτον ουδέν ως γυνή.
Τίποτα, ούτε φρούριο ούτε χρήματα, δεν είναι πιο δύσκολο από τη γυναίκα για να φυλαχτεί.
Άλεξις απόσπασμα
Ου πάνυ είωθ' αληθές ουδέ εν λέγειν γυνή.
Καθόλου η γυναίκα δε συνηθίζει να λέει ούτε μια αλήθεια.
Μένανδρος απόσπασμα
Οφθαλμιών άνθρωπος ισχυρώς κακά πάμπολλα πάσχων εν αγαθόν πάσχει μόνον, ότι ουχ ορά γυναίκα τούτον τον χρόνον.
Ο άνθρωπος που υποφέρει πάρα πολύ από τα μάτια του, ενώ αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα, έχει μόνο ένα καλό, ότι δηλαδή αυτό το διάστημα δε βλέπει καμιά γυναίκα.
Αντιφάνης απόσπασμα
Πάντων οσ' έμψυχα και γνώμην έχει, γυναίκες εσμέν αθλιώτατον φυτόν.
Από όλα τα έμψυχα όντα, που έχουν λογική, εμείς οι γυναίκες είμαστε το πιο εξαθλιωμένο πλάσμα.
Ευριπίδης απόσπασμα
Πιθανός άγαν ο θήλυς όρος επιμένεται ταχύπορος.
Πολύ γρήγορα όσα λέει η γυναίκα εξανεμίζονται.
Αισχύλος Αγαμέμνων 485
Πλην της τεκούσης θήλυ παν μισώ γένος.
Εκτός από τη μάνα μου, μισώ όλες τις γυναίκες.
Ευριπίδης απόσπασμα
Πολλών κατά γην και κατά θάλασσαν θηρίων μέγιστον εστι θηρίον γυνή.
Πολλά είναι τα θηρία στην ξηρά και στη θάλασσα, αλλά το πιο τρομερό από όλα είναι η γυναίκα.
Μένανδρος απόσπασμα
Πολύ χείρον εστιν ερεθίσθαι γραυν ή κύνα.
Είναι πολύ χειρότερο να νευριάσεις μια γριά γυναίκα παρά μια σκύλα.
Μένανδρος απόσπασμα
Σμικράς δ' αφορμάς ην λάβωσιν των ψόγων, πλείους επεισφέρουσιν.
Εάν βρουν οι γυναίκες μικρή αφορμή για κατηγορίες, λένε ακόμη ένα σωρό.
Ευριπίδης απόσπασμα
Της δ' αύτε κακής γυναικός ου ρίγιον άλλον.
Δεν υπάρχει τίποτα ψυχρότερο από την κακή γυναίκα.
Σοφοκλής απόσπασμα
Τότε τας γυναίκας δεδιέναι μάλιστα δει, όταν τι περιπλάττωσι τοις χρηστοίς λόγοις.
Τότε πρέπει να φοβούμαστε περισσότερο τις γυναίκες όταν μας γεμίζουν με γλυκά λόγια.
Μένανδρος απόσπασμα
Υπό γυναικός άρχεσθαι ύβρις είη αν ανδρί εσχάτη.
Για έναν άνδρα το να εξουσιάζεται από γυναίκα είναι η μεγαλύτερη κακοποίηση.
Δημόκριτος D.K. 111
Φιλόψογον δε χρήμα θηλειών έφυ.
Από τη φύση τους οι γυναίκες αγαπούν το να ψεγαδιάζουν.
Ευριπίδης Φοίνισσαι 198
Χωρίς γυναίκας θεός εποίησε νόον.
Χωρίς μυαλό έπλασε ο θεός τις γυναίκες.
Σιμωνίδης απόσπασμα
By Abu Musab al-Zarkawi
_________________________________________
Απάντηση του Π
Πολύ ενδιαφέρουσα η συλλογή - αλλά όταν βάζεις σχόλιο σε ένα ποστ μετά από δύο μήνες, ποιος περιμένεις να το δει αν δεν το επισημάνεις με σχόλιο στο πιο πρόσφατο ποστ; Eγώ το είδα σήμερα τυχαία, καθώς έψαχνα να βρω κάτι άλλο. Θα ήταν επίσης πιο πρακτικό (και πιο τίμιο) το "Abu Musab al-Zarkawi" να είναι link, αν μη τι άλλο για να σε ειδοποιήσω ότι σε είδα και σου απαντώ (αν σε ενδιαφέρει ο διάλογος και όχι οι επιθέσεις αυτοκτονίας).
Mερικές παρατηρήσεις.
1. Φαίνεται να πρόκειται για μια έτοιμη απάντηση που την περιφέρεις όπου δεις κάτι που σου φαίνεται σχετικό. Tο λέω αυτό γιατί πολλά κακά μπορεί να έχουμε, "ρατσιστές ελληναράδες αντισημίτες", όμως, δεν είμαστε. H απάντησή σου θα είχε νόημα αν απευθυνόταν προς κάποιους που το blog τους είναι αφιερωμένο σε πόλεμο κατά του χριστιανισμού και υπέρ της αρχαιολατρείας – το δικό μας προφανώς δεν είναι έτσι.
2. (Aν έχεις διάθεση, πήγαινε και στο ποστ "Aνατομία ενός σχολίου" γιατί ορισμένες από τις εκεί απαντήσεις αφορούν και εσένα.) Eν συντομία:
Eίναι πασίγνωστο ότι οι προκαταλήψεις κατά της γυναίκας είναι παγκόσμιο και διαχρονικό φαινόμενο, αλλά το θέμα του ποστ ήταν η θέση της γυναίκας στη Bίβλο και μόνον. Oυδέποτε έγραψα ότι το παρουσιάζω σε αντιδιαστολή με άλλες θρησκείες ή κοινωνίες. Έτσι το αν αλλού ή άλλοτε υπήρχαν ίδιες ή και χειρότερες αντιλήψεις είναι παντελώς άσχετο με το στόχο του συγκεκριμένου ποστ, που ανήκει σε μια σειρά κειμένων για τη Bίβλο. Kαλό είναι, όταν απαντάτε σε ένα κείμενο, να απαντάτε σε αυτά που γράφει και όχι σε ανύπαρκτα φαντάσματα. Eπί αυτών που έγραψα για τη Bίβλο έχεις κάποια διαφωνία;
3. Πολλά από τα αποσπάσματα που παραθέτεις είναι από θεατρικά έργα, άρα όχι απαραίτητα άποψη του συγγραφέα ή της εποχής του αλλά ενός χαρακτήρα του έργου, που μπορεί να αναδεικνύεται και ως χαρακτήρας μελανός. O Eυριπίδης π.χ. είναι με το μέρος της Hλέκτρας, της Iφιγένειας και της Mήδειας, όχι με το μέρος αυτών που τους βάζει να λένε όσα λένε εναντίον τους - και είναι πολύ αστείο που τα περισσότερα από τα αποσπάσματα προέρχονται από τον Eυριπίδη! (Kατά σύμπτωση, στο ίδιο ποστ υπάρχουν σχόλιά μου για τη Mήδεια: τα διάβασες;)
4. Aνεξάρτητα από το παραπάνω, τα αποσπάσματα αυτά δείχνουν τι πίστευαν κάποιοι ή και τι ήταν κοινωνικά σύνηθες στην αρχαία Eλλάδα. Aν εξαιρέσεις ορισμένους γελοίους αρχαιόπληκτους, ουδείς ζητάει ή επιβάλλει σήμερα να ακολουθήσουμε τα παραδείγματα αυτά. Yπάρχει επομένως μεγάλη διαφορά μεταξύ αυτών που παραθέτεις και των αναλόγων από τη Bίβλο, επειδή τη δεύτερη αρκετοί (επίσημο καθεστώς, μάλιστα, όχι απλώς αρκετοί) επιμένουν να την παίρνουν κατά γράμμα και να την επιβάλλουν ως θεόπνευστο ηθικό οδηγό για τα πάντα. Kανένας δεν μας βάζει σήμερα να ορκιζόμαστε στα γραπτά του Φωκυλίδη, κανένας δεν μας κρίνει με γνώμονα τις ρήσεις του Mενάνδρου, κανένας δεν απαιτεί να ρυθμίζουμε τη ζωή μας με βάση τις απόψεις του Επιχάρμου, κανένας δεν αντιδρά στο χτίσιμο τζαμιού κραδαίνοντας τον Hσίοδο, κανένας δεν αρνείται να παντρέψει ή να κηδέψει ανθρώπους που δεν πιστεύουν στον Δημόκριτο και κανένας δεν αποδίδει τιμές αρχηγού κράτους σε φανάρια από αρχαιοελληνικούς τόπους λατρείας. Σαφές;
__________________________________________________
Υ.Γ. του cyrusgeo
Επί της ουσίας απαντά ο Π. Εγώ θα σταθώ μόνο στη φράση του σχολιαστή "ρατσιστές ελληναράδες αντισημίτες", κι αυτό γιατί είναι σαφές πως αναφέρεται σ’ εμάς.
Φίλε ανώνυμε σχολιαστή, όταν μπαίνεις στον κόπο να διατυπώνεις γενικές κρίσεις για έναν άνθρωπο, καλό θα ήταν, αν μη τι άλλο, να έχεις διαβάσει τουλάχιστον κάποια κείμενά του, ώστε να έχεις κατανοήσει τις απόψεις του πάνω στα θέματα που σε ενδιαφέρουν. Το παρόν μπλογκ βρίσκεται "στον αέρα" από το Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους, και ήδη περιέχει πάνω από 80 ποστ, όλα ανοιχτά σε ανάγνωση και σχολιασμό. Αν έμπαινες στον κόπο να ξεφυλλίσεις, έστω, τα αρχεία των περασμένων μηνών, δεν θα έκανες αυτή την άστοχη εισαγωγή στο (ενδιαφέρον, το τονίζω) σχόλιό σου. Έστω και τώρα, όμως, σε παρακαλώ να διαβάσεις ποστ όπως τα Ουμπέρτο Έκο και Καρατζαφέρης και Οι θρησκευτικές ρίζες του αντισημιτισμού, για να διαπιστώσεις ιδίοις όμμασι αν εκεί εκφράζονται απόψεις που θα μπορούσαν να ανήκουν σε "ρατσιστές ελληναράδες αντισημίτες".
11.7.06
Εις μνήμην Syd Barrett
Την Παρασκευή πέθανε άλλος ένας μύθος...
Ο Syd Barrett, ιδρυτικό μέλος των Pink Floyd, στα 60 του άφησε τον μάταιο τούτο κόσμο και έφυγε για το τελευταίο του ταξίδι.
Έμεινε με τους Pink Floyd από το 1965 ως το 1968, γράφοντας εξαιρετικά κομμάτια όπως το Arnold Layne, το See Emily Play και το Julia Dream (ένα από τα πρώτα τραγούδια που έμαθα να παίζω στην κιθάρα μου). Αποκορύφωμά του ήταν, βέβαια, το πρώτο LP των Pink Floyd, με τίτλο The Piper at the Gates of Dawn, ένα από τα καλύτερα της αγγλικής ψυχεδελικής ροκ σκηνής, κατά την ταπεινή μου άποψη.
Η απρόβλεπτη και ψυχωτική του συμπεριφορά ανάγκασε τους υπόλοιπους να τον αντικαταστήσουν με τον David Gilmore. Ο Barrett έκανε κάποια σόλο καριέρα ως το 1972, και μετά απομονώθηκε στο Καίμπριτζ.
Το 1975, όταν οι Floyd ηχογραφούσαν το Wish You Were Here, που περιείχε κι ένα κομμάτι αφιερωμένο σ' εκείνον, το Shine On You Crazy Diamond, ο Syd Barrett πήγε ινκόγκνιτο στο στούντιο και τους παρακολουθούσε. Στην αρχή δεν κατάλαβαν ποιος ήταν -- είχε ξυρίσει το κεφάλι του και τα φρύδια του, και ήταν πολύ αλλαγμένος. Όταν το συνειδητοποίησαν, έπαθαν σοκ. Μεγαλύτερο σοκ, όμως, έπαθαν όταν τον είδαν να κρατά στο χέρι μια οδοντόβουρτσα και να βουρτσίζει τα δόντια του κρατώντας την ακίνητη και πηδώντας πάνω-κάτω...
Παρά τη σχετικά μικρή πορεία του στα μουσικά πράγματα, ο Syd Barrett επηρέασε πολύ σημαντικούς ροκ καλλιτέχνες, όπως ο Paul McCartney, ο Pete Townshend, o Jimmy Page, o David Bowie και ο Brian Eno. Και σίγουρα επηρέασε πολύ την μετέπειτα πορεία του Roger Waters.
Πάω να ακούσω Piper...
Φωτό: pink-floyd.org
Πληροφορίες: Wikipedia
ΥΓ: Πάλι με πρόλαβε ο Σπύρος (Vjay)...
Update: Το Julia Dream, βέβαια, είναι σύνθεση του Waters, όπως πολύ σωστά διορθώνει ο Alberich στα σχόλια...
10.7.06
Α΄ Ι.Π.Μ. (Υπενθύμιση)
Σας υπενθυμίζω ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η Α΄ Ιστοσυνάντηση Ποιητικής Μετάφρασης, και ότι περιμένω (στο e-mail που θα βρείτε στο προφίλ μου) τις μεταφράσεις σας. Όσοι ενδιαφέρεστε, καλό θα ήταν να το επισπεύσετε, ώστε να ξεκινήσω σε λίγες μέρες να ποστάρω τα ποιήματα, με τη σειρά που εμφανίζονται στο ποστ της Ιστοσυνάντησης.
Ο σκοπός είναι να μη μας πιάσει ο Αύγουστος -- αλλά να τον πιάσουμε εμείς...
Ο σκοπός είναι να μη μας πιάσει ο Αύγουστος -- αλλά να τον πιάσουμε εμείς...
6.7.06
Η θρησκευτικότητα του Αϊνστάιν
Ένας πολύ διαδεδομένος μύθος, που αναπαράγεται όποτε η συζήτηση στρέφεται γύρω από τη θρησκεία και της σχέση της με την επιστήμη, είναι αυτός που θέλει τον Αϊνστάιν το τέλειο παράδειγμα ανθρώπου που ήταν ταυτόχρονα και επιστήμονας και πιστός.
Ο Αϊνστάιν ήταν Εβραίος στην καταγωγή, αλλά ποτέ δεν κατηχήθηκε στην εβραϊκή θρησκεία. Η μόνη κατήχηση που δέχτηκε ήταν στον Καθολικισμό, τον οποίο απέρριψε στην ηλικία των δώδεκα ετών.
Δηλαδή, ο Αϊνστάιν ήταν άθεος;
Χμ... Όχι ακριβώς...
Ένας άνθρωπος σαν τον Άλμπερτ Αϊνστάιν δεν θα μπορούσε παρά να είναι sui generis σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής του – επομένως, και στην θρησκευτικότητα. Η στάση του απέναντι στο "Θείο" είχε κάποιες ομοιότητες με τον ντεϊσμό (ως προς το ότι δεν αποδέχεται την έννοια του προσωπικού Θεού που παρεμβαίνει στα ανθρώπινα πράγματα, και ως προς τη χρήση της λογικής ως μέσου προσέγγισης του "Θείου"), αλλά πολύ περισσότερες με τον πανθεϊσμό του Σπινόζα, κατά τον οποίο Φύση και Θεός είναι περίπου ένα και το αυτό. Κατ’ αυτή την έννοια, βέβαια, και από μια ακραιφνώς "ορθόδοξη" χριστιανική οπτική, ο Αϊνστάιν ήταν σίγουρα άθεος. Τα πράγματα, όμως, με τους μεγάλους διανοητές δεν είναι ποτέ ξεκάθαρα...
Έχω πει επανειλημμένα ότι, κατά τη γνώμη μου, η ιδέα ενός προσωπικού Θεού είναι παιδιάστικη. Μπορείτε να με αποκαλέσετε αγνωστικιστή, αλλά δεν συμμερίζομαι το σταυροφορικό πνεύμα του επαγγελματία αθεϊστή, του οποίου ο ζήλος οφείλεται συνήθως σε μια επώδυνη πράξη απελευθέρωσης από τα δεσμά της θρησκευτικής κατήχησης που δέχτηκε σε μικρή ηλικία. Προτιμώ μια στάση ταπεινότητας, που ανταποκρίνεται περισσότερο στην ατελή κατανόηση που μπορούμε να έχουμε για τη φύση και για τον εαυτό μας.
Είναι σαφές, λοιπόν, ότι ο Αϊνστάιν δεν δέχεται την οπτική του λεγόμενου "ισχυρού αθεϊσμού". Σήμερα, βέβαια, οι έννοιες "αθεϊσμός" και "αγνωστικισμός" είναι περίπου ταυτόσημες, αλλά και πάλι δεν θα έλεγα ότι ο Αϊνστάιν ήταν αγνωστικιστής. Πάντως, έχει διατυπώσει απόψεις που χρησιμοποιούνται και σήμερα από αθεϊστές.
Αλλά ας αφήσουμε τον θείο Αλβέρτο να μας τα πει μόνος του:
Αν αυτό το ον είναι παντοδύναμο, τότε κάθε συμβάν, και μαζί κάθε ανθρώπινη πράξη, κάθε ανθρώπινη σκέψη και κάθε ανθρώπινο αίσθημα ή επιθυμία είναι δικό Του έργο· πώς είναι δυνατόν να επιρρίπτει κανείς ευθύνη στους ανθρώπους για τις πράξεις και τις σκέψεις τους μπροστά σ’ ένα τέτοιο παντοδύναμο Ον; Δίνοντάς μας την τιμωρία μας και την ανταμοιβή μας, είναι σαν να κρίνει τον εαυτό Του. Πώς μπορεί αυτό να συμβιβαστεί με την καλοσύνη και τη δικαιοσύνη που του αποδίδεται;
Αν οι άνθρωποι είναι καλοί μόνο και μόνο γιατί φοβούνται την τιμωρία ή ελπίζουν για επιβράβευση, τότε είμαστε αξιολύπητοι.
Δεν πιστεύω στο Θεό της θεολογίας, που επιβραβεύει το καλό και τιμωρεί το κακό.
Η ηθική συμπεριφορά ενός ανθρώπου θα πρέπει να βασίζεται στη συμπόνια, στην εκπαίδευση, στους κοινωνικούς δεσμούς και στις κοινωνικές ανάγκες· δεν χρειάζεται καμιά θρησκευτική βάση. Ο άνθρωπος θα ήταν πράγματι σε πολύ άσχημο δρόμο, αν θα έπρεπε να συγκρατηθεί από το φόβο της τιμωρίας και την ελπίδα για επιβράβευση μετά το θάνατο.
Κατά την παιδική φάση της πνευματικής εξέλιξης της ανθρωπότητας, η ανθρώπινη φαντασία δημιούργησε κατ’ εικόνα και ομοίωση του ανθρώπου θεούς οι οποίοι, μέσω της βούλησής τους, υποτίθεται πως καθόρισαν, ή τουλάχιστον επηρέασαν, τον φαινομενικό κόσμο... Η ιδέα περί Θεού στις θρησκείες που διδάσκονται αυτή τη στιγμή είναι ένας εξευγενισμός εκείνης της παλιάς αντίληψης για τους θεούς. Ο ανθρωπομορφικός χαρακτήρας της φαίνεται, για παράδειγμα, από το γεγονός ότι οι άνθρωποι επικαλούνται το Θείο Ον σε προσευχές και παρακαλούν για την εκπλήρωση των ευχών τους... Στην πάλη τους για το ηθικά καλό, οι διδάσκαλοι της θρησκείας θα πρέπει να έχουν το ηθικό ανάστημα να εγκαταλείψουν το δόγμα του προσωπικού Θεού, με άλλα λόγια να εγκαταλείψουν εκείνη την πηγή φόβου και ελπίδας η οποία, στο παρελθόν, έδωσε τόσο μεγάλη εξουσία στα χέρια των ιερέων.
Δεν πιστεύω στην αθανασία του ατόμου, και θεωρώ την ηθική αποκλειστικά ανθρώπινη υπόθεση, η οποία δεν πηγάζει από κάποια υπεράνθρωπη αρχή.
Το θεμέλιο της ηθικότητας δεν θα πρέπει να το εδράζουμε σε μύθους, ούτε να το συνδέουμε με καμιά εξουσία, γιατί, σε αυτή την περίπτωση, η αμφισβήτηση του μύθου, ή της νομιμότητας της εξουσίας, μπορεί να θέσει σε κίνδυνο το θεμέλιο της ορθής κρίσης και πράξης.
[...] ένα δόγμα που δεν μπορεί να διατηρηθεί στο καθάριο φως, αλλά μόνο μέσα στο σκοτάδι, θα χάσει αναγκαστικά την επιρροή του στην ανθρωπότητα, πλήττοντας ανυπολόγιστα την ανθρώπινη πρόοδο. Στον αγώνα τους για το ηθικά καλό, οι διδάσκαλοι της θρησκείας θα πρέπει να έχουν το ανάστημα να εγκαταλείψουν το δόγμα του προσωπικού Θεού, δηλαδή να εγκαταλείψουν την πηγή του φόβου και της ελπίδας που στο παρελθόν έδινε τόσο μεγάλη εξουσία στα χέρια των ιερέων.... Όσο προχωρά η πνευματική εξέλιξη της ανθρωπότητας, τόσο πιο βέβαιο μου φαίνεται ότι ο δρόμος προς την αυθεντική θρησκευτικότητα δεν περνά από το φόβο της ζωής, το φόβο του θανάτου και την τυφλή πίστη, αλλά μέσα από την επιδίωξη της ορθολογικής γνώσης.
Η επιστημονική έρευνα βασίζεται στην ιδέα πως ό,τι συμβαίνει καθορίζεται από νόμους της φύσης, και, επομένως, αυτό ισχύει και για τις ανθρώπινες πράξεις. Γι’ αυτό το λόγο, ένας επιστήμονας-ερευνητής δεν έχει την τάση να πιστεύει πως τα γεγονότα θα μπορούσαν να επηρεαστούν από την προσευχή, δηλ. από μία επιθυμία που απευθύνεται προς ένα Υπερφυσικό Ον.
Η μυστικιστική τάση της εποχής μας, που γίνεται ιδιαίτερα φανερή στην ανεξέλεγκτη διάδοση της λεγόμενης Θεοσοφίας και του λεγόμενου Πνευματισμού, είναι για μένα απλώς ένα σύμπτωμα αδυναμίας και σύγχυσης. Εφόσον οι εσωτερικές μας εμπειρίες αποτελούνται από αναπαραστάσεις και συνδυασμούς αισθητήριων εντυπώσεων, η ιδέα της ψυχής αποκομμένης από το σώμα μου φαίνεται κενή και άνευ νοήματος.
Όσο για την περίφημη θρησκευτικότητά του, την οποία σπεύδουν να εκμεταλλευτούν οι διάφοροι απολογητές σε κάθε ευκαιρία, ας δούμε τι λέει ο ίδιος:
Η θρησκευτικότητά μου έγκειται στον ταπεινό θαυμασμό προς το απείρως ανώτερο πνεύμα που αποκαλύπτεται σ’ αυτό το μικρό μέρος της πραγματικότητας που είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε με την αδύναμη και εφήμερη νόησή μας. Η ηθική είναι μεγίστης σημασίας – αλλά για μας, όχι για τον Θεό.
Η πιο όμορφη εμπειρία που μπορούμε να έχουμε είναι η αίσθηση του μυστηρίου. Είναι αυτό το θεμελιώδες συναίσθημα που βρίσκεται στο λίκνο της πραγματικής τέχνης και της πραγματικής επιστήμης. Όποιος δεν το γνωρίζει και δεν μπορεί πλέον να νιώσει την κατάπληξη, το δέος, την απορία και το θαυμασμό, είναι σαν νεκρός, και η ματιά του είναι θολή. Η εμπειρία του μυστηρίου – ακόμη και αναμεμιγμένη με το φόβο – ήταν αυτή που γέννησε τη θρησκεία. Η γνώση της ύπαρξης κάποιου πράγματος που εμείς δεν μπορούμε να διαπεράσουμε, η αίσθηση μιας βαθιάς λογικής και μιας απαστράπτουσας ομορφιάς που ο νους μας καταλαβαίνει μόνο στις πιο αρχέγονες μορφές τους – αυτή η γνώση και αυτό το συναίσθημα είναι που αποτελούν την πραγματική θρησκευτικότητα. Κατ’ αυτή την έννοια, και μόνο, είμαι ένας βαθύτατα θρησκευόμενος άνθρωπος.
Δεν μπορώ να συλλάβω την έννοια ενός Θεού που επιβραβεύει και τιμωρεί τα πλάσματά του, ή που έχει βούληση σαν κι αυτή που έχουμε κι εμείς οι ίδιοι. Δεν μπορώ, ούτε θέλω, να συλλάβω την έννοια ενός ατόμου που επιβιώνει πέρα από το φυσικό του θάνατο. Τέτοιες σκέψεις ας τις κάνουν οι αδύναμες ψυχές, από το φόβο τους, ή από τον παράλογο εγωισμό τους. Εγώ είμαι ικανοποιημένος με το μυστήριο της αιωνιότητας της ζωής και με τη συναίσθηση της θαυμαστής δομής του υπαρκτού κόσμου, μαζί με την αφοσιωμένη προσπάθεια να κατανοήσω ένα μέρος, ακόμη και μικροσκοπικό, της Λογικής που εκδηλώνεται στη φύση.
Το ανθρώπινο ον είναι τμήμα ενός συνόλου, που εμείς το αποκαλούμε Σύμπαν, ένα τμήμα περιορισμένο στο χρόνο και το χώρο. Αντιλαμβάνεται τον εαυτό του, τις σκέψεις και τα συναισθήματά του, ως κάτι ξεχωριστό από τους υπόλοιπους – ένα είδος οπτικής απάτης της συνείδησης. Αυτή η ψευδαίσθηση είναι ένα είδος φυλακής για μας, που μας περιορίζει στις προσωπικές μας επιθυμίες και μας επιτρέπει τρυφερά αισθήματα μόνο για μερικούς ανθρώπους που βρίσκονται πολύ κοντά μας. Η αποστολή μας θα πρέπει να είναι να απελευθερωθούμε από αυτή τη φυλακή, ανοίγοντας τους κύκλους της συμπόνιας μας ώστε να περικλείσουν όλα τα όντα και την ομορφιά ολόκληρης της φύσης.
Ήταν, βέβαια, ψέμα αυτό που διαβάσατε σχετικά με τις θρησκευτικές μου πεποιθήσεις, ένα ψέμα που επαναλαμβάνεται συστηματικά. Δεν πιστεύω σε έναν προσωπικό Θεό, και ποτέ δεν το αρνήθηκα αυτό, αλλά τις έχω εκφράσει με σαφήνεια. Αν υπάρχει κάτι μέσα μου που μπορεί να χαρακτηριστεί θρησκευτικό, αυτό είναι ο απεριόριστος θαυμασμός για τη δομή του κόσμου, στο βαθμό που μπορεί η επιστήμη να την αποκαλύψει.
Αυτό που βλέπω στη Φύση είναι μια εξαίσια δομή που μόνο μερικώς μπορούμε να κατανοήσουμε, και αυτό θα πρέπει να γεμίζει κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο με ένα αίσθημα ταπεινότητας. Αυτό είναι ένα συναίσθημα αυθεντικά θρησκευτικό, και δεν έχει καμιά σχέση με τον μυστικισμό.
Δεν θα βρείτε ούτε ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά μυαλά που να μην έχει κάποιο δικό του θρησκευτικό συναίσθημα. Αλλά αυτό είναι κάτι διαφορετικό από τη θρησκευτικότητα του απλού ανθρώπου. Ο απλός άνθρωπος βλέπει το Θεό σαν ένα ον του οποίου την φροντίδα ελπίζει να κερδίσει, και του οποίου την τιμωρία πρέπει να φοβάται• αυτό είναι ένα αίσθημα παρόμοιο με το αίσθημα που έχει ένα παιδί για τον πατέρα του, δηλαδή για ένα ον με το οποίο έχει μια προσωπική σχέση, όσο δέος κι αν περιλαμβάνει. Αλλά ο επιστήμονας είναι πλημμυρισμένος από την αίσθηση της παγκόσμιας αιτιότητας… Δεν υπάρχει τίποτε θείο στην ηθική· είναι μια καθαρά ανθρώπινη υπόθεση. Το θρησκευτικό αίσθημα του επιστήμονα παίρνει τη μορφή μιας εκστατικής έκπληξης μπροστά στην αρμονία του φυσικού νόμου, ο οποίος αποκαλύπτει μια διάνοια τέτοιας υπεροχής που, σε σύγκριση, ολόκληρη η συστηματική σκέψη και δράση των ανθρώπων μοιάζει μια εντελώς ασήμαντη αντανάκλαση...
Το θρησκευτικό αίσθημα που δημιουργεί η εμπειρία της λογικής κατανόησης θεμελιωδών συσχετισμών είναι διαφορετικού είδους από το αίσθημα που συνήθως ονομάζει κανείς θρησκευτικό. Είναι περισσότερο ένα αίσθημα δέους μπροστά στο σχέδιο που φανερώνεται μέσα στο υλικό σύμπαν. Δεν μας οδηγεί στο να κατασκευάσουμε ένα θεϊκό ον κατ’ εικόνα μας – ένα πρόσωπο που έχει αιτήματα από εμάς και που ασχολείται με εμάς ως άτομα. Δεν υπάρχει σ’ αυτό το αίσθημα ούτε βούληση ούτε στόχος, αλλά απλά και μόνο ύπαρξη. Γι’ αυτό το λόγο, οι άνθρωποι σαν κι εμάς βλέπουν την ηθική ως μια καθαρά ανθρώπινη υπόθεση, και μάλιστα τη σημαντικότερη στη σφαίρα των ανθρωπίνων υποθέσεων.
Ελπίζω να σταματήσει κάποτε αυτή η καπήλευση. Όποιος θέλει να βρει επιχειρήματα για να συνδέσει την επιστημονική σκέψη με τη θρησκευτική εμπειρία, ας ψάξει αλλού, κι ας αφήσει το θείο Αλβέρτο ήσυχο. Όσο για την περίφημη φράση του "ο Θεός δεν παίζει ζάρια με το σύμπαν", αυτή έχει να κάνει με την μη-αποδοχή εκ μέρους του της αρχής της απροσδιοριστίας όπως αυτή ορίζεται στην κβαντική φυσική (καθώς ο ίδιος ήταν ντετερμινιστής), και δεν έχει καμιά σχέση με τον – όποιο – Θεό.
Ο Αϊνστάιν ήταν Εβραίος στην καταγωγή, αλλά ποτέ δεν κατηχήθηκε στην εβραϊκή θρησκεία. Η μόνη κατήχηση που δέχτηκε ήταν στον Καθολικισμό, τον οποίο απέρριψε στην ηλικία των δώδεκα ετών.
Δηλαδή, ο Αϊνστάιν ήταν άθεος;
Χμ... Όχι ακριβώς...
Ένας άνθρωπος σαν τον Άλμπερτ Αϊνστάιν δεν θα μπορούσε παρά να είναι sui generis σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής του – επομένως, και στην θρησκευτικότητα. Η στάση του απέναντι στο "Θείο" είχε κάποιες ομοιότητες με τον ντεϊσμό (ως προς το ότι δεν αποδέχεται την έννοια του προσωπικού Θεού που παρεμβαίνει στα ανθρώπινα πράγματα, και ως προς τη χρήση της λογικής ως μέσου προσέγγισης του "Θείου"), αλλά πολύ περισσότερες με τον πανθεϊσμό του Σπινόζα, κατά τον οποίο Φύση και Θεός είναι περίπου ένα και το αυτό. Κατ’ αυτή την έννοια, βέβαια, και από μια ακραιφνώς "ορθόδοξη" χριστιανική οπτική, ο Αϊνστάιν ήταν σίγουρα άθεος. Τα πράγματα, όμως, με τους μεγάλους διανοητές δεν είναι ποτέ ξεκάθαρα...
Έχω πει επανειλημμένα ότι, κατά τη γνώμη μου, η ιδέα ενός προσωπικού Θεού είναι παιδιάστικη. Μπορείτε να με αποκαλέσετε αγνωστικιστή, αλλά δεν συμμερίζομαι το σταυροφορικό πνεύμα του επαγγελματία αθεϊστή, του οποίου ο ζήλος οφείλεται συνήθως σε μια επώδυνη πράξη απελευθέρωσης από τα δεσμά της θρησκευτικής κατήχησης που δέχτηκε σε μικρή ηλικία. Προτιμώ μια στάση ταπεινότητας, που ανταποκρίνεται περισσότερο στην ατελή κατανόηση που μπορούμε να έχουμε για τη φύση και για τον εαυτό μας.
Είναι σαφές, λοιπόν, ότι ο Αϊνστάιν δεν δέχεται την οπτική του λεγόμενου "ισχυρού αθεϊσμού". Σήμερα, βέβαια, οι έννοιες "αθεϊσμός" και "αγνωστικισμός" είναι περίπου ταυτόσημες, αλλά και πάλι δεν θα έλεγα ότι ο Αϊνστάιν ήταν αγνωστικιστής. Πάντως, έχει διατυπώσει απόψεις που χρησιμοποιούνται και σήμερα από αθεϊστές.
Αλλά ας αφήσουμε τον θείο Αλβέρτο να μας τα πει μόνος του:
Αν αυτό το ον είναι παντοδύναμο, τότε κάθε συμβάν, και μαζί κάθε ανθρώπινη πράξη, κάθε ανθρώπινη σκέψη και κάθε ανθρώπινο αίσθημα ή επιθυμία είναι δικό Του έργο· πώς είναι δυνατόν να επιρρίπτει κανείς ευθύνη στους ανθρώπους για τις πράξεις και τις σκέψεις τους μπροστά σ’ ένα τέτοιο παντοδύναμο Ον; Δίνοντάς μας την τιμωρία μας και την ανταμοιβή μας, είναι σαν να κρίνει τον εαυτό Του. Πώς μπορεί αυτό να συμβιβαστεί με την καλοσύνη και τη δικαιοσύνη που του αποδίδεται;
Αν οι άνθρωποι είναι καλοί μόνο και μόνο γιατί φοβούνται την τιμωρία ή ελπίζουν για επιβράβευση, τότε είμαστε αξιολύπητοι.
Δεν πιστεύω στο Θεό της θεολογίας, που επιβραβεύει το καλό και τιμωρεί το κακό.
Η ηθική συμπεριφορά ενός ανθρώπου θα πρέπει να βασίζεται στη συμπόνια, στην εκπαίδευση, στους κοινωνικούς δεσμούς και στις κοινωνικές ανάγκες· δεν χρειάζεται καμιά θρησκευτική βάση. Ο άνθρωπος θα ήταν πράγματι σε πολύ άσχημο δρόμο, αν θα έπρεπε να συγκρατηθεί από το φόβο της τιμωρίας και την ελπίδα για επιβράβευση μετά το θάνατο.
Κατά την παιδική φάση της πνευματικής εξέλιξης της ανθρωπότητας, η ανθρώπινη φαντασία δημιούργησε κατ’ εικόνα και ομοίωση του ανθρώπου θεούς οι οποίοι, μέσω της βούλησής τους, υποτίθεται πως καθόρισαν, ή τουλάχιστον επηρέασαν, τον φαινομενικό κόσμο... Η ιδέα περί Θεού στις θρησκείες που διδάσκονται αυτή τη στιγμή είναι ένας εξευγενισμός εκείνης της παλιάς αντίληψης για τους θεούς. Ο ανθρωπομορφικός χαρακτήρας της φαίνεται, για παράδειγμα, από το γεγονός ότι οι άνθρωποι επικαλούνται το Θείο Ον σε προσευχές και παρακαλούν για την εκπλήρωση των ευχών τους... Στην πάλη τους για το ηθικά καλό, οι διδάσκαλοι της θρησκείας θα πρέπει να έχουν το ηθικό ανάστημα να εγκαταλείψουν το δόγμα του προσωπικού Θεού, με άλλα λόγια να εγκαταλείψουν εκείνη την πηγή φόβου και ελπίδας η οποία, στο παρελθόν, έδωσε τόσο μεγάλη εξουσία στα χέρια των ιερέων.
Δεν πιστεύω στην αθανασία του ατόμου, και θεωρώ την ηθική αποκλειστικά ανθρώπινη υπόθεση, η οποία δεν πηγάζει από κάποια υπεράνθρωπη αρχή.
Το θεμέλιο της ηθικότητας δεν θα πρέπει να το εδράζουμε σε μύθους, ούτε να το συνδέουμε με καμιά εξουσία, γιατί, σε αυτή την περίπτωση, η αμφισβήτηση του μύθου, ή της νομιμότητας της εξουσίας, μπορεί να θέσει σε κίνδυνο το θεμέλιο της ορθής κρίσης και πράξης.
[...] ένα δόγμα που δεν μπορεί να διατηρηθεί στο καθάριο φως, αλλά μόνο μέσα στο σκοτάδι, θα χάσει αναγκαστικά την επιρροή του στην ανθρωπότητα, πλήττοντας ανυπολόγιστα την ανθρώπινη πρόοδο. Στον αγώνα τους για το ηθικά καλό, οι διδάσκαλοι της θρησκείας θα πρέπει να έχουν το ανάστημα να εγκαταλείψουν το δόγμα του προσωπικού Θεού, δηλαδή να εγκαταλείψουν την πηγή του φόβου και της ελπίδας που στο παρελθόν έδινε τόσο μεγάλη εξουσία στα χέρια των ιερέων.... Όσο προχωρά η πνευματική εξέλιξη της ανθρωπότητας, τόσο πιο βέβαιο μου φαίνεται ότι ο δρόμος προς την αυθεντική θρησκευτικότητα δεν περνά από το φόβο της ζωής, το φόβο του θανάτου και την τυφλή πίστη, αλλά μέσα από την επιδίωξη της ορθολογικής γνώσης.
Η επιστημονική έρευνα βασίζεται στην ιδέα πως ό,τι συμβαίνει καθορίζεται από νόμους της φύσης, και, επομένως, αυτό ισχύει και για τις ανθρώπινες πράξεις. Γι’ αυτό το λόγο, ένας επιστήμονας-ερευνητής δεν έχει την τάση να πιστεύει πως τα γεγονότα θα μπορούσαν να επηρεαστούν από την προσευχή, δηλ. από μία επιθυμία που απευθύνεται προς ένα Υπερφυσικό Ον.
Η μυστικιστική τάση της εποχής μας, που γίνεται ιδιαίτερα φανερή στην ανεξέλεγκτη διάδοση της λεγόμενης Θεοσοφίας και του λεγόμενου Πνευματισμού, είναι για μένα απλώς ένα σύμπτωμα αδυναμίας και σύγχυσης. Εφόσον οι εσωτερικές μας εμπειρίες αποτελούνται από αναπαραστάσεις και συνδυασμούς αισθητήριων εντυπώσεων, η ιδέα της ψυχής αποκομμένης από το σώμα μου φαίνεται κενή και άνευ νοήματος.
Όσο για την περίφημη θρησκευτικότητά του, την οποία σπεύδουν να εκμεταλλευτούν οι διάφοροι απολογητές σε κάθε ευκαιρία, ας δούμε τι λέει ο ίδιος:
Η θρησκευτικότητά μου έγκειται στον ταπεινό θαυμασμό προς το απείρως ανώτερο πνεύμα που αποκαλύπτεται σ’ αυτό το μικρό μέρος της πραγματικότητας που είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε με την αδύναμη και εφήμερη νόησή μας. Η ηθική είναι μεγίστης σημασίας – αλλά για μας, όχι για τον Θεό.
Η πιο όμορφη εμπειρία που μπορούμε να έχουμε είναι η αίσθηση του μυστηρίου. Είναι αυτό το θεμελιώδες συναίσθημα που βρίσκεται στο λίκνο της πραγματικής τέχνης και της πραγματικής επιστήμης. Όποιος δεν το γνωρίζει και δεν μπορεί πλέον να νιώσει την κατάπληξη, το δέος, την απορία και το θαυμασμό, είναι σαν νεκρός, και η ματιά του είναι θολή. Η εμπειρία του μυστηρίου – ακόμη και αναμεμιγμένη με το φόβο – ήταν αυτή που γέννησε τη θρησκεία. Η γνώση της ύπαρξης κάποιου πράγματος που εμείς δεν μπορούμε να διαπεράσουμε, η αίσθηση μιας βαθιάς λογικής και μιας απαστράπτουσας ομορφιάς που ο νους μας καταλαβαίνει μόνο στις πιο αρχέγονες μορφές τους – αυτή η γνώση και αυτό το συναίσθημα είναι που αποτελούν την πραγματική θρησκευτικότητα. Κατ’ αυτή την έννοια, και μόνο, είμαι ένας βαθύτατα θρησκευόμενος άνθρωπος.
Δεν μπορώ να συλλάβω την έννοια ενός Θεού που επιβραβεύει και τιμωρεί τα πλάσματά του, ή που έχει βούληση σαν κι αυτή που έχουμε κι εμείς οι ίδιοι. Δεν μπορώ, ούτε θέλω, να συλλάβω την έννοια ενός ατόμου που επιβιώνει πέρα από το φυσικό του θάνατο. Τέτοιες σκέψεις ας τις κάνουν οι αδύναμες ψυχές, από το φόβο τους, ή από τον παράλογο εγωισμό τους. Εγώ είμαι ικανοποιημένος με το μυστήριο της αιωνιότητας της ζωής και με τη συναίσθηση της θαυμαστής δομής του υπαρκτού κόσμου, μαζί με την αφοσιωμένη προσπάθεια να κατανοήσω ένα μέρος, ακόμη και μικροσκοπικό, της Λογικής που εκδηλώνεται στη φύση.
Το ανθρώπινο ον είναι τμήμα ενός συνόλου, που εμείς το αποκαλούμε Σύμπαν, ένα τμήμα περιορισμένο στο χρόνο και το χώρο. Αντιλαμβάνεται τον εαυτό του, τις σκέψεις και τα συναισθήματά του, ως κάτι ξεχωριστό από τους υπόλοιπους – ένα είδος οπτικής απάτης της συνείδησης. Αυτή η ψευδαίσθηση είναι ένα είδος φυλακής για μας, που μας περιορίζει στις προσωπικές μας επιθυμίες και μας επιτρέπει τρυφερά αισθήματα μόνο για μερικούς ανθρώπους που βρίσκονται πολύ κοντά μας. Η αποστολή μας θα πρέπει να είναι να απελευθερωθούμε από αυτή τη φυλακή, ανοίγοντας τους κύκλους της συμπόνιας μας ώστε να περικλείσουν όλα τα όντα και την ομορφιά ολόκληρης της φύσης.
Ήταν, βέβαια, ψέμα αυτό που διαβάσατε σχετικά με τις θρησκευτικές μου πεποιθήσεις, ένα ψέμα που επαναλαμβάνεται συστηματικά. Δεν πιστεύω σε έναν προσωπικό Θεό, και ποτέ δεν το αρνήθηκα αυτό, αλλά τις έχω εκφράσει με σαφήνεια. Αν υπάρχει κάτι μέσα μου που μπορεί να χαρακτηριστεί θρησκευτικό, αυτό είναι ο απεριόριστος θαυμασμός για τη δομή του κόσμου, στο βαθμό που μπορεί η επιστήμη να την αποκαλύψει.
Αυτό που βλέπω στη Φύση είναι μια εξαίσια δομή που μόνο μερικώς μπορούμε να κατανοήσουμε, και αυτό θα πρέπει να γεμίζει κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο με ένα αίσθημα ταπεινότητας. Αυτό είναι ένα συναίσθημα αυθεντικά θρησκευτικό, και δεν έχει καμιά σχέση με τον μυστικισμό.
Δεν θα βρείτε ούτε ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά μυαλά που να μην έχει κάποιο δικό του θρησκευτικό συναίσθημα. Αλλά αυτό είναι κάτι διαφορετικό από τη θρησκευτικότητα του απλού ανθρώπου. Ο απλός άνθρωπος βλέπει το Θεό σαν ένα ον του οποίου την φροντίδα ελπίζει να κερδίσει, και του οποίου την τιμωρία πρέπει να φοβάται• αυτό είναι ένα αίσθημα παρόμοιο με το αίσθημα που έχει ένα παιδί για τον πατέρα του, δηλαδή για ένα ον με το οποίο έχει μια προσωπική σχέση, όσο δέος κι αν περιλαμβάνει. Αλλά ο επιστήμονας είναι πλημμυρισμένος από την αίσθηση της παγκόσμιας αιτιότητας… Δεν υπάρχει τίποτε θείο στην ηθική· είναι μια καθαρά ανθρώπινη υπόθεση. Το θρησκευτικό αίσθημα του επιστήμονα παίρνει τη μορφή μιας εκστατικής έκπληξης μπροστά στην αρμονία του φυσικού νόμου, ο οποίος αποκαλύπτει μια διάνοια τέτοιας υπεροχής που, σε σύγκριση, ολόκληρη η συστηματική σκέψη και δράση των ανθρώπων μοιάζει μια εντελώς ασήμαντη αντανάκλαση...
Το θρησκευτικό αίσθημα που δημιουργεί η εμπειρία της λογικής κατανόησης θεμελιωδών συσχετισμών είναι διαφορετικού είδους από το αίσθημα που συνήθως ονομάζει κανείς θρησκευτικό. Είναι περισσότερο ένα αίσθημα δέους μπροστά στο σχέδιο που φανερώνεται μέσα στο υλικό σύμπαν. Δεν μας οδηγεί στο να κατασκευάσουμε ένα θεϊκό ον κατ’ εικόνα μας – ένα πρόσωπο που έχει αιτήματα από εμάς και που ασχολείται με εμάς ως άτομα. Δεν υπάρχει σ’ αυτό το αίσθημα ούτε βούληση ούτε στόχος, αλλά απλά και μόνο ύπαρξη. Γι’ αυτό το λόγο, οι άνθρωποι σαν κι εμάς βλέπουν την ηθική ως μια καθαρά ανθρώπινη υπόθεση, και μάλιστα τη σημαντικότερη στη σφαίρα των ανθρωπίνων υποθέσεων.
Ελπίζω να σταματήσει κάποτε αυτή η καπήλευση. Όποιος θέλει να βρει επιχειρήματα για να συνδέσει την επιστημονική σκέψη με τη θρησκευτική εμπειρία, ας ψάξει αλλού, κι ας αφήσει το θείο Αλβέρτο ήσυχο. Όσο για την περίφημη φράση του "ο Θεός δεν παίζει ζάρια με το σύμπαν", αυτή έχει να κάνει με την μη-αποδοχή εκ μέρους του της αρχής της απροσδιοριστίας όπως αυτή ορίζεται στην κβαντική φυσική (καθώς ο ίδιος ήταν ντετερμινιστής), και δεν έχει καμιά σχέση με τον – όποιο – Θεό.
3.7.06
Ποια Αυγή; Σκοτάδια βλέπω...
Να πάτε οπωσδήποτε στου Νίκου Δήμου να διαβάσετε το κείμενο του Διονύση Γουσσέτη που "κόπηκε" από την Αυγή (ανατριχιάζω μόνο που το λέω...), και αμέσως μετά στου Δύοντα Ανατέλλοντα, για μια ακόμη διεισδυτική ματιά στην τρέχουσα κατάσταση στην παιδεία.
Είτε συμφωνήσετε είτε διαφωνήσετε, αξίζουν...
Υ.Γ.: Αν τυχόν ενδιαφέρεται κανείς για τη γνώμη μου, θα τη βρει σε σχόλιο στου Δύοντα Ανατέλλοντα. Εδώ δεν τη γράφω, γιατί η κατάθλιψη παραμονεύει ante portas...
UPDATE: Σαν να μην έφταναν όλα τ' άλλα, αυτή η απαράδεκτη πράξη δίνει επιχειρήματα σε ανθρώπους όπως ο Άδωνης Γεωργιάδης (τον είδα σήμερα, Τρίτη) και τους επιτρέπει να εντείνουν το εθνικιστικό τους παραλήρημα, προβάλλοντας εαυτούς ως την επιτομή της δημοκρατικότητας...
Είτε συμφωνήσετε είτε διαφωνήσετε, αξίζουν...
Υ.Γ.: Αν τυχόν ενδιαφέρεται κανείς για τη γνώμη μου, θα τη βρει σε σχόλιο στου Δύοντα Ανατέλλοντα. Εδώ δεν τη γράφω, γιατί η κατάθλιψη παραμονεύει ante portas...
UPDATE: Σαν να μην έφταναν όλα τ' άλλα, αυτή η απαράδεκτη πράξη δίνει επιχειρήματα σε ανθρώπους όπως ο Άδωνης Γεωργιάδης (τον είδα σήμερα, Τρίτη) και τους επιτρέπει να εντείνουν το εθνικιστικό τους παραλήρημα, προβάλλοντας εαυτούς ως την επιτομή της δημοκρατικότητας...
2.7.06
Η Νέα Υόρκη δείχνει το δρόμο
Διαβάζοντας το skeptico είδα ότι στην πολιτεία της Νέα Υόρκης ισχύει ένας πολύ ενδιαφέρων νόμος: Είναι παράνομο να διαφημίζεσαι σαν μάντης ή μέντιουμ και να ισχυρίζεσαι πως διαθέτεις παραψυχικές ή άλλες υπερφυσικές ικανότητες να λύνεις προβλήματα, να απαντάς σε ερωτήσεις, να δίνεις συμβουλές ή να πολεμάς τα "κακά πνεύματα", εκτός αν αναφέρεις σαφώς ότι οι υπηρεσίες που προσφέρεις εμπίπτουν στην κατηγορία της "διασκέδασης".
Πρόσφατα, ένα "άτομο με παραψυχικές ικανότητες" (πώς διάολο να τους χαρακτηρίσεις;) προσπάθησε να αποσπάσει χίλια δολάρια από έναν αστυνομικό με πολιτικά, για να διώξει τα "κακά πνεύματα" που τον ταλαιπωρούσαν. Το άτομο αυτό συνελήφθη, με την κατηγορία ότι προσπαθούσε να εκμεταλλευτεί δυστυχισμένους ανθρώπους που έψαχναν κάποιον να τους συμβουλεύσει, με σκοπό να τους αποσπάσει χρήματα.
Πότε θα δούμε έναν ανάλογο νόμο κι εδώ, επιτέλους, για άτομα σαν τα παρακάτω, που διαφημίζονται ανενόχλητα σε εφημερίδες (πολύ) μεγάλης κυκλοφορίας;
Υ.Γ. Σε κάποιες τέτοιες διαφημίσεις, υπάρχει (με πολύ μικρά γράμματα) η επισήμανση: "Οι προβλέψεις απηχούν προσωπικές απόψεις". Ας μου εξηγήσει κάποιος -- πώς γίνεται η "πρόβλεψη" να είναι προσωπική άποψη; Ή "βλέπεις" κάτι, ή δέν το "βλέπεις". (Καταλαβαίνω τι προσπαθούν να πετύχουν μ' αυτό, αλλά σημασιολογικά δεν βγαίνει, ρε παιδιά -- πώς να το κάνουμε;)
Πρόσφατα, ένα "άτομο με παραψυχικές ικανότητες" (πώς διάολο να τους χαρακτηρίσεις;) προσπάθησε να αποσπάσει χίλια δολάρια από έναν αστυνομικό με πολιτικά, για να διώξει τα "κακά πνεύματα" που τον ταλαιπωρούσαν. Το άτομο αυτό συνελήφθη, με την κατηγορία ότι προσπαθούσε να εκμεταλλευτεί δυστυχισμένους ανθρώπους που έψαχναν κάποιον να τους συμβουλεύσει, με σκοπό να τους αποσπάσει χρήματα.
Πότε θα δούμε έναν ανάλογο νόμο κι εδώ, επιτέλους, για άτομα σαν τα παρακάτω, που διαφημίζονται ανενόχλητα σε εφημερίδες (πολύ) μεγάλης κυκλοφορίας;
Υ.Γ. Σε κάποιες τέτοιες διαφημίσεις, υπάρχει (με πολύ μικρά γράμματα) η επισήμανση: "Οι προβλέψεις απηχούν προσωπικές απόψεις". Ας μου εξηγήσει κάποιος -- πώς γίνεται η "πρόβλεψη" να είναι προσωπική άποψη; Ή "βλέπεις" κάτι, ή δέν το "βλέπεις". (Καταλαβαίνω τι προσπαθούν να πετύχουν μ' αυτό, αλλά σημασιολογικά δεν βγαίνει, ρε παιδιά -- πώς να το κάνουμε;)
Subscribe to:
Posts (Atom)
